J oog-Liberale propaganda.
Voor de Vrouwen
Vlaardingsche IJzerkoekjes.
Voor zoover hun gezindheid ons echter bekend werd,
vermelden we deze achter hun namen.
naam.
RESULTAAT.
De Hr. Apeldoorn
Persoon
Papenhuizen
Nöordergraaf
P. Krommenhoek
Weijsbroek
Zoetmulder
Tetteró
Sa'nders
Wed. Hbgman
De Kroes
Niets bekend.
2 vrije dagen.
Zou eirc. terugzenden'geen
vrije dagen.
Niets bekend.
Niets bekend.
Geen vrije dagen.
Slecht gemutst; geen vrije dagen.
Niéts bekend.
Niets bekend.
Circ. niet te vinden.
Geen vrije dagen.
De H.H. patroons Schetter en Bons zonden de cir
culaire oningevuld weder in, zonder dat we iets van
hunne gezindheid te weten kwamen.
Het verdere resultaat was als volgt
We geven dit resultaat zonder eenig commentaar.
Aan den lezer zij 't overgelaten het overzicht te nemen
en z'n conclusies te trekken. Er zijn vooral voor hen
die de Schiedamsche patroons kennen, wondere ontdek
kingen te doen. Al ware het alleen maar het „moppige"
antwoord van Mej. v. d. Velden, dat veel stof geeft tot
nadenken.
De volgende circulaire, in omloop zijnde bij „ver
trouwde". vrienden, werd ons van verschillende zijden
toegezonden
Aan oudere en jongere Vrijzinnigen
in Schiedam.
L. S.
Er bestaat hier ter stede een Vrijzinnige Propaganda-
club, die zich ten doel stelt het vrijzinnige element te
versterken en bij verkiezingen praktisch op te treden
Bij de jongste gemeenteraadsverkiezingen is haar werk
niet zonder succes gebleven.
Wij laten hier gedeeltelijk volgen de woorden, die
een der jongeren op den avond na de verkiezing van
den heer M. Kranen sprak tot allen, die dien dag mede
gewerkt hadden
District III heeft thans twee maal de vuurproef door
staan en wij mogen zeggen, dat op schitterende wijze
getoond is wat er voor de vrijzinnigen in Schiedam te
bereiken is.
't Is wel opmerkelijk, dat juist het district, waar het
grootste deel der kiezers tot de arbeidende klasse be
hoort, het voorbeeld aan de vrijzinnigen moest geven.
Dat geeft ons goeden moed op de toekomst en ik ge
loof dan ook, dat we die vol vertrouwen tegemoet
kunnen gaan.
Ook in de beide andere districten moeten we nu
trachten vasten voet te krijgendaarvoor echter moet
onze organisatie uitgebreid worden. Hoezeer we evenwel
reeds beschikken over krachten, die werken willen en
werken kunnen, het aantal van hen is te gering. Er
zijn nog zoovele deelen van onze stad waar wij vol
slagen onbekend zijn. Ook daar moeten onze voorposten,
onze informatiebureaux opgericht worden. Nu voor 't
oogenblik de rust is weergekeerd, is het tijd on te club
te reorganiseeren en nog sterkèr toegerust ons aan te
gorden tot den strijd, die, wie weet hoe spoedig weer
zal ontbranden.
Wij, jongeren, hebben bij onze politieke actie nog
nooit het genoegen gehad meneer Kranen in ons midden
te zien. Ik men evenwel te mogen veronderstellen, dat
ook hij onze club een goed hart zal toedragen en dat
oot^ hij zal inzien, hoe in de vorming van ons jongeren
tot strijders voor de vrijzinnige beginselen de grootste
zekerheid gelegen is voor een ontwikkeling van het
vrijzinnig element in de toekomst! De toekomst is aan
ons jongeren, èn ons op te voeden tot aanhangers van
een vrijzinnige politiek, is de taak en de plicht van
alle f ouderen van jaren, die thans aan het woord zijn
Ook daarvoor vragen wij den steun van meneer Kranen.
Het jaar 1905 is voor de vrijzinnigen in Nederland
een jaar van triomf geweest, omdat zij bevrijd zijn van
den drukkenden last van het Kuiperrégime; en het was
een triomf des te grootschcr door d'e schoone belofte,
die hij in zich droeg; een belofte, die sprak uit het
feit, dat in den strijd voorop stondde jonge garde.
Gedurende het bestaan van onze propagandaclub zijn
wij nog niet verwend met overwinningen. De over
winning van dezen dag is pas de eerste, maar, naar ik
hoop, zal het een groote blijken te zijn, omdat ik meen
te mogen zeggen dat we niet alleen dezen zetel maar
ook dit district hebben veroverd. Laat deze dag ons
jongeren dan nieuwen moed en nieuwe kracht geven
voor de komende jaren. Voor alles zou ik u allen
willen toeroepenblijft steeds zoo eensgezind als ge tot
nu toe waart. Het heeft ons allen zeer zeker verheugd
dit jaar de verschillende fracties der liberale partij zoo
broederlijk te zien samengaanmoge dit in de toekomst
steeds zoo blijven. Wat ons jongeren betreft, zoo er
onder ons al verschil in gevoelens mocht bestaan, laat
dan de propagandaclub de plaats zijn waar wij elkander
ontmoeten en waar wij, hoezeer we ook uiteen mogen
loopen, eensgezind zullen blijven door de gemeenschap
in overtuiging, dat het clericalisme voor ons allen hét
groote gevaar is, dat onze vrijheid bedreigt, de vrijheid
van ons. denken, de vrijheid van ons handelen, de vrij
heid van> ons leven.
Doch voor dit alles vragen wij u ouderen van jaren
en rijperen van ervaringblijft gij allen voortgaan ons
aan te voeren, ons aan te vuren en ons te bezielen met
uw woord en uw voorbeeld. Blijft nog lang onze generaals:
drilt ons als recruten want wij willen gedrild worden.
Uit deze woorden zult ge voorzeker reeds begrepen
- hebben Waarom wij ons tot U richten. Wij willen onze
garde versterken. Daarvoor hebben wij noodigouderen
en jongeren, die lust gevoelen hun vrijen tijd te geven
aan de verspreiding der vrijzinnige beginselen. Denkt
nietwat kan ik nu doen Gij kunt „voorpost", „infor
matiebureau" zijn in uw omgeving, uw werkkring, de
straat, waar ge woontDenk nietik weet niets van
politiek, ik ben nog te jong. Jong gewend, oud gedaan
In den komenden winter zullen wij vergaderingen houden
tot onderlinge bespreking van alles, wat de vrijzinnige
partijen aanbelangt. Komt dan om uw geest te verrijken,
uw principes te vormen.
Vooral tot u, jongelui der arbeidende klasse, is onze
oproep gericht.
De club als zoodanig heeft geen politieke kleurzij
kan omvatten alle fracties der liberale partij.
Leeftijdsgrens is 18 jaar. Contributie is geheel vrij.
Ook kent onze club begunstigersalle steun wordt
dankbaar aanvaard.
Nogmaals dringen wij er bij U op aan sluit U aan
bij onsDenkt aan den toestand van 't oogenblik in
Nederland en in Schiedam en vooraldenkt aan de
toekomst
Geeft zoo spoedig mogelijk uw naam en adres aan
een onzer op, zoo ge lid of begunstiger wilt worden.
Alle inlichtingen verschaffen wij U gaarne.
Het Bestuur der Vrij zinnige Propaganda-Club
D. RIS Jzn., VoorzLange Nieuwstraat 91.
W. N. A. i). HOUT, SecrSchoolstraat 10.
A. DIRKZWAGER, PennL. Haven 152.
Th. L. v. d. KORT, Buitenhavenweg 114.
P. DE RUITER, Kethelstraat 24.
Mevrouw Elise van Calcar, uit wier boek ik de vorige
maal gen stukje overnam, is de bekwame en verdien
stelijke vrouw geweest, die geheel haar leven besteed
heeft om in ons land de denkbeelden van Fröbel te
verbreiden en aan de kleine kinderen, dat „spelende
leeren" te verschaffen, dat hen nu in menige goede
fröbelschool gegeven wordt
„Maakt de kinderen gelukkig", dat was het levens
doel van deze edele vrouw.
Zij was het, die het eerst een inspectiereis ondernam
om den toestand der klemkinderscholen op te nemen,
welke toestand toen meer dan erbarmelijk was. Deze
zoogenaamde scholen waren slechts plaatsen, waar de
kinderen' bij elkaar bewaard werden. Nu nog is de
naam bewaarschool gebleven, ook waar de school ver
beterd is.
Maar Elise van Calcar werkte niet alleen voor de
verbetering van het onderwijs, zij wilde vooral ook
invloed uitoefenen op de moeders. Het is nog maar
enkele jaren geleden, dat de tachtigjarige vrouw geregeld
voordrachten hield over opvoeding, voor een zaal vol
jonge moeders, en in al haar geschriften wendde zij zich
nooit uitsluitend tot de onderwijzeres, maar vooral ook
tot de moeder van het kind. Zij wilde, dat de fröbel-
methode, zoowel in huis als op school, zou worden
toegepastzij wilde, dat de moeder wat minder tijd zou
besteden aan het borduren van de jurkjes en wat meer
aan het verstandig spelen met het kind zelve.
Van deze geschriften hebben echter nooit de moeders
uit de arbeidersklasse iets geprofiteerd. Ze kwam alleen
ten goede aan die klasse, waar de vrouw niet in over
dadige weelde leeft, maar toch het zwaarste werk door
anderen kan laten verlichten en dus eenigen tijd kan
vrijmaken om zich met de kinderen bezig te houden.
Daar kan men zich ten nutte maken, wat de nieuwe
opvoeding verlangde, daar werd de jeugd der kinderen
met recht gelukkig gemaakt
Maar nu komt de tijd, dat ook de moeder uit de
arbeidersklasse ontwaaktIn het licht van het socia
lisme krijgt de wereld ook voor haar een anderen aan
blik. En, alsof het een verrassing ware, ziet zij nu de
de schatten van grooter geluk, hooger ontwikkeling,
liefelijker beschaving voor haar klaar liggen. Ja, al die
groote wijze mannen en vrouwen, die ons verder brachten
op den weg der beschaving, werkten ook voor u, gij arme
zwoegsters, gij moeders der arbeiderskinderen Tracht
naar hun woorden te luisteren, heft u op uit den toe
stand der gedruktheid, doet wat ge kunt om wat tijd
te vinden voor u zelf en uwe kinderen
Niet om uw kinderen een cursus in 't fröbelen te
geven; daarvoor hebt ge natuurlijk geen tijd en dit
geschiedt ook veel beter op de voorbereidende school.
Maar uit de methode, die Elise van Calcar beschrijft
en die uitgedacht is door groote kindervrienden, kan
men vooral goed leeren, hoe het fijne raderwerk van de
kinderziel werkt en hoe men het jonge kind reeds vroeg
kan gewennen om juist op te merken, te vergelijken
en oordeelen. En wie dit goed inziet zal het onwille
keurig in toepassing brengen in den dagelijkschen om
gang met het kind. Op deze wijze werkt de moeder
mede om den grond toe te bereiden, waarin het zaad
van onze schoone beginselen rustig zal kunnen ont
kiemen.
(Wordt vervolgd),
M. W.
B. v. B.
Het Borg-, l*of- of Credietstelsel, hare
oorzaken en gevolgen.
Tot de meest vergiftige woekerplanten die hare
wortels vastklemmen aan alles wat in en onder haar
bereik komt, of in andere termen uitgedrukt tot een
der gevaarlijkste chronische ziekten welke voortvloeien en
onafscheidelijk zijn verbonden aan het economisch bestaan
der z.g.n. beschaafde menschheid, behoort wel die kanker
in onze samenleving: het Borg, pof- of Criedietstelsel.
Of deze woekerplant reeds nu al met wortel en tak
is uit te roeien moet beslist ontkennend beantwoord
worden, omdat het bestaansleven en de bestaansvoor
waarden der meesten van dien aard is, dat zij niet ge
regeld en als regel kunnen voorzien in de noodzake
lijkste behoeften voor zich en de hunnen- onder
broken als dien regel wordt door slapte en werk
loosheid in het bedrijf, en ook nog door andere om
standigheden als ziekte e.d. Voegen wij hierbij nog,
dat bij hen de z.g.n. vaste arbeiders omdat zij
vast werk hebben doorgaans de loonen op zeer laag
peil staan, komen zij ook, zoo goed als die anderen
voor een geregeld tekort te staan, of m.a.w. hun
koopkracht is niet toereikend om te voorzien in alle
levensomstandigheden in het noodige.
Men moet leven, men moet zich voeden, kleeden, in
mindere of meerdere mate voldoen aan de eischen
des levens.
Men moet zich voeden, doet men dat niet dan sterft
men den hongersdood, maarom zich te voeden
heeft men voedsel noodig, en om voedsel te krijgen
heeft men geld noodig. Heeft men het laatste niet,
dan krijgt men het eerste niet en krepeeren is dan de
boodschap.
De broodwinner is werkloos of heeft te weinig werk,
alzoo te weinig inkomen voor het hoogstnoodige,
zonder dat hoogstnoodige gaat zijn gezin ten onder, en
wat nu te doen?
Stelen dat gaat niet (vooral in 't klein niet, in
't groot gaat dat beter).
Bedelenmag ook niet want in beide gevallen
maakt men kennis met de Justitie.
Maar wat dan men gaat toch liefst niet dood
van den honger! En men schaft raad.
Men poogt bij dezen of genen winkelier, bakker of
melkboer crediet te krijgen tot de tijd er is, dat weer het
werk en alzoo het inkomen vermeerderd. Veelal gelukt dit
en men is tijdelijk gered, en is alzoo, zonder darUten
het zelf maar kan helpen, het borg-, pof- of crediet-
stelsel de deur binnengehaald.
Wat hiervan de gevolgen zijn weet helaas menigeen,
die in dergelijke omstandigheden verkeerd heeft. Men
is kwijt het beetje zelfstandigheid wat men anders nog
bezat, men is gunsteling geworden van hen wier be
gunstiger men liefst had gebleven, men is de begenadigde
geworden van hen die wij liefst flink en fier in de oogen
zouden willen zien, men moet zich laten welgevallen een
behandeling die men voorheen met verontwaardiging en
zeer gestreng zou gelaakt hebben, men is in handen
van den leverancier, zoowel moreel als financieel. Het
gevolg is dat men de meest onheusche behandeling zich
moet laten welgevallen en dat men voor de be
trokken waren meer moet betalen dan zij die contant
koppen, ergo, het gezin, dat reeds tekort komt, raakt
er dieper onder, komt er niet weer uit, loopt gevaar
gedemoraliseerd te worden en de leden individueel krijgen
NAAM.
RESULTAAT.
De Hr.
•Burger
Vrije dagen
il
Krommenhpek
n a
jl
Smit
n u
v. d. Vlies
n n
v. Woerkom
n n
v. Zwienen
n n
Hakkert
11 11'
Vellekoop
ri n
Verhage
n n
Mej.
Krabbendam
li m u
Rammers
Pers. wil ze niet hebben.
De Hr. Den Brinker
De deur gewezengeen vrije
dagen.
Kester
We hadden met zijn zaken niets
te maken.
Kreuger
Heeft geen knechts.
v. d. Meer
Houdt niet van den bond;
geen vrije dagen.
v. Rhijn
Denkt er niet over.
Mej.
Steenhorst
Denkt er niet aan.
v d. Krogt
Denkt er niet aan.
v. d.. Velden
De gezellen hebben iedcren dag
(de Kaptein)
vacantie.
