T.
No 44.
ZATERDAG 31 DECEMBER 1904
4e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam dier Sociaaldemokratische Arbeiderspartij
Bureau van Bedactie en Administratie;
UJ A. WINTERBERG, Raam 27. -
.Nieuwjaar.
Cristendora en Socialisme.
Stokken voor 't eerstvolgend nimmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j...
franco per post 30 cent j hlJ v00ruMl™9-
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Met frisschen moed treden wij het in.
Achter ons ligt een jaar, dat ons zoovele heerlijke
profetiën gaftegenover de meest-brutale reaktie, tegen
over alle drakonische uitingen eener zoogenaamde kris-
telijke regeeringswijze, welke voor het Nederlandsche
proletariaat veel meer de beteekenis had van een kris-
telijk schrikbewind, is een verzet gerezen van alle
demokraten, dat ons met vreugde vervalt. Meer dan
een twintig-jaren-lange socialistische agitatie vermogen
zou, is al wat proletarisch-aangelegd, maar sluimerend
was,opgewekt toe leven en met krachtigen werk- en strijd
lust bezield.
En met het oog op het komende, was het heenge
gane jaar een phase van voor-oefeningen, van verza
melen, van organiseeren krachtiger dan ooit leefde
öp het politieke bewustzijn der arbeiders, krachtiger-
wordend naarmate het moment van strijd naderkomt.
Getart is al wat eenig begrip en inzicht heeft in de
eischen des tijds. Getart is al wat zich niet suf staart
op frases en niet willoos aan den leiband loopt van
aan het kapitaal verk chte kristelijke demagogen. Ge
tart is al wat eenig begrip heeft van den grooten eisch
van 't leven vrijheid in denken, gevoelen en handelen....
En dreigende wolken hangen n g boven ons de
arbeiders weten zich bedreigd door een dwangcontract
de onderwijzers door een schoolwethéél de burgerij
door een tariefwet, een postwet; één geest ademt ver
zet en nogmaals verzet tegen de huidige regeerings-
macht, met een totnogtoe ongekende brutaliteit steu
nende op de macht der domme kracht alléén.
En dit jaar hebben we onze kracht te beproeven
gaan zal 't, hard tegen hardreuzenkrachten zullen
worden gevraagd, niet om tot ons einddoel te komen
van normale volks-regeering, doch nog slechts om aan
het schrikbewind van Kuyper c. s. een einde te maken.
Als de bezielde reaktie is daartegen allereerst onzen
strijd.
Maar wij, sociaal-demokraten weten óók, dat nn weer
daar is de tijd van de meest-krachtige propaganda
dat het komende jaar voor ons moet zijn een jaar-
van het meest energieke, onvermoeide strijden dat nu
weer de tijd gekomen is om met kwistige hand het
zaad der ontevredenheid met het onvolmaakte en het
streven naar het hoogste, uit te strooien hoog te
heffen de roode vaan der sociaal-demokratie.
Laten wij den tijd vooral niet ongebruikt doen heengaan.
Een nieuw jaar ligt voor ons veel zullen we ver
mogen, als we allen wille n....
Met frisschen moed treden wij het in. Welkom,
nieuw jaar
We ontvingen het volgend schrijven aan Hel Volk
toegezonden, met verzoek tot plaatsing ook in ons blad
WelEd. Heer Hoofdredacteur,
Beleefd verzoek ik voor onderstaande regelen plaat
sing in Uw geacht blad.
Met belangstelling heb ik de pogingen gadegeslagen,
welke uwe partij, vooral in den laatsten tijd, aanwendde,
om aan te toonen, dat de socialisten volstrekt niet
vijandig staan tegenover den Godsdienst.
Wij soc.-dem., zoo vermeldden uwe partijbladen, zijn
wel altijd op post om aan te stippen waar Godsdienst
misbruikt wordt, n.l. waar dezen door gewetenlooze
menschen in dienst wordt gesteld, slechte handelwijzen
te bedekken, doch voor waarachtigen Godsdienst hebben
wij achting, en kunnen wij werkelijke vroomheid eer
biedigen.
Dat er onder de beginselen der S. D. A. P. niet een
is dat geloovigen in hunne Godsdienstige opvattingen
zou kunnen krenken, trachtte men te bewijzen door de
namen van enkele soc.-dem. op te noemen, die werkelijk
vrome menschen zijn. Zoo werd onlangs nog in uw
partijblad De Moker, verschijnende te Schiedam, met
veel ophef verhaald dat Dr. v. d. Brink, een R. K.
priester, Soc.-Dero. was. Verder kon men in dat zelfde
blad, eenige weken geleden, een stukje lezen, hetwelk
een Christen-Democraat in een blad van zijne partij had
geplaatst, waaruit De Moker afleidde, dat deze oprecht
vrome man zich beslist op Soc.-Dem. terrein bewoog,
en dus geen C.-D. was, doch een Christen en Soc.-Dem.
Meer dergelijke voorbeelden, te veel om op te noemen,
kan men in verschillende S.-D. bladen aantreffen.
Ik zeide n daar straks dat ik bovengenoemde propa
gandamiddelen met belangstelling volgde, doch laat ik
daar aan toevoegen, ook met eenig wantrouwen.
Zeker, ik zal een van de eersten zijn om te onder
schrijven dat het Socialisme niet in strijd met den
Godsdienst behoeft te zijn, ik ga zelfs nog verder, en
ben er van overtuigd dat oprechte vroomheid, bij goed
en helder doordenken, den mensch in Soc. richting
d r ij f t, al kan ook niet iedereen individueel alle econo
mische opvattingen der Soc. partij deelen. Een werkelijk
Godsdienstig mensch voelt zich aangetrokken tot de
Soc. partij, waar deze opkomt voor recht en vrijheid
op alle gebied, en zal dus het Socialisme niet als eene
vijandige richting beschouwen.
Maar hoe is het nu met hen, die de beginselen der
Partij moeten uitwerken en toepassen; eerbiedigen die
ook den Godsdienst, zooals er in het Socialisme plaats
voor is? Ja, ze beweren het wel, en ik wilde, dat zij
het waarachtig meenden, maar of het zoo is?
Ik verzoek u, teneinde dit eens na te gaan, het
Zondagsblad van Het Volk van 11 December 1.1. op
te slaan, en het daarin geplaatste sprookje „Proef-
Sneeuwen" te lezen.
Bedoeld sprookje vangt aldus aan: „Verdrietig zat
Onze Lieve Heer in z'n groote leunstoel. Hij had juist
een heftig gesprek met Petrus gehad, die met de koppig
heid van den ouden dag beweerd had, dat het z'n plicht
was, om het in dit voorgeschreven jaargetijde behoorlijk
te laten regenen. Hij kon onmogelijk den Goeden God
ontzien. Als de Goede God, zooals hij beweerde, al in
geen twee weken warme voeten had gehad, en bang
was, dat hij een flinke verkoudheid zou oploopen, dan
was dat z'n eigen schuld," enz.
Of dit nu wellicht is eerbiedigen van den Godsdienst
en hetgeen door vele menschen als heilig wordt be
schouwd; of dit een voorbeeld moet zijn, dat de socia
listen er nooit aan denken de Godsdienstigen in hunne
dierbaarste opvattingen te krenken, laat ik aan den
lezer over.
En zulk een, overigens kinderachtig verhaaltje staat
nog wel in Het Volk, het officieëele hoofdorgaan der
S. D. A. P., zoodat men niet met het uitvluchtje kan
komen aandragen, dat dit de meening van de hoofd
mannen der partij niet weergeeft, zooals men zou kunnen
doen, indien het in een klein blaadje van een of ander
provinciestadje was verschenen.
Nu een vraag aan u, mijnheer den RedakteurVindt
u het niet dom, wanneer men eerst alle moeite doet om
aan te toonen, dat men godsdienstige opvattingen zeer
goed kan eerbiedigen, er alle mogelijke bewjjzen voor
met de haren bijsleept, en dan, als in een aanval van
razernij, eigen arbeid, door het plaatsen van een sprookje
als dat van Zondag 11 Dec., eensklaps vernietigt, en
daarbij zijnen tegenstander een geducht wapen in
handen geeft?
Mij komt het evenwel niet zoo onverwacht, want
zooals ik reeds zeide, heb ik die geheele „Godsdienst-
Propaganda" steeds gewantrouwd.
Met vele Soc._ Dem. sprekende, weet ik zeer goed,
hoe hunne meening over het algemeen, omtrent dea
Godsdienst is. Nu ja, zij kunnen dien plaatsen als iets,
dat den mensch gelijk een idee fixe bezielt, maar be
grijpen toch niet, hoe iemand die Soc. Dem. is, nog
Godsdienstig kan zijn.
't Is toch vreemd, zoo redeneeren zij, die man is S. D.
en kan ook overigens zoo flink praten en helder doorden
ken, hoe is het nu toch mogelijk, dat hij aan zooiets als
godsdienst blijft hechtendat past eigenlijk in 't geheel
niet bij zijne ontwikkeling. Zij zeggen het wel niet, maar
men kan het uit de meeste Soc.-Dem. geschriften be
grijpen, dat eene andere overtuiging, naast het socialisme,
te zijn toegedaan, geheel overbodig is. Het soc. is de
„Alleen zaligmakende leer', daarin vindt men alles wat
men noodig heett, zoowel wereldrijk als geestelijk.
Natuurlijk zullen zij zich wel wachten dergelijke
dingen uit te spreken, want zij weten heel goed, dat
vele vrome menschen, die nu geestverwanten van hen
zijn, dan zouden veranderen in vurige tegenstanders.
De Soc. maken dus propaganda door zoo nu en dan den
Godsdienst eens te vleien, maar in een onbewaakt
oogenblik, wanneer ze eens zich zelf zijn, kunnen zij
hun verlangen niet beteugelen, de menschen te laten
zien, hoe minachtend zij eigenlijk over Godsdienst den
ken, welk een moed zij in het openbaar, met hetgeen
velen Heilig is, durven spotten, en dan.... komen er
zulke stukjes voor den dag, als men 11 Dec. in het
Zondagsblad van Het Volk kon vinden.
Het is te betreuren, dat het Socialisme, hetgeen zulke
edele beginselen heett, inderdaad dikwijls wordt ver
laagd door diegenen, welke deze leer belijden, want nog
eens: Het Soc. is den Godsdienst niet vijandig gezind,
doch de Soc. Dem. zijn dat meestal wel.
Ik hoop van harte, dat de betrokken pelsonen dit
meer en meer zullen gaan inzien, en van handelwijze
veranderen, of anders.steeds open en eerlijk voor
hunne geringschatting van den Godsdienst durven uit
komen, doch zoolang het een of het ander niet geschiedt,
is het, wanneer een Soc. Dem. zich in min ef meer
waardeerende woorden over den Godsdienst uitlaat,
voor den geloovige zaak, te denken aan den wolf in
schaapskleeren.
U, Mijnheer de Redacteur, dankend voor de verleende
plaatsruimte, teeken ik,
M.
Den aandachtigen lezer zal het niet zijn ontgaan,
dat de inzender leer en aanhangers der sociaal-demo
kratie geducht met elkaar verwart. Zoo reeds in de
tweede zinsnede (en hoe velen volgen er zoo maakt
de inzender een belangrijke vergissing als hij spreekt
van de pogingen van onze partij, om aan te toonen
dat de socialisten niet vijandig staan tegenover Gods
dienst. Wij weten héél goed dat er onder onze partij-
genooten zijn, die meenen den godsdienst te moeten
bestrijden doch dat is hun eigen, persoonlijke
meening, waarmede het beginsel totaal niets uitstaande
heeft. En hierop doelen dan ook de „pogingen" het
socialisme staat niet vijandig tegenover het geloof,
doch los ervan. Godsdienst is privaatzaak; ieder voor
zich moet maar uitmaken wat hij gelooven wil als
hij op sociaal gebied onze inzichten deelt, dan is hij
ons welkom als strijdmakker.
Wat het sprookje „Proef-sneeuwen" betreft, Volk
van 11 Dec.) verwijzen wij naar de desbetreffende
replieken door de redactie van Het Volk zelf gegeven
hoofdzaak is dat dergelijke verhaaltjes meestal glad
verkeerd begrepen worden.
Nu voelen wij er wel wat voor, om verkeerd begrip
te voorkomen, schetsjes als „Proefsneeuwen" niet te
plaatsen, maar hierover heeft iedere redactie hare eigen
meening.
Dat inzender Het Volk en De Moker tegenover elkaar
tracht te plaatsen, waar het eerste een verhaaltje als
„Proefsneeuwen" gaf en de laatste met „veel ophef"
verhaalde van een R. K. priester, die soc.-dem. was,
berust ook al weer op een vergissing van inzender.
De Moker verhaalde het geval met precies dezelfde
woorden als Het Volk (met bronvermelding) en de
geheele „ophef" bestond uit een citaat uit de brochure
van genoemden priester „De groote vraag".
Het genoemde betreffende een christen-demokraat,
door De Moker christen en sociaal-democraat geheeten,
vermogen wij niet een bedoeling toe te kennen de
heer Van der Pers ontwikkelde zuiver sociaal-demokra-
tische stellingen die zeker niet behooren aan Staal
man c.s., de z.g.n. christen-demokratende heer
Van der Pers heelt zich, ieder weet 't, beslist ten on
rechte aan die groep toegevoegd. De heer Van der
Pers zal zal zeker een van de eersten zijn, die onze
uitdrukking onderschrijft, en dat wij misgrepen, heeft
de geachte inzender zelfs verzuimd te betoogen.