tórjsnr** i
No. 47.
ZATERDAG 23 JANUARI 1904
3e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Afdeelingsnieuws.
Waarschuwing.
Ingezonden Mededeelingen
Van onze vroede vaderen.
ABONNEMENTSPRIJS:
Losse nummers 2 cent.
BUREAU VAN REDACTIE
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
BUREAU VAN ADMINISTRATIE:
A. WINTERBERG, Raam 27.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken voor 't eerstvolgend
nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Leden, die voorstellen hebben voor het aanstaande
Congres, worden verzocht, ze vóór of op de verga
dering, van Zondagmorgen in te dienen bij het bestuur.
De huishoudelijke vergadering, die
ZONDAG 24 JANUARI as.,
des morgens tien uur, in Constantia
zal gehouden worden, belooft weer veel belangrijke
besprekingen. We wekken daarom alle leden op, de
vergadering bij te wonen. Ieder dient zich rekenschap
te geven van den gang van zaken in de afdeeling, en
het nemen van gewichtige besluiten moet niet aan
een deel der leden worden overgelaten.
Er zijn gewichtige ingekomen stukken en een voor
naam punt der agenda is
VOORSTELLEN BETREFFENDE
HET AFDEELINGSORGAAN
Allen dus tijdig present! Het Bestuur.
Naar aanleiding van het veelvuldig voorkomen van
febri typhoïdea in Rotterdam, dringt de Gezondheids'
commissie er ten sterkste op aan
de melk te koken.
Maatregelen zijn genomen om de zuiverheid van het
leidingwater tot de grootst mogelijke hoogte op te
voeren (waardoor de druk misschien wat minder zal
zijn), toch blijft ook het koken van het drink
water gewenscht.
De Gezondheidscommissie.
Wij vonden deze. „waarschuwing" in de lokale bla
den, en ofschoon De Moker natuurlijk voor officiëele
kennisgave niet in aanmerking komt, willen wij haar
toch aan onzen uitgebreiden kring van arbeiders-lezers
bekend maken. Bij ons geldt het algemeen belang boven
kleinzieligheid.
Excelsior.
LEDEN VAN EXCELSIOR, welke onderricht wen-
schen in de theorie der muziek, moeten dit vóór of op
Maandag a. s. opgeven bij het bestuur.
De cursus zal gegeven worden eiken Woensdagavond
half negen, in „Constantia", te beginnen Woens
dag 27 Januari. Ter bestrijding van kosten moet
elk deelnemend lid 3 ct. per week betalen.
Het Bestuur.
't Was te voorzien dat de raadszitting van Dinsdag
middag 19 Januari aanleiding zou geven tot allerlei
debatten en wat wel een merkwaardig feit is te noemen,
de publieke tribun stond propvol van de meest uiteen-
loopende bestanddeelen. Eén factor misten we echter,
die de vorige maal voor 't eerst en voor 't laatst met
zooveel gratie op het verslaggevershekje had gehangen,
n. 1. onze waardige collega van De Nieuwe Courant.
Dit brave anti-socialistische blad wilde haar roem niet
beleven en trok er van tusschen en met haar de verslag
gever-redacteur. De assche van De Nieuwe Courant ruste
in vredeElders in dit blad zal men nog wel eenige
waardeerende woorden vinden die aan dit sterfbed van
de jeugdige gewijd zijn.
Doch ter zake. Onze edelachtbare burgemeester,
m. a. w. de baas van 't spul, stak zijn gewone, onbenullige
nieuwjaarsspeech af, waaruit moest blijken, dat het in
Schiedam in 1903 van een leiendakje is gegaan; 'twas
wonder, dat-ie 't niet had over „misdadige woelingen",
waarvan trouwens in Schiedam weinig te bemerken
viel. Eigenaardig was, dat de burgervader sprak van
de onderlinge waardeering der gevoelens bij de be
sprekingen in den Raad, waar het toch bekend is. dat
de heeren elkaar soms voor „vuil vet," uitmaken, altijd
heel parlementair en netjes.
De heer Klein kon zoo'n waardeeriug als raadslid
niet verkroppen en zwaaide den burgervader kompli-
mentjes toe, die dankbaar en zwijgend achter de groene
tafel in ontvangst werden genomen.
Een reeks van ingekomen stukken passeerden daarna
de revue, o.a. werd aan den aard werker der gemeente,
P. van Dijk, een pensioen toegekend van 216 gulden
per jaar.
Tot directeur van gemeentewerken werd benoemd
G. Gerlagh, een ingenieur uit den Haag, en tot
onderwijzer aan school C, (hoofd ,de In er Kerdel), den
heer P. J. de Mooy uit Sommelsdijk.
Op de agenda stond o. m. een voorstel van B. en W.
tot bepaling van het presentiegeld voor de leden van
den Raad (een vergoeding voor het bijwonen der raads
zitting). Voorgesteld werd door B. en W., aan Ged.
Staten te verzoeken, het presentiegeld vast te
stellen op een daalder per lid en per vergadering, in
plaats van 5u0 gulden voor alle vergaderingen, zooals
nü door hen was bepaald.
De heer de Groot stelde voor, aan Ged. Staten te
verzoekenpresentiegeld te geven aan diegenen dei-
raadsleden, die daartoe het verlangen schriftelijk te
kennen gaven. De heer Ris z.ag liever, dat presentie
geld niet zou worden uitgekeerd aan hen, die schrifte-
telijk te kennen gaven het niet te willen hebben. De
Raad verwierp beide amendementen en vereenigde zich
met het voorstel van B. eu W.
Voor het blusschen van brand werden eenige gratifi
caties uitgereikt.
Een belangrijke kwestie werd nu behandeld, die reeds
naar de vorige vergadering was uitgesteld, n. 1., de benoe
ming der schoolartsen. Het almachtige college van Burg.
en Wethouders had voorgesteld, de 3 gemeentegenees-
heeren (de heeren Endtz, Elzevier Dom en Vaillant)
tevens te laten opdraaien voor het baantje van school
arts en daarvoor zouden genoemde geneesheeren 100
gulden verhooging ontvangen boven de 500 gulden, die
zij als bezoldiging van gemeente-geneesheer ontvangen.
De heer Ris schoot uit zijn slof. Het speet hem, dat
zijn voorstel indertijd niet is aangenomen en dat de
raadsleden in plaats van zelfstandig- te zijn, aan den
leiband van B. en W. hadden geloopen, en er een partij
stemming van gemaakt hadden. De houding van B. en
W. heeft de heer Ris ook zeer teleurgesteld. Het is
hem gebleken, dat de gemeente-geneesheeren onder
protest zich „bereid" verklaarden, na aandringen van
den burgemeester, om ook als schoolartsen op te treden
Voor de geringe bezoldiging krijgt men een schoolarts
die evenredig is aan f 100.m. a. w. een surrogaat.
De heer Honnerlage Grete had de kwestie „onderzocht",
en „men" had hem gezegd, dat de schoolartsen met
f 10Ö. tevreden waren. Trouwens aldus de keer
Honnerlage f500.voor gemeente-geneesheer was
te gemakkelijk verdiend. Het is echter den heer Ris
gebleken, dat de heer Honnerlage in deze niet bij de
betrokken geneesheeren zelf heeft geïnformeerd en dus
zijn oordeel al zeer lichtvaardig blijkt te zijn.
De heer Ris is ervan overtuigd, dat de Raad even
min als de geneesheeren, zich bewust was van hetgeen
B. en W. wilden, n.l. dat het baantje van schoolarts er.
en ondeelbaar was met dat van gemeente-geneeshe één
Spr. zoekt te vergeefs naar de reden van B. en W.'s
gescharrel. Was het soms om dr. Vaillant te wippen,
of om andere reden
Wanneer B. en W. volhouden, dan zal geen van de
Schiedamsche gemeente-geneesheeren naar het schoolarts
baantje dingen en ook de Ned. Mij. van geneesheeren
zullen dit baantje boycotten.
Dat zou dus uitloopen op een staking van genees
heeren
Den heer van Westendorp vindt, dat men zich om de
zaak veel te druk maakt. Hjj wenscht den gemeentearts
te zien aangesteld op 500 gulden en een schoolarts op
100 gulden.
De heer Faure was de held van den dag. Hij vroeg,
of het niet goed zou zijn, om op het genomen raads
besluit van 1 December terug te komen en het voor 1
jaar met de aanstelling van schoolartsen te probeeren.
De raad kan na dien beslissen wat he n het best lijkt.
Met algemeene stemmen wordt des heeren Faure's
voorstel aangenomen, nadat een voorstel de Groot om
de heeren Endtz en Elzevier-Dom te benoemen tot
schoolartsen, op een salaris van 200 gulden 'sjaar ge
duikeld was, evenals een motie van 't zelfde „groote"
raadslid. Op de venijnigheid, die de heer Ris aan 't
adres van den burgervader had geplaatst, antwoordde
de laatste breedvoeriug. Er bleek uit, dat de burgervader
met de geneesheeren de kwestie mondeling had beraad
slaagd, eu hij zeide, dat, als deze beraadslaging schrif
telijk had plaats gevonden, het adres der genoemde
doktoren anders zou luiden. Aangaande het kleine bedrag
had de burgervader de geneesheeren beloofd, later zelf
een voorstel te doen tot verhooging. De geneesheeren
moeten bij die gelegenheid volgens den burgervader
de schouders hebben opgehaald welke mededeeling in
den Raad de noodige vroolijkheid verschafte.
Ook de heer Honnerlage Grete was op zijn paardje. Het
salaris om 100 gulden voor de betrekking van schoolarts
vond hij te laag (och kom!) en de wethouder van onder
wijs heeft wel degelijk geïnformeerd. „Bij wie?" vroeg
de heer Ris.
„Ja, bij wie! Bij menschen die het wisten," zei de
heer Honnerlage.
De heer Klein kwam nog vertellen, dat de genees
heeren tevreden waren met 100 gulden, maar aan 't eind
van 't jaar zullen we kunnen merken of de veelom
vattende werkzaamheden van de schoolartsen al dan
niet schandalig betaald worden.
Wel kenmerkend voor Schiedam's vroede schaar was
het feit, dat de opheffing der weekmarkt, door B. en W.
voorgesteld, bij acclamatie werd aangenomen. Alle
heeien zaten te tikken met hun potloodjes op de respek-
tieve inktkokertjes, alsof hun zielerust d'r van afhing.
Wat 'n ironie met den burgervaders speech, aan 't be
gin, dat alles toch zoo goed ging, en nu deze afschaf
fing van een markt, die de verhouding van de buitenlui
rondom Schiedam, met onze dierbare stad inniger moet
maken Maar de markt wordt opgedoekt, omdat er geen
boeren met vee komen, ondanks het verleidelijke touw
en de borden met „mager vee" en ander vee, nog
eenige malen in troostelooze verlatenheid op de markt
plaats hadden geprijkt.
De markt is op de flesch, maar Schiedam gaat
vooruit
De markt zal misschien een leelijke sta-in-den-weg
zijn geweest, daarom tikten de heeren wellicht zoo
hard en had een van hen de geestigheid, ('t liep tegen
4 uur) om te stemmen: „la mort sans phrase," of te wel
„de dood zonder gebabbel, een bekend, historisch ge
zegde, werkelijk geestig, als dit feit maar niet in het
teeken van den achteruitgang stond.
De regeling van de jaarwedden der leeraren van
hooger en middelbaar onderwijs werd uitgesteld om het
laatste punt der agenda: „de afschaffing der kermis"
nog in deze zitting zijn beslag te doen krijgen.
t Was natuurlijk, dat van anti-rev. zijde de klep zou
opengaan. De heer Faure nam het woord en bekeek
de zaak voornamelijk van economisch standpunt, wie
nadeel van de kermis hadden, n.l., en wie voordeel. Hij
gunde den werkenden stand, bij al dat zwoegen en
slaven, zeker een uitspanning, doch tevens meende hij,
dat kermispret meer kwaad dan goed bracht onder
den werkmansstand. De slokjesbazen profiteeren ervan,
'tis de eenige tijd van 'tjaar, om eens „boven Jan" te
komen en ook de vreemde „vagabondisten"(!) gaan met
de Schiedamsche centen strijken. Er was veel waars
in des heeren Faure's redeneering maar zijn conclusie
klinkt vreemdsoortig:
De heer Faure zou n.l. wenschen dat de werkman
die zijn centen opspaart voor de kermispret, die liever
besteedt aan de hier ter stede opgerichte vereeniging
voor verbetering van de „arbeiders"-woningen (combi
natie-de Groot-Herman dansen c. s.), om zoodoende
mee te helpen de kazernen, o pardon, de gerief-
3 ets. per regel