Schiedamsch Sociaaldemocratisch Weekblad
No, 22,
Zaterdag 26 Juli 1902.
2e Jaargang.
Mr -E van Beresteyn.
1902
ABONNEMENTSPRIJS:
bij vooruitbetaling,
cent.
13 cent per kwartaal
franco per post 20 cent
Losse nummers 1
NOORDVEST 12.
ADVERTENT IËN:
3 cent per regel. Bij abonnement be
langrijke korting.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in liet bezit der Redactie zijn.
O wat 'n schande!
(Op bekende wijs.)
Werkeloosheid.
Wegens plaatsgebrek moesten we het uns
toegezonden Rapport betreöende bet nadere
onderzoek der werkeloosheid" in het vorige
nommer onbesproken laten.
Intusschen is bovenbedoeld rapport in de
andere plaatselijke bladen in z'n geheel op
genomen, zoodat we ons zullen vergenoegen
met eenige grepen bier en daar.
Als uitkomst van bet gehouden onderzoek
vinden we vermeldTotaal aantal werkloozen
483. Waaronder 298 gehuwden. Het
aantal kinderen, dat deze tot hun last hadden,
bedroeg 957. Tevens moesten nog onderhouden
worden8 onde moeder, 2 vaders en 1 zuster.
Dat is een gewoon verschijnsel in de arbei
derswereld, zooals we weten. Wanneer een
arbeider bet ongeluk heeft, ond te worden,
zonder dat hij kan blijven werken, komt bij
ten laste van kinderen of familieleden. Zoo
als te begrijpen is, is bet aantal onde moeders
het grootst. De oude arbeider, met schrik
starende op hetgeen hem wacht, blijft aan
pakken tot hij er bij neervalt.
Starende op bet aantal negen honderd en
zeven en vijftig kinderen, komt ons weer bet
verhandelde in onzen gemeenteraad in de
gedachte, betreöende de kindervoeding;.
Onze vroede vaderen vonden dit ovei--
bodige weelde, of zij meenden, zooals 'n
zekere X, dat ter gezin nit elkaar zou gerukt
worden, dat de verantwoordelijkheid voor de
zorg der kinderen niet meer door de ouders
zou gevoeld worden, of dat staatssocialisme
in onze makke gemeente zou binnen gehaald
worden. In ieder geval: bet voorstel van
B. en W. werd verworpen en er werd geen
cent voor uitgetrokken.
Maar als we denken aan de ellende, door
die 957 kinderen geleden, als we denken aan
de kapitale som van 7 stuivers per week,
door 'a liefdadigheidsinstelling aan 'n nood
lijdend gezin verstrekt, dan vragen weZou
bij onze naastenlievende, christelijke raads
leden dé socialen-vrees nu nog sterker blijven
drukken dan de kracht der feiten, of zou de
ontroering, door die feiten teweeggebracht,
zóó groot zijn, dat de liefde zegeviert? Bij
de aanstaande begrooting zal bet blijken.
Arbeidersvereenigingen, tegen dien tijd op
uw post!
Het volgende staaltje toont duidelijk, boe
bet gezin door den bestaanden toestand bijeen
wordt gehouden.
Man, vrouw en zes kinderen. Eén buiten
de deur. Man werkloos, wegens slapte. Oudste
zoon wegens opheffing der zaak. Nadat de
vragen gedaan en beantwoord zijn, zegt de
vrouw: Hier, dat kind, (een jongetje van
12 a 13 jaar) heelt ons allemaal in 't leven
gehouden. Hij ging 's morgens om 3 of 4 uur
't was winter naar den kolenboop.
Dikwijls zaten we te wachten, tot hij 's middags
thuis kwam. Dan werden de kolen verkocht
en dan konden we weer wat brood balen,
dan hadden we weer iets te eten.
Is het niet heerlijk, dat zoo'n kind heel
'n gezin bijeen houdt?
Wanneer we de oorzaken nagaan, dan
vinden we in verreweg de meeste gevallen
genoemdslapte, terwijl als naastliggende
oorzaak dier slapte wordt genoemd: achter
uitgang van Schiedam. In een onzer nummers
vau den vorigen jaargang werd er reeds de
aandacht op gevestigd, dat de ontwikkeling
van het grootbedrijf den val van Schiedams
industrie ten gevolge heeft. Nog tracht elk
branderijtje zich staande te houden, door
binnen z'n vier muren nieuwe machines op
te nemen, maar op den duur zal de ruimte
te klein blijken, om te omvatten datgene,
wat elke branderij staande zou moeten houden
in den strijd met het grootbedrijf.
'n Afzonderlijk woord willen we wijden
aan de stearine-kaarsenfabriek Apollo".
Deze onderneming, die niet lijdende is aan
lage winstuitkeeringen, we noemen de 24
of 25 van het afgeloopen jaar, ontsloeg
34 personenwegens slapte. Van enkelen
werd. de werktijd ingekort tot 3 4 dagen
per week.
Dit is 'n kleine vingerwijzing voor de arbei
ders. De percentjes moeten blijven, maar de
arbeiders kunnen gaan. Zij zijn de winst
makers, maar anderen strijken dien op. Nog
steeds zijn de werklieden van Apollo".onge
organiseerd. Nog steeds verbeelden zij zich,
verschil van belangen te hebben, omdat den
één 'n paar kwartjes meer worden gegund
dan den ander, of omdat de een wat gemak
kelijker aan zoogenaamde bijverdiensten komt
dau den ander.
Gaat zoo maar door, en gij wordt gezamen
lijk geplukt. Zou het niet in uw aller belang
zijn, het loon in de verschillende afdeelingen
zoo hoog mogelijk opgevoerd zien te krijgen?
't Verslag geeft tevens 'n kijk op de eigen
aardige manier van leven der losse arbeiders.
Er is bijna geen baantje te verzinnen, dat
die menschen niet hebben aangepakt, om
maar iets te verdienen. Dit weerlegt tevens
het laffe praatje van hen, die nooit honger
leden, dat de arbeider te gemak- en genot
zuchtig is. Kok, negotiant, kruier, nachtwaker,
matroos, opperman enz. enz., ziedaar eenige
staaltjes, hoe de honger de losse werklieden
omvormt.
Wegens geschil en oneenigheden waren
gedurende den winter 4 broodeloos. 't Is al
weer 'n bewijs, hoe treurig het in 't algemeen
te Schiedam nog gesteld is met de arbeiders
organisatie, dat gevallen van ontslag wegens
verschil onopgemerkt voorbijgaan.
Als middelen tot vermindering van de
ellende der werkloosheid noemt het comité
verschuiving van werkzaamheden naar het
koude seizoen. Daarmee moet dan de gemeente
raad voorgaan en aldus het voorbeeld geven
aan particulieren. Wij wijzen hier op punt
III van het Gemeente-program der S. D. A. P.
Zorg der gemeenten voor werkloozen,
door het stichten van arbeidsbeurzen, staande
mede onder toezicht van patroons en arbeiders,
het verschaffen van werk door het doen
afbreken van krotten of herstellen van slechte
woningen en aanleggen van volksparken
het doen vervaardigen of herstellen van
goederen, om deze te verschaffen aan de
bedeelden.
Het tegen matigen prijs in gebruik geven
van grond en van bedrijfsmateriaal, om land-
DE MOKER
BUKEiU vtts»
ADMINISTRATIS en KEDAKTIE:
Hoe komen die honderd daar ginds in Den Haag
Zoo'n stelletje konservatieren
Hoe gaat 't met de arbeiderswetten zoo traag,
Om 't geldploertendom te believen
't Kiesrecht aan banden,
Vastgeklonken aan den geldzak,
O, wat 'n schande
Weg met de wet van Sam
Toen Bram naar de wetten der kiezertjes joeg
Toen wist hij ze slim te beduiden
De lui met twee namen die hadden genoeg,
Nu kwamen de kleine lnyden
't Kiesrecht aan banden,
Vastgeklonken aan den geldzak,
O, wat 'n schande
Weg met de wet van Sam!
Christenregeerders of wel liberaal,
Je merkt van verand'ring geen spiertje,
Beloven dat doen ze heel mooi allemaal,
Maar nakomen, ho maar, geen ziertje
't Kiesrecht aan banden,
Vastgeklonken aan den geldzak,
O wat 'n schande
Weg met de wet van Sam!
Wjj arbeiders eischen voor ieder een stem,
Wij eischen een stem voor de vrouwen,
Wij hebben door Sammies belastingrem
Ons mond lang genoeg moeten houwen
't Kiesrecht aan banden
Vastgeklonken aan den geldzak,
O wat 'n schande
Weg met de wet van Sam
Uit Eet Volk.
