Ditjes en Datjes
De Algem. Coöperatieve Bakkerij
Vlaardingsche IJzerkoekjes
Aan de belangstellende Leden
onzer Ned. Herv. Gemeente.
De kiesvereeniging „Evangelie en Belijdenis"
heeft, met het oog op de aanstaande stemming voor
Leden van het Kiescollege der Ned. Herv Ge
meente, een daad verricht, die eenig is in hare
geschiedenis.
Nadat eerst op reglementaire wijze de dubbeltallen
waren opgemaakt en daarbij de aftredende Leden
als naar gewoonte met algemeen goedvinden num
mer één waren geplaatst, heeft, op eene vergade
ring waar slechts 34 Leden aanwezig waren, eene
kleine meerderheid zes zitting hebbende Leden laten
vallen en in plaats van deze, anderen gesteld.
Waarom Zijn die Leden zoo geheel en al on
trouw geworden aan de beginselen van „Evangelie
en Belijdenis" Dan moest dat aangetoond zijn ge
worden. Maar dit is niet gebeurd. Of is hier blinde
partijdrift in 't spel Het schijnt inderdaad zoo
Daarom doen wij een beroep op allen, die zulk een
taktiek als onchristelijk afkeuren en niet kunnen
dulden dat zulke mannen, die getoond moeten heb
ben de eensgezindheid in de Gemeente te behar
tigen, zonder vorm van proces worden afgemaakt.
Wij vragen daarom allen, die het werkelijk be
lang onzer gemeente op 't oog hebben, dringend
hunne stemmen te willen vereenigen op de aftre
dende personen, wier namen hiernevens zijn ver
meld.
Niemand verzuime zijn plicht te doen.
Het Bestuur der Vereen, tot Bevord.
van de Belangen der Ned. Herv. Kerk
C. Plooij. P. Eijsberg Jr.
W. v. Zon Pz. G. van der Zee.
P. Krommenhoek.
Het is bekend, dat onder de broederen der Herv.
Kerk in onze stad nogal heel wat tweespalt bestaat,
die haar oorzaak vindt in politieke overwegingen. Dit
bleek reeds .bij de jongste verkiezing voor de Provinciale
Staten toen een gedeelte der Hervormden den heer
Loopujjt, een ander gedeelte Mr. von Briel Sasse aan
beval. Feit is, zoodra Ds. Schrijver van hier is weg
gegaan, een zekere richting de macht. In de Hervormde
Kerk heeft zien te veroveren, hetwelk haar ook ten
deele is gelukt.
De laatst gearriveerde predikant, Ds. Bokma, een
verklaard anti-revolutionair, heeft in den bestaanden
strijd een machtigen invloed. Niet dat hij op den voor
grond komt o neen, nog nooit heeft hij zich bloot
gegeven, doch hij heeft om zich heen geschaard een
collectie handlangers, niet van de meest fanatieke
soort, en deze laat hij het werk doen. Daar staan voorop
in die richting menschen als C. de Geer, J. Krabben
dam (groentenhandelaars) en Teun van Es (kaaskooper),
menschen van wier intellectueel-hóóg-staan óf niemand,
óf slechts een hoogst enkele, iets weet te vertellen.
Deze prachtvolle combinatie speelt in de Hervormde
Kerk de eerste viool, en poogt met alle kracht ze over
te loodsen naar het anti-revolutionair regime.
Dit edel streven zal wel niemand bepaald eerlijk
kunnen vinden. Wanneer die menschen de begrippen,
die ze voorstaan, in waarheid bezitten, dan is daarmede
uitgemaakt, dat ze niet meer in de Hervormde Kerk
thuis behooren en eerlijkheidshalve naar de doleantie
behooren te gaan. Hun functie in de Hervormde Kerk
bekleeden ze dan ten onrechte en plichtsbesef (ware
het aanwezig) zou gebieden de hun toevertrouwde post
neer te leggen.
Doch in hoeverre of het eerlijkheidsgevoel in die
menschen ontwikkeld is, spreekt uit het feit, in boven
staande circulaire vermeld, dat ze in een onder-onsje
van 34 menschen gauw even zes gevaarlijke! (hun
weerstrevende, niet door dik en dun mee-modderende)
candidaten lieten vallen en gauw even een stelletje
opsnorden dat mede naar de pijpen van Ds. Bokma
dansen wil. Hoe infaam gemeen zulk een zet is, voelen
deze onbesmette rechtzinnigen blijkbaar niet eens
Zooals de getrouwe Moker-lezers zich nog wel zullen
herinneren, hebben wij nu ongeveer een jaar geleden
(Zie no. 37 van den 3den jaargang van ons blad) onder
het geschrift „de vlag dekt de lading", kritiek geleve» d
op de wijze van samenstelling van het Verslag over
1902/3 der aan het hoofd dezes genoemde Coöperatie,
welke kritiek zooveel stof opjoeg in de Kethelstraat,
dat het Bestuur dier Coöperatie bij de tegenkritiek zich
blindstaarde op eenige spreekwoordelijke uitdrukkingen,
en in zijn verblindheid de volgende verzuchting slaakte
„Wat zwart moet een ziel toch zijn, die op zulke
„losse gronden zooveel slechts ziet in zijn medemensch.
„Of is het dweepzucht, die belet anders te zien dan al
„het eigene als voortreffelijk en al het andere als
„oneerlijk of dom."
Verder
„Aan U laten wij natuurlijk het laatste woord. Wij
„weten bij ervaring dat er vele middeltjes zijn om als
„men ongelijk heeft, den schijn van het tegendeel aan
„te nemen. Zijn eigen, aangevallen woorden stilletjes
„verandereneen enkelen zin van zijn tegenstander
„uitpikken of nóg harder gaan schelden (er zijn men-
„schen die veel belang stellen in schelden) om zoo de
„aandacht van de eigenlijke zaken af te wenden enz.
„Wij erkennen daarin gaarne uw meerderheid."
Wij zouden nog meerdere uitdrukkingen van gelijke
waarde uit de tegenkritiek kunnen plukken, maar zullen
het bij deze bloemlezing laten.
Het bestuur der „Algemeene" stelde dus de zaak voor
alsof wij fraudes in het finantiëele gedeelte van het
verslag meenden te ontdekken, waarop het in zoo'n
„algemeene" woede ontstak dat bovengenoemde liefe
lijkheden aan ons adres het gevolg er van waren.
Korten tijd na het verschijnen van het Verslag der
„Algemeene" verscheen het Verslag der Arbeiders-
Coöperatie „Voorwaarts", hetwelk geheel anders was
samengesteld als dat der „Algemeene", en het werd,
naar wij van het Bestuur vernamen, ook ter kennisname
gezonden o.a. aan de Bestuursleden der „Algemeene."
Ook ons werd een exemplaar toegezonden.
Hadden wij stellig er op gerekend van de „Algemeene"
een /Verslag over 1903/04 te mogen ontvangen, (als
eenig Arbeidersblad in Schiedam meenden wij zoo'n
beetje recht daarop te hebben, wij beweren bovendien
als Soc. Dem. over Coöperatie nog wel een woordje
te kunnen meespreken), onze rekening bleek een mis
rekening.
De vraag „waarom" zullen wij niet trachten te be
antwoorden, wijl het feit voor zichzelf spreekt. De
„Algemeene" weet in elk geval waar zij een in elk
opzicht liefkozende behandeling voor hare verslagen
kan bekomen. De kolommen van de Schiedamsche Cou
rant, een specialiteit op get gebied van coöperatie, van
administratie en van arbeiderszaken, zijn met alle liefde
opengesteld
Wjj zijn evenwel een verslag 1903/04 van de „Alge
meene" machtig geworden, en wat zien wij?
Ie. Dat aan het finantiëele gedeelte voorafgaan een
verklaring van de cijfers, wèl sobertjes, nog niet, zoo
als wij dat de „Voorwaarts" zagen doen (het is maar
3 Va regel) maar het is een feit, dat dient geconstateerd
te worden. Eenmaal dien weg ingeslagen, volgt
de rest van sr.elf!
2e. Dat de „Algemeene" (op onze aanwijzing)
zijn afschrijving op den oven heeft verhoogd en boven
dien het teweinig afgeschreven in 1903/3 ook
nog heeft afgeschreven, zou het bestuur der „Algemeene"
op de ledenvergadering durven verklaren
„De kritiek van de Moker, hoewel ongevraagd, was
„goed bedoeld en wij hebben een goed gebruik ervan
„gemaakt P"
Steeds de arbeiders voor te lichten zij onze leus. De
Moker zal beuken en smeden, de Wekker zal waarschuwen,
de Voorwaarts zal vooruit wijzen
Overal zullen wij de fouten aanwijzen waar wij ze
waarnemen, of „men" het .pleizierig vindt of niet is iets,
waarmede wij ons, met dit goede doel voor oogen, niet
kunnen bezighouden. Onze overtuiging is: „Degeschie
denis zal ons in het gelijk stellen."
Boeren, burgers en buiteluiHoort
de plaatselijke pers meldt het volgende:
Als een der nadeelige gevolgen van de werk
staking in de glasindustrie wordt ons medegedeeld,
dat een aangeboden contract voor de levering
van 3 millioen flesscken door de glasblazerij „De
Schie" is moeten van de hand gewezen worden.
Aan deze levering zou een arbeidsloon hebben
gezeten van f30.000.
Slaat de handen ineen, goê menschen, van verbazing,
dat die stomme glasbewerkers met hun malle staking
dit buitenkansje voorbjj hun neus laten gaan... Maar
vraag niet hoeveel fdbrikantenviinst aan 3 millioen
flesschen zit wantdat raakt je niet
Het gaat slecht in de g'as-industrie, dat zoo maar
een contract van 3 millioen flesschen wordt aangeboden?
PikZooals je weet Por, zijn wij de vorige week
afgesproken om nu een nabetrachting te houden over
de herstemming in distrikt I.
PorDit zijn we ook, en ik zal dan maar beginnen
je een en ander mee te deelen.
Zooals je weet stonden tegenover elkander, van Raait
van de Christelijk Nationale, en Hoogerwerf van de
Kiesvereeniging „Volksbelang".
Als naar gewoonte hebben de strooibiljetten weer
een voorname rol gespeeld. Volksbelang kwam met
zakelijke dingen voor den dag, maar de Christelijk
Nationale wisten niet beter maar ook niet anders te
doen danflauwiteiten aan te halen over de Koningin,
en verder mee te deelen dat Volksbelang theorieën
zal doorvoeren tegen de belangen van het volk.
Geestig hévind je niet Pik
Maar dat kan ook niet anders als je de namen ziet
van de onderteekenaars van die biljetten.
PikWie zijn het dan Por
PorWie dat zijn het is een waardig viertal,
luistert maar.
No. 1 is Hugo Kijne, timmerman.
No. 2 is Jb. Goudappel, haringkruiër.
No. 3 is Arie Maas', groentenboer.
No. 4 is Frans Verkade, haringkruiër.
Dit zijn nu vier politiekers van Stavast, hechte steun
pilaren van Groen van Prinseteren, en voorwaar man
netjes die op 't terrein der politiek hun man staan
kunnen hoor
Op 't biljet van hen kwam tevens voor, een aanbe
veling ten gunste van Van Raait door de anti-revolu
tionaire Kiesvereeniging „Nederland en Oranje."
Deze kiesvereeniging vermeldde het besluit van hun
vergadering om van Raals krachtig te steunen, en waarin
denk je Pik, dat die krachtige steun bestond?
Pik: Wel ik zou zoo zeggen in 't bezoeken en over
reden der kiezers
Por: Mis! Zij spoorde de kiezers aan, om, het witte
vakje in 't zwarte blokje voor van Raait zwart te
maken.
Pik: Anders niet?! Vertelde zij dan niets van het
positief christelijke van, van Raait, of iets van dien
aard?
Por: Laat ik je nog wat anders vertellen. Het
gerucht doet de rondte dat, de Christelijke Nationale
en de Anti's, in een gecombineerde bestuursvergadering
waren afgesproken, om maar één Christelijke Candidaat
te stellen, namelijk van Raals, toen het evenwel tot
Candidaat stellen kwam, kwamen de Anti's toch met
een candidaat zooals je weet met de Bruin.
Pik: Hoort eens! als dat waar is, dan vind ik, dat
zij bij „Volksbelang" een lesje kunnen nemen in het
gestand doen van het eenmaal gegeven woord niet
waar. Ik denk bijv. hieraan, dat „Volksbelang" bij
de Statenverkiezing toch de heer Hoogendijk steunde,
ondanks z'n vreemde houding in die dagen, maar zij
deed het alleen hierom, dat er belofte was gedaan aan
het centrale liberaal comité, wel eigenaardig dat
die Goddelooze Volksbelangers mannen van hun woord
kunnen zijn, en zulke beste brave christenen als de
Anti's daarin nog falen kunnen.
Por: Och ja Pik, ik denk altijd, maar wat ik eens
hoorde zeggen door de christelijke propagandist Ooster-
baan in een debat. Deze zeide. De Antirevolutionaire,
zijn in hunne daden slechter dan hunne beginselen. En
ik vind die man zal dat wel weten.
Pik: Zeg Por! hebben de katholieken zich nog met
deze stemming bemoeid?
Por: Jawel, zij hebben zelfs een strooibiljet laten
verspreiden waarin zij beweerden, dat de kiezers kwamen
te staan tusschen het christelijk element enhet
socialisme, en natuurlijk hunne steun moesten geven
aan de christelijke candidaat van Raals. Bij het lezen
van die woorden christelijk element, van katholieke
zijde ten opzichte van een christelijk nationaal ging ik
in mijn gedachten eenige jaren terug, naar dien tijd,
toen opgericht werd de Christelijke Historische kies
vereeniging, die door omstandigheden herdoopt is
in Christelijke Nationale, maar waarin toch dezelfde
mannen zaten, die nu nog zitten in de Christelijke
Nationale.
Ik denk daarbij, dat men die vereenigingen oprichtte,
als tegenwicht, tegen het samenwerken van de Anti's
met de Roomsch Katholieken. En wanneer ik nu bedenkt
dat het bij die christelijk historische of nationale niets
anders was dan een geest van.... Antipapisme, en ik
ziet dat die politieke vijanden elkaar om beurten helpen,
dan moet ik je toch verklaren Pik, dat het een echte
Janboel is. Ik zou dan ook wel eens willen vragen aan
één der meest invloedrijke mannen van de Christelijk
Nationale alhier, ^namelijk onze voormalige Torenkijker
Hein van Minnen* zeg van Minnen zoudt gij, nu
de katholieke partij uw partij zoo helpt, zoudt gij even
als in vroegere jaren nog in 't openbaar durven uit
roepen.,.. Liever Turksch dan Paapsch?
Maar ik heb nog wat anders. Aanstaande Zondag 16
October, zal in de Groote of Hervormde kerk gesproken
worden over den 30sten Zondag, voorkomende in de Cate
chismus.
De inhoud hiervan is. Welk onderscheid is er
tusschen het „Nachtmaal" des Heeren, en de P a a p-
s ch e mis.
Als antwoord hierop, lees je dan verder. En alzoo
is de M i s in den grond anders niet, dan een verloo
chening van de eenige offerande en het lijden van Jezus
Christus, en.... een vervloekte afgoderij.
Pik: Maar dan ga ik Zondagmiddag eens luisteren,
en ik zal mijn best doen eenige van mijn kennissen
daartoe op te wekken, en ik zou wel willen, dat de
katholieke kiezers daar ook eens heen gingen, dan zouden
zij zeker wel tot de conclusie komen, dat al dat liefdoen
in de dagen der verkiezingen, niets anders is, dan
speculeeren op de onnoozelheid en goedgeloovigheid der
eenvoudige zieltjes, en eigenlijk gekwalifiseerd moet
worden als.... Boerenbedrog....
Por Dat heb je goed opgemerkt Pik, maar ik ben
nog niet klaar. Wij zullen het nu eens hebben over de
Anti's, ik bedoel de luidjes van Nederland en Oranje.
Deze heeren zijn nog brutaler dan de andere, vooral
in het samenwerken met de katholieke, alhoewel zij,
en onthoud dit goed, de Katholieke die nooit steun ver-
leenen die zij zelf ontvangen, met andere woorden zij
nijpen de kat in 't donker. Maar nu eens over die
samenwerking zelve.
