No. 6.
ZATERDAG 11 APRIL 1903.
3e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Van onze vroede vaderen.
De Staking.
ABO N.N EMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal 7.
franco per post 30 cent hy ^rwAetdkng.
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktie: NIEUWSTRAAT 28.
Bureau van AdministratieN00RDVE8T 12.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stnkken yoor 't eerstyolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Dinsdag 7 April.
Door de installatie van de heeren Faure en Van de
Poel is onze Raad weer voltallig, d. w. z. op papier,
in werkelijkheid ontbreekt er nog al eens wat aan.
Aan middag hadden we echter niet te klagen, er
waren wel enkele laatkomers, maar ten slotte waren
er toch 19 van de 21 heeren present. De heeren Kranen
en Loopuyt waren afwezig.
Over de installatie van de nieuwe raadsleden valt
niet veel te zeggen: dë heeren hebben de gevorderde
eeden afgelegd, de Burgemeester heeft een gebruikelijk
woord gesproken, en de Raad heeft een gebruikelijk,
goedkeurend applaus laten hooren. Alles ging zoo 't
gebruikelijk was.
Al bij de eerste zitting hebben beide heeren getoond
dat zij zich niet zullen laten bepalen tot stemmen, maar
dat zij zoo af en toe ook eens over een „ditje of een
datje" zullen meepraten. Nu denkt ieder zeker, dat er
modderslooten te dempen waren of dat er be
zuinigd moest worden op 't onderwijs. Nu, waar
achtig niet. 't Was heel wat anders, waarbij we een
maidenspeech van den nieuwen wethouder van onderwijs
een maidenspeechje van den heer v. d. Poel en een
ditotje van den heer Faure hebben genoten.
Zooals iedere Schiedammer wel zal weten, is de
directeur van de gasfabriek een arme slokker, die maar
een aanvangst'actement van f3000.—heeft. Wanneer
hij nu echter bekwaam blijkt en ijverig is, krjjgt hij
volgens de oude verordening nog f 500.er by.
Iemand die niet in den Raad zit, en dus van al zulke
dingen geen verstand heeft, zou zeggenmen moet
iemand waarvan men de zekerheid niet heeft, dat hij
bekwaam is, niet benoemen, en iemand, waarvan men
bemerkt, dat hij niet ijverig is, tot grooter ijver aan
sporen en hem, wanneer die aansporing absoluut zonder
gevolg blijft, al is 't dan ook noode, zijn ontslag geven.
Ik zeg, zoo zou iemand redeneeren, die geen ver
stand heeft van zulke dingen, zooals bv. de raadsover-
zichtschrijver van „De Moker."
B. en W. redeneeren echter anders. Ze zeggen
de directeur blijkt bekwaam, blijkt jjverig, dus
ja, hij moet wel verhooging van salaris hebben,
maar op een andere manier dan dit in de verorde
ning is vastgesteld, we zullen hem een aanvangs
salaris van f 2000 geven en verder zal hij genieten
f 1 per 1000 M3 gas boven 500,000 M3 geleverd
aan anderen dan aan de gemeente of over muntgas
meters, met bepaling, dat wanneer, meer dan 2000.000
M3 boven 500.000 M3 op zoodanige wijze mocht
worden afgeleverd, een nadere regeling zal worden
gemaakt. Men ziet de inkomsten van den directeur
staan in een zekere verhouding tot de inkomsten
van de fabriek, een stelsel, waarvoor zeer veel te
zeggen valt.
Maar, zei de heer de Groot, waarom moet de directeur
alleen profiteeren van den vermeerderden afzet, ge moet
de belangen van het heele personeel verbinden
aan de belangen van de fabriek.
En toen kwam de heer Faure uit den hoekDenk
er om,^ zei de heer Faure, dat ge dan ook aan de
werklieden het reeht toekent van controle op
de exploitatie en de boekhouding, 't Was maar een
opmerking, zie je! Als meer moesten ze 't niet be
schouwen. De heer v. d. Poel zei: als de directeur
bekwaam en ijverig is, geef 'm dan zijn verhooging,
maar men mag toch verwachten, dat een zoo hoog
geplaatst en een zoo hoog ontwikkeld ambtenaar, als
waarover sprake is, geen bijzondere prikkels
noodig heeft, om zijn plicht te doen.
Deze uitlating van 't nieuwe raadslid is heel mooi,
als de heer v. d. P. er tenminste maar niet mee be
doelde, dat, hoe hooger ambtenaar, hoe grooter plichts
gevoel, hoe geringer ambtenaar, hoe kleiner plichtsgevoel.
En dit zou men uit de woorden van den heer v. d. P.
op kunnen maken. Wat we echter vooralsnog niet willen
doen, om zijn eigen bestwil, zie-je.
Er is nog ontzettend veel over deze kwestie gespro
ken, maar tot een resultaat is men nog niet gekomen.
Op voorstel van den heer v. d. Schalk is het voorstel
naar B. en W. gerenvoyeerd (teruggezonden) om een
nieuw voorstel te overwegen, waarbij de tantièmes
(aandeel in zekere onderneming) worden in verband
gebracht met het winstcijfer de exploitatieberekening.
Een voorstel van den heer de Groot om die tantièmes
ook uit te strekken over de werklieden, kelderde met 5
tegen 14 stemmen.
Een voorstel van Ris om B. en W. uit te noodigen,
om bovenbedoelde zaak te overwegen werd aangenomen.
Tegen waren hier nog Fagerwey, Beukers en
P. Jansen.
Hiermee is deze zaak voorloopig weer van de baan
geknikkerd.
Hoe ze ook af zal loopen, dit is er wel in te voor
zien: de werklieden zullen er niet vet van
soppen.
De heer Honnerlage zei ook de loonen op de fabriek
zijn zeer goed en het personeel is er volkomen mee
tevreden
Is dat waar, personeel van de gasfabriek?
De Raad heeft echter nog andere belangen behartigd
dan van hooggeplaatste ambtenaren. Ook de belangen
der kleinen der aarde zijn niet vergeten. Reusachtige
pensioenen en gratificaties en premiën zijn toegekend.
Zeven gulden aan agenten voor het blusschen van brand.
Een pensioen van f38 en een toelage per jaar van f 15
aan R. van Oort, eervol ontslagen syphonschepper.
(Mooie titel hè voor een leelijk ding). Dan nog aan J.
Batenburg, gewezen baggerman, een pensioen van f 39
en een toelage van f78.
En, alsof 't niet opkon, aan H. Wor, ook al gewezen
baggerman, een pensioen van f 39 en een toelage van
f 195.
Je ziet 't, syphonschepper en baggerlieden kunnen
zich op hun ouden dag in weelde gaan baden.
De machinist van den Berg heeft vrije woning gekregen.
Bij de behandeling van die zaak kreeg je rare dingen
te hooren. Verhooging van salaris is niet noodig, zeide
B. en W., maar we willen v. d. Berg de 75 ct. huis
huur kwijtschelden, die hij elke week moet betalen. De
zaak is, dat v. d. Berg vroeger vrij wonen had, maar
toen hij moest verhuizen, omdat zijn aangewezen dienst
woning (volgens verklaring van Dr. Ris) zeer onge
zond was, en hij een woning moest betrekken, die
duurder was dan zijn ongezonde dienstwoning, hij zelf
die meerdere huur moest betalen. Misschien, dat B. en
W. het onbillijke van hun toenmaligen eisch hebben in
gezien, en daarom met dit voorstel aankwamen, dat
met algemeene stemmen werd aangenomen. Zien ze
echter in dat ze tegenover v. d. Berg een onbillijkheid
hebben begaan, dan zijn ze ook verplicht hem gedurende
den tijd, dat v. d. Berg 75 ct. per week voor huur
heeft moeten missen, hem dat bedrag terug te be
talen. Dit eischt de billijkheid We raden v. d. Berg
dan ook aan in dezen geest te adresseeren.
Tot slot werd er een zaakje behandeld, dat de ge
meente f 2500 zal kosten. B. en W. vroegen nl. een
crediet aan tot dit bedrag, ten einde een deskundige
te belasten met het ontwerpen .van plannen voor de
uitbreiding der gemeente. Dit voorstel werd gedaan,
naar aanleiding van de voorschriften van de woningwet.
Vroeger had men een teekenaar aan de stad. Na
het vertrek van dien titularis is besloten, die betrekking
af te schaften. Men had 'm niet meer noodig, zei men.
Nu blijkt echter wel degelijk dat hij noodig is. En in
plaats van nu een teekeuaar aan de stad te verbinden
de' vorige verdiende f 1200 wil men deze zaak aan
een ander opdragen en denkt daarvoor ongeveerf 2500
noodig te hebben.
Waarom B. en W. niet liever voorstelden opnieuw
een stadsteekenaar aan te stellen is ons niet erg duidelijk.
Misschien zijn 't minder prettige ervaringen met den
vroegeren titularis, die hen daarvan weerhouden.
Een getrouwde teekenaar kan echter veel coupeeren,
heeren
Uitvoerig over de staking verslag te geven, gaat in
„De Moker" natuurlijk niet aan. Wie daarvan op de
hoogte wil blijven, leze „Het Volk".
Iets erover schrijven willen wij evenwel tocher
worden^ zulke belachelijke voorstellingen en meeningen
te Schiedam verkondigd, dat een zuivere stelling van
het geval dubbel en dwars noodig is.
Vooraan ga evenwel het oordeel van 3 buitenlandsche
bladen, die geen van allen iets meer zijn dan gewone
burgerlijke kranten, maar die door hun veraf-staan van
het ter ein van den strijd juister oordeelen dan hun
collega's in het binnenland.
De „Vossische Zeitung" schrijft:
Het was te voorzien dat de bedreiging, om de uiterste
middelen toe te passen, ten uitvoer gelegd zou worden
als de werklieden geen tegemoetkomende houding von
den van de zijde der regeering. Dr. Kuyper is de open
bare meening slechts op één punt tegemoet gekomen
hij heeft de strafbepalingen voor het werkstakende
spoorwegpersoneel aanmerkelijk verminde1 d, maar de
strafbepalingen niet ingetrokken, noch het wetsontwerp
verdaagd. Het schijnt twijfelachtig of hij, zoo doende,
goed gezien heeft, wellicht zou het voor den maatschap-
pelijken vrede beter geweest zijn, de wet in te trekken.
Aan den anderen kant valt 't te betwijfelen, of de ook
nu nog scherpe strafbepalingen de spoorwegbeambten
tot een andere houding zullen brengen
Het belang in den afloop van deze nieuwe werksta
king blijft niet tot Nederland beperkt, ook in het bui
tenland zal men met spanning aanzien of het de regeering
gelukt, het verkeer op eenigszins bevredigende wijze
in stand te houden.
De „Iiidépendance Beige zegt: De toestand is buiten
gewoon ernstig, en het is te hopen dat de regeering
zich door al die moeilijkheden zal weten heen te wer
ken. Ongelukkig is Dr. Kuyper niet handigwat hij
doet is niet altijd in overeenstemming met zijn goede
voornemens. De minste onvoorzichtigheid van zijn kant
zou de agitatie in een revolutionaire beweging kunnen
veranderen of hem nopen tot volstrekt toegeven, het
geen een betreurenswaardig voorbeeld en de erkenning
wezen zou, dat de vakvereenigingen door muiterij zich
meester kunnen maken van de openbare zaak.
In zeker opzicht, zegt de „Daily News", is de werk
staking in Holland de meest dramatische worsteling op
industrieel gebied die men kent, en ze zal, volgens het
blad, grooten invloed uitoefenen op de arbeidersbewe
ging in Europa. „De aanval der Nederlandsche regeering
op de werkliedenverenigingen geschiedt rechtstreeks, bijna
uittartendHet blad geeft den conservatieven de schuld
van den toestand, en gewaagt ten slotte weer van
Duitschland's lust om Nederland in te palmen.
Het is er ver van daan, dat alle bladen in het buiten
land aldus oordeelen. Velen ervan zijn even klasse
verblind als de bourgeoisbladen in Nederland zelf.
Maar de 3 aangehaalde bladen behooren tot de voor
naamste dagbladen uit Europa en uit hun opvatting blijkt
in elk geval, dat velen in het buitenland, die geheel of
grootendeels tegenover de vrije arbeidersbeweging staan,
wel degelijk Dr. Kuyper en zijn volgelingen ronduit
ervan beschuldigen, de oorzaak te zijn van de bestaande
moeielijkheden. Wat juist van onze zijde steeds is en
nog wordt bewee d.
Zeer sterk zelfs is de uitdrukking van de „Daily
News," die wij nog eens afdrukken:
,,De aanval der Nederlandsche Regeering
op de werklieden-vereenigingen geschiedt
rechtstreeks, by na uittartend."
In ons nummer van 7 Maart begonnen wij ons artikel
„De Revolutie" met deze zinnen:
„Wie zich wel eens ingewerkt en ingedacht heeftin
een tijd van revolutie, vindt in de gebeurtenissen dezer
weken in Nederland en vooral in de wijze waarop die
gebeurtenissen worden beschouwd, de duidelijke sporen
eener ingetreden omwenteling.
„Die omwenteling is het logische, noodzakelijke ge-
