No, 15.
ZATERDAG 13 JUNI 1903
3e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Bureau van Redactie en Administratie:
„CONSTANTIA" Hoogstraat.
BERICHT.
Ons Congres.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal 7.
franco per post 30 cent j hj vooru^et^9-
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensö ag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Door verandering van Administratie zijn de vorige
week eenige abonnees bij de verzorging overgeslagen.
Deze week is daarin voorzien. De verzorging geschiedt
nu weer geregeld. Alleen zullen eenige abonnées het
blad Zaterdag in plaats van Vrijdag ontvangen.
Losse nummers zijn verkrijgbaar aan „Constantia",
Vrijdag en Zaterdagavond van 8—10 uur.
Den tweede dag werd het Congres te negen uur
geopend.
Schaper was eerst in de rij van sprekers. Hij con
stateerde, dat de motie-Bussum, vooral door de toelich
ting van V. d. Goes, een votum van hooge goedkeuring
van de staking geworden is. Sprkon evenwel de lof
tuitingen aan 't adres van 't Partij-bestuur niet aan
vaarden. Zijn oordeel over de staking pakt spr: saam
in deze woorden
De heele geschiedenis beschouwde spr. als van een
hen die eende-eieren heeft uitgebroed en de eendeknikens
nu uit moederlijk instinct nazwemt. Het proletarisch
instinct van v. d. Goes is een eendekuiken-instinct. Er
moet erkend worden, dat het gebeurde een ramp en
een fout is. De theorie van Van der Goes leidt er toe,
dat men, als men geen brandspuit bij de hand heeft,
maar zelf in de vlammen moet vliegen.
Henriëtte Roland Holst was het op eenige
punten met Troelstra en Schaper niet geheel eens. Het
artikel „Wat nu?" kon spr. zich niet verklaren uit de
door haar bijgewoonde tweede vergadering van hoofd
besturen. Zeker, de anarchisten dreven naar een anar
chistisch avontuur. Maar hun moties waren teruggetrok
ken of verworpen. Ook beriep Troelstra zich op het
geheimhouden der sterker feiten door het comité. Spr.
meende, dat er veel sterker had moeten worden aange
drongen op het publiceeren daarvan.
Maar zelfs al had de zaak er beter voorgestaan, dan
was het nog beter geweest dat het partijbestuur had
tegengestemd. Zulk een ontzaglijke gewichtige zaak
moet door de leiders in besloten vergadering zooveel
mogelijk worden tegenhouden. Dringen dan de arbeiders
zelf naar voren, dan is het goed.
Het oordeel van sprover anarchistische arbeiders
wijkt ook eenigszins af van die, welke op 't congres
gehoord zijn
Wat nu de zoogenaamde anarchistische arbeiders
betreft. Fortuyn en Troelstra noemen ze burgerlijk en
zeggen dat ze verder van ons afstaan dan de christe-
lijken. Maar Troelstra heeft in dezen strijd weinig aan
de agitatie kunnen doen. Maar spr. en andere hebben
velen ;van die gewone vakmannen hoog leeren waar-
deeren. Velen van hen zijn als slachtoffer gevallen en
het gaat niet aan te zeggen, dat zij verder van ons
afstaan dan de christelijken.
Sleef verklaart, dat in de motie-Wessels, die door
't Comité van Verweer werd aangenomen, niet dealge-
meene werkstaking werd geproklameerd, Oudegeest
beweert van wel.
Gorter kan nog niet toegeven dat Troelstra een
lijn gevolgd had die hij moest volgen. Het was duide
lijk in die dagen dat er gestreden moest worden. En
dan waren er maar twee antwoordenzooals Wibaut
zegt: neen, en zoo spreker zegt: ja. Maar men kan
niet zeggen nu eens ja en dan eens neen. De tegen
strijdigheid in het artikel „Wat nu?" is onoplosbaar.
Spr. meende verder, dat Troelstra de Calvinistische
arbeiders veel uitlokkender tegemoet ging dan zij zelf
de anarchistische. Hij verzocht ten slotte te bedenken
dat bij de propaganda aan te toonen is, dat onze strijd
een reuzen wapen is tegen het gebrek aan organisatie,
dat de anarchisten kweeken. Maar dan ook gezegd:
wij hebben dezen strijd ten volle meegëstreden, maar
schoorvoetend. Deze motie hebben wij noodig in den
strijd tegen de anarchisten.
Op voorstel van Spiekman werd besloten, thans alleen
nog maar te laten spreken hen, die ook in den eersten
aanleg gesproken hadden.
Tak verklaarde, dat na het gesprokene van Troel
stra den vorigen dag, zijn bezwaren nog niet weg zijn.
Die gelden de taktiek van partijbestuur en krant.
Remmen en opwekken beurtelings geeft geen vastheid
van lijn.
Wanneer men nu ten aanzien van zoo gewichtige
vraagstukken de redactie moet voerenop die wijze,
dan hangt men van het toeval af, niet van een vaste
meening der partij.
Troelstra hid de leelijke anarchistische staking tot
een mooie sociaaldemokratiscbe staking omgepraat. Het
was als een goochelaar. Zoo stond er nog een glas
water onder een koker en na wat hokus-pokus was het
een citroen. (Gelach).
Hu is er geen zweem van wantrouwen. Maar erkend
moest noodzakelijk worden dat er gefaald was.
Een enkel woord over de motie-V. d. Goes. Dat was
niets dan een onder frasen bedekte aanmoediging, dat
we een volgenden keer weer moeten meenemen. Vooral
ook in het laatste der toelichting stemt ons dat tegen
de motie. De hier toegelichte taktiek is een andere,
dan waarop de meeste onzer lid zijn geworden van de
partij.
Dat gaat maar zoo ineens niet. Hét proletarisch in
stinct is als een teeken van ontvankelijkheid van de
bewustheid met vreugde te begroeten. Maar zoolang het
niet tot bewustzijn ontwikkeld is, moeten wij dat instinct
wantrouwen. De motie gaat in tegen onze waardeering
van den parlementairen arbeid, tegen al onze oude
taktische inzichten.
Spr. stelt namens Amsterdam III de motie voor,
waaraan deze bedoeling ten grondslag ligt:
Het is noodig, voluit onze instemming met de aan
sluiting bij het Comité van Verweer uit te drukken.
Maar we moeten ook sterk uitdrukken, dat we terug
willen naar onze oude taktiek.
"Vliegen wijst er op, dat vier partijbestuurders vóór
de motie-Wessels hadden gestemd, maar hun verklarin
gen waarom, waren er vier.
In Troelstra's rede zit dat hij eenerzijds de staking
verheerlijkt en haar anderzijds aftakelt. Er is een merk
waardige overeenkomst tusschen Troelstra en Gorter
ze zien gaarne de arbeiders op zijn mooist en houden
hun wenschen voor de werkelijkheid. De staking is niet
zoo mooi geweest. Duizenden die meestaakten, wisten
niet wat ze deden.
Hendels vindt de fout in het klakkeloos meegaan
met het anarchisme.
De fout was dat men dit als gelijkgerechtigd be
schouwde met de S. D. A. P. en de vakbonden. Daardoor
hebben wij al die beunhazen in de beweging gehaald
als mijnheer v. Eeden, die toch waarachtig niets met
de arbeidersbeweging uitstaande heeft.
Spr. kan niet meegaan met de vele overwegingen
der motie-Bussum. Toch moet er een verklaring van
't Congres komen.
Maar in geen geval moeten wij den indruk maken
alsof wij op het zondaarsbankje waren gaan zitten. Spr.
en bijna allen hadden met volle overtuiging meegedaan
en dat moet uit de motie blijken.
Wibant zegt, dat er wel zooveel uit het gebeurde
geleerd is, dat we een volgenden keer zullen trachten,
een aantal groote fouten te vermijden.
We hebben nu eens ons best gedaan om de reaktie
heel scherp te maken. Als we het algemeen kiesrecht
missen, is dat dan een reden om aan een onmogelijke
beweging mee te doen? Dat we desnoods revolutie
willen, dat scheidt ons van de vrijzinnig-demokraten,
zegt Gorter. Maar spr. wil geen revolutie, als we er de
macht niet toe hebben. Dat moest ee>st overwogen en
het is niet overwogen.
v. d. Goes constateert dat zijn toelichting niet of
nauwelijks is aangetast. In „wat nn?" is een wending
die onbegrijpelijk is voor de massa. Troelstra overweg"3,
of hij altijd klaar genoeg zijn wendingen uitvoert Pan
zullen vele onaangename verhoudingen, door 't meer
begrijpen ontstaan, wegvallen.
Fortuijn stelt een motie, inhoudende de atkeuring
van 't congres over de houding van 't Partijbestuur in
't comité van verweer.
Troelstra geeft repliek. Eerstens over de onvast
heid van lijn, welke hem was verweten. Het beginpunt
zijner lijn lag in de motie van 20 Februari, het eindpunt
in de motie-Wessels. Waar bleek, dat de geest der
arbeiders beslist voor staking was en waar spreker een
vaste taktiek volgde, moest hij vóór die motie stemmen.
Spr. gaf zijn meening over de onjuiste wijze, waarop
het klubje van de Nieuwe Tijd tegen hem tracht te
ageeren.
Ook kwam hij er tegen op, dat men zijn zoeken naar
de lichtzijde in de beweging een goocheltoer noemde.
Er is veel schoons in deze beweginghet leelijke zit
hem in het inwendig wantrouwen.
Spr konstateerde met genoegen dat de bedoeling der
motie-Tak handhaving der oude taktiek is. Door den
strijd zelf zullen de inzichten zoozeer verhelderd worden,
dat zulke avonturen als het verledene niet zoo licht
meer zullen voorkomen.
Maar wij moeten ook uit dezen strijd weer solidair
te voorschijn komen en bedenken, dat wij eendrachtig
moeten staan tegenover den gemeenschappelijken vijand,
dat ons van alle kanten zoo fel bedreigt. Het moet hier
blijken dat wij als trouwe broeders te samen zijn. De
vijand moet zien dat zij zich de tanden stuk zal bijten
op de rots onzer solidariteit. Spr. noodigde Gorter uit
als teeken op het podium te komen om hem de hand
te drukken.
(Gorter snelt naar het podium en beiden drukken
elkaar langdurig de hand.)
In de middagzitting is aan de orde het verslag van
de partij-secretaris en de partijleiding.
"Vliegen spreekt over het kolossaal gebrek aan
brochures. Het P. B. moet de leden uitnoodigen, pro
pagandistische brochures te schrijven en ze tevens be
talen. De voorz. toont aan, dat tienduizenden brochures
en geschriften door het P. B. in den loop van het jaar
zijn verspreid. Het schrijven moet betaald worden, zoo
goed als het zetten en drukken.
Ceton mist goede propaganda brochures bij ver
kiezingen en wegens inrichting van het verslag is kritiek
op de gemeenteraadsleden niet mogelijk. Spr. keurt af,
dat giften voor de progaganda zijn gegeven aan be
paalde personen en onder bepaalde voorwaarden.
De Voorzitter noemt het een euvel, dat in de partij
menschen zijn, die geld geven aan het P. B. of aan
bepaalde organisaties, met vooropgestelde bestemming.
Hierdoor krijgen wij personen, die zich beijveren, hier
of daar een blad op te richten of een propagandist te
vestigen, zonder dat van e'genlijke erkenning van het
P. B. sprake is. Wie iets beschikbaar heeft, storte het
onvoorwaarlijk in de partijkas. Het Kommunistisch
Manifest zal binnen kort afgedrukt kunnen worden.
Wibaut herinnert aan de instelling voor verbruiks
coöperaties, die coöperaties, welke een deel van de
winst voor de arbeidersbeweging willen afzonderen, bij
de oprichting van advies en leiding dient. Er is geld
noodig. Aan bestaande coöperaties vraagt spr. een
kleine jaarlijksche bijdrage in de kosten der commissie.
Tak deelt namens de commissie, benoemd voor de kleine
pers, mee, dat zij haar verslag niet heeft ingezonden.
Er is geen aanleiding voor ingrijpen.
Het rappo:t zal in zijn geheel worden gepubliceerd.
Het partijorgaan wordt bedisknseerd.
Pieters vindt het eenige goede van het Zondagsblad
de zeer aardige teekeningen van Hahn.
Het buitenlandsch overzicht is eveneens niet vol
doende.
Gorter vindt te veel ruimte beschikt voor binnen-
landsche politiek. Bijna geheel ontbreekt nu in het
blad de algemeene propaganda, ten behoeve van partij-
genooten die nog in hun kinderschoenen staan.
Het buitenland wordt voor ons Roe langer hoe be
langrijker b v. Amerika, Engeland, Italië, Frankrijk.
Over wat daar voorvalt, behooren geregeld overzichten
te worden gegeven.
Hendels mist eenheid tusschen hoofd-redactie en
redacteuren. Soms is de toon over 't N. A. S. hinderlijk.
MOKER
