No. 33.
ZATERDAG 15 OCTOBER 1904
4e Jaargang,
ORCAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Bureau van JRedactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Raam 27.
Stukken yoor 't eerstvolgend
nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie- zijn.
Hulde!
De staking in de Glas-Industrie.
De geschiedenis van een adres of iets
over de Buitensluis.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal 1 Uj V00ruithetaUn
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
De „Volksbelangers" te Vlaardingen hebben hun
tweeden man in den Raad gebracht.
De strijd was vinnig aan den anderen kant roerde
men zich geducht; men was zoo politiek geweest een
kandidaat te nemen die als anti-revolutionair, door
sommigen voor liberaal gehouden wordt; misschien
werd er dan zoo nog wel een vischje gevangen....
Maar de „Volksbelangers" hebben getoond, wie ze
zijn, wat ze vermogen. Dagen van groote inspanning,
van ontzettende moeite, hebben ze achter den rug
thans smaken ze de genoegdoening ook de zege te
hebben behaald.
Zóó gaan ze verder stap voor stap terrein af-
winnend op het liberaal of kerkelijk conservatisme
onvermoeid werkend en strijdend onder de vaan der
demökratie, die ze dra, ten teeken van overwinning,
planten zullen op de puinhoopen der reaktionaire burcht.
Een eere-saluut aan de stoere „Volksbelangers.',
In den stand der zaken is geen verandering gekomen.
De houding der stakers blijft steeds lofwaardig vol
goeden moed op den uitslag zijn ze vast besloten te
volharden. De posten blijven geregeld bezet; ook die
regeling is volkomen in orde.
In ons vorig no. vermeldden we het aantal stakers
als 178; dit was een zetfout en moest zijn 278. In-
tusschen is het aantal werkloozen weer uitgebreid; j.l.
Zaterdag heeft weer een gedeelte van het zgn. „plaats-
personeel" ontslag gekregen, en nog meerderen zullen
waarschijnlijk volgen.
Niet alleen echter wordt de werkloosheid beperkt
tot de glasfabrieken zelve, doch kistenmakerijen, distil
leerderijen enz. zullen heel spoedig eveneens stop staan.
Vooral voor Schiedam is dus de staking van veel
belang.
Een heugelijk verschijnsel is, dat de algemeene opinie
sterk ten gunste der stakers is. Dat hiertoe veel bij
draagt de uiterst korrekte houding der stakers, spreekt
vanzelf. Buiten „Constantia" merkt men niet wat er
aan de hand is; overbodig politie-vertoon is gelukkig
achterwege gebleven en d'r wordt in alle kringen nogal
braaf om gelachen dat de militairen in Delft geen 24
uren krijgen kunnen, zonder nauwkeurig hun adres
opgegeven te hebben, om terstond te kunnen worden
gerequireerdWaarom deze orde is afgekondigd
geworden, laat zich niet gemakkelijk raden zelfs
voor een spreeuwenjacht is het nu niet de beste tijd.
Jammer dat in dezen mooien strijd een conflict ont
staan is, dat, hoewel van de staking gescheiden, tóch
er ten nauwste mee in verband staat.
De Bestuurdersbond, die besloten had de oprichting
van een steun-comité ter hand te nemen, ging direct
„Patrimonium" opzoeken met het doel te pogen weder
gelijk met de steunbeweging voor de Diamantbewerkers
was geschied, samenwerking te verkrijgen. De kansen
hierop schenen goed edoch, daar kwam de Volks
bond z'n neus er tusschen steken.
Met veel recht mag gevraagd worden, wat of deze
met de staking en de stakers te maken had. Een
organisatie van R. K. glasbewerkers bestaat er niet
een poging midden in den strijd aangewend, er een op
te richten, leed op jammerlijke wijze schipbreuk.
Dat schenen de Volks (vodde?) bonders niet te kunnen
verknoersen ze wilden blijkbaar met alle geweld
hun zegenrijke invjoed doen gelden, en daarom kwam
in De Isiieuwe al heel spoedig het bericht voor, dat
Patrimonium en de Volksbond zeker zouden samenwerken
in een steuncommité, schoon de medewerking van den
Glasblazersbond -„niet zeker" was.
Wat achter de schermen heeft plaats gehad, is niet
te zeggen, al valt het gemakkelijk te raden. De Bestuur
dersbond ontving het antwoord dat Patrimonium-Volks
bond slechts werkten voor de christelijk georganiseerde
glasbewerkers omdat de „neutrale" stakers den band
met de „christelijke" stakers verbroken hadden
In een gecombineerde vergadering Patrimonium-Volks
bond, waar twee bestuursleden van den Bestuurdersbond
aanwezig waren, werd verklaard op welke wijze „de
band" verbroken was. De „neutralen" hadden geweigerd
in te gaan op efn voorstel tot het daarstellen van een
Beiniddelings-comité, bestaande uit3 leden der
neutralen (voor 250 stakers); 3 leden voor „Patri-'
monium" (voor 20 stakers); 3 leden voor den R. K.
Volksbond met OOO (nul, nul, nul) stakers. Een prach
tige, uiterst billijke verdeeling waar 20 000 6 ver
tegenwoordigers zouden hebben in een bemiddelings-
comité en de 250 neutralen wel3. Omdat die
slechte neutralen daarop niet wilden ingaan, was „de
band" verbroken
Een bemiddelings-comité behoefde (mocht) echter
zelfs niet te worden opgerichtbemiddelen doet slechts
het Hoofdbestuur van den Glasblazersbond, volgens een
sinds lang genomen besluit der stakers.
Dat de zaken dit te betreuren verloop hebben, moet
in hoofdzaak geweten worden aan den R. K. Volks
bond, die „Patrimonium" geheel „onder de knie" schijnt
te hebben.
De Volksbond weigerde voor de neutralen iets te
doen, het bestuur van „Patrimoniumis laf genoeg
geweest te bukken. Op de vergadering voornoemd werd
zelfs den voorzitter van „Patrimonium" verboden z'n
meening te zeggen
Wij hebben gelukkig reder te vertrouwen, dat de
stakers zich weinig om dat "geharrewar bekommeren
en Patrimonium-man of niet, broederlijk naa-t elkaar
den strijd blijven voeren. Dit is een bewijs dat ze een
helderder kijk op de dingen hebben, dan zij, die zich
als hun „leiders" opwerpen willen.
Bewaar dien eendracht, mannen hand in hand,
schouder aan schouder, zóó zult ge de overwinning
bevechten.
Over de jammerkreten der patroons, betreffende het
„slecht"-gaan der zaken, willen we nog even dit zeggen
De directeur der flesschenfabriek „Delft" jammert
wel het hardst. Volgens gegevens, door Het Volk ont
leend aan Van Nierop Baak, betaalde deze fabriek
respectievelijk in de jaren 1889 tot 1902 het volgend
dividend: 6, 3, 0, 0, 9, 4, 71/,, 5, 5, 0, 0, 34/10, 96/19
en 10 pCt.
Het gemiddelde is dus ongeveer il/2 pCt.opvallend
is dat in de laatste jaren hat dividend beduidend is
gestegen. Maar als men wil vertellen of de industrie
loonend is, ja dan neen, dan moet er op aangedrongen
worden, dat men wegblijve met gegevens over de
flesschenfabrieken te Delft en te Vlaardingen. Wat
van die fabrieken wordt gegeven, kan nimmer als een
betrouwbaren maatstaf worden geaccepteerd, 't Ver
moeden is zéér sterk dat de fabrieken te Vlaardingen en
te Delft om zekere redenen niet mogen rendeeren. Feit
is, dat op beide fabrieken al sinds jaren zeer beduidende
sommen worden weggesmeten aan waardelooze proeven,
die nimmer tot eenig resultaat leidden.
In de kringen der arbeiders is de meeniug sterk, dat
als eenmaal de kleine aandeelhoudeitjes dier fabrieken
vervangen zijn door enkele geldkoningen, dat dan de
toestand wel anders zal worden.
Is men van patroonskant zoo goed overtuigd van de
malaise als men voorgeeft, laat men dan aan des
kundigen eens de boeken voorleggen van de beide
glasfabrieken die hier gevestigd zijn. Hier weet men
van geen schatten-verslindende proeven; hier weet men
wel van een glasfabriek „De Schie" die in één jaar
f 75.000.— schoon geld maakte. Hoeveel pCt. de
fabriek deelde, weten we niet, doch het percentage-
Delft zal wel eenige malen vermenigvuldigd moeten
worden, om gelijk te staan, veronderstellen we zoo.
Welnu, h.h. fabrikanten, zijt ge bereid zoo ten volle
het licht op uwe handelwijze te laten schijnen?
Wij hopen, maar vreezen!
Uit Vlaardingen schrijft men ons
Wanneer men de straten van onze Gemeente door
loopt, dan ziet men een ongewoon verschijnsel. Dan
ziet men menschen, die anders óf in de fabriek werken,
óf door rjachtarbeid hunne halfverzengde en afgematte
ledqmhter^" door de slaapkrachten te verfrisschen, wan
delpa -doöf' de straten, met ernstige gezichten, druk
gegticnleerende. Wat er gaande is? Natuurlijk de sta
king. De staking, niet uitgelokt door hen zelve, maar
heit opgedrongen door de vereenigde fabrikanten. Hoe
hjinne houding is? Waardig, kalm, bewust.
Wanneer men hen daar ziet loopen, wanneer men
hen hoort en ziet vergaderen, dan zou men niet zeg
gen, dat die menschen gewikkeld zijn in 'n strijd, 'n
strijd, welke voor de arbeiders kan genoemd worden
de bitterste strijd des levens, n. 1.De strijd om het
behoud van een beete broods voor vrouw en kinderen,
de strijd om het ellendig bestaan der glasblazers nog
een poosje te kunnen rekken, de strijd, waardoor in
menig glasblazersgezin tooneeltjes worden waargenomen,
die, wanneer die Oppermachtige?? fabrikanten het
aanschouwen en het meedeelden aan hunDe vrouwen en
kinderen, dit weieens oorzaak zou kunnen zijn, dat
hunne welvoorziene tafel een aanklacht zou worden
tegen hun versteend en kapitalistisch fabrikantengeweten.
Wij weten het. De heeren zijn aangesloten als één
compakte massa, zij zijn krachtig georganiseerd en dat
is hun recht, zij hebben niet gevraagd en dat is
verstandig van hen of fabrikant A. geloovig en of
B. ongeloovig is. Neen, zij hebben gezegd, wij hebben
één belang, en dat is het belang van den fabrikant.
Zoo is het ook met de „blazers". Zij hebben maar
één belang, en dat is het belang van de arbeiders.
Of zij doen wat de fabrikanten doen, dat isniet
vragen naar geloovig of niet geloovig, helaas neen
Bij hen moet de weg van den godsdienst er weer tus-
schengedreven worden.
Patrimonium en Chr. Arbeids-Secretariaat hebben er
hunne breekijzers weer tusschen gezet, zij verlammen
op^ die manier de eenheid, en de fabrikanten denken,
gaat zoo maar door, het gaat zoo goed.
Verwonderlijk, vreemd niet waar, dat die christelijke
ijveraars altijd zitten te mieren bij de arbeiders, en
niet bij de fabrikanten.
Eén van twee, óf zij begaan bij de arbeiders een
verkeerden daad, óf zij verzuimen tegenover de fabri
kanten een duren plicht, m. a. w.
Wanneer het waar is, dat christelijk niet met neutraal
kan samenwerken dan geldt dat ook voor de fabri
kanten.
Glasblazers, bedenk wel, of gij zijt neutraal of niet,
gij hebt allen één belang, dat is het belang van de
maag, enz. En wanneer door de inmenging van die Chr.
Propagandisten alzoo de aktie verlamt wordt, reken er
dan op, christelijke heeren dat de gevolgen voor uw
rekening komen, waarop wij de volgende week terug
komen. h.
Dr. Tjeenk Willink als Spion
Zondag 2 Oct. 1.1. vergaderde de glasblazers in de
zaal „Vriendschap."
Tijdens deze vergadering kwam iemand binnenloopen
met de mededeeling dat men afgeluisterd werd.
Eén der bestuursleden stak z'n hoofd door een zij
raampje, zag iemand staan, en meende in die „iemand"
te herkennen Dr. Tjeenk Willink, en riep toen....
ha die Politieke dokter, waarop deze luistervink het
Hazepad koos!
Dr. Tjeenk Willink is een goed vriend van den
Direktenr der Glasfabriek te Vlaardingen.
Het stond zoo nuchtertjes in de kranten„ingekomen
een adres van J. de Boo, sluiswachter aanfde Buiten-
sluis, om advies in handen gesteld van B. en W." En
meer stond daar niet bij. Was er maar eens een van
onze mannetjes in den Raad geweest dan was dit adres
niet zoo maar om advies gesteld in handen van B. en
W., omdat dit college in dit geval volkomen ongeschikt
tot raadgeven is, want nu wordt dit college 'rechter in
MOKER
