Adviezen van christelijke schoolbesturen
en magen van christelijke schoolkinderen.
De arbeiders-coöperatie „Voorwaarts."
De werkstaking in de Glas-industrie.
Ditjes en Datjes.
Inzender heeft die geheele „godsdienst-propaganda"
steeds gewantrouwd. Daartoe zou hij recht hebben, als
door óns aan „godsdienst-propaganda" was gedaan.
Doch dat moet inzender, die met zooveel belangstelling
al wat dit betreft, nagaat, beter weten. Zulk een soort
propaganda wordt door geen sociaal-demokraat ge
voerd wat hij wèl doet is, tegenover de leugens
welke worden uitgebazuind over de onmogelfk-
h e i d van samengaan van socialisme en godsdienst
tegenover de volksverneukerij door frasen als „tegen
de revolutie het Evangelie" enz, enz., wijzen, niets dan
wijzen, op menschen, die sociaal-democraten en goede
geloovigen zijn. Die weten dat onder de sociaal-demo
craten vele, zelfs zéér vele ongeloovigen zijn, maar
zich toch met hun geloof veilig weten bij dezen, zich
met vertrouwen onder hen begeven zich afzonde
rend voor hun godsdienstplichten, doch zich schouderend
voor den socialen strijd.
Zeker is de sociaal-democratie voor de sociaal-demo
craten „de alleen-zaligmakende leer", op maatschap
pelijk gebied; de menschheid vindt daarin al het
noodige en bereikbare der stoffel ij ke belan
gen. Bevrediging der geestelijke behoeften zoeke ieder
voor zich daar, waar hij ze vinden kan.
Verder weet inzender, die zoo nauwkeurig alles ten
deze opzichte nagaat volgens eigen verklaring, dat de
partij nooit sanctioneeren kan en zal wat sommige harer
leden tegen den godsdienst meenen te mogen bedrijven
en dat bijv. in Duitschland iemand is geroijeerd wegens
wangedragingen van deze soort
Zoo min als aan den een het geloof, is aan den
ander het ongeloof te verbieden doch laat inzender
nu eens aantoonen dat onze partij als zoodanig recht
geeft te denken aan de vergelijking van de „wolf in
schaapskleeren" en wij zullen de eersten zijn die zijn
protest daartegen zullen ondersteunen.
Aan woordgescherm hebben we niets feiten zijn
noodig; en in het vaste weten dat inzender deze mist,
eischen wij van hem dat hij insinuaties als boven neer
geschreven, terugneemt. Als eerlijk man is hij daartoe
verplicht.
[Bed. De Moker.]
„Tegenover de berichten van drie hoofden van open
bare scholen, dat zij schoolvoeding en kleeding ge
biedend achten, verwees de vereeniging voor Gereformeerd
onderwijs naar vroeger schrijven, waarin bericht werd,
dat voor de school onder haar beheer aan schoolvoe
ding en -kleeding geen behoefte is."
In het gymnastieklokaal had vorige week Dinsdag
de eerste schoolvoeding plaats. Onder de aanwezige
kinderen waren er 10van de school voor Gerefor
meerd onderwijs, met een briefje van het hoofd, de
heer Kruijer, dat deze kinderen voeding noodig hadden
Of dit feit verwonderen moet?
O. i. niet. Zijn wij althans goed ingelicht, dan
is het advies aan B. en W. gegeven door het Bestuur
der vereeniging voor Gereformeerd onderwijs, bestaande
uit dominé, aardappelhandelaar e. a., te weten zulken,
die niet weten van onderwijs geven aan kinderen, wier
gedachten bij voortduring geconcentreerd z(jn op dikke
boterhammen enz. Maar ook een christelijke onder
wijzer weet ten deze wel iets anders, waar hij de
werkelijkheid iederen dag te aanschouwen krijgt.
Zou het kristelijk schoolbestuur niet ietwat in de
war zitten met deze som zijner ontkenningen?
Ofschoon wij niet treden zullen in hetgeen op de
ledenvergadering onzer coöperatie is verhandeld ge
worden, willen we wel onze blijdschap uitspreken over
den geest die de leden blijft bezielen. Geen jeremiades
werden gehoord wenken voor de toekomst werden
gegeven, zonder meer. Geen gezeur over 'n „tegeval-
lertje" of andere misère-uitingen de besprekingen
liepen gladweg over andere terreinen dan waarover
zoo menig burgermenschje ze voorspeld had: „ze moesten
die „Voorwaarts" maar opdoeken."
Neen, dit werd niet gehoord. Onze leden zijn bljjven
begrijpen waarom „Voorwaarts" bestaat en moet blijven
bestaan! We hunkeren niet naar een groot lichaam
zonder ziel we geven geen lor om een groote onder
neming, die men een coöperatieve belieft te noemen a
la „de Volharding" in den Haag, welke dit jaar
21 pCt. dividend
uitkeert en van dien reuzenwinst geen cent besteed
anders dan tot bevrediging der dividendjacht van de
leden. Die met geen cent de arbeiders-beweging op
politiek nóch op vakbewegingsgebied steunen wil,
die zelfs botweg weigerde één enkele cent af te staan
tot steun voor de stakende glasblazers, niettegenstaande
de krachtigste pogingen, door onze Haagsche partijge-
nooten aangewend.
En „vooruitstreveilden" merk-Mefchöfer (anarchist)
verklaren zelfs het ethische beginsel op te bergen tot
tijd en wijle „de Volharding" door nóg grootere winst
alle coöperaties zal in den grond geboord hebben!
Wie nu niet zulk een starren dividendjager is, en het
ook in de coöperatie te doen is om beginselen, die zal
zich thuis gevoelen in een coöporatie als „Voorwaarts",
welke als arbeiders-coöperatie ten doel heeft de arbei
ders-beweging in hare verschillende uitingen te steunen.
En al blijft zulk een coöporatie dan ook en vooral
de eerste jaren wat laag bij den grond, dat zal hém
onverschillig blijven zij is er, de coöperatie, zooals hij
ze zich wenscht.
En praat men van moeielijkheden men wende den
blik eens naar onze Gentsche vrienden, welke driemaal
weder van voren af begonnen, om de coöperatie als
coöperatie te behouden en dank zij alle doorgestane
moeite en opoiïeringen thans bogen op hnn roemvol
succes. Hun Vooruit is een, model-coöperatie
Wat de Belgische coöperaties vermochten ten gunste
der arbeidersbeweging te doen welke sommen, door
de coöperatie verkregen, benut konden worden om de
vakorganisatie te bevorderen en niet minder de ver
dommende invloed der zwarte reaktie te keeren, is
alreeds van vrij algemeene bekendheid.
Maar hoe hoog noodig het is ook in Schiedam, dat
suffe, achterlijke jeneverstadje, met kracht te kunnen
arbeiden aan de bewust-wording en de organisatie van
den arbeid, dat wordt over het algemeen nog veel te
weinig begrepen, anders zouden zeker zeer velen, die
thans lid zijn van een in dezen zin niets-beteekenende
onderneming als bijv. de Alg. Coöp. Bakkerij, lid zijn
van „Voorwaarts".
In België worden de onafhankelijke arbeiders-bladen
vrijwel onderhouden door de coöperatieszijn de volks
gebouwen 't zij direct of indirect stichtingen dierzelve
worden de arbeiders-vereenigings-kassen gestijfd door
hare toelage.
In Holland wordt in dit opzicht bitter weinig gedaan
bladen als Het Volk (en voor Schiedam ook De
Moker) hebben nog zeer veel behoefte aan een rugge
steun. Volkshuizen bestaan per particuliere liefdadig
heid (zooals te Schiedam) en missen dus iedere be
staanszekerheid. De vakvereenigings-lichamen kankeren
altijd met geldelijke tekorten de Schiedamsche Be-
stuurdersbond zou nog heel veel vermogen, doch heeft
nimmer geld in kas. En er is geen coöperatie, die nog
bijspringen kan. Aan volksontwikkeling en ontspanning
kan hoegenaamd niets worden genaan....
Ziedaar zoovele redenen die wijzen op de noodzake
lijkheid van arbeiders-coöperaties en het onnut van
pruts-coöperaties.
En we hébben hier een arbeiders-coöperatie. Klein,
maar van goed allooi.... Laten we haar bestaan waar-
deeren laten we het kleine lichaampje verzorgenlaten
we alles doen wat haar groei kan bevorderenlaten
we vooral haar niet minachten, doch haar als een begin
tot het groote waardeeren laten we allen ijveren naar
onze beste krachten haar groot te maken, opdat zij
meer, steeds en steeds meer doen kan aan wat haar
roeping islaten we allen propagandisten voor haar
zijn en steeds meer en verder de waarheid verbreiden,
dat ieder waarljjk-vooruitstrevende lid moet zijn van
„Voorwaarts" en zich niet van de wijs mag laten
brengen door louter winstondernemingen dan kan het
niet anders of het moet ónze coöperatie goed gaan.
Dit vertrouwen is spoediger dan wij vermoeden
weten geworden en daarom
Leve de Voorwaarts".
Op het oogenblik is nog niet uitgemaakt wat de
arbeiders doen zullen, het voorstel der bemiddelings
commissie aanvaarden of terugwijzen. Het is een eigen
aardig geval. Op verschillende dingen is door de arbeiders
reeds veel behaaldde organisatie is erkend en de pa-
trooiis zullen in den vervolge met de organisatie onder
handelen. Dit is een winst van het allergrootste belang,
omdat iedere tak van bedrijf geleerd heeft, dat eerst
als er organisatie ouder de arbeiders is, er geleidelijk-
weg een meer normale ontwikkeling der industrie te
verwachten is. En in de zoo schandelijke glas-industrie
kan nog héél wat ten goede gewijzigd worden. Nooit
is zelfs de ruw-schaaf erop gezet, de drang kwam niet
van daar, vanwaar zij komen moest, de arbeiders werk
ten en suften zonder meer, en sleepten het ellendigste
leven, uit dien warwinkel is plots gekomen een opge
wekt organisatie-leven, een waarachtig bewust-worden,
dat zoo 't behouden, gewaardeerd en versterkt wordt
den glasslaven zeker ten zegen worden zal.
Het tweede belangrijke in het bemiddelingvoorstel is,
dat een half jaar op proef gewerkt zal worden en dat
in dien tijd de gegevens per week volgens oud en
nieuw loontarief naar de commissie gezonden worden
zullen, welke dan over de regeling uitspraak doen zal.
Blijkt het, dat de verlaging méér bedraagt dan gemid
deld 5% voor de kelderflesschenmakers en 10% voor
de rondeblazers, dan zullen niet de fabrikanten dit
meerdere in den zak steken, doch het storten in een fonds
met de arbeiders nader te bepalen. In dit geval ook
zal na dit half jaar door de fabrikanten in overleg met
de organisatie der werklieden een nieuwe loonlijst worden
samengesteld.
Tegenover deze o.i. belangrijke winsten staat het feit
dat de arbeiders 5 of 10% in hun loon worden gekort.
En nu is de vraag, wat voor een arbeider hei belang
rijkste is!... Draait het niet altijd op de centen uit?
Daarbij komt nog dat de stellers, welke toch ook vol
wassen en voor het meerendeel gehuwde menschen zijn,
de verlaging het meest gevoelenals een blazer f 16.
per week verdient, kan hij er nog komen,'maar als
een steller er f 8.— krijgt, zegt hijik kan er niet komen.
En in het onderhavig geval zullen de stellers dus wel
het meest tegen het bemiddelingsvoorstel gekant zijn.
En zoo hebben ook de aanvangers hun eigen belangetjes.
Wanneer alles tot rust eenmaal komt, valt er aan
de organisatie der glaswerkers nog héél wat te doen.
Moge bekwatiie handen het werk ter hand nemen!
Zoo ooit, dan zullen echter in deze dagen de stakers
beproefd worden in hun standvastigheid en organisatie
begrip. Met het oog op alles wat reeds gepasseerd is
koesteren we de beste gedachten van hen en vertrouwen
we ten volle, dat ze trouw zullen volgen de bevelen
hun door hunne leidsmannen gegeven, opdat, als be
volen wordt„aan het werk" er niemand dom genoeg
zal zijn op eigen gelegenheid te blijven doorstaken om
te eindigen met slachtoffer te worden; dat niemand aan
het werk" zal gaan voor en aleer het sein wordt ge
geven, als de conferenties tot goede resultaten hebben
geleid en alles is afgedaanen dat. in geval het besluit
valt: „staking handhaven" niet één staker naar de
fabriek gaat, doch ieder blijve waar hij is.
Dat is het mooie verloop der staking geweestblijve
het zoo ten eindeDat dwingt eerbied af aan het publiek
en hiervan moet de steun komen
Christelijke ketterjacht. De heer Kruijer
heeft reeds ontslag gevraagd als leeraar aan de nor
maalschool. Het feit, als door ons in De Moker van 17
Dec. meegedeeld, is dus reeds onherroepelijk.
Nader vernemen wij over het geval dat de heer
Kruijer de f 200.— met welke het ketterjagend chris
telijk schoolbestuur hem in z'n verlies tegemoet komt,
niet zoo maar zich ziet toegewezen, doch ze verdienen
moet4 avonden per week moet hij 11/2 uur les geven.
Maar nu geen neutraal onderwijs
Onderwijzers-actie. Uit een correspondentie
in De Bode blijkt, dat binnenkort de afd. Schiedam,
Delft, Vlaardingen en Maassluis van den Bond van
Nederl Onderwijzers een blad zullen oprichten, dienstig
aan de propaganda voor de openbare school. Dus alweer
wat meer leven in de kajuit!
Typo's, kijkt uit! Geheel toevallig vernamen
wij dat aan een drukkerij te dezer stede een zoo goed
als volwassen machine-zetter werkzaam is, die, als ie
z'n best doet, wel 700 centen per week kan verdienen.
Als men nu weet, dat het machine-zetten wel zulk
een gemeenen. arbeid is, dat er een heel stuk van je
leven wordt afgenomen en loodvergiftiging een zeer
doodgewoon verschijnsel is bij machine-zetters, dan mag
men wel verwonderd staan over zulk een bezoldiging.
Zou de coi respondent van Ons Vakbelang niet eens
gaan speuren?
JammerHet nog onbekende blad De Schie
dammer, dat tot taak had Schiedam, voor zoover noodig,
af te calviniseeren, houdt alweer op te bestaan. Met
1 Januari geeft 't den geest.
Belangstelling had 't als taai en droog-onleesbaar
ding, niet doch daar 't een kopblad was van De Hollan
der (redacteur pipa-de Wilde) waren er weinig kosten
aan verbonden en bleef 't bestaan. Maar nu doekt De
Hollander zélf op en is ook het lot van De Schie
dammer beslist.
Dit is nu het derde blad, dat in een groot jaar tijd
van anti-revolutionaire zijde werd opgericht om „neu
trale" en socialistische bladen hier ter stede te ver
bannen. Maar alle drie daalden ze, teringachtig van de
geboorte af, in prille jeugd ten grave
De broeders hebben in dit opzicht niet veel zegen
op hun werken
Overmaat van akeligheid. De Schied: Court.
sinds lang geboykot door den R. K. Volksbond en in
alles wat deze aanbelangt, genegeerd, doet een pracht
volle poging om weer in de gunst en recommandatie
te komen. Van de 12%-jarig-bestaans viering komt een
suikerzoet verslag voor in de S. Ct., die terwille van
den Volksbond aan 't opsmukken raakt, van heb ik jou
daar. De redactie heeft d'r sterkste bril opgehad en
was in de beste conditie wat haar voor 't mooie zoo
ontvaukelijk gemoed betreft, ze begint te vertellen van een
schoone, opwekkende rede van pastoor Coppensen oor
deelt verder zangkoor verdienstelijkstatigen optocht
