LANJDEN- EN VOLKENKUNDE.
nwsetliiia» «én&SüaKfe'ïal^rli':
mtsbèwiiisn ii;-
'M"E..N, 'O'l'LlNCTNi
^lke^VL2l%a,1?ea^
aSa
A LG M E ENE SC HIED AM-SC H E COUR A U T,
A..:J
:r 8 R O -5; S T tl K- K.E 'Ni -£l;
N 0 O R D\, J M B R
T K
jr/-
\Vtr\tfg van Bladz.'343.)
Er. iijn. nog eene menigte Indianen in Amerika,
van welke men niets meer dan den naam weet, Wen
ettelijken de Wangen,-ópen', en ootvlucfatê.Y in het
graaffchhp,f£ét', aan jdfc Taar.tivijsr in CCd$rU<°9,aroJlina
'woondeeens. fjuiy pef mek narue Dupraij idiguit 200 grou-
tc ndonfteri"befiahd., datnyeci nief.k.an, béjjalén ,v of qg-
'derS0fjzoö.n s-dèh'.'prijs der roekeloosheid; vcrdièndéh.
De 2e,b óqs jy iekneu ,"1eefdên :Van ?t piutiidcrcn,, cr. hei
hoofddodl bij' hunne .èoovenjènfeifcèu té'zljn, 'zicheence
jmft. te maReBy "jop zek?ren avond'"'.troffen "zibféeif
lersc'n" f fl ijdtrin e'en.g.tefberg aaif:fen;T{pnden
dat.hij. met ben kairtfzou Ipcled.iLTnien;iilj.w.djefde
bégónneh -s^ïtwistSJS^zoAöii
voor de gcvialgehii^Juschêeatip-'ëêne handige manier
het licht uit, en krhrqi onder eene tafel. De jonge
booswichten grepen huiwen vader aan, dien zij ii
houdt, het ook teor hoogst waarfchijhlük, dat, cr ÓjWejdj duisternis. voor'den fnijder-iiieiate-n-b- z#r.priegelden
igr^.maue-van Wnden-aan denMjsroitrr woont,jh.M boorden hem de oógetr.uit, beten en ftieten hem
7l,.-"4- CTr zo«ftze»y .4atftüj.•.1.eflf.«waNcéÜjr'«»8Br,gUT.. r"Deié
l«ec a-ctelijko Vulden tn hun Jana icwafnverbond henjj1C{jendezer t'amiiic verdreven de vadcroióbrdera.tot dc
volKome.; ;en .werd .door hen verftaan.. Etc, de v?r-' rb<)i,lc .tnogde. der rustige inwon nSerifuirdim Sift
.fauAende^.bgjigtgn .welke; onze. -fei.rtjv.cr yan,„.de AfefénEïdS^' bbiéï ?pleegF^:2pn^eriW-
rlCn-rJJVin.^P-'dS. --'«vA $>fc'f fV^#?fpVt"'\'*Tfiefkp.
De'gróote -Albéf&erice werd ce hs door dep fopbi va tl
P.érzie, die de Had Or.nus in oc'z'it geji<men; had.hér-
inneVdfehattiog^v'oor dezelve te betalen/' Albukeike
liet een grootniet kogels, granaten; klit gen vau
zw"an¥deh feit* TprShrSvSn iïnfénj gevul® fel&é'n^réSi-
geni-i. weryoigcns.zeitfcvbiji tot de 'affjekailten "vah^i/üi
luphi mee trotsch zelfvertrouwen gaat en brengt die
gefchenk aan den koning uwen heer, en zegt hem:
dat de kónirgeu van Portugal (lcchts in deze munt gs-
woon-zijnjciu\ui(g té fijtijlittr,! :j kSAV
Sigismund koning vart Polenco nil ècnen afgezant
aan de Algemecne Statenotn nen te bcwegeo zich,
gedurende.dcnilrijJ óm hunne v rijheidaan de «paaufebe
rtgeo.bg te 'onderwerpen. De.afge/ant vertoefde ecu wei
nig te. iang tfij hetopeirieg^en der gronden yd»t bewden
Xederlandefen 'on^pgeJijk .vvas.metjge uk te^en ceue
i'oo Sifjgsz'uj'K'tige ,1 pu^d^n)t'ndé;e"irUngtigifmal eala
de-SpShjïia'rds vVaretf; 'ïcviï'luérf. '"De ftadbnuder ho'ordc
hem gelaten en zwijgend >aali en voerde hem vervul-
gen>, in plaats vanalfê"antwoord",ïo"êcBo gro'öjé z'ïïi f
r, p«rvunetuoMvuu uv»ui uicevt uu„ iiiveH .vvK^'ütat- v/akt^B|j?fcm' eerp' oifgeïöoflïjkeJmdn'Ègt^. torrilaarden
■ïüj a"e?ijV'hS. y^i?-'4enijd6r èp dtefdeèlétï Wit": IfijVifftfe5:fè AV6'tè'n",'"iScBie|vanen en vlaggen toonde welke de troep,eu ,d«r'
a,^f 2. A^'SS^.^fzelfsrAoitr-vei^e^at 'di5rén'-vctrdhèfcnd"v^ofde'dV.,.,VAhldisdwe republiek van'Bé'-Spadjaardi veroverd hadden.
•°:C®p951?-eP.'h. /?*W?14Pl'i.Pc?ïS W*§JW®!daar treft'men in Amerika zoor'veie'bréuktih ',bog'5n-U-.EoB:in;der( dergehy.k t^rbeeld««..Jtet .volgeitdecrEen'
v*a..be5?S" W 1 g'k00^1P^Pvcn3ilbbï*e'ê gczigtéfï'pii'i?ei^ilfkfé?0Scjöfc'V:i^:^'itie1d5eiené;«ré«vy ..yv'ilde haren opgeüoteiie 11 .gemaal^ diede^ uitflty;
•"ï-V C"v""'v ~j¥n—t'ï?. Wfes".0? t^ïSTyS?-; A'PP wangen, aan. Een karei, metiiqitrtS.tèiiaiij.^ drïjiAe|yap zijn-.proccs r.ietdttpgt?yer.i!Cinen.i.,nielden^ dat hü"
P-a en maaltijd he;t bét krijgsgezang lnet.de voigendeljj! 'b bijïi.in 'dés 'féhrTjVèii J:iÈ!i"hij :«bk'*iiëtt'gHib'wenvürpordeeld-was,.. Zij.'ging,,dc£b,alvc.,.)n;t'
yvporden aan :,-,Hce.r_ dp» le.vpns.,. ;_let, vyei .op..pDs! maB on(jer de kin. ftootanéa Wm:'lé:kTh:ücbak£èn''aan .!iaa-,.kind.-o'p 'de armen in 't'vcid, ,<«r^a1,zü^ui.t.v ecji
l 'J.ncm.cn S5^S-PP.'••vve!keugftfw.|l,1iitukkefl fcofi-G'ian. -uv v ienlleV-jtopr.rhiireu 'gcniaii gezien, kon.;wotden,:..Als
'éhijnt-,te .ntpbpti lierk.te.in zijpen arm.:bcw,tjst>, ,qd ,v^»an. ,aiygem"akkèlijkft?ia,- 'iijfe? tehhiïdsfcfieA' 'te zij dit. bemerktelei de. zij., het, kind op ...uen, grond, («jn
-zijn ligchaatn den .vijand niet onttegt.rópiit.de gédfie'goVi'*Bfe'5viir':aé,'igVïotc xWRIgbiSJijj dekte aarde in.de.g.edaafilRjy/n,Ei;!i' kruis over hetzelve
nieuwe broeder na bet krijgsgezang.geene.vree», dan asL A eof. As».;;k'--,iX-• -
béfchpuwt men hem 'niet achting ;;-,waj
gouden moed. niet., fletits'.vooz.voiilrekt
"ötiarf ook" voor "de "gróoiHe aanbeveling
ih'em veiy.oIgens opepn Sevetvcl nederzitten.en rcijciiiemij^'^t
cene .pijp" om te.; rooken,; welke aan elk krijgsman t>£Cn
rondom wordt overgegeven;""te geiljkér"tijd werpt
inen een wampiinrkieed ora' zijnen haU. Wznneér/dé
piip rónd gegaan is i 'maakt men 'eénjzwcctbui» geteeiif.
i.len (leekt namelijk zes 'lange vati bóvdh fpi'ts 'toelpó
pènde fta'kcc in de,.aardewelke nien rocc huidèu'én
zwollen dekens -béKangt, zro dat t êr géén fucht kan
inkomen. Het" zweéthuii. kan niet meer dan" drie
perfohen bevatten. De nieuwe broeder wordt hierop
ontkleed^ en gaat met twee .opperhoofden in de hut.
Men breogt twee groote gloeijende veldlieeneu b'in'Deu
welke op- de aarde geworpen worden, Er wordt ver
yolgecs water binnen, gebragt en op de'.ftcériïn -ge-
AvorphnDe daardoor ontdane damp veroorzaakt, dat
de nieuwe broeder derk'..iiitwafemteil opent de paren
.voor het overig gedeelte der plegtigheid- Watmebr
de uitdamping op iicthoogde' iigaat hij juitM^hiit;-;'en
.ferifgt in ft water. Zoo dra hij er uitkomt jv wordt
hem leen wollen 'deken ontgeuao&en cjs men voert
hem. in de hut. van het opperhoofd, waar men het
volgende met hem verrigt. - Na> dat hij zich in.de
lengte op den,rug uitgeftrekt.heeftneemt het opper-
bóofd water, waarin buskruid opgelos.t is,\döopt een
ipits ftasfjé daariu ,4 en ifchildert de'figuren op het
Jigchaamtvelke hij ..daar-tattowercii wil. Nu neemt
hij een houtje,'waarin ticD in vermiJjoen gedoopte naalden
Reken V en prikt daarmede dc befchildtrde dcelep
waar de omtrekken kerker zijp, doet hij tact eeuen
vuUrftcen infr.edep in het vléesph. De ledige plattfch
eirdie, welke met vermiljoen befehrevcn zijnworden
aiet tuskruid ingewreven zoo d.et het gehcekee'a bor.t
aaüzien van blaauw en rood bekomt, Eindelijlt wórden
'de. wouden me!' een'.1 zeker .'hout ..gebrandop dat zij
piet zwecren. Daar dit allea'in tusfcbenruimten verrigt
wo dtzoo duurt het 2. 'tor '3 dagen;. Alle morgen
worden de wonden met koud water gewasféhen welk
een opgictfel van een,kruid is, 'dat Pock.quihgin'hiet j
paar derl- palmboom .gelijkt, en door de ipdiahen
met den rooktabak vermengd' wordt, 01a fiém zijne.
fterkte te ontnemen. Gedurende deze hah'dejihg' w.ór-
éên. krijgsgezangen aangeheven, cnrmeh zwaait e'cnen
Klappér I fehifequois genaamd)welke met kleine
bctleijes omhangen, isop dat het fleenen met gehoord
wordt welk zulk eene ftnart natuurlijk veroorzaakt
'Va 4e voltooijing der pltgt'ighei'd bekomt dc 'nieuwe
.broeder eenen naam. Een zekere heet Lang, welke
den moed 'bad, deze vrec'sfelijke inwijding door te
ftaah werd Amik of bever genaamd;
Voor vreemdelingen ..Is. Nefbrd-Amérjjta geen aahgc
naam 'ahd; dé" vrijheid ontaardt in ongebondenheid
en knapen- geven zich' reeds het aanzien van Re.u'a
-niisieh. Mem'behoeft, zich daarover des-te mmdcr te
verwonderen, daar de1' ouderen opzettelijk hunne kin-
deren niet beperken. Mén zie; zeer
welke kinderen van voorname lieden
op de Hraten rond loopen en allerlei
plegen. In 't tabaksrooken' bootfen zij hunne vaders
naen rooken dikwrjjs zoo onmatig Cigarro'sdat
ziekte en zelfs dópd'degevolgen daarvan zijn; .het
welk.de fchrijver uit de Amerikaanfche nieuwspapieren
bewijst.. Hij kende1 zelfs: ccnen' knaap 'van. 4!jaren
dic.des daags j'tot .•4.,'Cigarro's rookte dan; nógéans
was bij volkomen gezond eh derk. De fltudenfen'in
Williamsburg begaan jomwijlen naauwelijks geloofbare
buitenfporigheden. Dat jnen in.dé zuidelijke Aaien
.elkander,.met de duimen,.de oogeD uitboortis eene
békende zaak; zoo lets kin men dagelijks zien. Ook
van fandei», en voeten bedient, mém zicriom zijnen
vijand, kwaadte doép. Een becatachtigt, karei;,, niet
name 'S.tahjejV.-ha Noord-Carolina vijit-zich -de tan
den, enpogcht'op déze oinftandLgheid in het-vechten.
Dit monfïer 'verhaalt met iriotnlhoe vele neuzen en
eorcahij^ afgebetendn.hue yelc wangen hij „vcr-
fo icurd rhééiti'". "Penriïequit' dcnzclfden Aaat, wil'di
ccnigt bsHdrtnilfené* ïnatrozen'in 't kaartenfpel bcdrie
jen doch hij werd Ontdekt, en men werd handgemeen
ïeniift biuschie het licht uïtbeet sen oor af, fclicurde
ma,
[-'i/fUif hi/rna.)
DE TvFAt'SEÏÏ TÉlKENEN.
DE GOEDE j-DÜDE' T YDEN;"-"
- Qe- oude gcfcbiedrebrijvet": jtvtntinasityerhaalt ort»
eene adecdote, dre wel niet geheel ouoekerrd' is, doch
juist - tegenwoordig wegens - menige betrekki eg ap
ni^hiV' verdient verhaald te syorden-, uzondef- in aan-
mé'rkingf ie nemen;;' dat zij op izieh zelve reens niet -
zonder helatig ise' -:'.i i'; A
Keizer Hendrik;-]I had, toen hij ten Regensburg
was; ook den ouden fiaéó;:.graa£ van Aec'tisbetg, téfr
Kefgeen .wij'zien','zegt'ecti oud fehrijvcrwerktJ^t ""g-"noódigddoéh ondyr voorwaarde, zonddr
'geheel ander* op-oBze ;siel-, San hetgeen wij 'KóóVcm tc 'vcrrcoljhem Bet uur waarop men to, h«t
En in der.daad,, detaarledér'tsêkcnén werkt niét scj»svoilel zoude g an ,,13oeg en ziw daar,.:de grijz^ dabo
déniicdrukyoller -|an die d oor Woorden i naardien bij?tict ;zicb °P-^de PM".;»;«ot het', rtnuez-vous" bepaalds
gene het teekeo altiosézélf idöor dbn-gcé»t- géfeh»pjtni*'nd^4;'. -40i^J. niets minder dan alleen. A'dti de Tpita
wordt-in hei; oogenblik-', Wadrin hij zich'".:wil ini'dé [van';Y'4r en zestig man te. peird vervvaêhntte hij dei
deelcn r-daar hij bij deze ti een moet- kiezen sdat teii mnnarclt, 1
4 Wat is dat'?zcidc. de 'keizer verflsgen naa rk
u niet bevolen zónder geleide te konten."
deele goor .'overeenkomst én door: het'"Vérfta'nd ge
vormd ia.
Ee volgende voorbeelden bewijzen de juistheid dezer
aanmerking ten volle. -
Alexander, de ft'oute veroveraar van, het oosten
bekwam eens op zijne togten britven welke "hij in
Hephest.ipn's, zijns vêrtróuwdên vriends, tegenwoor
digheid 'opèn. brak en las. Dezenaar de vrijheid',
genen over 4e fehoudcreo te zien en 'dok mede tc lezen.
De koning vonddat de iaj.oud van hét groóifte gé-
wigt voor Item was en- het ftrengfte3gcheim vorderde.
Hij,trok derhalve zijneq rtog van den vingeren drukte
detizelyeh op. dé lippen v-n zijnen vriend. -■
;f Al».eens Pericles, over- de Atheenfche vloot bet bevél
voerde, ontAocd er-eene'Zonverduistering, welke al-
mecne pntfteltctns veroorzaakte. Inzonderheid ver
febrikte dé ftuytnnin óp j(jn féhip -buitengewoon daar.-'
overzoo dat hij fchicr zijnen, pligf vergat,het
fchip in groot gevaar hragt. In plaats van' den nisn
eene omflachtige verklaring van het beahgiligende vér/
fchijnfel te gevenvfjanr dc Atheenfche'admiraal zijnen
mantel af, dekte hem der.zclven over, zijne oógen, én
vroeg hem: of itij geloofde, dat'dit een ongelijk bcccc-
kende, Gécn zeide dc ftuuruian. Nu-hervatte
Pericles', dat is' éche.'zonyerduistèring vóór u en var
de andere bloot daarin 'onderfcheideh dar de maan
groater dan mijn mantel, dc zon aan het gezigtveocr
gl-ootere ihenftherin'er.igte onttrekt:"
in de vroegAc-tijden van. den RomeirJeben. vriiliaat »-*«'.'*«.?» weder vérdwiint.,
oogstte een vrijgelaten (laaf, d'ic een klein fiuk laud ,!,dC,;sS"at 1USe J nucht-r:f1 CJ1 Wtgeput., b.
dat hem zijn heer gefebonken had, op liet zqrgvul- u"
digfte aebouwde, veelmeer op'hetzelve dan zijne
naburen op hunne veel grooïercbezittingen zarocn
brsgtch, z,ij benijdden hem nu zijn geluk, en.béfchül-
.digden hem van toovcrij. Hij Wcri' Voor eene.volks
vergadering geroepen 'om .zich tegen deze befehuldi
i Heeraucwoorddedc -grijsaard i. uw «wjl is
gefciiied, ik'héb flcéhts ccnen ccnigen knecht,'dij mij;"
Maar wie zijn da» dié,menigte ruiters daar?"
Het zijn aechu'-mijoe'twee eti deftig zonen, eik"
dior eeden knechtvergezelddie als zonen vaa
Duinchland, in dienst vair hunnen'keizer Weufchen
te leven en te fterveii. Zij zijn alle welgeboren, eit
den roem en h'cV bloed'Vdb' hunoc voorvaderen waar
dig. Ik bid uwe-majesteithen als zijn eigendom t«
beléhouwen -
-Dc keizer, door dit gezigt en deze aanbieding ver
rast ótharmde den grjjsaardvader.der..calrykéfamilie
vin echt-'Ottitfche .bel,denzpnen (Pabo had: buiteudie.a
nog. acht levende dochyersj en tam hen allen-aan .zija
hóf en in zijnen dtcttst. -j.
DE GEMEENTE-DER SPAINGER.S,
In Wallis beftaat ótigcvecr fedc-rt eer.e halve ceutr
eene kleine godsdier,Alge lektewier leden Jumper»
of.Springers hecteh.'. De leeraars'van deiél-.c zoeken
door voord.ragtenwaarbij zijals bezetenen gewei,
dig fchrecuwen cu gestieuferen cii door allerlei win-'
dcrlijk'c gezangéi hunne, tvchoordefs Mt/ruiptrckkcnde
fprongen én'bewegingen. tc>crvoeren. Hebben zij dit
doel bereikt, «fan lér.vijderen zij zich uit de gemeente,
erf Uien dezelve aan hare gódtdienfrige yyaauzinn'gheid
é'n
hnar
huis gaat.
DÈ GE LD HEFFING.
EinJrym, -'...
De heffing was gcfchikt om ons den zak te luizen.
hii^T Vlv rot n foort "Vervolgeos wencde doorhlin ïiza^.(,c vtek ge„00n aa„ lirS
mil»; ''frusCSte" ei,..zc"!e' dat is|En grootewins. tcdoct-mct an'dV'ente Mntg<l)
z n nou eenio J T bczwecriut'c» «r De cours van 's lands-papicf ft'eeds deden dalei
zijn nogecitrge-, d etrk u niet.voor-oogen (lellen kan J 7"
aanhoudende arbeid ,.,'ritsteloote zorgvuldigheiden hét
zweet van mijn .aangezigt Dc taJgcméenc goedkeu-'
ring beloor.de dit antwoord en wreekte neui aan'zijne
benijders. S' y.-; f,
Coly ;de nieutVere gerchiedenis bfedr verfcheidcnc
merkwaardige- voorbeelden van'deze foort aan. Daar-
tpe oenoort'onder, anderen het volgende
Alt.de Aanden van Castil'é hunne vrijheid tegen den
beroemden kardinaal Xttnencs dédcn gelden,en vaak bij
acm aandrongen, hun dén rcgtiiiatjfen'titd téyivij'zdn
welke, hem tot hunnen heer en' regent'maakte voerde
hij hen-, in plaats van alle antwoord naar een ven A'er
en toonde hun verfchillende rcgimeiwin foliiarerr,welke
in flagordc optrokken. Eenantwóord het welkin onze'
dagen lkchts' op cene meer bctéekenende wijze her-
aaald is.
De burger-zag dit aanmaarjiij moest Zien 'én zwyaett.
Hij die de heffing brouwt'hóe gróót hij zij van
Is voor'het vaderland een wild ver&taéflrén'dnetst.
P*
GED ACHTEN.
k.'Van vekn zou men, kuotaeri. zeggen'1 zijne z:el heeft
gcfalleefddaarom gadt hij in'de kerk.
«oen de l'.attjhfchc'- Kial reeds-opéehötiden had de
hoftaal,op aarde ié ziju, bleef zij het échter iti 'dcsi
■hemel. "1"
ANECDOTE.
Kcc-r predikantzeide de voorzitter van 'een kon fl
uoric icgcn.ecuen jongen geestelijkendieïnic'enè 'gróó -
tere gemeente zou verplaats; wordenwij hcbbca uvv
