Schiedamsch Sociaaldemocratisch Weekblad. Extra-Summer. Woensdag 3 Juli 1901. Ie Jaargang. ABONNEMENTSPRIJS: 13 cent per kwartaal i franco per post "20 cent I "OoruMelal,ng. Losse nummers 1 cent. SOCIAALDEMOCRATIE GEMEENTERAAD. Bureau van Administratie en Kedaktie: Noordvest 12. ADVERTENTIËN. 5 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting IN DEN De sociaaldemocratie berust hoofdzakelijk op deze drie stellingendat arbeid de bron is van alle wel vaart, dat eerst dan die elraart aan allen ten goede kan komen, wanneer het privaatbezit der pro ductiemiddelen is opgehevenen dat deze ophef fing alleen het werk kan zgn van de arbeiders klasse, omdat de andere klassen, boe ze ook onderling weer verdeeld mogen zgn door bijzondere belangen, toch alle hun kracht vinden, juist in dit privaatbezit der productie-middelen, omdat zij belang hebben bij het handhaven van die toestan den, wier opheffing, een eerste eisch is, zal er voor alle leden van de maatschappij kans zgn op een menschwaardig bestaan. Stellig bied zich later nog de gelegenheid om deze punten nader toe te lichten. Wg volstaan nu met het constateeren der noodza kelijkheid van een strijd tusschen de burgerlijke- of bourgeois-klasse en de arbeiders- of proletariërs-klasse. In dien strijd is de bourgeois-klasse in het voordeel, doordat ze over meerdere machtsmiddelen beschikt. Is dus het eindoel van de sociaaldemocratie de ab solute gelijkstelling, beter gezegd opheffing der ver schillende klassen, dit di elis niet anders te bereiken, dan door stuksgewijze de macht van het proletariaat meer uit te breiden. Dit bepaald zich niet alleen tot uitbreiding van de politieke macht, maar deze moet gepaard gaan met een verhooging van het weerstands vermogen, waardoor het proletariaat meer weerbaar wordt en tevens beter in staat, cm langzamerhand de leiding in de maatschappg uit de handen der bour geoisie over te nemen. Deze twee zgn onafscheidelijk aan elkaar verbonden. De economische strijd, de strgd der vakbeweging wordt op vele wjjzen door de tegen woordige wetgeving, die een machtsuiting der bour geoisie is, belemmerd om dien strijd vrij jte kunnen voeren, is noodig uitbreiding van volksinvloed op de regeeringslichamen. Doch om deze uitbreiding te ver krijgen moet het proletariaat een zekere economische macht bezitten, die alleen door economischen strijd te rerkrggen is. Ook kan uitbreiding der politieke macht direct de proletariërs sterken in hun economische positie. Bijzonder sterk is dit het geval ren opzichte van de gemeenteraden. Bovendien staat het gemeentebe stuur in nog nauwer betrekking tot het leven der in gezetenen dan het rijksbestuur, ook waar zooveel voor schriften en maatregelen vau het rijksbestuur aan het gemeentebestuur ter uitvoering worden overge laten. Het spreekt van zelf, dat goede bepalingen van het rijksbestuur veel van hun waarde kunnen verliezen, waar de uitvoering berust bij een conservatief ge meentebestuur, en omgekeerd kan een welwillend ge meentebestuur bg het meest conservatieve rijks-be stuur, nog heel wat doen, dat het proletariaat ten goede komt. Wat nu in dit opzicht van onzen tegenwoordigen gemeenteraad te wachten is, we kunnen het 't best beoordeelen door ons te herinneren, wat in ons vorig nummer bijeen gebracht werd. En uit 't geen hiervoor gezegd is moet duidelijk blijken, dat ook bg wijziging van het burgerlijke element we niet veel beter zullen worden. Of de heer Visser, dan wel de heereu Vürtheim of Loopuyt, of de heert-n Beukers ofWitkampf in den raad komen, een belangrijk, wer kelijk ingrijpend verschil zal dit niet maken. Allen zullen zitten in den raad als vertegenwoordigers van het kapitalisme. Hun beginselen zijn vijandig aan de belangen van het proletariaat. Hetzelfde geldt voor mannen als de candidaten W. van der Most Phzn. en N. van der Velden, omdat hun hoofden beneveld zijn met wanbegrippen, omdat hun gezichtskring te kort is, omdat zij zich niet hoog genoeg kunnen ver- heffen om die gezichtskring te verwijden. Ook zij be lmoren tot de kapitalistische klasse, en toch zouden zg persoonlijk wel varen bij opheffing van privaat bezit der productiemiddelen, dat ze nu met hand en tand zullen verdedigen. Zeer zeker is hun bedrijf alleen bestaanbaar bjj een toestand als de tegenwoordige, maar thans zjju zij, en met hen de geheele midden stand, de slaven van hun bedrijf. Wat dan ook door een burgerlijken gemeenteraad voor het proletariaat gedaan wordt, het zgn brokken, toegeworpen, uit goedheid of om de massa stil te hou den. En aan die meerdere of mindere goedheid, aan de nukken vau zoo'n burgerlijk gemeentebestuur zijn de preletariërs overgeleverd. Alleen van hen, die als vertegenwoordigers van de zelfstandige arbeiderspartij in den raad zitting hebben is te verwachten, dat zg consequent, zonder een oogenblik van hun beginsel af te wijken, de belangen van het proletariaat znllen voorstaan, Wat in dat opzicht te doen is," wij hopen erin 't volgende een overzicht van te geven. Grondbezit der Gemeente. Over dit punt hebben wij bij voorkomende gelegenheid, als de kwestie in den Raad ter sprake kwam al eens een en ander gezegd. Destijds hebben wg al voorgerekend, dat verkoop van gemeentegrond een schade voor de gemeente is. Echter ook principieel is het af te keuren, den ge meentegrond te verkoopen, of op zeer langen termijn te verhuren. De grond is het element van den mensch zooals het water voor de visschen. Wanneer de grond in privaat bezit is, wordt de mensch van zijn element gescheiden, en daarmee van de eerste grondstoffen, die hg behoeft voor zgn bestaan. Zooals de lucht en het licht, behoort ook de grond aan allen, en geen mensch mag zich het recht aanmatigen eigendunke lijk te beschikken over een deel daarvan. Daarom moet er naar gestreefd worden dien grond, voor zoover ze nog het eigendom der gemeenschap is, als zoodanig te behouden. De stelregel moet daarom dus zjjn Geen verhoop van gememtegrond. Ook op practische gronden is dit te verdedigen, zooals we reeds iu No. 4 van dit blad deden. Wg toonden daarbij met cijfers aan, hoe b. v. de gemeente Vlaardingen, waar geen gemeentegrond meer verkocht wordt, uit de pacht van haar gronden, die grootendeels door particulieren bebouwd werden, een jaarlijksch inkomen van f'20.000.trekt, en hoe Rotterdam, dat destijds( in den loop der laatste 300 jaren) het geheele eiland Fejjenoord verkocht, zich daarmede een schade van ruim f800.000 's aars heeft berokkend, behalve, dat het nu vaak genoodzaakt is tegen hoogen prijs terug te koopen grond, die ze vroeger goedkoop uit de hand gaf. Wg haalden toen het voorbeeld aan, dat in 1882, voor 't bouwen van een school, grond gekocht werd voor f280.000- gulden, die in 1590 f 17.gekost had. Zulke cijfers spreken meer dan ellenlange redevoeringen. Wg kunnen nog wjjzen op Kampen, waar de op brengst van het Kampereiland zoo groot is, dat tot voor korten tijd gemeente-belasting daar een onbe kende zaak wasOp Hamburg, waar, zonder dat 't haar een cent kost, en zonder dat bijzondere belangen geschaad wordende gemeente na verloop van een zeker aantal jaren eigenares wordt van de prachtige inrichtingen en gebouwen, die op het vrijhaven-terrein zgn gestichteu nog vele andere voorbeelden zouden wg kunnen bijbrengen. De bezwaren door tegenstanders van dit stelsel steeds aangevoerd zgn in de eerste plaats, dat particulieren onder die omstandigheden niet zullen willen bouwen. Een zwak argument. Of die particulieren al dan niet zullen bouwen hangt in de eerste plaats af van de behoefte. Als werke lijk behoefte is aan woningen, zal er toch wel ge bouwd worden. Alleen de revolutie-bouw zal daar door tegen gegaan worden, en bovendien kan de gemeente zelve woningen bouwen. De voordeelen daarvan kunnen we straks, bg een ander punt nog bespreken. Wat nu betreft de ves- tiging van industrie, een punt voor onze gemeente van zeer veel belang, daar zal het toch geheel af hangen vau de bepalingen waarop de grond in pacht ge geven wordt, of de particulieren ondernemer al dan niet daarop zal ingaan. Zeker men kan die zoo stel len, dat men 't hem onmogelijk maakt. Maar men kan ze ook zoo stellen, dat de pachter alléén voor deelen trekt, die ontstaan door zijn toedoen. Om te beginnen kan men telkens, na afloop der pacht de gelegenheid geven tot vernieuwing, en in geval daarvan geen gebruik wordt gemaakt, kan men vergoeding toekennen voor de verbeteringen die door zijn werken zijn aangebracht, terwijl gebouwen, met al wat daarbg hoort, tegen taxatie kunnen worden overgenomen. Het doel is immers niet den pachter de vruchteu van zijn arbeid te onthouden. Alleen willen wg voorkomen, dat een enkel mensch zich voordeelen toeëigent, waarvoor hg niets gedaan heeft en die, krachtens het recht van allen op den grond, aan allen behooren ten deel te vallen. Wg willen niet, dat enkele kapitalisten zich verrijken, ten koste der gemeenschap. Hoe onze gemeenteraad erover deukt heeft men in ons vorig nummer kunnen lezen. Het zelfde geldt natuurlijk vau onbebouwde gron den, en 't is daarom dat wg als regel zouden willen stellen; geen verkoopen uitbreiding van het ge meentelijk grond bezit waar dit mogelijk is. Gemeentelija bedrijf. In dit opzicht bestaat er voor onze gemeente meer reden tot tevredenheid dan bjj het vorige punt, dat wjj bespraken. De fabricage van gas en de waterleiding zjjn reeds in eigen beheer van de gemeente, terwijl een proef wordt genomen met de reinigingsdienst, die tot nog toe geen onbe vredigende resultaten heeft afgeworpen, zoodat de kans heel groot is, dat ook dit binnenkort een vaste tak van gemeentelijk bedrjjf zal zgn. Des te meer bevreemding wekt het, dat door het gemeentebestuur niet flink wordt doorgemarcheerd op den weg, die blijkbaar naar zoo'n goed doel voert. Men herinnert zich nog, hetgeen gebeurde toen een aanvrage om concessie voor een paardentram bjj onzen raad inkwam. Trots de pogingen van den heer De Groot om zijn medeiedon voor gemeente-exploitatie te winnen, werd de concessie verleend. Wjj zwjjgen nu nog van de voorwaarden, om de zaak volkomen principieel te beschouwen, waarbij we natuurlijk personen geheel buiten kwestie laten. Hoe is het te verklaren, dat gasfabricage, water leiding en reinigingsdienst iu gemeeutebeheer genomen worden, terwijl de paardentram in monopolie gegeven wordt Daardoor, dat men vastgegroeid is aan het denkbeeld van winstmaken, dat onafscheidelijk vastkleeft aan het kapitalistische stelsel. Met die ondernemingen, waarbjj een winstgevende exploitatie verzekerd is durft men het aan. Is men niet zeker, dan laat men 't over aan 't particulier initiatief. Men was niet zeker, dat de paardentram winstgevend zou zijn. Men dacht er niet aan, of ook zonder winst, het een plicht was der gemeente om te zorgen, dat wij een goed ver keersmiddel kregen. Eu toch zelfs al zou de exploi tatie aan de gemeente geld kosten, zou dat geld niet goed besteed zijn? Een eerste vereischte zou dan zjjn een laag tarief, zoodat de arbeiders er een ruim ge bruik van konden maken. Deze zouden dan niet meer genoodzaakt zgn zoo dicht mogelijk bjj de fabrieken, waar 't uit den aard der zaak niet het gezondst is, te wonen, allen dicht op elkaar, in kleine, vunzige woningen, omdat de grond betrekkelijk duur is, maar buiten de stad, waar de lucht zuiverder en de grond goedkooper is, zouden ruime wjjken gebouwd kun nen worden van betere, luchte en lichte woningen. En wanneer dan, wat niet waarschijnlijk is, uit de gemeentekas jaarlijks een som bijgepast moet worden, zou dat geld dan niet goed besteed zijn? En ook het personeel zou er licht beter bg varen, wat betreft loon en arbeidsduur. Eenige voorbeelden kunnen dit verduidelijken. Door overname der tram_

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1901 | | pagina 1