„VOORWAARTS
NA TIEN JAAR.
Schiedamsche Arbeiders,
Oude Kerkhof 7.
Nlej. H. v. Dijks-v. Brandwijk
De Revolutie in Rusland
Ylaardingsche IJzerkoekjes.
Bellevoysstraat 4, einde W.-KrnisMe, R'öai,
I
Weegt uw brood. Probeert eens ons brood.
Een grooter leugen is nog nooit gedebiteerd. Het
ontwerp-arbeidswet is in onze Kamer van Arbeid (ook
ik ben er lid van) voor de katoen-indistrie in behande
ling geweest om advies voor den minister. Daar ver
klaarden de leden-werkgevers zich tegen vermindering
van den arbeidsduur. De minderheid der Kamer, de
sociaaldemokraten, zooals Huizinga beweert, drong aan
op den 10-urigen arbeidsdag. In het advies wat toen
door de Kamer aan den minister is verstrekt, werden
de wenschen van beide partijen kenbaar gemaakt. Zie
daar dns een eerste lengen van Huizinga.
Een tweede leugen is, dat de Katoenbewerkersbond
met Tijhol als voorzitter (Tijhof is nooit voorzitter van
den Katoenbewerkerskond geweest) gevraagd heeft om
den lOy3-urigen arbeidsdag.
Toen de Katoenbewerkersbond nog bestond (hij is nu
met den Textielarbeidersbond saamgesmolten) heeft die
in zake de arbeidswet nooit afzonderlijk geadresseerd;
wel in combinatie met den Textielarbeidersbond, zooals
bekend is.
Den 17en Febr. 1904 is door die beide bonden geza
menlijk een adrés naar de Tweede Kamer gezonden,
waarin in 't bijzonder werd gewezen op de ondervanging
van art. 267 door art. 271 der arbeidswet; op den
leeftijdsgrens waarop kinderen in fabrieken arbeid mogen
verrichten, en nog op verschillende andere belangrijke
bepalingen. Ziedaar de waarheid.
Goeien dag Pik
Pik Zoo ben jelui weer samen, hoe is 't er mee
Por en DorusAlles in orde hoor, maar wat denk
j' er van Pik, znllen wij onze wandeling voortzetten
Pik Mij goed, en weet jelui nog waar wij de vorige
week zijn geëindigd
Por Jawel op de Hoogstraat, maar waar er naar
mijn meening op die Hoogstraat niet veel interressants
te zien is, geef ik in overweging de Afrol af te gaan
en zoo het Achterom in, en dan breng ik jelui het eerst
in de Karnemelksteeg, aldns volg je mij.
Ziezoo, hier heb je de Karnemelksteeg, Slop was
beter benaming, en om je dat te bewijzen gaan wij er
in. Ik zal trachten toegang te krijgen in één der wonin
gen, jelui volgt mij en, wanneer wij er in zijn, laat
dan het gesprek met de bewoners maar aan mij over.
Wel moedertje, wat verwoon je hier nog per week?
Moedertje Vijftien stuivers meneer.
PorZoo, vijftien stuivers, en wat heb je daar
alzoo voor
MoedertjeWat je hier ziet meneer, dit vertrekje,
met één bedsteê en één kast en dan nog een zoldertje
en hier achter nog een klein stukje open grond.
Por Zeg vrouw mag ik je vertrekje eens opmeten
mooi zoo. Je vertrek is twee meter hoog, en nog geen
drie meter lang en breed. Maar vrouw, hoe zien die
muren zoo zwart?
Moedertje: Dat is van de nattigheid heeren. Kijk
eens het water loopt van de muren af, en hier onder
't raam is een groot gat in de muur waardoor je zoo
naar buiten kunt kijken.
PorMaar vrouw, kan je die muren met stoken
niet droog kiijgen?
MoedertjeWat zal ik zeggen heeren. Een man
als kostwinner heb ik niet, mijn kinderen zijn nog jong,
en ik zelf die door de influenza veel geleden hebt ben
nog niet in staat in de behoeften te voorzien, alzoo
begrijpt U dat het hier nijpt, en dat er van stoken
niet veel sprake is.
Pik en Dorus, nadat zij weer op straat zijnZeg
Por, wij moeten even ons hart lachten. Wij hadden
niet gedacht, dat in Vlaardingen, in die zoogenaamde
bloeiende stad, met z'n nieuwen aanbouw en overvloed
van mooie woningen, nog zulke ellendige krotten ge
vonden werden, en dan die zorgvolle en verwrongen
gelaatstrekken van zoo'n vrouw, het gaat je door de
ziel heen. Zag je dat ameublement wel Alles, niet
waar, gaf den indruk van een doorloopende worsteling
met de pijnlijkste zorgen des levens.
Hier hebben wij dan gezien het type van wat men
noemt lompenproletariaat, hier hebben wij aanschouwd
een moeder, die zoo goed als iedere andere moeder de
plicht gevoeld hare kinderen te voeden en op te
voeden, maar....'door het noodlot als uitvloeisel van
onze hartelooze kapitalistische samenleving daarin ver
hinderd wordt, een moeder, die het moet aanzien, dat
hare kinderen half gekleed en nog niet half gevoed
met blauwbleeke gezichten de straat opgaan in
de hoop hier of daar iets te krijgen, en terugkeerende
in de meeste gevallen niet het genot hebben zich te
kunnen verwarmen bij een braudende haard.
PorDenkt eens in vrienden, zulk een toestand
Een krotwoning, het ameublement oud en vermolmd,
onvoldoende of geheel geen voeding en stoking....
Zou het wonder zijn, wanneer in zulk een gezin de
avond is aangebroken na een dag vol ontbering en
gebrek aan 't hoogst noodige, de kinderen door ellende
afgemat hun legersteê opzoeken, een legerstee bestaande
uit stroo of stroozak, als dekking een oude deken
of dikwijls ook wat oude zakken, ik zeg zou dat won
der zijn, wanneer daar z'n moeder een blik werpt op
hare kinderen (die zij even zoo lief heeft) als een moe
der uit de bezittende klasse; dat zij bij den aanblik
daarvan in haar wanhoop een vloek slingert naar een
maatschappij die voor haar zooveel ellende bracht?...
Neen! en nogmaals neen! met U arme moeders vloe
ken wij deze vloekwaardige, op kapitalistische uitbuiting
berustende samenleving.
Maar zeggen dan onze farizeesche en berusting
predikende zedepreekers, er moeten armen en rijken zijn.
Maar eigenaardig is het wel, dat zooiets nooit gezegd
wordt door de armen zelf, maar wel door hen die zich
rondwentelen in het vette der aarde.
Pik: Jon opmerkingen en vooral de laatste zijn zeer
goed, en ik zou er nog wat aan willen toevoegen.
Wanneer ik de inacht daarvoor bezat, dan zon ik
hen, die in hun welgedaanheid aan die ellendigebe
rusting voorhouden, dezulke zou ik voor geruimen tijd
in zulk een krot willen stoppen, en dan, geteisterd
door werkloosheid en andere uitwassen van ons hoog-
geroemd maatschappelijk stelsel lien ook eens leeren
wat het is, op schaftijd voor een lêege tafel te zitten,
in de kou bij een uitgedoofde haard.
Dit middeltje zou zuiverend werken op hun kostelijk
gemoed, en zeker is het, dat na zoo'n kuurtje, het oor
deel anders zon zijn
Een leugen is het dat er armen moeten zijneen ver
vloekte leugen
Er is van alles wat de mensch noodig heeft meer
dan genoeg. Misleiding en verblinding is het wanneer
men n dat wijs maakt. Er wordt meer geproduceerd
dan er verbruikt wordt, en toch lijden millioenen ge
brek aan het meest noodige. Ook hier in onze dierbare
stad Vlaardingen staan legio van goede woningen leeg.
en toch zien wij ontelbaar velen gedoemd om in vun
zige krotten hun armoeleven te slijten, en wanneer ik
hieraan nog iets moest toevoegen dan zou het dit zijn....
Gij rijken, gij meer bevoorrechten, gij geestelijken
van elke richting, gij leiders van vakbewegingen ook
van elke richting, kom, wees eens moedig, acht u zeiven
nou niets eens te braaf en te fatsoenlijk, maar dringt
door tot die Vlaardingsche sloppen en krotten, dan zult
gij zien dat daar menschen wonen ook naar Gods
beeld geschapen voor wien het leven een aaneenscha
keling van tegenspoed en ellende is, voor wien het
menschzijn als het ware een afgedane zaak is.
DorusZeg pik, is hier nog meer van dat moois
te zien.
PikO ja, en we gaan nu een eindje verder. Daar
ginds krijgen wij weer wat moois, voorbij die Luifel daar.
Dorus Zeg vrienden, wat is dat nou voor een ding,
het lijkt wel zoo'n ding, ik bedoel zoo'n gebouw 'uit
een Kampong van de Atjehers
PorJa ja, het is hier een kranig boeltje vind je
niet Het is hier wel iets voor een kunstschilder, maar
wacht eens even, hier moeten wij ook even een kijkje
nemen.
DorusZeg vrouw, zijn hier in 't Achterommetje
zooals jelui dat noemen de woningen allemaa zoo,
en dan, heb je in deze woning geen keuken?
Vrouw Neen heeren, wij moeten ons boeltje, öf in
ons „vertrekje" of buiten de deur dns zoo op straat,
schoon zien te krijgen, en goed daglicht hebben wij
hier nooit dat begrijpt u.
DorusDus wat wij hier zien dat is dus de geheele
woning, en zooals ik ziet, maar ééne slaapplaats en
één kast.
DorusZeg Por, al die „hofjes", die wij nu passee-
ren, is het daar ook zoo gesteld
PorHier en daar is het iets beter, maar toch c
voldoende.
Dorus Maar nu nog iets. Die krotwoningen in Karne
melksteeg en Achterommetje zijn die ook voorzien v-y
plee's of bestekamers?
PorDe meeste niet, men behelpt zich met een
„beerton" in een zoogenaamd „stilletje" op zolder,, in
welks onmiddellijke nabijheid men de kinderen te slapen
moet leggen.
Dorus Maar dan zou ik zoo zeggen, dat men om
gezondheidsredenen alleen die krotten moest opruimen.
Por Die slag is jou, maar laten wij wat door loopen,
dan komt er weer wat moois.
Dorus: Zeg heeren, wat is dat voor'n gebouw daar
PorDat is de „drukkerij" van de firma Dorsman
Odé. Dat is wat men noemt een.... modeliurichting.
Behalve veel ruimt", licht en lucht, is er vooral veel
gelet op de veiligheid daar, zoodat men daar niet gauw
gevaar loopt in aanraking met de machineriën te k"men,
er is schaft- en kleedkamer en achter het gebouw open
ruimte, in 't kort, er is daar als werkplaats veel goeds
te zien, en het gebouw daar verder is een slachtplaats
van ons Raadslid v. d. Valk eveneens flink en mooi
ingericht, tewens kunt u bij deze gebouwen zien de
breedte en hoogte van de toekomstige straat.
Wij eindigen voor ditmaal onze wandeling, en ik be
loof je vrinden, de volgende keer zal ik je weer wat
moois laten zien. X.
STEUNPENNING SCHIEDAM.
V. P. f 0.05; M. B. 1 p.Ct. f 1,25; R f 0.10.
STEUNPENNING VLAARDINGEN.
Voor de „Moker" f 0.08; te veel ontvangen f 0.02;
te veel ontvangen vorige week f 0.03.
Ontvangen de aandeelen Nos. 271, 272, 273, 274.
Aan alle partijgenooten en
geestverwanten een laatst vaar
wel bij mijn vertrek naar Cu-
lemborg.
C. J. VERWEIJ.
Gediplomeerd desk. voor Vrouwen.
(Medewerkster van den N.-Malth. Bond)
Spreektijd van 2—9 uur. Minvermogenden
Woensdag en Vrijdag. Dinsdag van 's mor
gens 10's avonds 9 uur -:- -:- -:- -:-
Spotkoop
Prijsverlaging
Spotkoop
Gedenkschrift bij het Tienjarig Bestaan der Sociaal Demokratische
Arbeiders Partij.
166 bladzijden
groot formaat
met 37 illustra
ties, vroeger
f 0.75 gecarton-
neerd, thans
f 0.30
in gewoon omslag
met bandteeke
ning,
gec. f0,40,
gebonden in
heel linnen
f 0.50.
Tien jaar voorbij, door H. R. H.
Aan de sociaal-democraten in Nederland.
Het „Manifest der twaalf apostelen".
Uit den oertijd, door H. P.
Tien jaren karikatuur en de socialistische
beweging in Nederland, door Ch. v. S.
De eerste kennishonger, door Akago.
Van de oude partij, door F. van der Goes.
Tien jaren Amsterdamsche beweging, door
Jos. Loopuit.
De wording der S. D. A. Pdoor P. J.
Troelstra.
De Bakermat, door J. Oudegeest.
Persoonlijke herinneringen uit den geboorte
tijd der S. D. A. P., door W. H. Vliegen.
Uit de oude doos (1870—1872), door H.
van Kol.
Voor Afdeelingen
van de partij
(broch. handel)
25 ex. f 0.25
50 j, f 0.22%
100 f 0.21
Alles
ongefrankeerd.
Prijs f 0.15. door GAJUS. Hoogst aktuëel!
Ui'tgave van A. B. SOEP, Amsterdam.
Wordt lid en verbruiker van de Arbeiders-Coöperatie (Bakkerij)
Ge bevordert daardoor uw eigen belang, doordat het brood
van ie kwaliteit is en gewichthoudend.
^Bovendien ontvangt ge een deel, zijnde 50 pCt. der ge
maakte winst.
Ge bevordert daafdoor het belang der arbeiders in het
algemeen, doordat een deel der winst ten goede komt aan de
Arbeidersbeweging.
HET BESTUUR.
