Ditjes en Datjes.
Uit het branderij-leven.
Ook een feest.
Arbeidswet en Arbeidscontract.
gaan. Nu, dat kan men begrijpen. Het socialisme
immers wil de onteigening der bezitters, en de
godsdienst zegt: gij zult niet stelen. Zij staan dus
lijnrecht tegenover elkander, De socialisten trachten
ons nu aan 't verstand te brengen, dat het toch
eigenlijk dwaas van ons is altijd te komen aan
dragen met dat woordgij zult niet stelen. Waar-
achten zeggen ze, gelooft ons, wjj meenen het zoo
goed met jelui, je moest den godsdienst er buiten
houden, want jejbederft je eigen zaak. Veronder
stel eensprivaat bezit moet plaats maken voor
het gemeenschappelijk bezit, dan gaat de godsdienst,
die zich aan het privaat bezit vastklampt, ook
naar de maan. Stelt u gerust, heeren socialisten,
wij hebben de belofte Gods, dat wij blijven tot
het einde der eeuwen „de poorten der hel zullen
haar (de kerk) niet overweldigen."
Maar al ging ook de wereld op den kop staan,
wij zullen toch steeds blijven verkondigen de Wet
Gods: „gij zult niet stelen." Dat zullen wij doen,
omdat God het wil, en ook omdat ons verstand
ons leert, dat de wereld te gronde gaat, wanneer
dit verbod niet meer geldig is. Ze zeggende
godsdienst is veel te verheven öm zich met aardsche
zaken bezig te houden. De godsdienst moet zich
bezig houden met den geest, met de ziel, met het
onvergankelijke en niet met het overgankelijke.
Dat is wel mooi uitgedacht door die would-be
bezorgden voor de zuiverheid van den godsdienst,
en toch is het een echt zakkenrollers kunstje.
Kijk naar den hemel zeggen ze en ondertusschen
halen ze de portemonnaie uit je zak. Maar wij
willen hier op aarde evengoed meepraten als de
socialisten over de inrichting der maatschappij,
want we moeten hier ook leven, evengoed als zij,
en bij die inrichting willen en moeten wij ons
richten naar de geboden Godsook hierin moeten
wij God dienen. Eindelijk zeggen zede maatschappij
heeft al zooveel veranderingen ondergaan en de
godsdienst heeft dat alles meegemaakt. Zeker, maar
verandering, zooals de socialisten voorstellen, die
berust op stelen en ontrooven, zal de Kerk nooit
mee maken, want zij moet en zal altjjd blijven
verkondigen„Gij zult niet stelen."
We hebben in dit pracht-product van klerikaal
schrijvers-talent enkele zinnen gecursiveerd, die nog
extra aandacht verdienen. Maar dat straks.
't Is wel eigenaardig, dat we voorstanders en ver
dedigers van het privaat-bezit óns, de bestrijders ervan,
willen keeren met de leuzegij zult niet stelenDa's
komiek 't klinkt net zoo grappig, als dat men den
heer Sybrandi hoort prediken„gij zult niet liegen ofte
wel valsche getuigenis spreken."
De redactie van de Aktie speculeert héél ver op bot-
verstand bij haar lezers. Want men zij voorstander
van privaat-bezit, heel wel, maar men kan nooit ont
kennen dat het stelsel berust op diefstal. Het bezit
van grondstoffen geeft recht op de meerwaarde van den
arbeid van anderen. Het bezit van grond geeft recht
op het leeuwenaandeel in de productie na den pro
ducent (voortbrenger) met een fooi te hebben afgescheept.
Komt er f 1000.hooi van 'n stuk land de arbeider
„verdient" er f300.van en f700.zijn als beloo
ning voor den dienst dat men een stuk land bezit. Met
welk recht wordt dat geld door den grondbezitter in
gepalmd
Met welk recht strijkt de fabrikant de winsten op van
den arbeid zijner werklieden? Omdat ie van vader, oom
of tante de fabriek of het benoodigde kapitaal ervoor
geërfd heeft? Dit zijn toch zeer schrale verdiensten
waarvoor héél weinig verstand en kunde vereischt
wordt.
„De arbeider is zijn loon waard," leert de Christen.
Als hij dat in praktijk brengen wil, moet ie sociaal-
demokraat worden.
Want nu in de burgerlijke maatschappij krijgt de
arbeider zijn loon nooit wat de vrucht van z'n
arbeid was komt zelfs voor het overgroote deel bij een
ander terecht. Is hier diefstal in 't spel En wie ver
dedigen het: gij zult niet stelen?
Dit is al een jammerlijke poging om godsdienst en
socialisme tegen elkaar uit te spelen. Wij staan in dit
opzicht niet lijnrecht tegenover elkander, maar broeder
lijk naast elkander.
Eén bewering in het artikeltje van de Aktie onder
schrijven wij wél, dat als het privaat-bezit moet plaats
maken voor het gemeenschappelijk bezit, de godsdienst,
die zich aan het privaat-bezit vastklampt, ook naar de
maan gaat. Maar het Geloof zou er o. i. in waar
heid en reinheid slechts bij winnen. Het geloof van
het oogenblik: God en het kapitaal zijn heilig" is een
valsch geloof. Een geloof dat de goê gemeente in de
ooren geknoopt wordt om ze rustig en onderdanig te
houden. Waartoe zich de bedienaren van het Woord,
helaas! algemeen gebruiken laten.
Kijk naar den hemel, zeggen ze en ondertusschen halen
ze de portemonnaie uit je zak. Och neen, niet letterlijk,
want de portemonnaie van een arbeider loont de moeite
van 't zakkenrollen niet. Maar kijk naar den hemel,
arbeiders, dan zie-je uiet hoe je belogen en bedrogen
wordt; dan zie je niet hoe je bestolen wordt; kijk naai
den hemel, dan zie je ook niet, hoe wij uw geestelijke
herders, grijnslachen, terwijl we je de misdadigheid
voorkauwen van hen die dat alles anders willen maken,
die afschaffing van Privaatbezit eischen, die streven
naar een maatschappij, waarin den arbeider zijn loon
verkrijgen zal, waar méér dan nü het: „gij zult niet
stelen" geëerbiedigd wordt waar Vrijheid en Kecht
zal wezen voor allen.
Kijk naar den hemel, arbeiders, dan zie je niet met
welke middelen wij het socialisme trachten te verdelgen.
De almachtige meesterknecht.
In de branderij van Werxel Co., aan den Noord-
vestsingel, waren eenige manifesten verzeild van het
agitatie-comité inzake „A-beidswet en Arbeidscontract."
De meesterknecht, J. v. Giesen, (tusschen twee
haakjes lid van den Ned. K. K. Volksbond) smeet ze
in 't vuur. Deze en gene raapte er echter een op en
ook de 3e knecht V. wilde er een lezen, dat hem door
een molenaar gegeven werd. Monseigneur v. Giesen
vroeg aan V. of hij óók socialist was; hij wilde niet
hebben dat V. dat ding lasdie socialisten moesten
allemaal (krek als die pampieretjesverbrand worden.
Eenmaal aan de rol, maakte het manneke zich verder
zóó boos, dat ie V. ging verwijten dat deze bij de
Statenverkiezing voor de S. D. A. P. met 'n bord geloopen
had, (V. was toen zonder werk en verdiende er een
daggeld mee!) en tot slot van de historie gaf ie aan
V. (die als 3e man f 9.— verdiende) ontslag!
't Schijnt vér van verstandig van den heer v. Giesen
zich om zulk een bagatel als 't lezen van een strooi-
billet zóó boos te maken 't schijnt verre van edel
om ziilk een reden iemand broodeloos te durven maken.
Of is de liefhebberij van branden gepaard aan de liefde
tot verhongeren?
Wat is toch een braaf katholiek-christengemoed 'n
zonderling ding. 't Schijnt zich gewoonweg naar alles
te kunnen voegen!
Een branderspatroon als worstelaar.
In een branderij, staande in den omtrek van de
Lange Haven, kwam de patroon 's nachts 'n paar keer
„buren". Hij scheen niet erg goed gemutst.
Dit zijn altijd rare zaken voor een branderspa
troon zoo goed als voor een ander. D'r is alüjd kans,
als de hemel eenmaal bewolkt is, dat 'r een donderbui
komt ook.
En dit was ook nu het geval. Toen ie dien nacht
weer eens de branderij kwam inzetten, zag ie dat z'n
meesterknecht een emmer water bij de gist deed
zooals haast overal gebeurt, omdat een meesterknecht
zorgen moet, dat ie véél gist heeft.
Maar nu barstte de bui los en werd meneer zóó boos,
dat ie z'n meesterknecht eens voelen liet, hoe sterk of
een branderspatroon wel zijn kan. Meneer toonde zich
een uitstekend worstelaar, en de meesterknecht delfde
het onderspit.
Maar daarmee was nog de bui niet over. Een andere
meesterknecht moest gehaald worden de „ontrouwe"
mocht als gistzifter slechts in dienst blijven. Voor welke
gunst deze beleefd paste.
Een andere meesterknecht is nog niet in dienst
nóg fungeert de „boosdoener" als zoodanig. Maar of
het niet zoover komen zal, dat de man er uit gaat?
't Is opmerkelijk, dat ook deze model-patroon weder
behoort tot de beste katholieken. We hebben in den
laatsten tijd al een héele verzameling van zulke „kris
tenen" bijeengegaard.
Een ongeluk.
In een branderij aan de Westerhaven heeft de 22-
jarige brandersknecht M. bij 't afslaan van den helm,
zich deerlijk verbrand. Volgens declaratie moest om 2
uur de ketel „af" zijn en nu kwamen circa half drie
een paar commiezen in 't zicht en de ketel was nog
niet af. Teneinde een proces-verbaal te ontgaan, wilde
M. nog gauw den helm afslaan, met het bekende on
gelukkige gevolg.
Dat is risico van den arbeid met 'n achtergrondje.
Want als er geen minderwaardige grondstoffen werden
gebruikt en er gestookt kon worden, zonder gevaar den
ketel aan te branden, ware het ongeluk niet gebeurd;
dan was op tijd afgestookt kunnen worden. Doch nu
ging het zooveel langzamer en kwam men over den tijd
heen.
Aan wien de schuld
't Wordt tijd dat men van „boven af" zich ook eens
met de branderijen bemoeien gaat. We zullen zien als
straks de Arbeidswet in behandeling komt, of de
minister toonen zal, ook van deze gevallen kennis te
dragen.
't Is nog een feest geworden de herinnering aan
den 40-jarigen schutterijdienst des heeren A. H. van
der Most. De flauwe, opgesmukte geschiedenis, welke
de Schied. Crt. er van op wist te disschen, heeft dus
aan haar opzet beantwoordt.
Al bljjft 't ons in hoofdzaak nu nog een raadsel, hoe
men het in z'n hoofd halen kan, van zulk een gebeur
tenis een „gedenkdag" te willen makenbuitendien
hebben we, wanneer we 't dan met donder en geweld
tóch doen willen, óók eens te overpeinzen, in welken
graad de jubilaris wel in de achting van 't publiek
staat, welke populariteit hij zich in zijn „gewichtige"
en „beteekenisvolle" functie wel wist te verwerven.
En wanneer we dan, geachte collega Schied. Crt.,
te dezen opzichte bjjgeval niets weten te vertellen,
als we soms de overtuiging krijgenja, populair is hij
eigenlijk nergens, dan doen we héél wat beter misschien
over die dingen te zwijgen, dan er maar wat over te
raaskollen.
Enfin, de officiersclub, de kaderbond en „Het Vaandel"
plus het corps muzikanten hebben den heer Van der
Most hulde betuigd. De Schied. Crt. geeft daarvan al
weer een roerend verslag van een jubilaris te midden
van opgaand groen en menig glas, geheven tot huldi
ging-
Zoo in gedachten zie je al een tableau dat klinkt
als 'n klok.
Ja, ja, zoo'n feest is wat waard
Door de vergadering van Hoofdbesturen op 5 Juni
te Utrecht gehouden is op goede, wel overwogen
gronden uitgesproken, dat zij liever geen arbeidscon
tract had, dan het thans door Minister Loeff aanhangig
gemaakte.
Door het Agitatie-Comité is in zijn „Manifest" en in
zijn artikel „Het arbeidscontract en de arbeider" dui
delijk gemaakt, welke gevaren voor de arbeiders per
soonlijk en voor de arbeidersklasse in zijn geheel dat
ontwerp bevat.
De mooie „plaat" geeft op zeer duidelijke wijze weer,
wat die wet zal brengen voor den patroon en voor den
arbeider, terwijl de weldra te verschijnen brochure op
eenvoudige, heldere wijze uiteen zet, waarom de ar
beiders zich tegen de aanneming van dit ontwerp
moeten verzetten.
De bezwaren der arbeiders hebben weerklank ge
vonden in de afdeelingen der Tweede Kamer. Het
voorloopig verslag getuigt er van.
En nu Minister Loeff zich moet zetten tot beant
woording daarvan, roept het Agitatie-Comité deNeder-
landsche arbeiders op, om den 28sten Augustus te
Utrecht te demonstreeren tegen dit ontwerp.
Dat is juist gezien van dat Comité. Ondubbelzinnig
moet blijken, dat de modern georganiseerde arbeiders
van dit ontwerp niet gediend zijn. De Minister zal
zich dan niet kunnen verschuilen achter de phrase van
niet te weten, wat de arbeiders willen. Hij zal met
het dan ondubbelzinnig uitgesproken verlangen van een
groot deel der arbeiders rekening moeten houden.
Die demonstratie is dus in het belang der arbeiders-
zelve. Zij moet dus slagen en de arbeiders hebben te
zorgen, dat hun later geen enkel verwjjt kan treffen.
Er moet dus hard gewerkt worden. Gewerkt in de
vakvereeniging, gewerkt ouder vakgenooten, onder
kameraden. Gewerkt ook onder de vrouwen, opdat die
hun mannen aansporen op te trekken naar Utrecht,
opdat die zoo mogelijk mede gaan. Onderdrukking
van den man beteekent toch ook onderdrukking van
de vrouw.
Hard gewerkt overal.
De 28ste Augustus moet een mooie dag in de Neder-
landsche arbeidersbeweging worden en wie het maar
eenigszins kan bekostigen, (de reis van hier naar
Utrecht is, jammer genoeg, voor velen tè kostbaar) hij
ontbreke niet.
De Schiedamsche Bestuurdersbond zend als afge
vaardigde J. J. Schroots.
In het Maandblad voor de Coöperatie, het Augustus
nummer, komen enkele mededeelingen voor over de
Algemeene Coöperatieve Bakkerij alhier. De onder
neming is nog altijd vooruitgaandehet ledental be
draagt 539de uitdeeling zal denkeljjk 6 a 7 pCt.
Bezoekt allen de meeting voor Alg. Kiesrecht
