Coöperatie.
Kindervoeding.
Ingezonden.
Pakhuis „De Nederlander" heeft ook al
een batig slot, f 830.de laatste raads
zitting heeft bewezen, dat dit pakhuis nog
geheel anders zou kunnen worden geëx
ploiteerd
Gemeentereiniging. Treffend is de staat van
loonen; eerst 21 arbeiders a f9 per week,
dan: 1 urinoirschoonmaker a f 7.per
week, 1 baggerman a flO.per week, 4
koolaschschoppers met eigen vaartuigen a
f9.75 per week, 3 afvalschoppers a f 2.10
per praamvracht en 8 baggerlieden a f 0.35
per M3 baggerwerk. Die eene baggerman
en die 8 baggerliedeneigenaardig. En
wat een loonen!
Schutterij. Wij schrappen aan onder in
komsten, de post „boeten" f 100.—, onder
uitgaven de post „provoost- en vervolgings-
kosten" f 15.rest dus f85.batig saldo
uit schutterszonden.
En nu nog even het „Verslag" van het
onderzoek in de afdeelingen van den Ge
meenteraad, met de „memorie van antwoord"
van het stedelijk ministerie. De inhoud is
nog onbeduidender dan de omvang. Het is
duidelijk, dat èu B. en W. èn de Raads
leden allen met angst en beven de treurige
financiëele omstandigheden van Schiedam
tegemoet zien. Door schrapping hier en
schrapping daar tracht men nog aan zijn
angst eenige voldoening te verschaffen. Maar
de heele zaak maakt den indruk, dat men
wel begrijpt erin te zitten maar niet begrijpt
hoe eruit te komen. En als men dan daarbij
ziet, hoe de meeste pogingen om zich te
redden geschieden ten koste van de arbei
dende klasse, ten koste van het proletariaat,
dan mompelt de sociaaldemocraat met een
ingehouden woede tegen de onverantwoor
delijke klassedomheid der bourgeoispartijen
„juist wat wij altijd voorspellen, de burger
partijen graven hun eigen graf, verzinken
in de modder van hun eigen slooten, zij
loopen nog op het proletariaat, maar het is
niet ver meer dat dit er zich onder uit zal
werken
Ten slotte een kleine onjuistheid hersteld,
een onjuistheid die het gevolg is van de
duidelijke en regelmatige inrichting
der begrooting. Bij het tractement van den
concierge der H. B. S. dient een latere
schoonmaakpost te worden opgeteld, die bij
den concierge van het gymnasium niet
afzonderlijk wordt vermeld. Daardoor wor
den de verhoudingen dezer traktementen
anders en niet zoo onbillijk als wij aanwezen.
Het spijt ons, maar wij moeten nog ééns
spreken over den geachten heer de Groot.
De schuld ligt niet aan ons, maar aan de
wegen des heeren de Groot, .die onzen weg
aanhoudend kruisen.
We weten nu dat deze heer 'n coöperatie
naloopt, dat half Schiedam al in beweging
is geweest over dat gewichtige feit, dat de
statuten in de Staatscourant verschenen zijn,
met 164 leden het bestuur, en dat de heer
de Groot niet zou coöpereeren, of er moesten
er 200 zijn. Maar wij stemmen direkt toe,
dat het met 164 ook wel kan. Den 3den
October verschijnt een circulaire met dit
motto Door betere arbeidsvoorivaarden en
zuivere winstverdeeling verbetering der ar
beider stoestanden." Hoe 't een uit het ander
volgt, blijft voor rekening van den heer
och, neen, van het bestuur. En dan volgt
deze kleinigheid maarDen leden der „Al-
gemeene Coöperatieve Bakkerij" en hen die
met; genoemde bakkerij wenschen kennis te
maken, wordt er aan herinnerd dat het doel
en streven dezer inrichting is hervorming
der maatschappij door een verstandige inrich
ting der voortbrenging
Wie nu kritisch leest, niet waar, nou maar,
wat moet die z'n buik vasthouden. De St.
Eloyers zijn daar nog maar beessies bij, die
wenschen nog maar te zijn de kern van 'n
landelijke vereeniging, maar de algemeene
coöperators gaan de maatschappij hervormen.
Zou dit niet aan het kritisch vernuft van
den heer de Groot ontsnapt zijn Daarna
volgen minder stoute stukken alsbetere
arbeidsvoorwaarden door hooger loon met
aandeel in de winst enz met de beroemde
67 voor de leden in kluis Dan het ge
wicht, de werking, de beste werkplaats
van Schiedam, dat de huuropbrengst van
woningen en pakhuis de rente dekt, de
dagelijksche toename van leden (212) hoe
men z'n aandeel kan storten en klachten
indienen. Maar dan komt de klap op de
vuurpijl. „Hoewel voor iedereen de gelegen
heid is opengesteld om lid te worden, is
deze coöperatie in hoofdzaak door en voor
arbeiders opgerichtdaarom, arbeiders en
arbeidersvrienden, die een goed doel wilt
helpen bevorderen en tevens uw eigen voor
deel behartigen, treedt toe tot deze coöpe
ratie, hoe grooter de omzet, hoe voordeeliger
men werkt en hoe meer nut zij in het alge
meen en voor uzelven kan afwerpen. Onze
vereeniging is voor allen open, is geen partij
zaak, zooals de „Voorwaarts", die sociaal-
demokratisch is, al verzwijgt ze dit zooveel
mogelijk tegenover niet-sociaal-demokraten.
Deze kunnen en mogen dus de „Voor
waarts" niet steunen, doch behooren bij
de Algemeene thuis."
Daar heb je 't nou. De heer de Groot
socialistenvreter bij uitnemendheid. Eerst
vreet hij onzen raadsverslaggever op, en nu
zet hij z'n tanden in de „Voorwaarts." Maar
daar zal d-i toch 'n kluif aan hebbenEnfin,
misschien rolt-i'm in het Zuidh. Weekblad,
dan is t-i zoo weg, de „Voorwaarts," wel
te verstaan.
Eén brutaliteit heeft hij toch niet durven
begaan, n.l. z'n coöperatie te bereclameeren
met het woordarbeiders, maar in de circu
laire scheelt het niet veel. In hoofdzaak
dóór en vóór arbeiders. Jawel, als we aan
die algemeene coöperatie denken, komt ons
zoo in de gedachten 'n riviergezicht:'n paar
sleepbootjes voor 'n hoop pramen en schuitjes
en voorop waait de vlag, waarin met groote
cijfers67. Heb-i 'n goeie sleep, kaptein
Ja, 'n beroep op arbeiders en arbeiders
vrienden plus de bevordering van een goed
doel plus de behartiging van eigen voordeel
plus algemeene volksbelangen dat is 'n
kabel, waar heel wat aan vasthaakt.
De „Voorwaarts" is 'n partijzaak, is
sociaal-democratisch, al verzwijgt ze dit zoo
veel mogelijk tegenover niet sociaaldemocraten.
Wel, wel, dat is 'n speculatie, die we van
'n man van 't vak niet verwacht hadden.
Men kan ook feiten kritisch beschouwen en
dan wijzen wij er op, dat de statuten als bij
blad van „De Moker" ten getale van 2000
binnen Schiedam verspreid zijn, om open
baarheid te geven aan het doel en werken
van de „Voorwaarts", 'n Eerlijk tegen
stander kan toch geen onwetendheid daar
omtrent voorwenden, te meer, als hij zoo'n
ijverig lezer van de Moker is. Ons dunkt,
dat dit toch iets anders is dan verzwijgen.
In welk licht de heer De Groot komt te
staan bij zulke taktiek, voor het denkend
deel der arbeiders, moet hij zelf maar eens
overwegen. Er is 'n spreekwoordWie wind
zaait, zal storm oogsten. Welnu, wij voor
spellen, dat die storm zal opsteken onder de
Schiedamsche arbeiders. Schijnbaar is de
'Sociaal-Democratie de zwakste partij, schijn
baar slechts is haar nood door de verdruk
king van klerikale, liberale en vrijzinnige
zijde, fier blijft de roode vlag wapperen
boven het vast aaneengesloten en besloten
troepje, en hoopvol blinken daarop de woorden:
Aan ons de toekomst!
Drie hoofden van scholen hebben 'n oproep
gedaan per ingezonden stuk in de Schiedam
sche tot vorming van een commissie een
permanente commissie voor kindervoeding
en -kleeding. Die heeren zijn nog zeer opti
mistisch gestemd. Ze geven den moed nog
niet op. Zelfs Zuid-Afrika moet dienst doen,
om de liefdadigen te bewegen. En dan schrij
ven zij: „Maar indien onze hoop op maat
regelen, door particulieren te nemen, eens
ijdel bleek te zijn? Dan, dunkt ons, is de
strijd over de vraag„hulp van particulieren
of van overheidswege" uitgevochten Kom,
kom, dan pas? De afd. van den Bond adres
seert bijna geregeld van 1894 af, toen het
punt kindervoeding en -kleeding van over
heidswege op het program kwam, aan den
Raad. Die afdeeling deed dit op grond van
totale onvoldoendheid der hulp van de parti
culiere liefdadigheid. De onvoldoendheid is
al jaren en jaren geconstateerd, aan de hand
van verslagen der verschillende commissies
van schoolvoeding. Dan ivas er dus wat de
heeren wenschen, maar dit nog is overal
onvoldoende gebleken. Krachtige hulp en hulp
op den duur is alleen te verwachten van
het ingrijpen van overheidswege. Het wachten
op de onvoldoendheid speciaal in Schiedam
is dus wel wat heel naief. Laten de heeren
met hun pogingen die van den Bond ver
sterken, om te komen tot regeling van de
kwestie van gemeentewege. In die richting
is positief werk te doen, dat vruchtbaarder
is dan afwachten om te constateeren.
Nog eens de Parallelstraat.
De winter met zijn koude en ontberingen
staat weer voor de deur, en de arbeider
gaat zijn allerbelabberdsten tijd weer eens
tegemoet. Niet, dat hij het 's zomers zoo
uitstekend heeftOch neenDaar zorgt de
bourgeoisie wel voormaar dan kan hij met
zuchten en zwoegen misschien nog zooveel
kost bijeen krijgen, dat hij en zijn gezin er
het leven op kunnen houden. Let wel, geen
kost naar evenredigheid van zijn te leveren
arbeid, maar zijn maag vol zonder meer.
Maar gelukkig is zoo'n proletariër gauw
tevreden en dat is maar goed ook, want
ware dat niet het geval en begonnen alle
arbeiders in te zien, hoe beroerd ze het had
den, en dan te werken om het wat beter te
krijgen, d. w. z. een meer menschwaardig
bestaan, dan kon het gebeuren dat ze spoedig
voorzien waren van goed voedsel, goede
woning en uitstekende kleeding en konden
ze 's nachts hun door het werk vermoeide
leden op een behoorlijk bed ter ruste leggen,
en ook de kinderen konden ze behoorlijk
voeden, kleeden en legeren.
Maar ook gelukkig zijn er al eenige arbei
ders, die gaan zien den ellendigen toestand
waarin zij gedwongen zijn te leven. Ze gaan
zien, dat ze er voor verantwoordelijk zijn,
dat hunne kinderen behoorlijk gevoed en ge
kleed moeten worden, dat ze daarvoor wer
ken, dat juist zij het zijn, die bij al hun
werken en sloven een ander helpen rijk
maken en zelf langzaam verhongeren en in
krotten hun leven slijten.
Eenigen tijd geleden werd in „de Moker"
geschreven, dat ook in de Parallelstraat wordt
geleden en dat wil ik even nader uitleggen.
Wanneer men gezegend is met vele kin
deren en men moet zich behelpen met een
