ATTENTIE!
No. 13.
ZATERDAG 28 MEI 1904
4e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij
Bureau van JRedactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Raam 27. -
Stilte nor 't emlwUeit muur moeten murlljt gpmsdaj a.s. '8 middags li m In tel bezit der Redactie
Agenda.
Aan de partijgenooten
en geestverwanten in district II.
Provinciale Staten.
De Verkiezing.
Voor de Arbeiders een eigen politiek.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal 7..
franco per post 30 cent j 3 vooru^etahng.
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
B(j abonnement belangrijke korting.
Zondag 29 Mei v.m. 12 nnr. Bakkersgezellenbond in
„Gonstantia". SprekerF. Mol.
Maandag 30 Mei, 's avonds 8 uur.
Excelsior", in „Constantia".
Repetitie van
Door bet vele geloop, dikwijls voor de onbenulligste
dingen, zijn wij genoodzaakt eenige uren vast te stellen
waarop men de Redactie en Administratie kan spreken
Deze uren zijn Alle werkdagen (uitgezonderd Zaterdag)
van s middags 12% tot 1% uur, aan bet Bureau
Raam 27. en Zaterdagavond van 8 tot 9 uur in bet
gebouw „Constantia".
Men gelieve Advertentiën, Steunpenning, Ingezonden
Stukken enz in de bus te werpen aan het Bureau.
De Redactie en Administratie.
Het Bestuur van de afdeeling Schiedam der S. D. A. P.
heeft besloten, op grond van de algemeene partij'taktiek
I te ontraden, aan de herstemming voor den Ge
meenteraad in district II op Dinsdag Mei a. s. deel
te nemen. Den clericalen Boerenbonder (de Boeren-
bondsche statuten sluiten de Joden en sociaaldemokra-
ten uit van het recht op lidmaatschap) Mr. van Briel
Sasse kunnen wij uit den aard der zaak niet steunen
Maar ook den candidaat van „Algemeen Belang", den
heer A. Dirkzwager, mag naar ome meening onzerzijds
niet de geringste steun worden verleend, om 2
redenen: vooreerst, omdat zijn lid worden van den
Raad niets zal kunnen beteekenen dan een vergrooting
van hei steminena<z?2taZ der anti-clericale minderheid
en alleen een krachtige algemeene ontwikkelde
persoonlijkheid door onze hulp in het oppositiedeel
van den Raad mag worden gebracht; en ten tweede,
omdat de meer dan vijandige houding, die de libera
len van alle schakeeringen tegenover de sociaaldemo-
kraten aannemen (blijkende bijv. uit hun stemmen vóór
de stakingswetten), iedere tegemoetkoming en
ieder hulpbetoon onzerzijds naar de onmogelijk
heden verwijst.
Gaat daarom niet stemmen, en laat deze beide
vijanden der sociaaldemokratie het genot van elkaar
dezen zetel te betwisten.
Het Bestuur der afd.
Schiedam van de S. D. A. P.
stemming uitgeloopen tusschen den klerikaal en den
conservatief-liberaal. De heer van Briel Sasse behaalde
392 stemmen de heer A. Dirkzwager 338 stemmen
Godschalk verkreeg er 82. Uitgebracht zijn er van dé
ruim 1000 kiezers in dit district II 812 geldige stem
men, 19 waren van onwaarde.
Gestemd is er dus vrij goed nóg drukker dan bij
de laatste algemeene verkiezing, toen van de 981
kiezers 733 van hun stemrecht gebruikt maakten.
Er valt over de stemming zelve al bizonder weinig
te zeggen. Onze kandidaat verwierf méér stemmen dan
onze kandidaten bij de algemeene verkiezingen behaal
den (52—5b) en wij kunnen met den vooruitgang tevre-
a' geven wij grif toe 'n hooger stemmencijfer
te hebben verwacht. Maar wij wisten nu eenmaal dat
t ons onmogelijk gemaakt was de menschen te bereiken
in de Pinksterdagen hebben de menschen 't over 't
algemeen te druk zich ernstig met verkiezings-aange-
legenheden in te laten. De vrijzinnig-demokraten hebben
hun eenmaal ingenomen standpunt gehandhaafd boven
den demokraat hebben zjj den conservatief verkozen
Moge 't hun wél bekomen.
Propaganda te Overschie en Ketliel
Partijgenooten, die zich beschikbaar willen stellen
voor het verspreiden van strooibiljetten op een nader
te bepalen avond, wordt verzocht zich aan te melden
bij een der bestuursleden.
Afdeelingspropaganda.
Behalve door middel van strooibiljetten en dergelijke
zal voor de verkiezing der Provinciale Staten propa
ganda gemaakt worden door een openbare Debatver
gadering te Kethel, een te Overschie en twee te Schie
dam. Te Kethel, te Overschie en op een der Schie-
damsche vergaderingen zal onze caDdidaat Van Leeu
wen als spreker optreden. Voor de tweede vergadering
te Schiedam zal Troelstra als spreker worden uitge-
noodigd. HET BESTUUR.
Nieuws heeft de gemeenteraads-verkiezing niet geopen
baard zooals te verwachten was, is 't op een her-
,,Als jullie thuis gebleven waren met je kandidaat,
was Dirkzwager Tin", zei ons iemand. Ja, dat kan zoo
zijn, maar zelfs al hadden wij dit vooraf geweten dan
nog zonden wij 't in onze afd. hebben toegejuicht, dat
zij met een eigen kandidaat uitkwam. De reden waarom
is in ons vorig no. en óók door Melchers duidelijk ge
noeg uiteengezet, 't Laat ons nu betrekkelijk koud welke
van de twee er nu komt, maar wij meenen toch dat
niemand onzer nu mag gaan stemmen. Ofschoon we
met zeggen kunnen op dit oogenblik óf onze afd. zich
nog nader verklaren zal, gelooven wij niet dat ze eenig
ander standpunt kiezen zal. Men verge toch niet van
ons «at wij den heer Dirkzwager steunen zullen, omdat
hij anti-klerikaal is. Mogen wij, sociaal-demokraten, al
reden hebben, en zeer véél reden ook, de zoogenaamd
kristel ij ke partijen te bestrijden waar we kunnen, dit is
nog geen reden de conservatief-liberalen om den hals
te vallen. Zij hebben getoond, en 1903 is hiervoor zéér
eerzaam geweest, minstens zoo goed als de partijen der
rechterzijde de arbeiders-beweging vijandig gezind te zijn.
Zij hebben zich in 1903 solidair verklaard met het
knevelwet-mimsterie - door dik en dun zijn ze mee-
gesjokt om de arbeiders-beweging den nek om te
draaien. Nog versch ligt oüs dit in 't geheugen en
vergeten doen wij het nooit.
Maar méér nog als zij, die nu zoo vreeselijk aan
de leuze klerikaal of anti-klerikaal" hangen, eens
voor de keuze kwamen: een klerikaal of sociaal-demo-
kraat wat zouden zij doen? Wie hebben bijv. Spiek
man s val mede voor hun rekening
Wachten we ons wél voor onze „vrienden", die, we
al te goed hebben leeren kennen
De kansen der kandidaten komen ons voor vrijwel
gelijk te zijn en al is het meest waarschijnlijk dat de
liberaal gekozen zal worden, met 'n meerderheid van
eenig belang zal 't wel niet zijn. 't Zal er, wat men
noemt, om draaien". Te verwachten is 't natuurlijk,
dat beide partijen nog 'ns hun uiterste best zullen
doen, maar dat het stemmen cijfer op den heer van
Briel Sasse uitgebracht, nog belangrijk stijgen kan.
gelooven wij niet. Van die kant komen de kiezers
meestal het beste op óók reeds bij eerste stemmingen
het belangrijks contingent der kat-uit-den-boom-kijkers
wordt geleverd door de niet- klerikalen. En de rustende
schutterij geeft altijd den doorslag.
De bevolking van Schiedam bestaat feitelijk uit niet
meer dan 2 deelen, een deel arbeiders en een deel
werkgevers. De zoogenaamde „middenstand", die in an-
dere steden gevormd wordt door meer of minder talrijke
in 1k V,e/ToIg op J1?4 "tikeI *De politieke partijen te Schiedam"
iu De Moker van 14 Mei 11.
welvarende winkeliers en kleine handelaren, ontbreekt
m dien vorm geheel te Schiedam. Op een hoogst zeld-
^l^ i01.11'! na bestaat de 2roeP menschen, die
tusschen de arbeiders en werkgevers in leven, uit amb
tenaren, winkeliertjes en handelaartjes, die een zeer
moeielijk klein bestaan hebben en bij wie van eenige
belangrijke welvaart geen sprake is, benevens uit een
klein aantal hooger bezoldigde ambtenaren die een
afzonderlijk clubje van welvoldane bourgeois vormen.
Dm armelijk zorgelijk levenden kan men om de ellen
digheid en bekrompenheid van bestaan veilig bij de
ai eiders indeelen. En die welvoldane bourgeois, die
zich ver boven het gemiddeld welvaren hunner klasse
™ikpe\ I" vertreffen' ziJn uit den aard der zaak
zulke bewonderaars en beminaars van welvaren en
welvarenden geworden, dat zij reeds daarom aan de
gi oote-heei en-politiek meedoen en de lijfwacht der kapi
talisten vormen. v
Maar wat zien we nu te Schiedam gebeuren Dit
ÜüL j arïet(trS> zonder twijfel 4/5 dei- bevolking uit
makende, te Schiedam hoegenaamd niets te zeggen hebben
al/ A laien negeren en donderen door dat
andere 1/5 deel, dat uitmunt door gemis aan kennis en
bekwaamheid, gelijk wij in het artikel van den 14 Mei
aantoonden. Het is nog slechts kort geleden in een
openbare vergadering door een der „hoofden" van de
f,SeTe Ier''enilling gezegd, dat er aan den
tgemeente-werklieden nog o zoo veel ont-
bieekt, en dat de gemeente-werklieden-vereeniging
daarom voorzichtig moest zijn en niet meedoen aan de
een of andere beweging die haar misschien kwaad kon
S n V' de 7 steunbeweging voor de diamantbewer
kers). Buigen, bukken, kruipen en rugkrommen, daartoe
ixtllu! *h v Un de kIeine groep van „heeren",
patioons beschermd door de geestelijkheid, die groote
massa aan den hongergrens levende arbeiders.
is te ql-ef v™de''liJk' dat het daartoe gekomen
blijft chiedam- Maar het is niet noodig, dat het zoo
niJl7?°nder$k is die toestand niet. Want er kwam
plotseling achteruitgang in de industrie, een achteruit-
ank vnm6 Hln T •korten tijd een pei'iode van welvaart
ook vooi de arbeiders (arbeiders wel vaart alzoo deed
overgaan in een periode van kommer en onzekerheid
van bestaan.
,'teenmaal dragelijk of goed heeft gehad, en
dan zich Jangzaam of snel naar den grens van een
hongertoestand ziet afglijden zonder dat hij iets daar
tegen vermag, die lijdt daaronder, die houdt met hand
en tand vast aan ieder stukje verdienste dat dreigt
H®n' krijgt de genschappen van een
drenkeling die met zwemmen kan en zich zelfs aan een
stroonalm vastklampt om niet te zinken of zich vast
hecht aan een mededrenkeling zoodat dezen belet wordt
te zwemmen, dan gaan ze samen den kelder in. Juist
die herinnering aan een beteren tijd is een belemme
ring voor eigen inspanning; die verlamt: die doet
voortdurend vreezen, dat men nog meer verliezen zal
dan men al heeft verloren. In menschen met zulke
herinneringen ontwikkelt zich een dofheid en levens
angst, die afgrijselijk is om aan te zien, maar gelukkig
ook uitsterfr met de personen in wie zich onder der
gelijke achteruitgangsomstandigheden een zoodanige
levensonverschilligheid heeft gevormd. De jonqeren
die nooit anders gekend hebben dan de zorg, de kom
foor. de onzekerheid, de ellende van het arbeidersbestaan
in Schiedam, die zullen eenmaal anders wezen, daar
Lri i^0?118"16 wel voor Z01'gen, of neen, de afgrij
selijkheid der toestanden zal hen in de sociaal-demokratie
brengen en deze zal daarvan een krachtig leger van
proletarische strijders maken waarvoor de verwaten
burgerpartijen eenmaal rillen zullen,
Er is nog een omstandigheid, die tegenwerkt, die de
ellendigheid der omstandigheden vergroot, dat is de
aai a der 8chiedamsche hoofdindustrie, waardoor het
verkrijgen van grootehoeveelheden jenever per dag voor
mets of voor een kleinigheid mogelijk is. In de stakings
agen hebben wij zelf het volgende gezien: een ser
geant en eenige manschappen, van 't station komende
om te fourageeren of anderszins, komen langs een
DE MOKER
A T> r\ AT TVT
