Vakkroniek.
Viaardingsche IJzerkoekjes.
Ingezonden
Th. Hii.khdizen,
Vrije dagen. Door den Schied. Bestunrdersbond
is aan de beide Kamers van Arbeid alhier het verzoek
gedaan, evenals het vorige jaar weder aan de patroons,
onder hun Kamer ressorteerend, te verzoeken hun werk
lieden in het genot te stellen van vrije dagen.
Onderwijzers aktie No. 4 van Onze School
verscheen in vergroot formaat met een oplaag van
17.500 exemplaren. De inhoud was wederom goed ver
zorgd het blad moet gelezen en verspreid worden
Aan dit laatste kan ieder meewerken, door het na
lezing aan buurman of wie dan ook aan te bieden.
Het volgende is ons ter hoore gekomen: (het is onzer
zijds maar eene vraag?)
Is het waar dat het personeel van de branderij van
den Heer Hoogenboezem, aan den Vlaardingdijk, 1.1.
Maandag (2e Pinksterdaggeweigerd heeft het werk te
hervatten, alvorens de daartoe beloofde vergoeding
zoude betaald worden?
(N.B. Door verschillende H.H. Patroons toegezegd
aan eene commissie, afgevaardigd door de B v. Br.
Dist. knechtstengevolge het optreden van dien Bond
tijdens de bekende beweging 1903.)
Indien het bovenstaande waar is, kunnen wij niet
anders doen, dan het optreden van die brandersknechts
toejuichen, doch raden hun tevens aan zich aan te sluiten
bij den Bondaangezien zij, eenzelvig zijnde, wel een
tijdelijk doch geen blijvend succes kunnen behalen.
B. v, Br. Dist. Kn.
Voor nadere bijzonderheden houden wy ons gaarne
aanbevolen.
Bij den heer Houtman is het ook al niet erg zuiver
die heeft voor het stoken op Hemelvaartsdag, een extra
belooning gegevenmen zegt als hij hetzelfde niet doet
voor den 2en Pinksterdag) wat zijne gewoonte niet is, er
wel enkelen zullen zijn die het werk neerleggen.
Bij Beukers, aan den Westvest, 2e branderij vanaf
de Keetsteeg, blijft de stelling nog maar steeds even
verrot en slecht; wanneer komt daar verandering in?
Als er een ongeluk heeft plaats gehad?
PorZooals je weet pik, zijn door de alhier be
staande afdeeliug van den Nederlandsche Bakkersge-
zellenbond, in dit voorjaar pogingen aangewend, om met
medewerking der patroons, op erkende christelijke feest
dagen vrijgesteld te worden van bakken en rondbrengen.
Deze pogingen zijn, dank zij de flinke medewer
king dier patroons geslaagd, en is er vanaf Paschen
van dit jaar, op die dagen door geen der bakkers ge
werkt.
Deze nieuwe maatregel in 't begin zooals dit
bij elke nieuwe regeling gaat een weinig moeite ver
oorzakende, was gauw ingeburgerd. Het publiek, over
tuigd van het nuttige en noodige er van, paste zich bij
de nieuwe regeling aan, en zoo' zag men dan, dat die
bleeke, afgewerkte, bijna geen rust kennende bakkers,
zich ook eens konden verblijden in viije feestdagen, en
eindelijk ook zooals de meeste arbeiders die dagen
konden doorbrengen in den huiselijken of familiekring.
En waar de zaak zoo stond, daar dacht niemand,
dat hierin en reeds spoedig een verandering ten
kwade zou komen. Hoe gauw is echter deze illusie
verstoord, want nu reeds, dat is dus veertig dagen
nadat deze regeling is ingevoerd, zag men het gebeuren
dat op de nu verschenen Pinkstermaandag is gewerkt
en broodbezorgd door het personeel van de navolgende
bakkerspatroons
W. van Raals, Smalhavenstraat.
B. A. v. d. Boom, Gedempte Waal.
P. Maarleveld, Volksbakkerij, Ridderstraat.
Pik: En zijn dat patroons die zich ook schriftelijk
hebben verbonden dat zij niet zouden bakken op die
dagen
PorZij hebben ook die lijst geteekend, ik heb zelf
hun handteekening gezien.
Pik: Nou nog mooier, maar is dat toch eigenlijk
niets anders dan kwajongenswerk niet waar
Por: Juist dat is net, en die a>me bakkers (stak
kers is een beter woord) ziju op die manier de dupe.
PikMaar por. Zou hiertegen, èn door de gezellen,
èn door de andere patroons niets gedaan worden
Por Ik verwacht van ja. Vergeet niet, het zijn niet
enkel de gezellen die hierdoor weer mind,er worden,
maar ook de goedgezinde patroons.
Maar denk je vooral in, die laatstgenoemde, die
noemt z'n onderneming Volksbakkerij'1
Waarom deze zaak zoo heet, is ons nooit geblekeu,
wat ons nu wel blijkt is, dat de Volksliefde bij patroon
Maarleveld er al zeer dunnetjes bovenop zit. Het is
natuurlijk de taak van allen, maar vooral van de Ge-
zellenvereeniging, om tegen deze reaktionaire maatre
gelen front te maken. Zij moesten naar mijn meeuing
aan deze woordbreuk een flinke publiciteit geven, in de
hoop dat door de firma's hiermee rekening zou gehou
den worden.
Pik: Juist zoo, en wat deze zaak ons opnieuw leert,
is dit, dat men zonder wettelijke regeling van den arbeid
er nooit komt. Het blijkt hier opnieuw, ja, ik mag wel
zeggen hier in 't bijzonder, dat gewone vakaktie wel
iets tot stand kan brengen, maar dat één gril of
willekeurige luim van een of meer laatdunkende patroons,
de met zooveel moeite en zooveel opoffering verkregen
Vruchten en voordeelen, met één slag vernietigen kan.
Nu zullen sommigen beweren, ja maar het zjjn nu nog
maar drie patroons, die zich aan woo dbreuk schuldig
gemaakt hebben, en zoo redeneert men dan, wat kunnen
drie tegen de overigen nu doen.
Jawel, mooi praten, juist die drie kunnen de boel in
de war schoppen.
Denkt u even in, dat het publiek in z'n geheel nog
niet voldoende meewerkt, want wanneer dat gebeurde,
wanneer met andere woorden de medewerking van het
publiek was zooals dat behoorde te zijn, of anders ge
zegd, dat de solidariteit met de bakkers was zooals
dat behoorde te zijn, dan was de nachtarbeid dier
menschen heel spoedig afgeschaft. Evenzoo is dat met
de broodbezorging op feestdagen, door flink eenparig
optreden der bakkerspat oons, vond het publiek nood
gedrongen deze maatregel goed, maar waar er nu
reeds gevonden worden drie ontrouwe, hun gegeven
woord brekende patroons, daar zal men zien, dat deze
beweging, zoo mooi in elkaar gezet, gevaar loopt schip
breuk te lijden.
Aldus, bakkersgezellen, sluit u na deze gebeurtenis
nog nauwer aan elkaar dan voorheen, overlegt met de
goedgeziude patroons wat in deze te doen valt en rust
niet voordat deze on.villige patroons weer tot hun
plicht zijn gebracht.
De les, die dan uit dit stukje geschiedenis getrokken
kan worden, is deze
Vakbeweging is mooi, en kan heel aardig wat
teweeg brengen, doch wettelijke regeling geeft ons meer
zekerheid. Welnu dan, Viaardingsche en andere bak
kersgezellen, organiseert u in uw vakbeweging en doet
dat goed, maar laat niet na u aan te sluiten bij die
politieke organisatie, die in hare banier geschreven heeft
„Wettelijke Afschaffing van Nachtarbeid", die ertegen
opkomt, dat in uw bedrjjf wordt gewerkt, 70, 80, 90,
100 uren en meer, die er tegen opkomt, dat vooral de
bakkers niets anders zijn dan broodmachines en geen
menschen, maar die niet zal rusten, voordat o.k voor
de bakkers is verkregen een menschwaardig be
staan x.
Aan de Red. van „De Moker".
B. R.
Door het plaatsen van het volgende doet ge mij het
genoegen om uwe lezers bekend te maken met de ge
beurtenissen welke destijds op de fabriek van den heer
Willeman plaats vonden en aanleiding gaven tot den
strijd tusschen den heer W. en zijn arbeider;:.
Ik gevoel mij hiertoe verplicht, na 't lezen van het
berichtje getiteld: „Een fijn gezelschap", voorkomende
in het Meinummer.
Wat de Redactie heeft bewogen om dat stukje te
schrijven, weet ik niet, maar het heeft er allen schijn
van, dat genoemd stukje, voor hetzelfde doel dienst"
moet doen, als een advertentie, geplaatst in hetzelfde
nummer: het eerste om mogelijke concurrenten af te
maken en het laatste om sigaren te verkoopen.
„Zoo wordt dan onze partij (in dit geval „De
Moker") gebruikt als tournooiveld om persoonlijke
belangetjes te verdedigen." 1)
Of heeft de redactie getracht, om uit het feit, dat
de heer W. zijn fabriek verplaatst, munt te slaan voor
haar partij Zoo ja, dan ware het wenschelijker geweest
zich eerst op de hoogte te hebben gesteld, van hetgeen
er destijds op die fabriek is voorgevallen en ik verzeker
u, dat ge dan. indien ge het socialisme had willen
dienen, „De(n) Moker" ter hand genomen zoudt hebben
om daar de slagen uit te deelen waar de oorzaak ligt,
dat 'n patroon als W. 9 jaar geleden 11 arbeiders ont
sloeg omrede zij lid waren van den Sigarenmakersbond,
en nu 13 of 14 arbeiders aan den dijk zet, omdat hij
in het zuiden van ons land goedkooper kan laten fabri-
ceeren.
Uwe redactie is absoluut onkundig op dat gebi d. Ze
is onbekend met dat gedeelte der Schiedamsche arbei
dersbeweging, en toch is dat voor haar geen beletsel
om ,,De(n) Moker" op te heffen en te slaan op de koppen
van arbeiders die het slachtoffer zijn van de kapitalis
tische productiewijze. Een groote tegenstelling met het
„Proletariërs aller landen vereenigt uonder welks
leuze uw Mei-nummer verscheen eu waar in beeld de
arbeiders elkaar de broederhand drukken. Ot zijn die
aan den dijk gezette arbeiders geen proletaren?
Ik heb beweerd dat uwe redactie zaken bespreekt
waar ze niets van weet. Zie hier het bewijs.
U zegt:
„De Sigarenfabriek van den zeer humanen patroon
H. Willeman, die 't eenmaal z'n personeel zóó zuur
wist te maken, dat het tot het uiterste verweer
middel, werkstaking z'n toevlucht nam, is sinds
dien vervallende. De zaken gaan niet meer. Kon-
stateeren we even: vóór de staking bloeiend, na de
staking vervallen."
Ik laat hier volgen een klein gedeelte uit het mani
fest, dat den 25en September 1896, door de afdeeliug
Schiedam van den Sigarenmakersbond werd verspreid
en waarin de kwestie zoo uitvoerig mogelijk werd uit
eengezet.
„Om niets beteekenende redenen kreeg een onzer
Vrijdag 18 Sept. zijn ontslag en toen een ander
dit onrechtvaardig ontslag afkeurde werd ook hij
ontslagen door den patroonEn verder:
„Toen Maandagmorgen de overige werklieden naai
de redenen vroegen van dit ontslag, antwoordde de
meesterknecht(Groenewegen) De eene om zijn stugheid
en de andere omdat hij lid is van den Sig.-Bond. De
werklieden hadden zich voorgenomen niet langer hun
lidmaatschap te verzwijgen en maakten dit nu bekend,
waarop hun werd gezegd dat zij dan allen konden ver
trekken. En zoo geschiedde. Dus niet is het werk gestaakt
zooals op de eene plaats wordt geschreven en verder
weer tot leugen gemaakt, maar 11 arbeiders, waaronder
3 met gezinnen van 6 kinderden, werden ontslagen...."
Is dit genoeg? Ook zou ik uit het vakblad De Siga
renmaker van dien tijd, (ik heb ze hier voor mij liggen)
bewijzen kunnen levereu van hetgeen ik zeg,'n.l. dat
ge niets afweet van die geschiedenis, alleen dit nog
aangehaald wat de Schiedamsche Courant schreef:
„De sigarenmakers zijn overtuigd, dat hun Bond
nuttig is voor hen zeiven, voor vrouw en kinderen,
voor de maatschappij. Die overtuiging bezegelen zij met
hun woord niet alleen, maar met hun daad: de ellende
te verkiezen boven het opgeven dier overtuiging, is het
zedelijk gerechtvaardigd een overtuiging (en zulk eene
te straffen met honger en gebrek?
Er is dus geen sprake van uiterste verweermiddel
„werkstaken" maar we zijn op straat gezet omdat W.
dacht: „Rotte takken moeten gerooid wo-den opdat
de boom onzer partij (fabriek) des te sterker worde, en
de andere gezonde takken (het overige personeel) niet
door de zelfde ziekte worden besmet." 1)
De redactie konstateert: „vóór de staking (uitsluiting)
bloeien, na de staking vervallen," iets wat wij beter
wisten en nog weten, maar uwe redactie weet het niet.
„De staking werd verloren door een stelletje onder
kruipers," zegt ge, en dat is misschien wel waar, maar,
als we nu weten dat de lui, die voor onderkruiper
dienst deden, al in geen jaren meer bij W. werkzaam
waren, dan noem ik het laf, om broodeloos gemaakte
arbeiders, die niets bezitten dan bun handen om daar
mede een schamel stukje brood te verdienen, ik zeg,
laf is 't, om die aan het publiek voor te stellen als 'n
stelletje onderkruipers. Of zijn ook dat onderkruipers,
die geen lid van den Bond zijn en dus niet ontslagen
worden Of het solidair is, dat is iets anders.
Zijn ook dat onderkruipers die, na een staking of
uitsluiting aan het werk gaan, zoo ja, dan worden er
genoeg sigarenmakers door het H. B. aangespoord om
onderkruiper te worden.
„De geboorte van een wangedrocht" is de titel van
nw tweede stukje en waarin de redactie reeds weet te
vertellen, dat (volgens geruchten) H. zit te werken met
3 zegge drie jongens. Dus jongens-exploitatieDit mag
nu voor de menschen buiten het sigarenvak al een zeer
ernstig argument, wezen, n aar voor ingewijden in het
vak niet. Die weten wel waar die jongens voor dienen.
Of weet de redactie ook bijgeval een ad es, waar siga
ren te koop zijn, waarvan het binnenwerk (stripgoed)
niet werd bereid door kinderen o-f vrouwen
Neen de fabrikanten laten dat verrichten door ge
meente-werkinrichtingen, of vrouwen, die 't op haar
beurt weer hun kinderen laten doen, en sigarenmakers
die voor zichzelven fabriceeren, die laten dat werk over
aan hun vrouw en kinderen, vaak van 6, 7 en 8 jaar.
Ik zou, wat de stof betreft, nog veel kunnen schrij
ven, maar daar ik mijn dekmes beter kan kanteeren
dan de pen, zoo ga ik eindigen.
Alleen dit nog.
De redactie weet, of meent te weten, dat het de heel
de Groot is die de hand uitsteekt om arbeiders, slacht
offers van de maatschappelijke wanverhoudingen, bij te
staan. Ik heb den heer de Groot leeren kennen, en ik
weet dat ik er hem geen dienst mee bewijs met het te
zeggen, doch het moet mij hier van 't hart, dat het
den man tot eer strekt dat hij nu voor de 2e maal
hulp verleent aan het ontslagen personeel van Wille
man, zonder onderscheid te maken welke beginselen de
menschen er op na houden. Want de uitgeslotenen van
9 jaar terug zijn het niet vergeten dat, toen ze op
straat stonden en bestookt werden door R. Volksbond,
Nieuwe Schiedamsche Courant en anderen, dat het toen
den heer de Groot was die hun opbeurde, bemoedigde
en hen verdedigde tegen de aanvallen an Beurs en
Altaar, en daar, waar bij de uitgeslotenen fiuanciëelen
hulp noodig was, men kon er zich van verzekerd hou
den, dat men niet te vergeefs bij hem aanklopt e.
De Groot, Koorengevel, en de oude he r Odé, ik
weet niet of de goeie man nog leeft, die namen blyven
in onze herinnering.
Dankend voor de aan mij afgestane plaatsruimte.
Delft, 23 Mei '05. Oostblok 28.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Copie wordt niet terug gegeven.
