No. 33.
ZATERDAG 17 OCTOBER 1903
3e Jaargang.
ORCAAN||van |de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij,
Ingezonden Mededeelingen.
Arbeiders-Coöperatie „Voorwaarts
Afdeelingsnieuws.
Speculeeren op den kleinen man.
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS:
Losse nummers 2 cent.
BUREAU VAN REDACTIE
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
BUREAU VAN ADMINISTRATIE:
A. WINTERBERG, Nieuwe Sluisstraat 5.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
3 cent per regel.
Het boekjaar eindigt 31 October a. s. Laat vóór dien
datum het bedrag uwer penningen inschrijven op uw
penningenkaart. Het is in uw belang. Zorgt voor een
zuivere winstverdeeling.
Penningen vóór 31 October!
Het Bestuur.
De eerste cursusvergadering 1.1. Zondag was heel
goed bezocht. We zagen heel wat nieuwelingen, die
niet veel instemming luisterden naar het eerste deel dei-
inleiding van den voorzitter.
A.s. Zondag 18 October,
zal deze zijn beschouwing voltooien. Dan moeten allen
weer present zijn om te leeren en te profiteeren.
Zondagmorgen 10 uur in Constantia!
De vorige week deelden we mee, dat kaarten toegang
gevende tot alle cursusvergaderingen verkrijgbaar zijn
a 35 cents.
Op verzoek stelt het bestuur de arbeiders in de ge
legenheid op gemakkelijke wijze in het bezit van zulk
een kaart te komen.
Men kan nl. wekelijks 7 cent afdragen en heeft
dan in 5 keeren zijn kaart vrij. Laten velen van deze
gemakkelijke gelegenheid gebruik maken om de cur
sussen te bezoeken.
Ontwikkeling heeft ieder mensch noodig.
Maar wij vooral, partijgenooten.
Wij, die ons rekenen tot de meest vooruitstrevende
partij, tot de organisatie, die de aarde eenmaal zal
veroveren en deze langzamerhand reeds zal rijp maken
voor het dragen van haar ideeën, wy kunnen geen
kennis ontberen.
Geen gelegenheid mogen we daarom voorbij laten
gaan, om beter onderlegd te raken, en alzoo bekwamer
te worden voor de propaganda, voor den strijd.
Maakt een druk gebruik van alle cursusvergaderingen.
Met de colportage in Vlaardingen is de vorige week
met succes begonnen. Onze lectuur moet onder het volk
komen! Laat iedere partijgenoot, die lust gevoelt en
gelegenheid heeft, dit werk mee te doen, zich ten
spoedigste opgeven bij het bestuur of bij den leider der
Colportageclub. We kunnen nog wel een mannetje
of wat gebruiken. Vele handen maken licht werk!
Heeds zijn enkele boekwerken, waaronder heel mooie,
voor onze bibliotheek ingekomen.
Wie helpt mee? Partijgenooten en geestverwanten,
die uit hun boekenvoorraad iets kunnen afzonderen,
kunnen daarmee groote diensten bewijzen aan vele
arbeiders, die de lange winteravonden in gezelschap
van aangename, onderhoudende, leerzame, nuttige lectuur
willen doorbrengen.
Alles is welkom!
Het Ontwerp-Afdeelingsreglement is aan alle leden
toegezonden.
We verzoeken hen, die amendementen op dit ont
werp hebben, deze ten spoedigste, maar liefst vóór 18
October a. s. op te zenden aan het bestuur, dat dan
beter voor een geregelde discussie zorg kan dragen.
Ten slotte vestigen we nogmaals de aandacht op de
Huishoudelijke Vergadering-
der afdeeling op Woensdag 21 October.
De agenda is vermeld in achterstaande advertentie.
Een partij, die van parlementaire werkzaamheid zoo
veel verwacht als de onze, kan het zonder behoorlijke
reglementen niet stellen. Alle leden moeten daarom
ook doordrongen zijn van het groote belang dezer ver
gadering. Niemand mag ontbreken!
HET BESTUUR.
Een uitmuntend, dankbaar en tevens dringend nood
zakelijk werk, óók voor Schiedam is de zorg voor
Volkshuisvesting. We tellen in onze goê gemeent' nog
zoo ontzettend veel krotten, afschuwelijke hokken, van
licht, lucht, privaat en alle gemakken verstoken en uit
hygiënisch oogpunt totaal ongeschikte menschen-„ pak
huizen," dat 't zeker dringend vereischt wordt daarop
'ns de aandacht te vestigen en te streven naar beter.
Hard, zéér hard is dit noodig.
De algemeen bekende huisjes-melkerij, een eenvoudig,
algemeen verschijnsel in onze huidige samenleving, kan
gerust worden aangemerkt als een der hoofdoorzaken
van den op dit gebied zoo treurigen toestand. Er wordt
uit gemergeld wat er uit te mergelen valtvan onder
houd, hoe noodzakelijk ook, meestal geen sprakehet
hnis-eigenaai'-zijn is voor velen óf 'n hoofdfactor van
bestaan óf 't geheele bestaankosten voor onderhoud
is knagen aan dat begaan, piügelen aan de inkomsten
van den eigenaar deze is óók 'n mensch en verde
digd z'n huid.
Maar als al die eigenaartjes slechts zich 't hoofd
boven water kunnen houden, ten koste van den kleinen
man, die dan wonen moet in vunze, donkere, ongezel
lige huizen, dan is de eenvoudige redeneering ook
hier weer 'n natuurlijke opwellingdat de massa niet
mag worden opgeofferd aan het individu dat ook
dit soort parasieten-dom behoort te verdwijnen.
En trots hun gemier en gespartel er tegen, zullen ze
verdwijnen daar helpt nu eenmaal niets aan.
Wij weten dit lot de geheele middenklasse beschoren
en de huisjes-verhuurders gaan mee, misschien wel
vóóraan. Jammer wellicht voor de menschen, doch 't
is de loop der dingen.
Maar wie zal hen vervangen?
O, liefhebbers meer dan genoeg, 't Grootkapitaal
dingt ook mee woningmaatschappijen bestaan er
sinds lang. Maar die nemen enkel woningen die „gewild"
zijn die huurders trekken en waarvoor prijs te maken
valtminderwaardigen komen niet in de gratie. Tóch,
al is natuurlijk ook het éénigst, het heiligst ideaal van
woningmaatschappij-directies„winstmaken" al zal
er bezuinigd worden op reparatiën, en de kuur
worden opgedreven zoo hoog mogelijk, tóch zal er
dikwijls 'n merkbare verbetering in den algemeenen
toestand te constateeren vallen. Vooral als er niet
wat er hier juist in zoo erge mate 't geval is gebrek
aan woningen is en er nog met particulieren geconcur
reerd moet worden.
Apprecieeren wij de welwillendheid der kapitalisten,
daar, waar wat uit te schroeven valt, present te willen
zijn en ook wel, zij 't ook met behulp van handlangers,
huisbaasje te willen spelen, wij, sociaal-demokraten,
meenen nu eenmaal dat de gemeenschap aangewezen is
het beweeg der middenklasse over te nemen, speciaal
op dit gebied, waar de groote kwestie: het particulier
óf het communaal bezit van den grond op het spel
staat. Men kent onze ideeën hierover, er thans over
nit te weiden zou ons te ver voeren. Bij onzen strijd
tegen sociale nooden voeren wij immer aan, dat juist
door het produktief maken van den grond door de ge
meenschap, le de werkeloosheid sterk kan worden be
streden; 2e de volkshuisvesting er beter aan toe zal
zijn dan op 't oogenblik, 't geen verschillende gemeenten
ook in ons land (Kampen, Vlaardingen b. v.) reeds
hebben bewezen.
En waar wij dus de gemeenschap willen zien gesteld
voor de partikulieren winstjager, kunnen wij alleen 'n
streven in die richting onze sympathie geven en steunen.
Heel aardig lijkt dan ook wel het pogen des heeren
de Groot, om, in vereeniging met verschillende elementen
uit de burgerklasse, waaronder van de meest conserva
tieve richting, (waarmee hij den laatsten tijd op nogal
goeden voet schijnt te staan) onder patronaat van „Schie
dam Vooruit" 'n vereeniging voor „Volkshuisvesting" in
't leven te roepen, zeker, héél aardig lijkt dat streven,
maar van onzen kant kunnen wij hem geen steun ver-
leenen, verder nog moeten wij de arbeiders, tot wie de
heeren de Groot c.s. zich richten en om steun (financieele)
verzoeken, ontraden dezen te geven, om de reeds aan
gegeven principieele reden
En om nog 'n reden.
Vastgeroesd, ondanks z'n vrijzinnig-demokraat-zijn,
aan instellingen en begrippen onzer kapitalistische, onzer
standen-maatschappij, is dit nieuwe product ook weer
meer dan één blijk dat de heer de Groot zich daaraan
nog altijd maar niet ontworstelen kan. Men zie de
ontwerp-statuten. Hoofdzakelijk speelt er de geldmacht
weer de hoofdrol.
Arbeiders kunnen lid worden 't vereischte aan
deel van f 10.— kan worden volgestort in termijnen.
De leden hebben de voorkeur een woning te huren.
Duidelijk is, dat er vele leden eeuwig uaar zoo'n wo
ning fluiten kunnen, want stel dat er honderd arbeiders
slechts lid der vereeniging worden, duurt 't misschien
honderd jaar voordat de vereeniging honderd woningen
bezit.
Maar 'n arbeider wordt lid. f 10.is 'n zéér belang
rijk bedrag voor 'n proletariër er kunnen tijden
komen dat het de waarde van z'n leven is. Maar terug
halen kan-i zijn geld, daar gestort, nooital springt-i
'r-om 't heet in de ontwerp-statuten hebben is hoüen.
Als 'r per ongeluk niet tijdig 'ij kooper zich opdoet,
kan 't zijn dat 'n arbeider niets anders te kauwen
heeft dan 'n stukske papier, dat men f 10.waard heet.
Natuurlijk nog niet gesproken over de mogelijkheid
van niet-gelukken der onderneming, in welk geval het
geld naar de maan verhuisd.
Er is nog meer wat ons tegen de plannen van den
heer de Groot c. s. kant. De alg. werkstaking van
het Belgische proletariaat, de groote, harde, bitter-ge-
voerden strijd door onze Belgische broeders tegen 't
hun toebedeelde stemgerecht, doet ons ook zeer veel
antipathie koesteren tegen de navolging hier van het
Belgisch kiesstelsel. Het kapitaal heeft wéér de macht
den wil van 't algemeen te ontrechten en op z'n poot
te spelen. We lezenvan 115 aand. 2 stemmen,
1630 aand. 3 stemmen, 31—50 aand. 4 stemmen,
5175 aand. 5, meerdere aand. 6 stemmen. Voorééne
keer duizend gulden, die voor menschen a la mijnheer
de Groot, de waarde misschien vertegenwoordigen van
'n peuleschilletje, krijgt men den macht over zes arbei
ders, voor wie him aandeel 'n kapitaal vertegenwoor
digt. We zoeken hierin nog altijd naar 'tgeen men
billijkheid noemt!....
Heel de opzet van dit zaakje, is absoluut niets meer
dan zéér burgerlijk, klein-gedoe, 'n doodgewone kwak
zalverij is niets meer in werkelijkheid 't geen we
hier boven dit artikel als motto schreven (in 'n ietwat
nieuwer dan de van ouds bekende vorm
speculeeren op den kleinen man
Engeland. De tochten van Chamberlain zijn één
succes te Glasgou en te Grienock heeft hij reeds
gesproken, pleitende steeds voor de alleen-zaligmakende
invoerrechten, zooals hij die zich heeft in 't hoofd ge
haald. Alles wat hij doet is in 't enkel waarachtige
belang van Engeland, dat zonder zijn protektie zal
kwijnen De kiezers weten dus wél, wat zij doenDe
arbeiders heeft-i verteld, dat ze óf zich met lager loonen
zullen moeten tevreden gaan stellen óf werkeloos
worden. Ja, natuurlijk speelt ook de groote Joe op de
minder-ontwikkelden en als ze anders niet te vangen
zijn, gaat-i ze bang maken!
Die oolijke groote Joe
DE MOKER
