Politieke Schetsen.
Een pantserfabriek voor
kogelvrije leerlingen
In Mei.
Zondagsrust.
Italië. XI. (Slot.) De vooruitstrevendeu,
die sinds 1876 het bestnnr in handen hadden,
waren een samenvoeging van vele groepen
uit de verschillende deelen van Italië. Die
groepen waren ieder sterk afgerond, hadden
alle hun overheerschende persoonlijkheden,
en dezen wilden bij de aaneensluiting van
al die groepen geen van allen den hoofdrol
aan een ander overlaten. Daardoor kwam
het, dat al die leiders elkander als persoon
lijke tegenstanders gingen beschouwen en
hun tijd vulden met elkander te bestoken
en afbreuk te doen.
Weid hierdoor de kracht der regeerings-
meerderheid reeds verzwakt, zij werd dit
nog meer doordat de ministeries alleen konden
regeeren bij een voldoende samenwerking
van genoeg groepen, en dientengevolge ieder
ministerie uit elkander vijandige personen
bestond. De reek.-en ministeriëele crisissen
drongen den koning telkens tot de keuze
van nieuwe ministers. En daar hij in de
binnenlandsche politiek van Italië slechts
zelden een aanwijzing vond voor die keuze,
liet hij zich natuurlijk meestal daarbij leiden
door de kwesties van buitenlandsche politiek,
door de verhouding van Italië tot de andere
Európeesche mogendheden
Maar door dit vooropstellen van de buiten
landsche politiek werd de binnenlandsche
volkomen verwaarloosd, zoodat de republi
keinen en later ook de sociaaldemokraten
een zeer gunstige gelegenheid hadden voor
het maken van propaganda en het vormen
van vrij sterke partijen. Depretis en na hem
Crispi vervolgden de oppositie om ten minste
den schijn te hebben van zich met de binnen
landsche zaken te bemoeien. Vooral Crispi
onderscheidde zich door de jacht op alle
mogelijke tegenstanders der monarchie, den
paus, de republikeinen en de socialisten.
Tegen den paus en de pauselijke partij
maakte Crispi een nieuw artikel in het straf
wetboek, zich richtend tegen ieder geestelijke,
die tijdens zijn dienstverrichtingen eenige
wet of daad van het gouvernement ver
oordeelde.
Tegen de republikeinen gebruikte Crispi
de politie, die hij alle republikeinsche verga
deringen en manifestaties liet beletten en
de voornaamste republikeinen liet naspeuren.
Verder onderscheidde hij zich door zijn
gave, om Italië meer uitgaven te laten doen
dan het land dragen kon, deels door een te
groote bewapening, deels door een belache
lijke koloniale politiek. Sinds 1887 leed Italië
dientengevolge aan jaarlijksche tekorten, die
Crispi intusschen niet afhielden van de voort
zetting zijner plannen.
Gelukkig voor Crispi liet de Kamer hem
in 1891 in den steek en moest hij aftreden.
Nadat .twee ministeries tevergeefs getracht
hadden, den staat te beheeren, kwam Crispi
in 1893 weer op het kussen. Hoewel hij zich
in die 2 jaren als een verwoed demokraat
had aangesteld, een gekozen Senaat had
geëischt, vermindering van het leger enz.
hernam hij als minister zijn oude plunje. Met
vernieuwde woede hernieuwde hij zijn aan
vallen op de republikeinen en nu ook de
socialistendie overal werkliedenvereni
gingen hadden opgericht en de arbeiders
georganiseerd.
Op Sicilië vond Crispi de eerste gelegen
heid, tegen de socialisten op te treden. De
werklieden-bonden waren daar in korten tijd
buitengewoon sterk geworden, dank zij de
volmaakte ellende, waarin de grootgrond
bezitters en mijneigenaars de bevolking hadden
weten terug te dringen. Van honger dreigende
te sterven, stonden de bewoners op. In Janu
ari 1894 verklaarde Crispi het eiland in staat
van beleg; de leiders der werkliedenbonden
werden door militaire rechtbanken tot de
zwaarst-denkbare straffen veroordeeld (18 jaar
dwangarbeid enz.) En in aansluiting aan die
maatregelen werd over geheel Italië de vrij
heid van pers en van vergadering opgeheven.
Door deze vervolgingen kwamen de repu
blikeinen tot een algemeen verbondhet
verbond voor de bescherming der vrijheid.
Crispi trachtte de monarchie tegen de repu
blikeinen uit te spelen. Hij ontbond zelfs de
kamer in 1895, om een volgzamere meerder
heid te krijgen Maar hij bleek te hebben
misgetast: de nieuwe kamer telde een 172
man sterke oppositie van republikeinen en
socialisten, ongeveer dubbel zoo groot als te
voren. Tengevolge van een volkomen mis
lukte koloniale expeditie moest Crispi in 1896
aftreden. Zijn vijanden hebben hem na dien
tijd niet met rust gelaten, hem in allerlei
schandalen betrokken waar hij meermalen
bleek werkelijk aandeel in te hebben gehad
en hem ten slotte als politiek persoon onmo
gelijk gemaakt.
De Nieuwe Schiedamsche Courant van 29
April bevatte het volgend- stukje
„Naar wij vernemen, is thans de bis
schoppelijke goedkeuring verkregen op een
plan in overleg met den AVeleerw. pater
Verheij, kapelaan der Singelkerk, opgevat,
om een cursus voor meer uitgebreid of
hooger godsdienst onderwijs te geven, aan
vankelijk voor leerlingen van het gymna
sium en de hoogere burgerschool in verband
met de wetenschappelijke kwestiên in die
inrichtingen te behandelen.'''' (Cursiveering
van de Red. Moker).
Dat is de eerste pantsercursus in Schiedam,
't Is te hopen, dat nu de Calvinisten ook
gauw zoo'n pantserfabriek gaan oprichten.
En daarna de Joden, en dan de Christelijk-
Historischen, en de Protestanten-bond en de
Jansenisten. Wat zal dat een gezellige boel
worden; allemaal bomvrije leerlingen, bomvrij
tegen de wetenschappen, bomvrij tegen el-
kaars verderfelijke kettersche bommen, enz.
En dan één dikke straal uit de waterleiding
op al die bom- maar niet water-vrije menschjes!
Die waterleidingstraal bevindt zich in Con
stantie, hoek Hoogstraat en Appelmarkt!
Het gaat goed met onze propaganda te
Schiedam, en het zal nog beter worden!
1 Mei wordt gevierd, en den avond van
den volgenden dag zijn ze al klaar, voor 't
binnen- en buitenland. Wat merkwaardige
menschen schuilen er toch nog in Schiedam.
Er is nog meer.
„Te dezer stede is het z.g.n. Meifeest alleen
gevierd door de S. D. A. P., die in haar
vergaderlokaal „Constantia" een feestelijke
bijeenkomst had, waarin de heer Zadelhoff
uit Dordrecht een rede hield over algemeen
kiesrecht en verkorten arbeidsduur, twee
onderwerpen, die reeds vrij afgezaagd mogen
heeten."
Zoo, zoo, al zoo afgezaagd. Ja, ja, 't is
beroerd, dat de menschen zoo kort werken
in Schiedam. De branderijslaven, de tim
merlieden, de bakkers, de brouwers enz enz.
vinden die 't ook niet afgezaagd, om 12,14,
16 uren te mogen werken? Wel zeker, 'tis
afgezaagd, en dat teekent juist den toestand.
Het «kost tijd en kracht, om in die afgebeulde
dieren eenig besef van menschwaardigheid te
brengen, 't Is afgezaagd, om al die door
moordenden arbeid vernielde levens te stel
len en tot waarschuwend voorbeeld te tellen
aan het opkomend geslacht. Ja, de ellende
van onze kapitalistische maatschappij is af
gezaagd. We kunnen begrijpen, dat, dit alles
de „Nieuwe" verveelt, dat de „Nieuwe" zich
lekker gevoelt op z'n eigen, hoog-zedelijke
verhevenheid, maar de arbeiders willen ook
wel een beetje hooger, ze willen zich ook
wel eens lekker gevoelen, maar hun zit altijd
die afgezaagdheid van dien overmatigen
werktijd in den weg. Kom, „Nieuwe", propageer
eens voor den acht-urigen arbeidsdag, toon
u eens vriend van de proletariërs.
Maar dat kunt ge niet. Zooals een Afrikaan
levende konijnen verslindt op de kermis
voor het betalend publiek, zoo vreet gij
socialisten in de tenten der bourgeois.
Er bestaat 'n comité van Zondagsrust te
Rotterdam. Er is vanwege dat comité 'n
bijeenkomst gehouden met enkele vereeni-
gingsbesturen hier ter stede. Daar werd
besloten tot een volgende bijeenkomst met
meerdere besturen. Maargeen uitnoodi-
ging aan de S. D. A. P., want danzou
de R. K. Volksbond zich terugtrekken. Op
alweer 'n vergadering vraagt een afgevaar
digde van het A. N. W AC of dat door de
andere vereenigingen maar goed gevonden
wordt, die uitsluiting van de S. D. A. P
wel te verstaan. AVegens onvoltalligheid
der vergadering valt geen besluit. Nieuwe
bijeenkomst onder presidium van AA7, v. d.
Most, voorz. van Patrimonium. Na veel ge
praat stemming. De S. D. A. P. werd uit
gesloten met 5 tegen 4 stemmen en 1 ont
houding.
Ziezoo, nog drie vereenigingen, die mee
deden aan deze moderne verkettering. AVelke
groot-inquisiteur zou hier achter de schermen
aan de touwtjes trekken? Die Volksbonders
zouden toch geen slecht figuur maken in de
poppenkast.
Maar nu komt de afd. Schiedam van den
Ned. Brood-, Koek- en Banketbakkersbond
met de mededeeling, dat het mandaat had,
zich terug te trekken, indien het niet een
algemeene zaak werd en ééne partij van
medewerking werd buitengesloten. Nieuwe
discussies, 'n Motie van de Typ. Ver. Adel-
phismus
„De vergadering tot oprichting van een
Comité tot bevordering van Zondagsrust,
gehoord de debatten, van oordeel, dat Zon
dagsrust is een zaak van algemeen belang,
betreurt in deze de houding van de afd.
Schiedam van den R.-K. Volksbond en gaat
over tot de orde van den dag."
Aangenomen met 7 stemmen tegen 1,
één onthouding en één weg. De ketterjagers
waren dus bekeerd. Maar hier is alweer
gebleken, dat de R. K. Volksbond oneenig-
heid verwekt. In een zaak. die alle arbei
ders raakt, wil de R. K. Volksbond niet
meedoen, omdater arbeiders meedoen.
Begrijpen maar, wie 't begrijpen kan.
Verdeeldheid brengen in de rijen der ar
beiders, ze tegen elkaar in 't harnas jagen,
och, de Kath. Volksbond staat immers altijd
op de bres, waar het arbeidersbelangen geldt.
De geestelijke adviseurs kennen die natuur
lijk uit den aard van de zaak.
In Mei
Legt de Nieuwe Schied. een ei.
„De viering van den eersten Meidag als
het feest van den arbeid, voor eenige jaren
met zooveel gerucht opgezet, wordt van jaar
tot jaar minder. Slechts in enkele grootere
gemeenten houdt het gebruik zich staande,
maar in vele kleinere plaatsen, zoowel hier
te lande als in het buitenland, verloopt de
beweging geheel." Dat schreef de Nieuwe
in haar nummer van 3 Mei. Wat zijn die
menschen toch gauw en goed op de hoogte,
't Lijkt wel, of de draden van de arbeiders
beweging alle uitloopen in het Bureau in
de Boterstraat.
