i - -
1
WYSE EG E Kt' E.
\;V;' over. den oroet/
M E Tg#E L I N 'tó, p
-
r*\'
AL GEMEENS SCHJEftAMSCHS COUR ANT.
Nil human! me alienum.
Onder alle wénfchelyke, zeden 'erf gebruiken .is jdé
heiligdom,'zijné in rotfcti gchouwlne doódsfpelonken ,1
zijne rustende jSpi meen- ;eii Cherubs' duiden egnen bij.-
zonderen zin voor hét'verhevene'', en '•rtbegrènsde;,; een
'Uil. inzichgekeerd zijn"' en 2 él fb efc h ju w i n g"aan- De
grond laag van zijn karakter l»j met' het -vierkant'|t2
vergelijken,' bijdc Grièicèn is het de rontfcgedajjjite,
■b»:j"i's'invgeftaiiige bé wgi ng ;:SUiftrc-
Vc.n'de ,!-aUó<w'.w£*kzïa!rn-, altoos' fchepppöde
ayed'erzijdfche begroeting in bepaaldeformulieren «èn jtófdVzijn ;|rpetiJ§n^^^o^fc^«;v^P-#=I!
zijnen-grond io de edeler natuur van'den, mensch.j" De Romein, daarente|di 'fpreekt in zijnen; wensch
-Zoo zijn ook dé groeten een gcwrogf van het rcjnmen- v«/e en fqlve d, i. wees fieri en gezant, en in 'dc
Tchelijkc, of, welk hetzelfde is, het goddrlijke iti vrasg qaomodo Vrtièid. i,.hoé-tóhet met.u'-vc fterkt.e
deii mersch.Men.1 zou..-haast dafgetiev.-SVUc- Cf<iiyitisên fr." ';ict rï',e,' vooral £5(1» én het ran het gelijklui
W van di fpraafc in het algemeen beweert.,_datjrien^.woord.'8f:l3nit,.weJk:' alles willen Hebben befefev
een bocger,..wczen ze: aai}' dc.menféheii van eovéff Cf-jkênU^piot. m.indcr/den-getst van gön.vWte itió1WSttt'-
br&gr-, heeft, v-.oral van -dê groeten/geloovëii. Want'^ict door fcheppcti, kunst en .Vrolijken zin ónaar tfoor
js niet' de. algemeene cc rtiizwijgeodc ovsreepfemmingpewej^ ïbrengheid èn krachd rtfiinUé diF/Völk -olt-
der: volken, in de: kéffs en hec gebruik der wijzen., van:,zeïh de diugdheéttê.'6ij:/h'etertvê'dbr(^ö'dkéUjkJtfan-
•begroeting.iets:, wonderbaarsIs «iet. hdéi;,dè'Vplks!ïèm;:Ae7d tmsnHeiijke"krashtï-' bij' dfc G-ieketï intègi'iiU^d
fipdsfieni «i'-De groet- was het eerfte. lagehen üêf ~oVtret»fcamr*ing. -- -i'év? v
Bicnschheidin hare wieg; en dewijl,hij-uit de" Heldere j :r fflff 'virj^ySy-
brep .fèr,tn^nr^hélijke kmdséhheidgeboren wérd; fch'ijnt Xp:- r.''-vX-Xt'v
'hij ook den dateren cakomélingen heiiig-'gewbrdcn te
zijn ?kp. 'séV:''.'.k "'AX -b'7 C bib"
..Vi.Dc jgroéb in zijnen oorfprong bvvas'als 't warc ecae
Jilengiogx jie. dciinensch 'aan deh menseh'inzijn tos-
teliikst fchêpfelden-gëvicugéiden adem'zijnerlippen';
jbjagteene; huldiging. en- erkenning -van-liét' God'.
«lelijke in den inenschen, menfchelijk befchouwd',
-was. bij tevens het gastvrije tecken daï-Üc•c.cnc; aard-
JÓhe pelgrim aan-den'anderen bood'.
r'v Daarom kénden ook de ouden aan. den. groct eene
^öote.Waarde.toei. even.als irfegeaatin-déyMédeïTVait Sijdnpij; komtfaüdeérdcyvgeeft'hec rrolgénüé' rvóff'lzjjn
'liüripv'esnadat ihij;, haar met den Gyckfchenbgro'dt'dngeluk.-y v-, ,y..'-: 'v'
werwelkomd had daarbij voegt Een. fé'do'n'dcr:.:j t - -b Vj- - .-
"Woóri''is.'bdé y'rieiidV-ijiet ip 'ftaat'iiri dén-ivriend;!",. b.bf. c.b?5Octpber ï8oo,
ie gdvèn De-Jpodfchc-rabbijnen deze .-kunst.; -b^eai-Hi jXpilsJJod zeilde het aan'mUnèbleiaing'-'to^
'«intie'ders .Tin: al het verhevene .eüb.fcboooe des. hei jvëtfrouwdp,, ftjitCiSWne^'/uit VPdrt Jaêkfdn 'iir' Nié'ui?-
'ïigeh' land's geven, het voorfchrift bij nacht nie.bpiiiapdj hét;, -wsaonadr^Beng'alen bèfteiad/' Tóen-V'ii
inind,, té, groeten.;-, voor dat-mén zeker •wist(;.04ati^prrde .zeerengte-..Dampier wilde;zéilèn y- JfcTafii1
Ae i ösjsl ontmoeténde - een. mpnsch',.; of nie.t veelligt een zpg^ jn aaujykeurig.;m.ogelijk'.-déd koc'rs' de'sv .Bpiieini
fcwadè 'gceniwarér,..Waiit -dar daardoor de.,groet,!Zou;H.^ar|,.lviani''t; fpfiip*Cbnöwallis, daa'f dezë Vagr,3ns4V
of.tWjjd.. worden,, Belioo.rde,; ihet. Pok niet Sot: dc de zéckaaTteoCltai»ordeelep-,'vólkpmen^évaarfeöswa's';
ftraK'n van den fchtikkelijkcn kerkban bij de. Chriate vhoewpl zij .hethe(aas>; voor naij. nier was'; vimÓiis
sen v dat .niemand den geachtèo groeten megt? b ao*.;Ki,eï .ten., t uur ,ün,den nacht; ;'ai»riTd"mji'gj'Sdr
B?vvis.' een', groet.wanneer, hij, niet bloot, gélijCztiidch' breedtq„,en.. iaö» i.so^.oostel. lengte bevptid",
gewoonlijk, ovei;, het gebied der tanden-fpringt; maar-ïlietVons fchip,.op.iecnd. ijoogst- gevaarlCKe - klip óF ibrtj'
uitf^erij.grond ,dèa.:hartén gèfproken. wordt;i heeft:.i'êta'diepte ;.-ep daar dtt rpt»ifjng«De kpaft geaïèfe'is'vioÖ
ver.Csvifekelpks.b :Wen wordt het inzonderheid ge-vaar fVw aren wij- blijkbaar, ongeiujckiglijk de, ecfften V dip 'bék
•wanneer mbrib des morgens in dp,vrocgteiop-'t;laird. o'ntdèkten. Ons.; (chip:; was dadólijk^ ifief 'iWfèr' bp^èi.'
■komtV. i'en ipiiundi dan de mo!^>gr^<icsaüindmaii»'viri4,u,jlJc'-ljJ^m'et.-.!ik^e.'Offlder^-:ra!Ja'fa':^U'i^"h
JtïabfpigV.eC vriendelijk; tegemoet -klinkt of,'wanneer- een(ièmmig v>ik-!iiqrdeei;i dat hét' fchip'-OTflierlïefbaar
Inèó jjn dsn. ftnien nacht alleen oyer 't vel-d gaat, :eA'^^req,.WA«:°:da^ft'ftaléender^iax«^ed^fénl^fe'&b£iS
's'CH IPBKEUK, 'r
^Gif'eett OOs'tiodiach 'NjeiiwsbladTThg 'tffiaiïc
i-\t'.d!' 'Jr-
i,6e. iKagitéin .Porrést';- -welke "hét -ge®'»ftdè''C:liïó
YÉ^cn als. élkvolk zijne munten-zoo heeft hec' ook rijst 6 v,3tert wa^ter^:eo^eerftweinig
?ijne cigendoinmclijké mahiéreii vaobegrdeting' Wan' Varkensvlexsch j Idat: vtsdzvsfoazx' lévéhsib^eïïh/'orti
meer,Vin 4enVgioVt over 'b.ét algènreeii z ca hetnienfche, meerVtn.ede te nemen, hadden wij geène plaitfsvdaïr
lijkef vertoom
elka/ides' 1
iüchtftreèfc"., dcjevenswijze,, kortom inb.de. eigendom;- geju
aaeyjke.natuurlijk&bèn,zedelijke .vorming :van- eèn vólkMei jtpeu 3..voeten water 'bov-en .'ilérttoHdhdek ftoildéE
zij .èfi gfoiid heeft'.',' Bij/elk; volk geldt de groet als.'toén hielden wij liet Voor t hgoge'ffótija-y "ii'éïzél-vé;'té
gangbar:,munt. Elk èrkem hem weet zjjne waarde Verlaten.,'.en ons - in dé...uop;e.n te. redden. Ik de;
én verwisfeit: de eenc- manier tegen de' andere/ Vjjitwcede lieütenant Ttouncében 7+,1-ascars .klommen in
snoeten-,-dus wcl 'ecn gewrUgt vau het nationale ka-:dej gtoote boat,;;.dc eërffë en derde lieutenarjjc- begev:n
iaktèr'.zijn. en'daar mede zamen Senraen -zi'eB m'et ri6r:(.'asèafj itf'dërt kbrtèr,'eninf.dé'j!)! klpm-
ï>e groet vah den OasSrling h et vrede oprust, xt\exi ij Hollandfehe Maleijers, ën cén'sVpoij'jij *Wq
{Scda/jw bij de Ha breeuwen-; bijrde -Arabieren ba/ajM-j fttiQrd'eu NvOV tén OI-' '\:"S
yreie zij'met ui is .de: groeten de tcgehgroetAd«y In den nacht waaide - de wind zëer rchcrpV.endaar
te tij veelei' En .dit drukt juist datgene'uit, watjdè groóte boot Veel waiêr 'fehcp.té', zóó.,"moesten .wij
dé Oosterling, voor zijn hobeftè goéd-houd ;-.en hierdqor haar dahrdöor ligt er maken dat wij een'e menigte gereed-
.éenén grondtrek; van fzijn nationaal karakter. Met Tehappén en 2 vatén'.watc^ovër Doórd' wjèrpën.. Dedrie
het woord pre je- -.en- r»rr beteekent hij'alle 'foorten booten hiéliièJi' zich dicht naast-elkander, én de groote
van 'weiziiri én'geluk. Wanneer in de héilige gefchied- boot 00e gfcerde de joldoch dha? ijt Dij.'hot..aanbreken
boeken, der Hébr-'énwen de gel -kkige- tocfiand van een van den dag bs m'erkrcdat de kotter' qngéjijkjbèrër
volk of koning gefcfillderd -vordt-, dan héei hetjehoyaVzeilde dan de groo't'e bout zoo lièt.jk'dé jol'dftpr den
.#af- hem rust. Warincec de .profeten de verwacht:, eeriica boegferen De wind wies .hoe,langs.poe inter
.gelukzalige lijden .van een nieuwe gulden 'wereldeeuw cn de baren gingen hoogzij overwèldigilen ëihdeTjjic de
«iaavftellen dan weiaeii.cn.woDen tigers cn lammeren; jolwelke terwijl zij dóór dért kotter gcbo'egfeerl iverd,
'leeuwen cn; runderen ,V zuigelingen cn flangen gerust met al" de zestien menfehendie aan boord waren
en vreedzaam met elkander" (Jef, ji ...pc deugdzame ongelukkiglijk d.o'or het water vërfl hilën.'werli Ons
beeft'/.volgens .de uitfp'aak.van Eliplias in Hiob hart brakdat wij dat-zoo mede nfoestcn aanzien,
een verbond met;,de Iteencn .op 'het veld de wilde zonder, fiun de minite hulp, ts.ku-Vnen^biedAVS
éieren dér woestijn wandelen rusiig'W hem heeu cn Den 21 zagen., wij de Aifóiiralitéits/jeilanileneti
"vrcdeis'in zijne hut." Ongeltoord in,de fehaduuW'der zeilden toen westwaarts -s»r- ■--#
eilaiftfs niaestfn^efgezelten Dat deden Wij i 'docV'.'als
wij ccne g'cde Engclfche n^ijl' afgelegd hiddenvofer-
den zii ons in eene dicht bewasfene bosfeliaadje. Ik be
merkte ook; dat er hoe.lang' ;h >e meer pmèn kwamen
dus-hiald-ik- hep niet.^oop. raa'dzaaih'verder "tc^aln
na«|iè=^ejn*a£h|k^aifBrtérng,-waar zich tof-jihjiTC
gröörilc" verbaasdheid wel over dc 130 menfthen ver.
zatnéld haddendie alle met 8 tot 10 voeten lange
fperen gewapend waren. Eén van hen een griifaard
«in) een' eerwaardig" vóo^iJcomeiT ,'Ten die. hun oppert
höofd fcheen* te'zijiinade'rdè ,"rruj e*n wie'cp zijne fpeep
voor mijne voetenwaardoor hij mij wilde te verdaan-
gevennaarik het Uitlegde, dat wij onzc jrnodfen op
gelijke wijze moesten wegwerpen. Té-gelijker tijd
bemerkte ikdat e.enfemeji.igte vrouwen aais Aenkotter
trokken en hem van het kleine anker waarmede
wij -héA'-vafs'é. ^'itfSdkt--:hVddc'n.ërr" op oen oever
traihtfènUéf bréngènwi}-'poogden Hechts in aller-iji
de boot te bereiken. iie_ Wilden volgden" Ons op_dcp- d
rvoéï n*én fómmrge "wrcfpën- hffnntr' fper'en naif'38$,
doch bü-geluk zonder ons te trfffent-zijTt^icncn in do ,.i
bchair&iili^-'htiiAer wapenen''ten uïtiirfte' onervaren te
zijn. Drie tot vier AV-jldpm,vplgdén mij zelfs tot In 't
water "en al», ik. de'bobt" bijna bèreikt^had s diet ér k
Wn'-'nahr 'rtoij doéji' trof-' mij liiéti'deiwifi'' njijn Aderde
iicütehatit jdê'd fft'oo?r i^Pê»d8e.'péAV'^;iiltó. in ,'dcn 1
b'bbt' «fik va'ii Witt'ftSAn 'Wiérpênzij téb'rninllé'izóo
fjjeféh'nfiBr ons, w'aat?artf<jnS''flecii'fi eéné' eén/ge bena-
édëiSej' w'éïkémijnetffkök juist boVén déh'kinn'cbafc
fcfirikkèiijk wbn'ddé cn Sdor. den mdoA ging.' -
,..:'N,a .'ifa.t',^0'dït gevgariij^é avontuur opdeze w-ijze
S'addén',d'oprg^ftaan r!iftuijrden^wij. verderenL kwamen
zoö 'gunftjg hét.'in onzepj toeftand mogelijk wastot
aaó.':fè;if«-ëngtë* van "Dampier. Daar wij nu land
kón'ïen berëikèn zóo drongeji.de Lascar* daarop,aan,
dat 'men KcnVagnjandz.ou zetten.Al mijne pogingen,
hcn.jot Vefdcrc ftan^y'asTighéid te ovcrrccd.cn, waren
vj'ucli'tëloQS;. ^ijf.n^men.. geene-yoorrteUingcn aan ..en
wildïn ^opf Jiéé .Jttidij ifévej. opg^nblikjtciijk.ijcrvcn dan
in"«lef; booten, vcrabrfgérën. Ik gaf aan hunpe. onftui-
migheid tóe, ca beflopt éindelijk, hen op het riooni- p
westelijk einde"vln~'RctaéTWrtd"Cér'am "aan 'land te zet--
ten van waar zij.ójté i. Col 'g dagen naar Amboijna
kptpdcn gerakc^. -AJ^wii ..^?n .Jfcjtinij op de jióogiovan fi
'dit<gëdecï.tc'id».,ciJ^l<ls"'tv3Venbood dc.dèkd?lieutenant
i.tl^.^f,r.-''h?llï|;fi3I>.!hetden kotter aan p
Ijn^'.te'zrftepWch^iKe^r^ tot óns terug, te'kcérc'm.p'yf
jVaar^anfje.jïBitjruQeer^re;aan.°l^bdjzóiDZctt» f
jÓst dMrppé iepi'g en.' mógtenó Dc derde,ijeute.; urr
(ü"tóyk)'m,et'"4én Kotter, tieeb. .Tot-myn groot, ici
"zen.w^'ttf.4(5.tw^dage,n; ionder.hem té gieq.^
keni^g]l,^i3'fiac;itèn':, "dat hijrmet zijne Jicden^--dpojr'
pl^ïlaiiSc^s"of inbóoriingen^aangahouden was doch ;di
ift,p>'ërjw'jjfShears,.ook. aan,Jand. gezef.wilden worde:
'zóó den.pcyér' met .de'groot^boOtu -
zeéteö'jhèii'Mit'. Undó.^et: verre yan, dc plagtS'.»'-Vvi
de apAerèp, aan 'dén .óeyér geitegen',, waren;, fö
"VjOjis" aantal 'jn de"groc>.té. boot beliep. than'sVÏÏeeb'ta'r! i
^fzévénoenló AVy.hadden' niet meer, {danp'wee jsa'.
kép.''r.ijsy.«!h een klein vat..water.: Wij '.geloofdev 'f
daa'tme'dètot.^cn.kuïéntte-komen, waaróp wij nu. 'f
'e^«r vanonsjk;-
ktflijKs' eenen- .bovenzak- vol rijst,cis -eenen -t»pvw«t>.i'
OU 'b'ckenie.n;;' dóch wijizagenons welhaast gedróngt;,
J^ë'ÏÏitSeêling aanzienlijk .te yerimindercij.^ Wij zoii..
dcn -doW ...de, ■ftraat..y*n'' IScntam, Sn óhtmoetten ond.i -
'weg éentgé Valetfche ièliepen; zij bek idjiuvtden zich
niét om ons', tot op een het welk ons eenen dag;
laitg: leeg', c ons ingehaald zou.hebDen.; indien wij'»
Hiet "métbehulp van eenen zczr duisteren .nacht weg.- ft»
1 n n I 1 <i 1ir<. vai ic - 1" 1
eenen grooten uaaiviSch Over.dezen kustcljjlcsjj vaigst
waren,wij" zeer verheugd, wjj maakten midden in dc
boot écn vuur. aan, en: braadden;: hem.: Onze trek via» J
zop hevfgdat Pl offchpon, de. haaivisch; i^gvtoc. tOO
jbódfk jwcgen óipöêftióA^^yogdsï^nietiohéri-fmibité^
daarvan ovcig. was. V>or deze jó erireding der tra-
volgendeaf-
dag' icj|n wij .alle. buitengewoon inde'n maagen in«!'
$e ingewanden; het' we.k ons opgdmeen verzwakte,f
ënjÓÈsiz^ .AééróënimoéAÈeóam ;dat wij nu Ir alien.,
ernst"aan onze .ekerheid wanhoopten
Den 2 Juli) verló r :k eenen ouden trouw -
dtenden; die; uit, gebrek, aan -yoedEel ftierf.Den 4;;
ontdêkten wij de-.lawjfpsts. van bet .eiland jayaëhftil
vingen ook twee zeefiearen die voor ons allen een a K
sangenamtn;;verktvikkenden maaitijd- 'ópley.erdetïjl|®|
Den te middernacht,hie 1 denwij opde ho 6g;c-ivanM'
Tuló Pehaug; aan .de, westei!j.kè .kust' vaó S.uthatra.'- '&wtA
U AS'fnnnkvoT'An .'mAs i»Md'ji 1'.
[■fy,
jalmboomenaan' den oever van eene koele oeek. uit klein
Tu'sten en .-dek'dag in zalig, nieisdpèn.' en .nietsd'ènkcn dcszrlfs
doorleven,.is dén Oosterling hét hoogfl'c"genot eii het treffen. De Öer.ie lieutenant, ik én. twintig va.ll oii'zé
beeld van alle gelukzaligheid. Zeiden 'hét ons - hiét vvakkerftë iiedén wij wapenden;-oó» met zware-knód-
'dc fch'il'deringén van cénén. Wóirir.eo^ Denon èn. an- fendie wij uitNieuw Caledonie hadden"mtdégébragtleiiers.naór ons ky
deren, dan zouden onzeva'n Irétj Opaten optleepde di; .want.ons vuuri'eweér was door hevige "regenbuijen "09 «je'ccnïge-was,-, dit
vans, fópha's eii:ottomannem.fiet onv kunnen-iéeren. bruikbaar Rcwbrdcn. Hierop naderden svii-deri-oivèr'te'bë'wévsn:. zoo
En is niet zelfs zijn turban,;ëèné. foort, yan hoofdkus-, iri den
féo;, zyn verder.'g«Waad eéjié'foor'tj.yan béddek; In-.ding te
;heeft Jiijrook redende rust .te beminnen, lie,verbaasd riaar aiicn.fchijn'hadden zij no.-lt te v--reb:'gén, worden. Allc .v.erverfchingen die'te bekoir.en1
^ijbe. warme hemel maakt hein. eike ingefpanneiie-bc-.menfehen. van °iize _k.,ee,r. gezien,—..-Zii W-ir;:;'. groot eni ware;:", .'werdén .teeffojid'naar "de gróote'boót :iPge;'.on-i'
weging lasng en wanoeerzijaeüuimerendehartstogten welgemaakt, en droegenfiun baat;'gMlocbteo cn bovenl'deii', en wij,herffcldcn-on,-zoo ifncldat wij in Weéf
ontwakendan treed: een fcraum uit.zitue. beddirxi. het honfn t,i<-(lelrenn> '/li êeidvdr.- ar u_--j..- nvviV
die zijnen eigenen
woesung dreigt? Daarom
geen zoeter Woord
bcgroejhjjizich.
-. .::Be-^t:dM;,Griekemïs7ffttm:fiét.tcgemdé^
OosteTfchèti ^even gelijk, h^t nationale karaktervan
den Hcl'én iri 'véle opzigtéh met het Oostérfche.regt
ftrcek-.-- ffriidtg isDe.op. céne ecu\vige bafts rustende,
heinelboöge vpijramideiv van benolaatften zijne ontzag-'
gelijke huivericgwtkkcsde tempels met btifl verborgen
niet vermogend washet .anker-op te liïlen. WR..._'
detjen e,tt noodrem, waarop eene Doot «iel twee Ma-- 'f
kwam toerocijen. Daar ik in dc bo t'-.j
die,-genóegzïjné fterkte" had,- om zidffK'-
zc reis verder konden voortzetten JDen taf f!
ten wij het anker, en den ,19- snkerden wij?
hobrre van 't Ratten-ciiaud 'bij Bè'nkulcn;'
lier ontmoette ik eenen twdeh vriend, den kapitein;
k nl ï1,1 Ót O 31 Al f l'vvó I fVl »»1 3'.««V nnlWkó'lilTVl A; 'iKóiLE
eenen kokosnoojigaveh Hefcgélükiè'ónsp-hun te 'dóék
verftaan ,dat;wij driijkwatcr behoefden: - Zij Béduidderi
óas ètiar tïckeuen, dat wij hea naar-het binncriftédes
bede'n kppv.vcrwaehten.
Ik verliet denkulen den 17 Augustus in het fcn:j
Perfeveranée ien kwa» den 35 in Pec«ng aan. HUi. H
