Van heinde en verre.
Waarom sociaal-demokraten in den Raad?
zelf. Buitengewoon duidelijk blijkt dat bjjv. uit de han
gende waterleidings kwestie, die hierop neerkomt: dat
men zoekt naar middelen tot inkrimping^ van het wa
terverbruik om den aanbouw van een nieuw waterre
servoir te kunnen voorkomendaar danken wij al steeds
vieze straten aan; daar zullen wij nu ook beperking
van watergebruik in huis aan gaan danken;
en men beweert dan wel dat er veel water wordt
vermorst, maar men heeft nog nooit moeite ge
daan om daaraan een eind te maken door invoering
van watermeters en heeft daarom geen recht tot ten
algemeene inkrimping van het waterverbruik te dwingen
op dien grond. Trouwens die inkrimping is in strijd met
wat een gemeente behoort te doendie behoort te vol
doen aan de eischen die de gemeentenaren ten hunnen
bate stellen. Door dit niet te doen, toont het gemeen
tebestuur van Schiedam geen flauw begrip te hebben
van den taak der gemeente bij de exploitatie harer
bedrijven. En daarom bewijst het Schiedamsche gemeen
tebestuur op welk een bekrompen kapitalistische exploi
tatiestandpunt het staat.
Met de gasfabriek is het al niet veel beter. Niemand
in de geheele gemeente, ook de leden van het gemeen
tebestuur niet, weet hoe het met de exploitatie van de
gasfabriek gesteld iszoo mooi is de administratie
daarvan ingericht. Dat is op zichzelf alleen een bewijs
van groote onverschilligheid omtrent de administratie
dezer zaak. Maar het kapitalistische daarbij is dit: dat
men bij de exploitatie van de gasfabriek streeft naar
winst, die dan liefst gebruikt moet worden om de ge
meentekas te stijven, waardoor dus een bedekte verbruiks
belasting wordt geheven. Niet het doel: zoo goed en
goedkoop gas verschaffen, zoo gunstig mogelijke arbeids
voorwaarden maken (genomen in den zin waarin iedere
goede vakvereeniging dat opvat); neen, geen ander
doel dan het ware kapitalistische doel van winst maken.
Eigen werken. De gemeente gaat daar een eind aan
maken, want die komen te duur uit. Zuiver gerede
neerd, zou de gemeente-overheid hiertoe hebben moeten
komen: de inrichting der gemeentewerken verbeteren,
zorgen voor een personeel geheel geschikt voor den
vereischten arbeid, en dan zooveel mogelijk zijn eigen
werken uitvoeren, niet met den eenigen eisch dat ze
zoo goedkoop mogelijk moeten worden uitgevoerd maar
met den rechtmatigen eisch vóórop, dat de gemeente
haar maatschappelijke verplichting zal nakomen ook
tegenover hun die in haar dienst direkt of indirekt
werkzaam zijn. Door nu de uitvoering in eigen beheer
te gaan opgeven, gaat de gemeente vele stappen achter
uit, is dus zeer reactionair hierin, en dient opnieuw
den kapitalistischen particulieren ondernemer.
Kapitalistisch is de Schiedamsche gemeenteraad inzake
belastingen.
Belasting naar draagkracht, voor z over de land
wetten die toelaten, daar wil men in Schiedam niet
van weten. Alle belastingschuldigen betalen een gelijk
deel van hun belastbaar inkomen.
En dan heeft de listige kapitalistische gemeenteraad
een aantal achterdeurtjes gemaakt, waardoor de rijkeren
kunnen ontsnappen als hot op belasting betaling aan
komt. Men denke er slechts aan, op welke wijze het
verdedigd wordt, dat Mr. W. H. Jansen slechts f 13.05
gemeentelijke belasting betaalde. De kleinen weet men
wel te vinden, hun gunt men nietszij mogen nog zoo
veel extra uitgaven hebben gehad door ziekte of andere
redenen, redenen voor belastingvermindering voor hen
wist de Gemeenteraad niet te vinden; die vond men
alleen voor de meergegoeden.
Kapitalistisch inzake onderwijs. Het duidelijkst blijkt
dat uit de handhaving van het gymnasium tegenover
de onvolledige verzorging van het lager onderwijs. Dat
gymnasium wordt nog alleen in stand gehouden
door vreemde leerlingenuit Schiedam zijner mee-
nen wij, niet veel meer dan 10 leerlingen. Moet daar
voor nu een zoo kostbare inrichting als het gymnasium
worden gehandhaafd? Voor den bouw van een
nieuwe lagere school, die broodnoodig is, schijnt men
maar geen geld beschikbaar te villen stellenmet dien
bouw treuzelt en zeurt men, zoekt men naar steeds
goedkooper oplossingen, maar doet men ten.slotte niets,
in denzelfden tijd waarin men duizenden per jaar voor
een paar leerlingen aan het gymnasium ten koste legt.
Alweer kapitalistische bevoorrechting, het kapitalisme in
een van zijn afzichtelijkste vormen veel geld voor de
goede ontwikkeling der meergegoeden, weinig of geen
geld voor de weinige ontwikkeling der ongegoeden.
En wat te zeggen van het standpunt van den Gemeen
teraad ten opzichte van schoolkleeding en schoolvoeding?
Natuurlijk durlt, niemand in een stad met zooveel armoede
als Schiedam ontkennen dat daaraan behoefte is. Maar
op kapitalistische wijze geeft de Gemeenteraad subsidie
aan de particuliere weldadigheid: ieder maatschappelijke
rechtsoverweging ontbreekt daarbij.
Kapitalistisch in zake het geheele gemeentebeheer en
de geheele gemeente-administratie.
Na al het voorgaande is het wel natuurlijk, dat het
kapitalisme ook daarin den boventoon voert. Over het
groote verschil in hooge en lage loonen hoeven wij niet
eens te sprekendat is zóó in het oogloopend, dat
niemand er niet over verwonderd zou zijnindien
een dergelijke kapitalistische betalingswijze niet algemeen
ware. Magr van haar kapitalistisch karakter neemt dat
niets af.
Duidelijk komt het kapitalisme ook uit in het kapi
talistisch gezagsbegrip, dat in het Schiedamsche gemeen
tebestuur en de meeste van zijn hoofdambtenaren zetelt.
Wij wijzen, om een enkel voorbeeld te noemen, op a'
wat met het bekende geval de Boo in verband staat
hoe een geheele groep van gemeentedienaren (de brug-
en sluiswachters) gewoonweg onder het onbeperkte opper
gezag van één enkelen gemeentelijken hoofdambtenaar
^den havenmeester) werd gesteld en aan dezen hoofd
ambtenaar tevens de strafrechtspraak ove»- zijn onder
geschikten werd opgedragen, met B. en W. als figu
ranten boven zich, figuranten, omdat B. en W. hun
beslissende inlichtingen weer halen bij dienzelfden
„vertrouwden" hoofdambtenaar
En om op een vroegere periode terug te komen, I
herinneren wij aan de bekende kwestie met den onder- I
wijzers-hoofdcnrsus, toen over een der leeraren aan dien I
cursus, Dr. van Leeuwen, een oordeel en een vonnis I
werd geveld, zonder dat de toenmalige wethouder van I
onderwijs, de heer van Westendorp, of een ander deel
van het gemeentelijk gezag den betrokkene zelf had I
gehoord. Onderwerpen zonder meer, dat is de eisch van I
het kapitalistisch gezagsbegrip. Ook in den laatsten I
tijd bleek datzelfde weer bij de kwestie Oosthof en bij
die van de politieagenten, waarover elders in dit blad
nog meer wordt gezegd.
Het kapitalisme en zijn dienaren begrijpen niet, dat
zulk een gezagsopvatting en gezagsuitvoering verbittering
en tegenzin wekken en den eerbied voor het gezag
ondermijnen. En zij begrijpen ook niet, dat er een
andere opvatting en uitvoering van gezag mogelijk is,
die gezagseerbied kweeken en verheffend werken. Maar
dat kunnen zij ook niet begrijpen, zoolang zij geen
andere belangen dienea dan die van het kapitalisme
met al zijn gedrochtelijke beginselen en begrippen.
Pla tsruimte belet ons, op al deze onderwerpen nu
verder in te gaan. Wij zullen van nu af regelmatig
ook de gemeentepolitiek in ons blad behandelen. Maar
het gezegde is meer dan voldoende, om het door en door
kapitalistische van ons heele gemeentebestuur aan te
toonen. En daartegen nu maakt de sociaal-demokratie
vierkant front, daartegen rukt de sociaal-demokratie
met haar stormrammen op, strijdend voor de rechten
van de misdeelden, vechtend voor de verdrukten door
het kapitaal.
ARBEIDERS VAN SCHIEDAM, ook in de gemeen
telijke zaken viert het kapitalisme volop feest. Het
trekt ALLES naar zich toe, tot de ontwikkeling en de
belastinggelden toe, en het LAAT U niets dan lage
loonen, onzekerheid van bestaan en druk. Op dan,
ALLEN in de rijen der sociaal-demokraten, en het
kapitalisme bestreden ook in zijn gemeentelijken vorm.
Stemt ALLEN op uw EIGEN lotgenooten, op uw EIGEN
medestrijder, op de SOCIAAL-DEMOKRATISCHE
CANDIDATEN voor den gemeenteraad. En begrijpt,
dat ALLE andere candidaten, tot WELKE der burger
partijen OOK behoorende, HET ARBEIDERS-VER
DRUKKENDE KAPITALISME HELPEN HANDHAVEN.
GESTEMD OP DE CANDIDATEN DER S. D. A. P.
Klassejustitie. Gepasseerden Zondagavond moest in
de Kurhausbar te Scheveningen de hulp van de politie
worden ingeroepen tegen een troep studenten, die zich
tegenover andere bezoekers onhebbelijk gedroegen. De
rust werd hersteld maar nabij het sluitingsuur te midder
nacht kwam 't tot een kloppartij, waarbij een inspecteur
van politie een slag met een stok op het hoofd kreeg
Een rechercheur die den dader vastgreep moest zijn
arrestant weder loslaten, omdat diens kameraden van
alle kanten opdrongen en met stokken naar den politie
man sloegen en zelfs diens hoed met een degen door
boorden. Een der studenten die aan het gelaat werd
verwond, werd op het politiebureel verbonden.
Wanneer er eens onder arbeiders opstootjes zijn, b.v.
zooals in Schiedam, toen de onderkruipende glasbe
werkers naar huis werden begeleid, dan weet de politie
wel mannetjes uit te pikken om ze een bekeuring te
bezorgen.
Nu evenwel geldt het studenten, zoontjes uit de
burgerklasse, en nog welSchooljongens, al zijn ze
ook al 18 a 25 jaar, Schooljongens zijn ze toch, nu
weet de politie dat ze de handen heeft thuis te houden
wantmisschien is het wel een toekomstige supe
rieur, ofwellicht is er 'n zoontje bij van een hooge
Nu hadden geen arrestatien plaats.
Zoo'n justitie noemen wij Klassejustitie.
Een nienwe pauselijke encykliek. De paus heeft een
nieuwe encykliek (dat is een zendbrief) gericht aan de
Italiaausche katholieken en waarin de paus verklaart
af te wijken van de regelen, door zijn voorgangers
Pius IX en Leo XIII gesteld, volgens welke in Italië
het deelnemen aan de wetgevende macht is verboten.
Voortaan is het dus den Katholieken Italianen geoor
loofd om aan verkiezingen mede te doen, en van het
kies- en stemrecht gebruik te maken.
Dat ei zal de paus kracht gekost hebben.
Wij moeten voor een oogenblikje eens den politieken
toestand in Italië bekijken.
De paus was oorspronkelijk in den kerkelijken staat
alleenheerscherer was niemand die er verder iets te
zeggen had. Dit laatste was zeker wel de oorzaak
waardoor in 1870 met 110.000 tegen slechts 1500
stemmen het volk besloot om Rome bij Italië te doen
inlijven, waardoor aan de pauselijke macht een einde
werd gemaakt.
De paus beschouwde die annexatie als roof, en hoe
wel de Italiaansche regeering dadelijk besloot hem^ als
schadevergoeding het kleinigheidje van 372 millioen
lire (ongeveer een millioen zesduizend achthonderd gul
den) elk jaar te doen uitbetalen, verbood hij elk katho
liek om den Italiaanscken staat te erkennen, waaron
der ook begrepen werd deelnemen aan de politiek, aan
de verkiezingen.
Het internationale roode gevaar, de sociaal-democratie
deed ook zijn intochten in Italië, en veroverde zich
zetels in gemeenteraden en parlement.
Daartegen moest toch de paus optreden. Dat roode
spook was grooter gevaar dan de Italiaansche staat,
en wat is thans bij de laatste verkiezingen in Italië
gebleken Daf ondanks de boodschap van den paus
om niet meer te doen aan verkiezingen, er door katho
lieken zeer druk gebruik werd gemaakt van het stem
biljet, en zelfs de geestelijke tegen de sociaal-demo
craten werden gemobiliseerd, dus om den Italiaanschen
staat te steunen
De paus begrijpt zeer goed dat hij de katholieken,
kapitalistisch of arbeidersgezind niet meer onder den i
duim heeft, en wat moet hij doen om zijn schaapjes in
de kooi te hondencommandeeren om mee te doen
aan verkiezingen. Zie daar de geheele beteekenis van
de encykliekAnti-Sociaaldemocraat.
Het is niet de eerste maal dat de kerk (Roomsch
of Onroomsch) zijn draai neemt, en het is niet voor de j
laatste maal ook.
Wat zouden ze eigenlijk doen, als ze nu 'reis in den
Raad kwamen? Welk belang hebben de kiezers erbij
om rood te stemmen?
Wat ze zouden doen, is minder gemakkelijk te zeggen.
In den regel zien we in eiken gemeenteraad, waarin
sociaal-demokraten gekomen zijn, bij liberalen en kleri-
kalen een zeer gemeenschappelijk streven om al wat
uit den rooien hoek komt tegen te werken, omdat het
van dien onbevrienden kant komt.
Wat nog nimmer ergens het resultaat heeft gehad,
dat een sociaal-demokraat de handen maar in den schoot
heeft gelegd en alles maar rustig is gaan aanzien.
Neen, Piet-Lutters zijn bij ons zoo goed als onbekend.
Kunnen ze door die tegenwerking van al die andere
frakties niet direkt iets doen, ze zullen streven in de
goede richting; ze zullen hameren op hetzelfde aam
beeld, altijd komen met hun kritiek op het verkeerde;
ze zullen wijzen op onrechtvaardigheden, ze zullen mis
standen bloot leggen, en ze zullen niemand en niets
sparen, waar het geldt het belang van 't a'gemeen te
bevorderen.
En wat zouden sociaal-demokraten in den Schiedam-
schen gemeenteraad dan wel kunnen uitvoeren?...
Geen st raaf boenen
is hier het bevel, uit zuinigheids-oogpunt. Dat dit
j verkeerde zuinigheid is, begrijpt geen onzer wijzen
blijkbaar. Reeds meermalen is van onze zijde aan deze
zaak een oplossing gegeven, die allereenvoudigst is;
éénmaal, zegge éénmaal, is door B. en W. in onze
richting een proef genoemen,... en toen bleef alles bij
't oude. Daar moest in den raad bij tijd en wijle aan
I herinnerd worden
Onze inkomsten-belasting-,
dat prachtverzinsel van Mr. W. H. Jansen, is de on
billijkheid ten top gevoerd. Doch in den Raad is dat
waudrpchtelijk stelsel nog nimmer eens goed onder
handen genomen. Was het niet hard noodig?
Een regeling der rechtspositie
van gemeente-werkliedeu wie heeft er ooit van
gehoord? Neen, da's iets wat niet noodig is ook, hè?
En zooals 't nu gaat, gaat het best: een Oosthof kan
na 29 dienstjaren op straat gesmeten worden, zonder
eenige vorm van proces; de politieagenten kunnen hun
vrije dagen moeten opofferen aan de goede orde in
onze gemeente, zonder eenige vergoeding daarvoor te
ontvangen, louter omdat de Burgemeester géén ver
goeding wenscht. En welke spektakel-stukken zullen
er nog volgen, voor en aleer de gemeente-werkman
weet, wat naast alle verplichtingen nu eens zijn rechten
zijn? In deze richting waren de sociaal-demokratische
raadsleden altijd vóórop werkzaam.
Wél plichten geen rechten!
geldt het hier voor ieder, die 't ongeluk heeft te wonen in
een straat van particulier bezit. Schuttertje spelen, belas
ting betalen aan alles mogen ze meedoen; van hun
belastingcenten mede worden sproeiwagens aangeschaft,
doch profiteeren doen zij er niet van. Waar het meest de
behoefte er aan gevoeld wordt, mag geen sproeiwagen
komen volgens besluit, indruischend tegen elk begrip
van hygiène, van B en W. En dat omdat ons stadsbe
stuur weigert die straten in eigendom te aanvaarden,
wanneer ze niet netjes bestraat worden afgeleverd
waartoe de tegenwoordige eigenaren meestal niet in
staat zijn. Voor een appel en een ei verkoopt men oude
keien, liever dan te beginnen aan zulke euvelen een
einde te maken. Dergelijke dingen zouden door sociaal-
demokraten op het tapijt wo7 den gebracht
We zouden zoo nog wel een poosje kunnen doorgaan
met, zooals het gewoonlijk heet, de menschen lekker te
maken, doch in werkelijkheid niets meer is dan het
voorop stellen van sterk gevoelde grieven der groote
volksklasse, naar wier oplossing elk raadslid streven
kan, onverschillig van welke politieke richting hij zij,
doch die de een voor, de ander na, heel kalmpjes van
zich afschuift. Waarom zouden de heeren zich druk
maken
Zooals in héél het maatschappelijk leven zijn het ook
hier de sociaal-democraten, die de heeren uit hun rus
tige rust opkloppen, zijn het de sociaal-demokraten, die
de stuwkracht vormen naar het betere die door hun
aanhoudende scherpe kritiek de heeren dwingen, ondanks
zichzelven, voorwaarts te gaan en tegemoet te komen
aan de eischen van het volk.
En waar in Schiedam zoo ontzettend veel te doen
is, doch hoegenaamd niets gedaan wordt-, waar ons
gemeentebestuur in de voorziening van de grieven der
groote massa doof en blind schijnt en geen stap in de
goede richting nog doetdaar blijkt het méér dan
noodig, dat er krachten in den raad komen, die de
geesel weten te kanteeren; die weten te vertellen, wat
de massa behoeft, en die met energie de laksheid in
