Mr. Jansen en het schoolkind.
Verband tusschen stof en geest?
Arbeidskerk.
Alg. Berichten.
branderij eigenaardige gemakken voor den
meesterknecht mee, meerdere vrijheid voor
zijn persoon (hij kan 'n dutje pakken b.v.),
hij kan werk van z'n hals afschuiven, zóóveel
zelfs, dat hp niet meer weet, wat zpn werk
is. En dat is 'n gevaar, dat zpn positie mee
brengt. En de praktpk bewijst ook hier, dat
het vleesch zwak is. Een bezem is gewoonlijk
het werktuig, dat de patroon den indruk
moet geven, dat de meesterknecht óók
werkzaam is.
Als de meesterknecht zich nu sterk genoeg
voelt in zijn positie, moeten de overige arbei
ders zich dikwpls bukken onder zijn heer
schappij. Hij neemt „het volk" aan en ont
slaat het naar goeddunken, lip gevoelt zich
heer en meester, hij regelt de zaken, roept
ze zóó of zoo laat binnen, kortom, hp is
koning in zpn rpk. En nu is het werken
der vereeniging een aanslag op dat koning
schap, nu wordt de meesterknecht door het
optreden der vereeniging in zijn gezag bedreigd.
De patroon wordt nu bekend met en scheids
rechter in de onderlinge zaken, hp wordt
nu ingelicht van beide kanten. Hoe die inlich
tingen dikwpls zijn, kan uit het volgende
blijken.
Een meesterknecht is op de openbare ver
gadering in „Constantia" geweest. De patroon
vraagt hem er naar. „Ja," is het antwoord,
„ik ben er uit nieuwsgierigheid naar toe
gegaan, ook om de zaal eens te zien, maar
er was niets dan schorem." Kpk, dat is een
meesterknecht, die den patroon weet te behan
delen, maar hoe moeten de brandersknechts
over zoo'n man denken En hoe moet „het
volk" behandeld worden, dat onder zoo'n
meesterknecht staat?
't Is te begrijpen, dat zoo'n meneer door
de vereeniging in de gaten wordt gehouden.
Misschien komt hp wel in 'n mooi lpstje
in De Moker.
De Bond van Branders en Distellateurs-
knechts zal ook met een en ander rekening
houden, wanneer hp begint aan het vast
stellen van de loonstandaard. Daarbp zal
zeker de regel geldenLoon naar werken."
De goeden niet te na gesproken, is het dus
begrijpelpk, dat de meesterknechts vpandig
staan tegenover den Bond. Maar de tijd zal
leeren, dat de vakvereeniging óók 'n mach
tigen steun is voor de meesterknechts, en dat
zp allen thuis behooren in den Bond.
Bij de bespreking van het punt Schoolbi
bliotheken, waarbp de Weth. v. Onderwijs
zijn collega Jansen flink te woord stond en
kranig voet bp stuk hield, vloeiden er van
Mr. Jansens lippen woorden van diepe wijs
heid.
Aan niemand, dan de ouders der leerlin
gen kende hij het recht toe, uit te maken,
welke lectuur voor den leerling geschikt was.
Zp moesten waken voor het belang van hun
kind, de onderwpzers hadden daarin niets te
zeggen.
Tegenover deze uitlating willen wij een
andere stellen. Dr. J. W. Gunningeen man
die zeker in deze zaken wel mee zal mogen
spreken zeide er dit van:
„Ik vind het een verschrikkelijke gedachte,
dat honderden en duizenden en tienduizenden
vaders en moeders hun kinderen eenvoudig
de opvoeding niet kunnen geven die dezen
toekomt, al wilden ze dat nog zoo graag;
dat zij door omstandigheden, geheel buiten
hun [schuld, gedwongen worden hun kin
deren te laten opgroeien te midden van al
lerlei, dat zij zelf verkeerd vinden. Ik vind
de gruwelen van den Zuidafrikaanschen oor
log minder menschonteerend dan het feit,
dat de hartelooze groot-industrie onzer dagen
het familieleven van duizenden gezinnen, het
eenig waarachtig fundament aller opvoeding
eenvoudig venvoest.
Ik acht de boerenkinderen, die als ratten
sterven in de Engelsche moordkampen min
der te beklagen, dan de kinderen in onze groote
steden, die opgroeien in vunzige achterbuur
tenverstoken van licht en lucht en wat nog
erger is, verstoken van vaderlijke toespraak
en moederlijke zorgen, omdat vader en moe
der beiden van den ochtend tot den avond
hard moeten werken, sloven en zwoegen om
een karig levensonderhoud te verdienen en
eenvoudig geen tijd hebben, laat staangeld
om iets voor de opvoeding hunner kinderen
te doen."
Zoo spreekt een man, die oordeelt met ken
nis van zaken. Mr. Jansen roept maar steeds
„De ouders, de ouders!" en toont daarmee
blind te zpn voor de maatschappelijke nooden
der proletariërs. Zoo iemand ziende te maken
is het werk van.... de kiezersDenkt daaraan
De bekende pastoor Ariens schrijft in de
Tijd, dat de katholieken het hoogst aange
slagen zpn in misdadigheid. Met de Tijd,
meent hij, dat een voorname oorzaak hier
van isde groote omvang der armoede bp
de Roomschen.
Wel zoo, dat is nu eens wat andere dan
het geestelijke voorop. Kijk, dat doet
'n mensch toch eens goed, zoo'n verklaring.
We hebben al zoo dikwpls gehoord, in deze
dagen, nu de geest des ontfermens door dr.
Kuijper is losgelaten Arbeiders het gees
telijke eerst.
Maar hier staat weer eens duidelpk, hoe
ook geloovigen het verband zien tusschen de
stoffelijke ellende van het volk en zijn gees
telijke ontaarding of zpn geestelijke uitspat
tingen. De armoede de voornaamste oorzaak
van misdadigheid. Knoopt dat in uw ooren,
arbeidersWat er met de armoede bedoeld
wordt, zult gp zeker wel bp ondervinding
weten. Armoede bestaat uit gebrek aan vol
doend voedsel, voldoende kleeding, voldoende
woning. Armoede bestaat uit de volkomen
afwezigheid van een gezellige omgeving, uit
afwezigheid van ruimte, licht en lucht, uit
afwezigheid van gepaste gelegenheden tot
ontspanning.
Armoede bestaat uit het niet verkrijgen
van goed onderwijs, uit het niet verkrijgen
van eenige opleiding, uit het maar aan
pakken, wat je krijgen kunt, van jongs af
aan. Armoede bestaat uit het niet weten,
wat met het leven aan te vangen, uit een
willoos en doelloos rondscharrelen door de
maatschappij, armoede bestaat uit alle moge
lijke denkbare lichamelijke en geestelijke
ellenden.
Zou het wonder zijn, als al, wat hier is
opgenoemd, naliet z'n stempel te drukken op
heel uw lichamelijk en zedelijk wezen
En hoe ontstaan al die ellenden Door
het gemis aan zekerheid van uw bestaan van
jongs af, door de voortdurende onzekerheid,
of gij morgen uw mond kunt openhouden
als vandaag, en of overmorgen weer niet de
honger voor uw deur grijnst.
't Is het spook van den honger, dat altpd
achter u zit, dat u jaagt en striemt, dat u
alle rust beneemt, dat u drijft en spoort,
dat u uw geestelijk evenwicht doet verliezen,
dat u brengt tot daden, waarvan de maat
schappij niet is gediend. De honger, de be
geerte tot voldoening aan den eersten levens
prikkel drijft u in de ellende, van de woning
naar het krot, van het krot in de gevangenis.
Wat het zwaarste is, moet het zwaarste
wegen. Arbeiders, brood, zekerheid van bestaan
voorop. Dan is er de rust, die voor uw
geestelijke ontwikkeling noodig is.
Een Katholiek priester sprak verleden
week Donderdagavond in „Constantia." Hij
is lid van de onafhankelijke katholieke kerk
in Amerika. Uit welke oorzaken die kerk
is ontstaan, leerde sprekers rede. 't Is alweer
de oude geschiedenis ontevredenheid met het
bestaande. De onafhankelijke kerk is 'n
zelfstandige organisatie naast en uit de be
staande katholieke kerk. Deze is de kapi
talistische kerk bij uitnemendheid. De kerk
is onuitputtelijk van liefde voor haar dier
baar kroost, maar aangezien die liefde gaarne
wordt omgezet in klinkende munt, is die
veel minder diep en sterk jegens de armen.
Het tarieven-stelsel in die kerk maakt, dat
hier en hiernamaals de rijken no. één zpn.
Hoe beter betaling, hoe beter bediening.
Door die kerk zpn de woorden van Jezus
„Eer gaat een kemel door het oog van een
naald, dan dat een rpke inga in het konink
rijk der Hemelen," tot een bespotting ge
maakt.
De godsdienst is handel geworden. Cere
moniën en plechtigheden worden zus en zóó
verricht tegen dien of dien prps. Hoe grooter
de uiterlijke weelde en praal en pracht, hoe
hooger de prps. De katholieke proletariër
kan zorgen en wachten met het doen ver
richten van plechtigheden voor een geliefden
doode bpv., tot hp het geld er voor heeft
bijeengebracht. De rijken hebben hun eigen
plaats, de proletariër knielt in het voetpad.
Spreker gaf toen tal van voorbeelden, waar
uit bleek, dat de Ipn tusschen kapitalist en
arbeider ook in het heilig godshuis, streng
wórdt doorgetrokken. Daarna ging hij over tot
het opsommen van plechtigheden en den daar
voor te betalen prps. De arbeider wordt ook hier
het kind van de rekening. Wat hem nog
door kapitaal en stand wordt overgelaten,
neemt de kerk.
Spreker heeft de Katholieke leer lief en
wil Katholiek blijven, maar hp voorziet, dat
niet binnen al te langen tpd den arbeiders
de oogen zullen opengaan, dat zp dan de kerk
den rug zullen toekeeren en vervallen tot
ongeloof. Om dit te voorkomen, dient de
arbeidskerk. Daarin zal de geest heerschen
van vrpheid, gelpkheid en broederschap. Een
voud zal in die kerk zijn en de liefde zal
zpn de drijfveer. Het leerstellige van de hui
dige kerk blijft ongeveer behouden, de cere
moniën, plechtigheden en de geestelijke hulp
worden om niet verricht en verstrekt, omdat
het in alles gaat om de ziel van den mensch
en het maakt volstrekt geen onderscheid, of
het is de ziel van een proletariër of van een
kapitalist.
Deze beschouwing van geestelijke gelpkheid
vindt haar tegenhanger in de leer van de
sociaal-democratie.
Vandaar, dat de katholieke arbeiders zich
bp die partp moeten aansluiten, om de leer
in het leven toe te passen.
Excelsior. Zondagmorgen lOVs uur
(precies) Repetitie. Alle leden moeten
present zijn en zij, welke nog voornemens
zijn zich aan te sluiten worden nitgenoodigd
niet langer te dralen, daar èn voor direkteur
èn voor 't koor voortdurende herhalingen
slechts bemoeilijkend werken. We zijn nu
circa 30 man sterk als we konden zeggen
vijftig klonk 't veel beter. Wie helpt nog?
Huishoudelijke Vergadering.
Hond van Branders- en Distillateursknechts,
op Zaterdag 8 November, des avonds te 8
uren in „Constantia". Zie verder convocatie.
Door verkeerde bezorging is de uitnoo-
diging aan den Brandersbond tot bpwoning
