No 10.
ZATERDAG 7 MEI 1904,
4e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Bureau van .Redactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Raam 27.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Agenda.
Aan Maassluis
Het arbeidscontract.
Ons Meifeest.
Het Volkshuis.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Uj vooruithetall
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Zangvereeniging „Excelsior". Repetitie Maandagavond
8 uur, in „Constantia".
Schiedamsche Bestuurdersbond. Alg. Vergadering op
Woensdag 11 Mei, 's avonds 8 uur in „Constantia".
(Vereenigingen, welke kosteloos hunne vergaderingen
onder deze rubriek willen zien vermeld, moeten uiterlijk
's Woensdagsmorge'ns ons opgave zenden).
Reeds éêumaal is met De Moker'.en Het Volk in
Maassluis gecolporteerd. En in tegenstelling met andere
plaatsen, waai-men eerst uit onbekendheid onze lektuur
schuwde, nam men ze te Maassluis gretig aan en was
de kolporteur in vijf minuten z'n voorraad kwijt. We
maken uit dit feit de gevolgtrekking, dat men te Maas
sluis, zoo goed. als elders reeds lang 't geval is, niet
meer zoo angstig voor 't roode spook is als weleer.
Die opruiersbent, die men altijd zoo vrees'lijk zwart
heeft afgeschilderd, verliest overal z'n verschrikkingen,
en ook Maassluis zal hem niet uit z'n grenzen kunnen
weren. Dit is nu eenmaal feit, spruitende uit oorzaken,
die niet in .'n vloek en 'n zucht te noemen zijn. Rustig
gaan wij verder stuk voor stuk, voet voor voet ons
terrein op de tegenpartij veroverend.
Wilt, gij onze strijd volgen, wilt gij weten wie en wat'
wij zijn waarheen wij gaan, hoe wij werken en leven,
schaft u onze lekfuur aan er-
Abonneert u op „Het Volk" en „De Moker".
Een onzer vrienden heeft beloofd van tijd tot tijd
ons 'n briefje te zullen schrijven over de vermeldens
waardige feiten, die zich in uwe stad voordoen, doch
laat ieder die iets heeft, wat hij ter publiceering ge
schikt of noodzakelijk acht, het ons melden. Zóó moet
zich De Moker ook in Maassluis inburgeren dan zal
Maassluis ons moeten ontvangen. Aan onze vrienden
het woord.
li.
Zooals met meerdere wetsvqorstellen van het tegen
woordige ministerie zijn ook in het voorgestelde
ontwerp-arbeidgcontract de werkelijke wetsbepalingen
lang niet altijd in overeenstemming met de bedoeling
van den voorptellenden minister, zooals die wordt ge
formuleerd in de memorie van toelichting. Dat maakt
de bestudeering van dergelijke wetsvoorstellen niet ge
makkelijker en niet pleizieriger. Men heeft telkens het
gevoel van te worden voor den gek gehouden dooi
den minister: meent hij nu werkelijk wat hij zegt?
Speelt hij het spel van den kat en de muis? of zit er
wat anders achter? Ook bij dit wetsvoorstel is dit
weer kras het geval. Wij zullpn dit verderop aantoonen-
De bepalingen der wet zeiven. ,,Ia de eerste af
deeling (algemeene bepalingen).wordt onder^pheid
gemaakt tusschen 3 soorten, van overeenkomsten, nl.
„de overeenkomst tot het verrechten van enkele diensten"
(daarover geeft het wetsvoorstel geen bepalingen),
„de arbeidsovereenkomst en{,de aanneming van werk
bij beide „verbindt zich de eene partij om voor de
andere tegep belooning arbqid te verrichten". Bijde
„aanneming van werk" evenwel, zegt de memorie van
Toelichting',' wordt niet^de arbeid,maar het door den ar
beid tot stand gebrachte werk" voor belooning in aan-,
merking gebracht; ook deze, overeenkomst valt daarom
buiten dit wetsontwerp, dat.zich dus bepaalt tot
de zuivere „arbeidsovereenkopist", dat is
„de o vereenkpmst, waarbij de eene partij, de arbei
der, zich verbindt om in dienst van de andere
partij, den werkgever, tegen loon gedurende zeke
ren tijd arbeid te verrichten." (art. 1637. a.).
Bij een aanneming van werk, waarin naast de ar
beidsovereenkomst andere overeenkomsten kunnen voorT
komen, heeft de arbeidsovereenkomst steeds den voorrang.
Deze bepaling wordt voorgesteld, om te maken dat
men niet b.v. door het arbeiden op stukloon als het
aannemen van werk op te vatten, de bepalingen eener
arbeidsovereenkomst zou kennen ontduiken: men zou
dan wel een serie van werkaannemingen (op stukloon)
in de plaats van een arbeidsovereenkomst kunnen
stellen.
De tweede afdeeling behandelt „de arbeidsover
eenkomst in het algemeenDe eerste 6 artikelen dezer
afdeeling behandelen de arbeidsovereenkomst voor
wettelyk onzelfstandigen (vrouwen en kinderen),
die dus feitelijk geen overeenkomst kunnen aangaan.
De gehuwde1 vrouw krygt nu het recht,
„zonder by stand Vdn haar man arbeidsover
eenkomsten aan' te £aan" met dèzelfde rechten
als de ongehuwde meerderjarige(vergeten is de
bepalina, dat de gehuwde vrouw ook de wettelijke
beschikking heeft over hei door haar verdiende
loonDe minderjarige kan een arbeidsovereenkomst
alleen met mondelinge of schriftelijke machtiging van
„zijn wettelijken vertegenwoordiger" (zijn vader of zijn
voogd) aangaandeze machtiging wordt dan nader
geregeld.
De 6 overige artikelen dezer 2e afdeeling slaan op
het loon? in verband met deze 2 hoofdvragen (M. v.
T.)„ld!1 in welken vórm kan en mag bij de overeen
komst hét loon worden vastgesteld, en' 2o. in welken
vorm kan én mag het bjj de overeenkomst vastgestelde
loon worden uitgekeerd." Wat de vaststelling van het
loon betreft, het wetsontwerp stélt voor, niet uitslui
tend' een loonvaststellihg in den vorm van geld toe te
laten, maar naast het loon in geld de vaststelling van
loon toe te laten in den vorm van „voedsel te nut
tigen, alsmede verlichting-s- en verwarmings
middelen te gebruiken, ter plaatse waar ze worden
gebruikt" en in den vorm van „kleeding, door den
arbeider bij de waarneming der dienstbetrekking te
dragen". Voedsel verstrekking in de werkplaats/ver
schaffing van vrij vuur en licht, en dienstkleeding ver-
leenihg, kunnen dus volgens deze wet als „loon" worden
opgevat, een bepaling die niet zonder beteekenis is met
het oog bp de bèlastingde vaststelling van het vaste
loon in verbdnd met de ongevallenwet, enzMaar
behalve deze' 2 kunnen bij schriftelijke (niet bij
mondelingearbeidsovereenkomst ook de volgende 4 vor
men vhn loonvaststelling worden gekozen: lo. een
bepaalde hoeveelheid voortbrengselen van het bedrijf
waarin het loon wordt verdiend (voor een bakkersknechts
dus een zeker getal' brooden) maar „in ieder geval'met
uitsluiting van sterken drank" (deze bepaling is belang
rijk voor onze jeneverindustrie 2o. een bepaalde
woning 'of lokaal, een bepaald stuk grond, weide of stel
ling, bèpUalde gereedschappen3o. bepaalde werk
zaamheden, 'door of' voor rekening van den werkgever
voor den arb'eidek 1 te verrichten,", wat bijv. kan doelen
op het vervoer van den arbeider naar de plaats van
het werk; 4oi' „'onderricht, door of vanwege den
werkgever aan cteh arbeider te verstrekken," bijv. voor
de opleiding fn het vak van den werkgever. Deze 4
vormen éan loon moeten dus in een schriftelijke arbeids-
over'eenkóinst worden opgenomen; in een mondelinge
mogen zij niet voorkomen en de nadruk moet erop
gelegd, dat" hier sprake is van loon en niét van
inkomsten of uitkeeringen naast of behalve
het loonkunnen deze laatste als afhangende van de
goedwilligheid van den géver komen te vervallen (de
Schiedamsch brandersknechts weten daarvan mee te
spreken), van de in een schriftelijke arbeidsovereen
komst aangewezen toonvormen, onverschillig of die geld
zijn of voedsel of kleeding of anderszins, mag nooit
worden afgeweken 1).
Gewagen de bladen van grootsche manifestaties op
den 1-Mei grootscher en indrukwekkender dan ooit
te voren, overweldigend vooral in Amsterdam en Rot-
1) Wegens de groote hoeveelheid stof voor dit nummer hier
afgebroken.
terdam mag de nu gepasseerde Meidag 'n overdon
derend bewijs hebben geleverd aan de reaktie en de
verwat en bourgeoisie, die zich op 't oogenblik méér dan
sterk wanen, dat er een breede, steeds en steeds aan
wassende schare is, die nog immer tegen hun klasse
heerschappij te velde trekt, waar en wanneer noodig,
mag dat bewijs over 't geheele land geleverd zijn, ook
wij hebben reden trotsch te zijn op de wijze, waarop
dit jaar in onze stad het Meifeest gevierd is. Met 't
gevoel van volle tevredenheid zien wij op den avond
terug „Constantia" was vol, eivol, en reeds in den
aanvang heerschte die prettige, gezellige geest van
feestelijk-gestemd-zijn, die bij ons niet kunstmatig be
hoeft te worden opgewekt.
En zij, die de organisatie van den avond op zich
genomen hadden zij hadden eer van hun werk. 't
Programma was keurig gesteld en wat meer zegt: ge
werkt is er uitstekend. Of het mogelijk beter kón
we zullen 't niet betwisten, maar allen hadden hun beste
beentje voorgezet en het warm applaus deed bij voort
during blijken, dat wat gegeven was, dankbaar werd
ontvangen.
„Excelsior" gaf vier uitstekend uitgevoerde nummers.
We kunnen van ons koor zeggen dat het telkens wan
neer we 't hooren, blijk geeft te zijn vooruitgegaan
er zit fut in de lui. Vooral dat krachtige lied „De
arbeid hoog" sloeg er best in. 'tZij bij deze gelegen
heid eens gezegd, dat wanneer onze zangers en zange
ressen met dezelfde lust en kracht zich aan den zang
blijven wijden, „Excelsior" zeker binnen korten tijd zich
'n waardige plaats in de rij der zanggezelschappen zal
hebben veroverd. Want reeds nu hebben we reden
trotsch te zijn op ónze zangvereeniging.
Van Leeuwen hield 'n korte causerie over de betee
kenis van den 1-Meidag, verklarende onze eischen om
den 8-urigen arbeidsdag en het algemeen kiesrecht, en
in den aanvang zijner rede konstateerende dat er heden
in Schiedam 3 vergaderingen worden gehouden van
't Volkshuis, van den R. K. Volksbond en de onze. 't
Bestuur van 't Volkshuis zou spr. dank willen zeggen
voor 't feit, dat 't nu 'ns duidelijk en klaar getoond
heeft geen notitie te nemen van, geen rekening te
houden met hetgeen in de arbeiders-beweging plaats heeft.
De tooneelclub gaf „Het Puntje" (van Heijermans)
en „Eens gekocht blijft gekocht" (van Justus van
Maurik). De moeilijke rollen in 't eerste stukje werden
allen goed vertolkt vooral Blok leefde in z'n rol.
Met groote aandacht werd het spel gevolgd dat
ernstige spel, vooral waar Blok den pastoor bekent lid
te zijn geworden der arbeiderspartij. Daar leefden alle
aanwezigen met Blok mee.
't Komieke nastukje bracht de lachspieren in werking
die leuke Joris, de droge huisknecht was koddig in
al z'n bewegingen. Dat smoelwerk alleen was 'n succes
Allen stemden van harte met den voorzitter mee in,
toen hij allen, die zich voor dezen avond zooveel moeite
hadden getroost, maar ons nu zoo veel hadden doen
genieten, een hartelijk woord van dank toebracht. Die
dankbaarheid was reeds in de pauze gebleken, toen 'n
collecte gehouden werd voor de diamant-bewerkers,
welke bijna f 12.opbracht. Maar onder de velen die
wel 'n extra-bedankje verdiend hebben, schoon niet
doorde voorzitter genoemd, behoort zeker de niet-
partijgenoot, die zoo bereidwillig geholpen heeft het
tooneel in bruikbaren vorm te brengen door decoratie,
die vooral in „'t Puntje" niet kon worden ontbeerd.
Och, als allen wat doen, kan er zooveel bij ons ge
beuren dat heeft ook nu ons 3e Meifeest weer doen
zien. Laten we 't onthouden, vrienden!
De vergadering was op 1 Mei. 't Had het bestuur
niet kunnen behagen op z'n eenmaal genomen besluit
terug te komen.
Klokke zeven opent de Voorzitter. Met het oog op
de Mei-vergadering in „Constantia", stelt hij voor de
belangrijkste punten der agenda allereerst af te handelen.
DE MOKER
f v t: 7
