OPROEPING.
Van onze vroede vaderen.
No. 31.
ZATERDAG 3 OCTOBER 1903.
3e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Afdeelingsnieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent j hj vooruitbetaling.
Losse nummers 2 cent.
BUREAU VAN REDACTIE
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
BUREAU VAN ADMINISTRATIE:
A. WINTERBERG, Nieuwe Sluisstraat 5.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Op de laatstgehouden Afdeelingsvergadering werd
besloten, dat aan den Cursus, door Jos. Loopuit te
geven, een voorbereidenden Cursus zou voorafgaan, als
inleiding tot de door Loopuit te behandelen onderwerpen.
Een oproep zou worden gericht, aan de afdeelings-
leden, die de geschiktheid en den lust bezitten om dezen
Cursus te leiden.
We verzoeken hen, die dezen Cursus leiden willen,
daarvan het Bestuur in kennis te stellen, liefst zoo
spoedig mogelijk, maar in ieder geval vóór 7 October a. s.
Het Bestuuk.
■De Moker heeft ditmaal weer eens een stuk raads-
verslag. 't Werd tijd. De oorzaak is niet ver te zoeken,
de vorige vergadering van onze vroede mannen bood
weinig stof tot een bespreking, het voornaamste van
die zitting hielden de heeren onder zichde bespreking
van het stratenplan werd in geheimezitting gevoerd.
En zonder „geheime7' zitting of niet een groot stadhuis
woord komitee-generaal, kom je d'r tegenwoordig als
raadslid niet meer af. Maar wat duivel, waarvoor ben
je anders raadslid als je niet ereis in een geheime zitting
kan vergaderen, dat geeft een zeker cachet, zoo'n eigen
aardige geur, 'n luchtje, zouden wij zeggen, aan het
eerbiedwaardig raadslidschap.
Ook ditmaal was er weder, dat geheimzinnige komitee-
generaal, maar d'r werd toch bijgezegd, waarover u die
duistere geheime zitting (met de ramen open, want 't
was wat warm) der raadsleden een groot licht zou
worden ontstoken. Maar daarover straks.
In de zitting van Dinsdagmiddag klokke 2 uur werd
o. m. ook aan de orde gesteld de arbeidsbeurs-kwestie,
n. 1. het voorstel tot voortzetting van de voorloopige
regeling van de arbeidsbeurs in 1904.
De heer de Groot had tegen het voortzetten van de
proef met de huidige arbeidsbeurs geen bezwaar, maar
hij wilde een stapje verder gaan en een bestuur benoe
men. Hij oordeelde dat dan de arbeidsbeurs meer in de
burgerij zou wortel schieten en dat aan het tegenwoor
dige min of meer autocratische bestuur (de geheele
„slavenmarkt" rust op een persoon) een eind kwam.
De Kamers van Arbeid zouden daartoe ieder een
aanbeveling van werkgevers en werknemers opmaken,
van ieder 2 man en B. en W. zouden een onpartijdig
raadslid (dezulken moeten nog geboren worden) aan
wijzen en klaar is Kees, daar heb je je bestuur samen
geflanst.
De heer Gouka merkte leuk op dat er in den raad
maar twee exemplaren onpartijdige leden bestaan. Wie
het zijn laten wij aan het oordeel der lezers over, maar
veel bizonders gelooven wij niet dat het is. Onder
onpartijdig verstond de heer de Groot iemand die noch
werkgever noch werknemer is. Mr. Jansen begon met
het voortzetten der arbeidsbeurs toe te juichen (o wee)
doch hij „vreesde" dat de bedoeling van den heer de Groot
„niet zou worden bereikt." Hij „acht de zaak niet ge
noegzaam doorgedrongenom een bestuur te benoemen
en meent dat daardoor de zaak eerder „tegengewerkt"
dan bevoordeeld zou worden.
Deze Jansensche frase werd aanstonds deu kop inge
drukt door der heeren de Groot's opmerking, dat mr.
Jansen wel zich aan voorspellingeu waagde, doch dat
van redelijke gronden geen spoor te ontdekken was.
De voorzitter gaat natuurlijk ook niet met den oppo-
sieten heer de Groot mede. Waarvoor zal men nu reeds
een onderdeel van 't reglement vast stellen, als er nog
niets geregeld of vastgesteld is. B. en W. willen nog
een jaar op deze wijze voortgaan en... de arbeidsbeurs
gaat weer een jaartje meê. Amendement de Groot wordt
verworpen met 9 tegen 8 stemmen. Vóór stemden de
heeren Witkamp, de Groot, v. d. Schalk, Gouka, v. d.
Drift, Ris, Krane en v. Westendorp.
Abattoir.
Een bizondere Raadscommissie werd over dit ge
wichtig vraagstuk opgedragen een rapport uit te brengen,
waaraan de commissie, gewillig als alle commissies,
voldepd. Het rapport eindigde met den raad voor het
dilemma te stellenWil men juist aangeven wat de
financiëele gevolgen zijn voor het oprichten vau zoo'n
abattoir, wil men cijfers m. a. w., dan is noodig
een begrooting van onkosten en een plan, in het ander
geval is het zaak dat B. en W. de bestaande slacht
plaatsen een nauwkeurig onderzoek doen ondergaan en
daartoe hebben ze het recht met de Hinderwet in de
hand, 'tis alleen maar de vraag of ze 't doen. Voor
het maken van een plannetje werd maar effentjes een
crediet van f 500 aangevraagd en gekregen.
De derde kwestie was zeker wel de minst belang
rijke, het betrof de loonen der arbeiders bij de ge
meentereiniging.
De heer de Groot vond een loon van 8—10 gulden
voor een gemeentewerkman te laag en daarin zal
iedereen hem groot gelijk geven.
Hij deed er dus wat bij en stelde voor minimum f9
en maximum f 11. De heer de Groot vond het erger
lijk en dat zeker velen met hem, dat in dit geval ook
B. en W. lieden, die tien twintig maal meer salaris
ontvangen dan een arbeider in kwestie, spreken van
een voldoende belooning van 8 of nog minder guldens.
Spr. weet niet of de heeren wel eens een arbeiders
budget hebben opgemaakt maar dan zouden zij zien,
dat ze onmenschwaardige bezoldiging hebben voorgesteld.
Het bevreemdt den voorzitter dat de heer de Groot
er hem een verwijt van maakt, „als een dier heeren
met groote inkomens", zoo weinig weten van arbeiders
toestanden. Spr. denkt voor zijn persoon dikwijls daaraan
en zegt, dat ook 911 gulden te weinig is voor
een werkman (bravo burgemeester)..edoch burge
meester zit daar niet alleen,... men moet rekening
houden met de gemeentebegrooting.
Dat is zeker 'n ijselijk ding zoo'n gemeentebegrooting.
Daar kan je zelfs 'n heele raad, de heer de Groot
incluis, mee doodslaan. „En, voegde de geachte voor
zitter van Schiedam's vroede mannen erbij, „in dezen
tak van dienst kunnen menschen worden gebruikt, die
totaal geen vakkennis bezitten..." Als ze dus m.a.w.
niet met d'r hongerloon tevreden zijn, d'r uit, honderd
anderen voor jou
De heer Gouka breekt een lans voor de commissie
van gem.-reiniging, die steeds trachtte de arbeiders
te helpen aan een meer menschwaardig bestaan. Het
aanvangsloon van f 8.steekt al mooi af, tegen wat
het vroeger was. Spr. zou niet weten, waar de konsekwentie
hem heen voerde, als hij de loonen ook van gemeente
arbeiders die vakkennis bezitten, in gelijke mate moest
'opvoeren. Ja, en dan die gemeente-begrooting,
meneer Gouka, brrr., 't is om van te beven.
De heer v. d. Drift vroeg naar den werktijd van die
arbeiders. De heer Gouka zei 's zomers van 66 en
's winters is de werktijd niet zoo lang. De heer v. d.
Drift zei, dat hij ze wel om half zes al aan den slag
had gezien en 's zomers en 's winters niet veel later.
O, zoo!
De heer Van Westendorp merkte nog op, dat een
opperman in dienst der gemeente f 10.verdient, het
geen bij raadsbesluit is vastgesteld. En een opperman
of een arbeider bij de gemeentereiniging hebben geen
van beiden veel vakkennis noodig. Waar de toestand
voor de betrokken werklui al verbeterd is buiten vroe
ger, mag dat toch geen reden wezen om niet het voor
stel van den heer de Groot te steunen. De commissie
heeft reeds den weg ingeslagen tot verbetering der
loonen, de gemeente dient toch in alle geval den toon
aan te geven en voor goede loonen te zorgenwat be
staat er dan tegen de verhooging, zooals, die door de
heer de Groot is voorgesteld
De heer de Groot antwoordt den burgervader dat
iedere stap in de goede richting hem moet verheugen,
al kunnen ook niet aanstonds de loonen opgevoerd wor
den tot 15 en 20 gulden. Het bezwaar tot veihi.oging
van de begrooting legt ook bij hem gewicht in de
schaal maar de gemeente dient toch haar arbeiders
menschwaardig te bezoldigen.
De burgervader, alweer de burgervader aan 't woord,
'twas tusschen twee streepjes merkwaardig gedurende
de geheele zitting op te merken, dat de hooggeachtte
wethouders zwegen als moffen en de voorzitter voor de
geheele vuile wasch op lieten draaien.
En de burgervaders kreeg nog al eens een veeg uit
de pan, die feitelijk meer aan 't adres van het zwijgen
de drietal wethouders waren. De burgervader dan,
wist te vertellen, dat de menschen bij gem. reiniging,
een lange arbeidstijd hadden, en dat ze ijverig waren
en dat ze met2 kwartjes tegelijk opslag hadden
gehad, tot 9 gulden, en wie weet over een paar
jaar, en dan liggen er misschien een dozijn onder de
groene zoden op 't kerkhof, en werden hun heele leven
afgescheept met een hongerloon.
Er werd berekend, dat de verhoogiug door den heel
de Groot voorgesteld, een vermeerdering van circa
f1700 (35 arbeiders fl meer per week) zou met zich
brengen. Opgemerkt werd door den heer de Groot, dat
de meeste werklieden, volgens den burgemeester reeds
f9 verdienen, dus dan zou de regeling zeker niet zoo
duur komen.
Spr. splitste zijn voorstello de vaststelling van een
min. loon van t 9.en max. van f 11.
Dit werd verworpen met 9 tegen 8 stemmen.
Vóór stemden de heeren Faure, v. d. Velden, v.
Westendorp, Krane, Ris, v. d. Drift, Gouka en de
Groot.
2o. dat de regeling zou ingaan 1 Oct. 1903, wordt
aangenomen met 12 tegen 5 stemmen. Tegen stemden
de heeren mr. Jansen, Klein, Faure, Lagerweij en
Beukers.
De heer de Groot doet nog een vraag naar aan
leiding van het plan ter uitbreiding der gemeentehij
had de indruk van een spoedige behandeling gekregen,
doch zag het niet op de agenda. Hij vraagt thans wan
neer er behandeling te verwachten is en of er gelegen
heid zal zijn voor het publiek om met het plan in ken
nis te worden gesteld.
De voorzitter zei dat de bedoeling van B. en W. is,
na de behandeling van het stratenplan in geheime
zitting het plan voorloopig vast te stellen. Omtrent de
geheime zitting zegt spr., dat zulks geschiedde ten
gerieve van de raadsleden om in 't bijzijn van den
ingenieur de noodige vragen te kunnen stellen en later
in openbare zitting met kennis van zaken over het plan
te kunnen stemmen.
Die geheimzinnigheid had dus volgens den voorzitter
niks om 't lijf, en de heer de Groot moest zich daar
over maar niet dik maken. Je zit toch in comité-generaal
als fatsoenlijke menschen bij mekaar, je-kan desnoods
nog eens over koetjes en kalfjes praten, om de tijd wat
te korten enz enz.
Wat het tweede betreft nl., om het publiek met het
plan in kennis te stellen, zegt de voorzitter doodleuk,
dat na vaststelling door den raad zulks zal geschieden.
De burgervader sneed zich echter leelijk in de vingers,
en de heer de Groot helderde aanstonds dit misverstand
op, door hen onder 't oog te brengen, dat zelfs 4 weken
van te voren, zoo staat 't in de woningwet, het straten
plan ter visie moet liggen. De heer de Groot achtte
ook de „voorloopige vaststelling" niet in den haak, dat
had veel weg van een achterdeurtjeom aan de wet
te kort te doen, m. a. \fr., terwïlle van B. en W?s auto-
kratie.
't werd tijd om in komitee-generaal te gaan, en zoo
geschiedde het.
De afdeelingsvergadering van Zondagmorgen was
goed bezocht. Verschillende belangrijke zaken werden
daar afgedaan. Niet alle zijn voor publiciteit geschikt.
We vermelden het volgende:
De aandacht werd nogmaals gevestigd op belangrijke
Brochures, door de Partij uitgegeven, in het bijzonder op
„De Ware Schuldigen"debat tusschen A. Kuyper
en P. J. Troelstra en
Been Reactie?" door Hemiëtte Roland Holst.
We wekken bij deze alle arbeiders op, zich die bro
chures aan te schaffen, wijl zij op den huidigen politie-
MOKER
I