Lrp^rrce», i
Schiedam in 1903.
No. 45.
ZATERDAG 9 JANUARI 1904
3e Jaargang.
ORCAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Afdeelingsnieuws
Cursus Mevr. Roland-Holst.
ABONNEMENTSPRIJS:
Losse nummers 2 cent.
"BUREAU VAN REDACTIE
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
BUREAU VAN ADMINISTRATIE:
A. WINTERBERG, Raam 27.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Slakken voor 't eerstvolgend nammer moeten niterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 unr in het bezit
der Redactie zijn.
Zondag, 10 Januari a.s. des morgens tien uur, in
Constantia Huishoudelijke Vergadering der afdeeling.
De agenda is zeer belangrijk. Inzake het orgaan der
afdeeling zullen belangrijke beslissingen genomen moeten
worden. Alle leden op post
Het Bestuur.
i.
Schiedamsche Arbeiders
Velen uwer houden de goede, oude gewoonte in eere,
„het Ouwe in 't Nieuwe te zetten." 't Gezin is bijeen.
In minder alledaagsche stemming wordt de laatste klok
slag van 't jaar nagehoord en eenigszins ontroerd staan
de leden van 't gezin op en drukken elkander de hand,
onder 't uitspreken van den al-ouden heilwensch. Waar
door wordt die aangename ontroerdheid teweeg gebracht?
Waarom trilt dan het beste, het edelste, dat in u wak
ker gemaakt kan worden
Op dat oogenblik staat hel en klaar in u de zeker
heid, dat ge niet zult zijn zonder aanhankelijkheid,
zonder steun, zonder hulp; wat het nieuwe jaar ook
brengen moge, op dat oogenblik strakt in U de rustig
heid van een groot vertrouwen, dat ge niet alleen zult
dragen, wat ge dragen moetdat er om u zijn, die
liefderijk den last zullen helpen verlichtenop dat oogen
blik gevoelt ge heftig het genot van 't bijeen behooren,
van 't belangeloos verbonden zijn, van de solidariteit
van 't gezin.
Die aandoening is de kiem van een grooten wil, om
goed te zijn, terwille van anderen, om te handelen voor
anderen, met terzijdestelling van zich zelf, om zich op
offeringen te getroosten voor 't geluk van anderen.
Maar onafwijsbaar dringt zich in dezen felbewogen
tijd aan u op de bewustheid, dat ge plichten hebt ter
opzichte van het groote gezin, de maatschappij, omdat
de toestand van uw huisgezin ten nauwste samenhangt
met dien der samenlevingge weet, dat de rust van
uw gezin elk oogenblik gestoord kan worden dooi in
vloeden van buiten. Een gril van den patroon (er is
hier pas het schandaal afgespeeld, dat een man na 45
dienstjaren op straat is gesmeten, eere zoo'n patroon)
een crisis met werkloosheid in z'n gevolg, faillissement,
waardoor het bedrijf wordt stop gezet of de luttele
spaarpenningen van kleine luiden opgeslokt worden,
zulke heerlijkheden, onafscheidelijk van de kapitalistische
maatschappij, bedreigen zonder ophouden het rustig
bestaan, het geluk van den arbeider en dus van zijn gezin.
Dat wéét gij, arbeiders, en die wetenschap legt u de
verplichtingen op, als lid der samenleving, gij weet dus
óók, dat de solidariteit van 't gezin niet langer beoefend
kan worden, als de hoogste deugd, maar dat uw heilige
plicht is, het beoefenen der deugd van de solidariteit
moer klasse. Het dreigend, het altijd dreigend onheil
is het kapitalistisch stelsel. En waar is de zekerheid
van steun en hulp, waar het vertrouwen op de toewijding
van anderen, zoodra ge uw voet buiten de deur hebt?
Ge wéét het, niet waar, dat deze ellendige maatschappij
u doemt, elkander te verti-appen, als verwoede concur
renten op de arbeidsmarkt, dat onder u geldt de af
grijselijke spreukde één z'n dood is de ander z'n brood.
Ge wéét het, dat het groote gezin, de maatschappij, u
beesten maakt, dat daar, buiten uw huis, heel iets anders
trilt in uw gemoed, dan de aandoening om te handelen
voor 't geluk van anderen, om zich opofferingen te
getroosten ter wille van zijn naasten. „Ik vóór hem,"
is daar het wachtwoord.
Wat kan u beletten, u op te maken tot verbetering
Uw godsdienst? Ziet de duizenden ellendigen, die ver
stompt en verdierlijkt zijn door den al te grooten druk
van het maatschappelijk wee! Denkt gij een aalmoes
voldoende? Kunt gij u voor uw God verantwoorden met
te zeggën: „Ben ik mijn broeders hoeder?"
Omdat gij christelijk zijt? Wordt niet aan duizenden,
mannen, vrouwen en kinderen te Crimmitschau met opzet
belet, het Kerstfeest, het grootste Christenfeest, te
vieren? Waar blijft uw christelijkheid in deze maat
schappij? Wanneer uw eigen ervaring te kort schiet,
spiegelt u dan aan die uwer lotgenooten, uwer mede
arbeiders! Wat hen wedervaart, kan u wedervaren,
want gij allen zijt gelijk onder het ééne stelsel.
Schiedamsche arbeiders
Het is uw heilige plicht, te beoefenen de deugd van
de solidariteit uwer klasse. Onder geen voorwendsel
van geloof, leer, of godsdienst kunt gij u daarvan ont
trekken„Alle menschen zjjn broeders!" Het is uw
heerlijke taak, die woorden te helpen waar maken. En
wanneer er nog een herinnering is in uw gemoed, van
de mooiheid van uw gevoel op den oudejaarsavond, houdt
die herinnering levendig, laat zij een steeds sterker
wordende stuwkracht zijn, om anderen datzelfde geluk
te helpen bereiken. Gij kent het middel: Vereenigt U!
Slechts door vereeniging, door het elkander leeren
kennen, komt in u de zekerheid, dat ge ook in de
maatschappij hebt steun en hulp, komt in u het ver
trouwen op de toewijding van anderen.
Zoo groeit ze langzaam aan op, de zekerheid van het
meest bereikbare, menschelijk geluk.
En wanneer uw gedachten gegaan zijn over het af-
geloopen jaar, kunt ge dan zeggen: Ik heb gedaan,
wat ik kon? Laten we eens den toestand kort overzien.
Een verblijdend verschijnsel is de totstandkoming en
voorloopige bloei van de arbeiders-coöperatie „Voor
waarts." In die vereeniging komen te samen de zedelijke
en stoffelijke voordeden, die organisatie met zich brengt,
't Is niet de juichkreet over het welslagen der onder
neming, die in de eerste plaats moet aangeheven worden,
't is de juichkreet over het geluk, van te weten, dat
daar in veler hoofden helderheid komt, en in veler
harten moed en opgewektheid, om 'n voorbeeld te willen
zijn voor, om een kern te willen vormen onder de
Schiedamsche arbeiders.
't Is het geluk van te weten, dat daar, in die be
trekkelijk kleine vereeniging, die kiem ligt geborgen
van een mooi stuk toekomst. Moed en volharding, mannen
en vrouwen van de „Voorwaarts", voor 1904.
En wij tarten de deelnemers aan de burgerlijke coö
peraties, zich vervuld te gevoelen van onze opgewekt
heid, zich le verheugen met onze vreugde, zich te ver
blijden met onze diepe blijdschap, zich aangedaan te
voelen met onzen vroolijkën mQed.
Dit is voor ons een oudejaars-avond stonde in het
maatschappelijk leven.
Zondagmorgen te half twaalf opende mevr. Roland
Holst haar beschouwing over de strijdmiddelen der
arbeiderspartij.
In de maatschappij staat de arbeider in drie functies
van producent, consument en burger. De aard van elke
functie bepaalt het strijdmiddel: de vak vereeniging, de
coöperatie en de politieke vereenigiug. De vijand, die
te bestrijden valt is het kapit. stelsel. Einddoel is een
eind maken aan het stelsel van loonslavernij. De tegen
stelling, die gemaakt is van vakvereenigingsactie en
politieke actie, de sociaal-democratische, is onjuist. De
S. D. strijdt even goed, stap voor stap, voor 't behalen
van kleine voordeelenbeperking van nachtarbeid, arbeid
voor vrouwen en kinderen, enz., zonder 't einddoel uit
't oog te verliezen. Maar ook de strijd van de vakver-
eeniging is oneindig. Een overwinning der vakv. geeft
niet rust, maar is slechts een stapje nader tot het eind
doel, bovengenoemd.
De vakvereeniging op burgerlijk standpunt neemt wel
verschil van belangen aan tusschen arbeiders en patroons,
maar streeft niet naar de overwinning van de arbeiders
als geheel, ale klasse, zij is slechts uit op verovering
van voordeelen, zooals in Engeland.
In Duitschland, in de jaren 7090, richtten de S. D.
de vakvereenigingen op, daar werd de beweging gevuld
met de social, idéé, daar gaat zij niet buiten de politiek
om, maar groeit er in mee. Daar ook geen stilstand,
zooals in Engeland, waar de politiek van 't oogenblik-
kelijk belang is gevoerd. De neutrale vakbeweging op
't vasteland staat onder S. D. invloed, haar neutraliteit
bestaat in de niet-verplichting der leden, zich te binden
aan een program. Zij treedt niet op tegen den godsdienst,
maar tegen de misbruiken, die van den godsdienst wor
den gemaakt. Pogingen om de vakver. te maken, zooals
in Engeland, moeten mislukken, omdat de anti-kapita
listische gezindheid der arbeiders voortdurend sterker
wordt.
Waarin ligt de oorsprong der vakbeweging? In het
instinctmatig verzet van den loonarbeider tegen uit
buiting. De vakvereeniging is de duurzame verbinding
van loonarbeiders, tot den strijd voor behoud of ver
betering van het loon. Ze is niet de voortzetting der
gilden. Eerst het moderne kapitalisme schept de voor
waarden tot algemeene organisatie. De gilden bezaten
nimmer het kenmerk der algemeenheid. De toepassing
van den storm in de industrie maakte ten slotte een
eind aan de regelmatigheid van den arbeid. Bij de
patroons ontstond een streven naar grenzelooze uit
breiding van den arbeidsdag. Bovendien maakte het
machinewezen de vervanging mogelijk van volwassen
werkkrachten door die van vrouwen en kinderen. In
enkele bevoorrechte vakken lieten die neerd ukkende
invloeden zich niet zoo spoedig gevoelen, in de typo
grafie en het mijnwezen b. v. De arbeiders in die vak
ken dus, zijn het minst gedemoraliseerd, zij zijn dus aan
gewezen, aan 't hoofd te staan der vakbeweging.
Zij vormen de arbeiders-aristocratie. Wanneer ze niet
voelen de band, die hen met de gansche arbeidersklasse
bindt, kunnen zij voor zichzelf als groep, wel voordee
len behalen, maar daarmee is de rest niet gebaat.
In Engeland is werkelijk die scheiding voltrokken.
In ongunstige bedrijven, het havenbedrijf b. v., zouden
de arbeiders, door den aard van het bedrijf, moeielijk
tot organisatie komen, als zij niet het voorbeeld van
andere arbeiders voor oogen hadden. In Amsterdam
dient als zoodanig de A. N. D. Been onvolprezen
steun ook in de vakbeweging bij stakingen, uitsluitin
gen, enz. Die drang tot hulp en bijstand aan mede-ar
beiders wordt geboren door het inzicht in den klassen
strijd.
Wat zijn de middelen om de arbeidsvoorwaarden te
behouden of te verbeteren ('t eerst bij v. Heek b. v
Het aangewezen middel van aanval en verweer, is de
staking.
Toch grijpt de zwakke organisatie eerder naar dat
middel, dan de sterke. De bourgeoisie meende langen
tijd, dat staking het eigenlijke doel was der vakver.,
doch hoe steviger zij wordt, hoe meer behoedzaamheid
zij betracht in het gebruik van dit middel. De patroon
heeft leeren onderhandelen met de goede vakver,, omdat
zij dat in hun belang wisten. Bij 't sluiten van tarief
overeenkomsten b. v., is den patroon een tijd van rust,
van ongestoorde productie verzekerd. Graat de sterke
vakver. evenwel tot'stakiDg over, dan draagt die een
ernstiger karakter, de strijd is hardnekkiger. Het tweede
middel, hoewel niet een direct strijdmiddel, is het vor
men van fondsen en kassen. Zij helpen de ongeorgani
seerden en voorkomen het echt Nederlandsche ver
schijnsel van het verloop in de vakvereen. Dit kan
tegengegaan worden door propaganda in socialist, geest,
en vereenigingen, in dien geest opgevoed, weerstaan de
felste slagen, getuige Matrozenbond en Ver. van Spoor-
en Tramwegpersoneel. Doch genoemde instellingen lokken
de leden in de vereen, en breken den tegenstand der
vrouwen. Naarmate de wetgeving zich meer gaat be
moeien met de arbeiders, wordt het terrein hier beperk
ter. In ons land bestaat ongevallen-verzekering en is
ziekteverzekering van dr. Kuyper in 't vooruitzicht.
Twee derden der bijdragen moeten de arbeiders dan
zelf betalen, maar deze maatregel is ongeoorloofd bij
't gemis van Algem. Kiesrecht.
Waar zijn de grenzen van de macht der vakver.?
Die zijn afhankelijk van de op- en neergang in de
kapitalistische productiewijze. Was dit niet het geval,
dan kon volgens de vrijz. democr. leer, de toestand der
