Christelijke wereldwijsheid.
Eerste Anti-Kevol. Partijdag.
De Koers voor 1904.
arbeiders draaglijk zijn te maken. Maar tijden van bloei
"worden gevolgd door crisissen, en geen categorie van
arbeiders is tegen de gevolgen daarvan beveiligd. Alle
voordeelen, door de vakver. behaald, moeten worden
prijs gegeven.
In 1901 werden duizenden en duizenden arbeiders
ontslagen en de machtige Engelsche vak ver. moesten
zich loonsverlaging laten welgevallen. Evenzoo de groote
Amerikaansche vakver. in de staalindustrie, die niet
hebben kunnen voorkomen loonsafslag van 10, 20 en
meer procent. En ook zonder dat, wordt het loon binnen
zekere grenzen gehouden, door voortdurend aanbod van
goedkoope werkkrachten van 't platteland, b. v. die,
welke de vakvereenigingsmannen onderkruipen.
De metselaarsbond heeft in de laatste 10 jaren, 350
duizend gulden besteed aan propaganda onder de Italia
nen. Het peil van die arbeiders moet verhoogd, hun
hersens verhelderd worden, anders blijven zij een voort
durend gevaar.
Doch ook de organisatie van het kapitaal is ont
wikkeld en gegroeid. Het proces der concurrentie heeft
gevoerd tot aaneensluiting der patroons tot reuzen-
ondernemingen. Tegenover zulke ondernemingen met
haar millioenen staan de arbeiders weerloos, hun weer-
standskassen zijn een druppel in den emmer. En al is
het bedrijf nog gescheiden, de patroons worden één.
(v. Heek en Crimmitschau.) In zulke omstandigheden
wordt er staking een incident van belang, brengt een
staking het econ. leven van een land in de war. (De
staking in de anthracietmijnen in Amerika, spoorweg
staking in Nederland).
Een staking wordt een conflict, dat de oogen der
geheele beschaafde wereld op zich doet richten, en
waaraan regeeringsbemoeienis wordt verbonden.
(Dr. Kuyper—v. Heek. Saksische regeering-Crimmit-
schau). Hoe langer hoe meer bewijst de praktijk, dat de
vakaktie niet los is van de politieke. Iedere staking
van belang in de toekomst wordt tevens een politieke
gebeurtenis.
Ofschoon het kapitalistische stelsel dus meebrengt,
dat de macht der vakvereenigingen haar grenzen heeft,
ofschoon de samentrekking van 't bedrijf tot reuzen-
ondernemingen oorzaak is, dat de georganiseerde arbei
ders meer keeren hun strijd verliezen dan winnen, toch
is vakorganisatie van ontzaglijk belang voor den arbeider.
De vakbeweging is de eigenlijke school voor den arbeider,
zijn school en leven. Daarin ontvangt hij zijn opvoeding,
daarin geraakt hij tot bewustzijn van zijn toestand,
daarin rijpt hij tot democratie.
In de vakvereeniging kan niet worden weggemoffeld
de klassenstrijd, zooals in vele burgerlijke vereenigingen,
bij het toynbeewerk b. v.in de vakvereeniging ont
wikkelt zich het strijdbare in den arbeider, omdat de
feiten zijn inzicht dagelijks verscherpen
In de vakvereeniging leert de arbeider het kleine, het
persoonlijke van zich afwerpen, om het grootere te doen,
zich opofferen voor zijn klasse, om het grootere te
bereiken: het geluk van ziju klasse.
Hij leert zelfbeheersching, beteugeling van zijn slechte
neigingen, hij overwint zijn drankzucht.
Nooit kan te hoog geschat worden de kracht en uit
werking ten goede van het vakvereenigingsleven.
In onze kennisgeving van de Nieuwe Cour., is er op
gewezen, hoe diep het christelijke in de gemoederen
der ondernemers ligt begraven, hoe hoog de wereldsche
belangen er liggen opgestapeld in de harten van hen,
die zich leiders gevoelen op christelijke wegen, hoe
plat en dor en droog in hen is, het godsdienstig leven
en voelen, dat innig, rijk en diep kan zijn.
'tls een bewijs te meer bij de duizenden, die aan-
toonen, dat het publieke leven niet door den godsdienst
vermooid, en dat de godsdienst in 't gareel van 't pu
blieke leven vies en besmet en beduimeld wordt.
Maar eer de schaapkens dat gaan voelen, zou de
godsdienstige opvoeding op heel wat goddelijker grond
slag dienen te worden opgetrokken. Nu het christelijk
element meer en meer in 't openbaar wordt gebracht,
zal blijken, dat niet edele aandoeningen worden gewekt
in de godsdienstige bustes der anti-revol. kweek.
Nu zijn twee nummers van de Nieuwe Cour. ver
schenen en met genoegen kunnen we constateeren, dat
van onze zijde een betere kijk op de roerselen, die tot
oprichting dreven, bestond dan bij de oprichters zelf,
öf dat zij de waarheid verzwegen.
In 't eerste geval zij den christenen werkzaamheid
aanbevolen, die tot zelfkennis leidt (zonder die geen
verootmoediging) en in het tweede geval kan de zeer
onchristelijke deugd van huichelarij worden geconstateerd.
De zaak dan is, dat de Nieuwe Cour. zich werkelijk
ontpopt als een socialisten-vreezend blad en in zijn
angst niet beter weet te doen, dan naar de soc.-demo-
cratie te bijten. Hoe klein moeten ze zich gevoelen
In de „Terugblik" (hoofdartikel) is de hoofdschotel:
de staking. Talma liet in de kamer de „misdadigen"
weer in haar ware grootte uitkomen voor het Neder-
landsche Volk.
Het hoofdmoment is 't betoog, dat de beteekenis der
stakings-historie in twee feiten ligt.
Vooreerst: snelle uitbreiding en geestdrift in een
bepaalde kring van arbeiders, en ten tweede in de
energie, waarmee de woeling werd bedwongen. Het
eerste verschijnsel vervult ons met zorg, schrijft de
Nieuive Cour.
Dat is de vrees. Die duizenden arbeiders, die rijp
zijn voor 't socialisme en anarchisme. Vroeger was
zulk een beweging onder de arbeiders ondenkbaar.
Daarvoor was ons volk te bijbelvast. Daar, dat is nu
christelijke wijsheid. In plaats van te betoogen, (van
geloovig standpunt), dat God de maatschappij liet
groeien naar het modern kapitalisme, dat dus juist de
geloovige arbeider de geschiedenis van dien groei moet
kennen, om den wil van zijn God te weten, maken de
heeren er zich af met een machtspreuk.
Dat is geheel in den trant van den regel, volgens
welke de heeren de schaapskens inlichtenen ook
veel gemakkelijker.
Maar de Nieuive Cour. zegt verder maar klakkeloos,
dat de openbare school niet te vergeefs heeft gearbeid.
Als de Nieuwe Cour. die verdachtmaking kan be
wijzen tot zoolang zullen we de heeren, die dat
neet schreven, leugenaars noemen. En de schaapjes
nemen dat ook maar niet zoo aan. Hoevelen er van
hebben op onchristelijke schoolbanken gezeten in hun
jeugd en zijn nu toch onverdorven Christel jjk-anti-
revolutionnair? Een beetje voorzichtig, de volgelingen
zijn nog niet geheel hersenloos en vergodsdienst
De energie waai mee de staking bed wongen werd,
school niet zoo zeer op 't Binnenhof, ook niet op de
punt van de bajonet, maar in de volksconscentiena de
eerste verbijstering kozen de christen-arbeiders kloek
partij. Jawel, 't was op 't kantje at, maar noch door woor
den noch christelijke beginselen is de ontwikkeling
tegen te gaan en steeds breeder zullen worden de
kringen der twijfelaars, de gelederen der afvalligen,
niet wat betreft den godsdienst, maar het lage gods-
dienstig-politiek-gescharrel.
Nog een lengen tot besluit.
Den socialist, die als 't op beloven, op bieden, op
„lekker maken" aankomt, iedereen de loef afsteekt,
maar, slim genoeg, eiken vraag naar zijn toekomststaat
als onze gepaste nieuwsgierigheid, afwijst.
Ieder sociaal-demokraat zij propagandist
Propageeren doet men onze beginselen door het verspreiden
van onze lectuur
Koopt, Leest en Verspreidt dan De Moker
Werjt abonnees op ons blad.
Liegen maar, jongens! De schaapjes mogen niet
naar socialistische vergaderingen, waar zij beter kun
nen hooren en de socialisten krijgen op een heele
partjjdag 10 minuten debat. Wat een onverklaarbare
vrees met zoo'n machtigen steun als godsdienst in
den rug.
't Volgend artikel betoogt, dat de christelijke regee
ring zoo'n kracht heeft.
We zullen ons vergenoegen met enkele vragen. Die
zal de Nieuwe Cour., omdat zij als christelijke blad de
waarheid in de eerste plaats dient, wel voor haar
lezers beantwoorden, omdat dan ook nog eens die be
roemde kracht kan geconstateerd worden.
Waar zat de kracht der regeering deze christe
lijke in de Januari-dagen 1903? Waar zat de
regeer kracht bij 't terugnemen van ingediende wetten?
(invoerrechten en leger.) Waar zat de kracht der
regeering bij de Indische begrootingsdebatten Waar
zat de kracht der regeering toen 't om de centen dei-
kleine luyden ging, bij de millioenen-rede van Troelstra.
Zouden de schaapjes dat niet weten en denken de
heeren maar weer, dat ze 't wel gelooven zullen
Kom, kom, als ge zoo voort gaat, graaft ge uw
eigen graf.
Ge zoudt immers ook aantoonen „de vinger Gods"
in de geschiedenis van den dag?
Voorloopig hebben we staaltjes van zeer onchristelijke
eigengerechtigde zelfgenoegzaamheid. En dat al zoo
spoedig
Woensdagmorgen 10 uur de eerste der drie vergade
ringen van dien dag. Opening naar gewoonte met gebed,
daarna telegram aan dr. Kuyper, toen dominee van
Lummel met„Onze beginselen in de regeerings-prak-
tijk." Het bleek, dat die hooggeroemde beginselen voor
de zooveelste maal bestaan uitiets zeer onchristelijks.
Er was geen debat en dominee nam de kans waar, om
eens onverhinderd zijn gal te luchten aan de sociaal-
demokraten. Je zoudt zeggen, dat die het uitverkoren
volk hebben opgewekt. Maar't is niet eens men-
schelijk-eerlijk, om niet te spreken van ridderlijk, want
zoo iets staat niet in 't bekrompen woordenboek der
anti-revol., dat rijmt niet met den godsdienstenfin,
de anti-revol. baasjes voelden geen gewetenswroeging
de groote man op 't Binnenhof heeft immers de soc.-
democr. zeer christelijk buiten de gemeenschap gesloten
De openbare school vergiftigtja, ja, ds. van Lum
mel at. Knappe man, toejuiching, geen wroeging in de
dorre harten over 't gemis aan redelijke eigenschappen
in dominee.
Middag-vergadering. Half drie. Opening als boven.
Mr. Diepenhorst. „Socialisme en liberalisme." 't Ging
diep óók. 's Morgens was de bodem bereid door Lummel,
nu konden de toehoorders wel even de meerwaarde
theorie slikken en 't historisch materialisme was een
peulschilletje toe en de afstammingsleer maar een
hapje toe.
Onjuistheden en onware voorstellingen gaan over de
hoofden van anti-revol. toehoorders heen als de golven
over een rots. Maar toentoen ging het goed, toen
werden ze wakker en begrepen ze godslasteringen,
reisjes maken enz., 't ging natuurlijk overde socia
listen. Liberalisme en socialisme één pot nat. Paulus,
dat was de man van den anti-revol.-wet. Liefde', weet
je, tot den naaste en omdat spreker zoo'n extra fijne
les in dat vak had gegeven en geen eens dominee
daverend applaus.
Avond-vergadering. Zeven uur. Daar zit klimming in.
Dominee Voorop, toen een meester om te eindigen met
een professor.
De heer Fabius: „wezen en praktijk der vrijzinnig
heid." Professor was aan 't visschen. Hij vischte wat
op uit den vijver van Groen van Prinsteren, van Thor-
becke, van Cort v. d. Linden, van prof. Simons, van
Hubrecht, van prof. v. d. Vlugt, en als 't publiek dacht,
dat-i klaar was met visschen, dan ging de hengel weer
naar omlaag en dan ving hij direct wéér war. Dat
duurde zóó anderhalf uur bijna. Professor is een.harts
tochtelijk en knap hengelaar hij vangt wat. Niemand
is een jota wijzer geworden, wat jammer is van den
tijd. Hermans vroeg debat. Tien minuten en toen ging
professor weer twintig minuten visschen in den vijver
van Hermans. Hij vischte iets van Oranje op onder
daverend applaus, 't Is een mooie dag geweestde
christenen hebben nu en dan eens gesmuld aan de so
cialen, dat wekte een aangename gewaarwording, maar
het christelijk gemoedsleven is er niet verrijkt.
We mogen de plaat in Het Zondagsblad (3 Jan. 'q4)
bekend achten
't Beeld is scherp; vlijmscherp, maar... naar waar
heid geteekend.
Het snelvuur-kanonuenschandaal, waarmee het kriste-
lijk kabinet 1903 heeft uitgeluid, bepaalt voorzeker de
koers voor 1094. Bijbel en wierookvat dekken nog de
lading de geschoren kruinen der leiders zijn de
paspoorten voor de contrabande zalvend geprevel
doet de dotterige volks-oogen sluiten, en alzoo bezweert
men de natuurlijke antipathie tegen z'n waar
En zooals het in 't bijschrift luidt„of de vrijheid
wordt geknot, het volksrecht wordt verplet, het onder
wijs verwaarloosd, welvaart onbekend is bij de groote
massa 't zijn allemaal bijzaken Hoofdzaak is dat
't repeteergeweren en snelvuurkanonnen ziju van de
laatste konstruktie die ons arm land zeven mil-
lioen kosten
De koers voor 1904ze is bepaald, 't Zal zijn een
aanbidden van den Moloch Militarisme, een afzakken
steeds meer en meer, tot reaktie -'t zal zijn een
handhaven van de onbeperkte macht: het kapitalisme!
De koers van 1904 door onze kristelijke regiering zal
zijn een handhaven van de onbeperkte macht van het
kapitalismeDe koers van 1904 door onze kristelijke
regeering, zal zijn een belangen-dienen der Grooten, een
belangen-rerwamrZoo^en der Kleinen
Leer, groote klasse der „kleine luyden"
Ook voor onze gemeente is de koers voor het nieuwe
jaar vrijwel te bepalen. Zij zal niet afwijken van die
van het oude, tenzij nog tot grootere behoudszucht.
Zij, die nog de kussens bezetten, zij dwingen ons tot
deze verwachting. De povere figuren, waaruit Schie-
damsch' raad is samengesteld (en général) de simpele
werkgeest en -lust, waarvan zij steeds deden blijken
zij rechtigen ons er toe. Wij kunnen niet verwachten
van mannen als de H. H. Jansen, Versteeg, Visser en
Loopuyt, gecombineerd de ten-top-gevoerde autokratie
wij kunnen niet verwachten van mannen als Faure en
Van der Poel, bewonderaars der tradities en antiek
bewind, of als de H. H. Van der Velde en Van der
Drift, de belichaamde Onwetendheid en daardoor stijve
aanhankelijkheid aan 't oude, dat zij hun ingenomen
stellingen zullen prijsgeven. Daarvoor moesten zij tegen
over zich hebben anderen dan v. Westendorp, Smit,
Gouka, Ris, met hun halfslachtige vooruitgaugs-filoso-
fiën - anderen nog dan 'n De Groot, met z'n hard-
aanvallen maar gauw-terug-krabbelen.
De heeren hebben het terrein nog vrij zij zullen
den k ers in 1904 wenden naar believen tot ook
hier, evenals in alle steden der wereld, hen op krachtigen
toon het „halt" wordt toegedonderd en het bewuste
proletariaat stem in 't kapittel erlangen zal. Tot ook
hier de lang gedwee-volgende kudde zich van den on
trouwen herder, die haar voert op dorre heide, afwenden
en graziger weide zoeken zalTot ook kier de klasse
der uitgebuitenen en ontrechten vluchten zal naar zijn
Verlosserhet Socialisme.
