Ditjes en Datjes.
Woningnood.
Uit ons vereenigingsleven.
Ingezonden.
ging" natuurlijk in. Aan de solidariteitsstakers werd
eene circulaire gericht, waarin hen werd geraden vóór
81 October zich voor wederopvatting van den arbeid
aan te melden.
Zoo niet, dan zouden hun plaatsen door christelijken
worden ingenomen.
De betrokken vereenigingen van metselaars en opper
lieden besloten den arbeid niet te hervatten, geen
enkele meldde zich dan ook bij de patroons binnen
dien termijn aan, zoodat het te gebeuren staat dat de
beide „besmette" werken door onderkruipers zullen
worden bezet en afgemaakt. Wanneer dat zal aanvangen
staat nog niet vast, maar het kan elk oogenbb'k worden
verwacht. En dan zullen de patroons de uitsluiting
opheffen. Wat dan? In de eerste plaats kunnen de
uitgestotenen trachten door posten, overreding enz. de
christelijken te bekeeren. En als dat niet lukt, dan
kunnen zij het werk hervatten en de heiers weer alleen
laten staan, of een contra-staking proclameeren.
Daaromtrent zijn nog geen vaste besluiten genomen,
maar dezer dagen moet toch de beslissing vallen.
Inmiddels is te Amsterdam een tweede staking uit
gebroken van een 300 werklieden bij den bouw van
het nieuwe Westelijke Spoorwegviaduct. De terrein
arbeiders vragen verhooging van het uurloon van 23
op 25 cents per week en een 10-urigen arbeidsdag, de
mannen, die het bijzonder gevaarlijke „caisson"-werk
doen, eischen een loon voor allen van 50 cents per uur,
en een wijziging in de arbeidsregeling waardoor het
werk wat minder levensgevaarlijk worden zal dan het
nu is.
Resultaten der vakbeweging.
Gaven wij de vorige week een overzicht van de
resultaten der Duitsche vakbeweging, thans laten wij
een voorbeeld volgen uit ons eigen land.
De Timmerman, het vakorgaan van den timmerlie-
denbond, geeft een lijstje van de plaatsen waar sinds
het oprichten van een vakvereeniging het loon in het
timmervak is verhoogd.
Zoo was het loon bij de oprichting der timmerlieden-
vereeniging in Assendelft 15 cent, nu is het kort gele
den gebracht op 20 cent per uur. Te Amsterdam
bracht men het loon in ongeveer 10 jaren tijds van 18
op 28 cents per uur. In Assen was het loon bii de
oprichting der vereeniging 15 en in 1904 was dit 17 ct.
per uur. De timmerliedenvereeniging te St. Anna
Parochie bracht het loon van 12 op 14 cent per uur.
Alkmaar van 16
Bussum 17
Baarn 18
Delft 15
Deventer 14
Dordrecht 15
Enschedé 14
Groningen 17
Goes 14
Den Haag 16
Hilversum 16
Hoogez. Sappemeer 15
Leiden 16
Leeuwarden 13
Middelburg 14
Rotterdam 20
Scheveningen 18
Sneek 16
Utrecht 15
Veendam 15
Warga 12
Weesp 16
Wormerveer 16
Zaandam 16
Breda 12
Gouda 14
Stadskanaal 14
IJmuiden 20
Inderdaad een merkwaardig
waaruit de kracht en de goede
niging geleerd kan worden.
op 20 ct. per uur.
m 22
20
19
16
18
18
20
16
25
22
17
18
18
16
23
21
18
22
17
15
20
18
24
16
16
en waardevol lijstje,
invloed der vakveree-
De woningnood te Schiedam is tot een ergerlijke
hoogte gestegen. Wij zullen daarvan een sprekend
voorbeeld geven.
De fabriek van de firma Smulders heeft op dit oogen-
blik een 500 man aan het werk. Dit getal zal gelei
delijk, en waarschijnlijk in zeer korten tijd, tot 2000
en meer stijgen.
Van die 500 hebben er een groote 150 geen woning
te Schiedam kunnen vinden. Is dat reeds erg voor de
ongehuwden, een ramp en een hemeltergend schandaal
is het voor de gehuwden, waarvan er
44 met de stoomtram heen en weer gaan,
7 per spoor op een arbeidskaart heen en weer reizen,
20 uit armoe te voet naar Delftshaven en verder
tot achter in Rotterdam loopen,
4 van Maandag tot Zaterdag voor f 4.50 hier in
de kost zijn en van Zaterdag- tot Zondagavond
bij hun vrouw en kinderen te Slikkerveer.
Voor die allen is het de boodschap, om 4 uur of
half 5 op te staan ten einde tram of trein te kunnen
halen of te voet bij tijds aan de fabriek te zijn, waar
een hondsch boetestelsel iederen dag tientallen wegens
telaat komen met inkomstenvermindering bedreigt.
En als zij dan van 6 uur 's morgens tot 7 uur
's avonds in één stuk aan de fabriek zijn geweest, waar
zij hun 60 minuten middagschaft hebben mogen door
brengen met het eten van een stuk brood en het drin
ken van een blikje water, dan kunnen zij eerst nog
tot één uur en 5 kwartier toe loopen of trammen om
eindelijk afgetobd en moedeloos thuis te komen, en
gauw naar bed te kunnen gaan, want den volgenden
morgen is het weer om 4 uur of half 5 het bed uit.
Op het stadhuis hemelen liberalen en clericalen elkaar
op en toasten op de schitterende toekomst van Schiedam
als handelstad en fabriekstad De arbeidersbevolking
telt niet mee voor die heeren, die mag waarde helpen
voorbrengen en haar arbeidskracht verkoopen van 's mor
gens 5 tot 's avonds half 9 en als het moet nog langer.
Voorziening in den woningnood, dat moest het eerste
nummer op de rooster van werkzaamheden van den
gemeenteraad zijn, maar
Straks zullen libei alen en clericalen samen een
nieuwen burgemeester begroeten en betoasten, buiten
de groote arbeidersbevolking om en boven haar hoofden
heen. Maar ook deze tekortkomingen zullen zich
wreken.
Arbeiders, vereenigt u, maakt samen een eind aan
den woningnood en zooveel anderen arbeidersnood
Zoolang die liberale en clericale heeren niet bang zijn
voor uw macht, trappen ze u of doen ze of gij er niet
zijtOrganiseert u dan, gaat eischen wat men u
onthoudt, en uw recht zal u gegeven worden.
Alg. Coöp. Bakkerij. In de jaarvergadering,
vorige week gehouden, kwam prachtig uit, welk „coöpe-
ratie"-begrip sommigen coöperators bezielt. Het element,
dat van begin af zich op deze onderneming heeft geworpen
met het verheven doel: „na winst méér winst" is schijn
baar sterk groeiende en, tenzij er een onverwacht en
belangrijk tegenwicht komt, is het te voorzien dat het
enkel dividend-jagend element na korter of langer tijd
overheerschend wordt.
Nog openbaart die strooming zich in onbeduidende
figuren. Maar ze winnen in aantal.
Het voorstel tot verhooging van de vergoeding der
bestuursleden vond natuurlijk van die zijde verzet.
Men zag in die verhooging het gevaar van baantjes-
jagerij. En meneer Van Gerven, die de vergadering
der „Algemeene" heeft uitverkoren tot arena zijner
kletszucht, verkondigde dat hij wel bestuurslid op-een
koopje zou willen wezen, welk aanbod door een der
aanwezigen onderkruiperij werd genoemd. En 't spreek
woord zou in deze ook wel eens volop waar kunnen
zijn, dat goedkoop duurkoop is.
De verhooging werd echter toegestaan.
Twee brievenbestellers vonden de positie der bak
kersgezellen bij de „Algemeene" te weelderig. De 8
pCt. van de winst, statuair aan het personeel toege
kend, zagen zij liever ook nog door de leden opgeslokt.
Hetzelfde gevoelen had men ten opzichte van het
fonds voor „algemeene belangen," maar waar men dat
alles nog niet kan inpalmen, is er, naar wij vernemen,
reeds nu een clubje (waaronder natuurlijk Van Gerven)
aan 't jjveren om statuten-herziening te verkrijgen.
Voorts sprak men met verontwaardiging erover, dat
de gezellen nog een liter melk per dag verzwelgen.
Allemaal schade voor 't dividend.
Bij de bestuursverkiezing werd v. Wnrmond, een
geziene figuur in de coöperatie, tot bestuurslid ver
kozen in de plaats van den secretaris Moer man. Deze
werd echter later gekozen in de plaats van Hilkhuyzen,
die bedankt had.
Het bestuursvoorstel aan de bakkerij een sigaren
fabriek te verbinden om alzoo den heer Hilkhuyzen
onder dak te brengen, werd verworpen. Of nu de
bakkerswinkel in 't vervolg tóch sigarenwinkel mag
blijven, werd niet gevraagd.
Intusschen komt dit besluit ons als het verstandigste
voor, dat genomen is.
Doof. Schoon we op verzoek reeds twee
malen onze Gezondheids-commissie wezen op een geval
van ernstige vervuiling hier ter stede, is de toestand
in het bedoelde pand (Oosterstraat 8) totnogtoe dezelfde
gebleven.
We schijnen dus aan doovemansdenrs te hebben ge
klopt. Waar we echter van meening zjjn, dat inge
grepen moet worden willen we ook nog voor de
derde maal op het feit attendeeren, ons voorbehoudende,
als het ook nu weer tevergeefs is, de Gezondheidsraad
met het geval in kennis te stellen.
We hebben van den ijver onzer Gezondheids-com
missie wel eens betere gedachten gehad dan we op 't
oogenblik ondervinden.
Vanwege de zuinigheid. Het trottoir langs
de Beurs wordt verstraat. Er komen groote, platte
tegels. Erg mooi maar ze zien er uit, of ze bar
prijzig zijn. Twee straatmakers verrichten het werk.
Vanwaar die verstrating? Was ze noodzakelijk? In
't geheel niet. Het straatje was lang niet slecht.
Waarom dan die kosten gemaakt worden? Ja, dat is
voor een gewoon sterveling niet te begrijpen,
De zuinigheidswegen bij Gem. werken zijn wonder
baar
Gemaakte bewegingen. De serenade, Dinsdag
aan den burgemeester gebracht, was een fiasco. Onze
schntterij-muziek was zoo erbarmelijk slecht op dreef,
dat men z'n hart vast en z'n ooren dicht hield. Vanaf
de stadhuistrappen deed men al z'n best om'n „hoera!"
van de massa menschen los te krijgen 't lukte niet.
De menschen bleven zoo koud mogelijk.
Als er ooit een gemaakte beweging is geweest, dan
is het de huldebetooging aan den heer Versteeg.
Allerlei.
Boekh. tot jongste bed.: Wie zijn die heeren, die nu
nog in hun zomerjasje rondloopen?
Jongste bed. (lid van Mercurins): Weet U dat niet?
Dat zijn de bestuursleden van „Mercurius", afdeeling
Schiedam.
Boekhouder: Maar wat mankeert die lui dan?
Jongste bed.: Die hebben na nog last x&n tropische
warmte.
(Zie no. 2126 en 27 van „Mercuris.")
ANS.
Bakkersgezellen. In de vorige week gehouden
vergadering werd, nadat door den voorzitter doel en
werktog van een Bureau voor Arbeidsrecht waren uiteen
gezet, besloten f3 uit te trekken voor het Bureau van
Advies, door den Schied. Bestuurdersbond op te richten.
Metaalbewerkers. In een cursusvergadering
van de afd. „Schiedam" van den Metaalbewerkersbond
sprak De Bruin over de taak van een Bestuurdersbond,
speciaal wijzende op de noodzakelijkheid van een Bureau
van Advies.
Beslóten werd het Bureau van den S. B. B. financiëel
te steunen.
De Vroedschap van „Vlaardinger Ambacht."
Om te voldoen aan ee.n tot mij gericht vereerend
verzoek, toog ik in den morgen van den 31ste van
Wijnmaand in het jaar onzes Heeren 1905, jas dicht
geknoopt, en gewapend met een stok ter beveiliging
van eigen lijf en leven voor kwaadwillige honden, den
Holijerweg op, om aldaar getuige te zijn van het „be
stier" van Vlaardinger Ambacht en omstreken, of anders
gezegd, om aldaar bij te wonen een zitting van boven
genoemde Vroedschap.
Het is, zoo dacht ik, geheel iets anders, zoo'n gang
over een grindweg naar een hoerenhof stede, dan het
zelfde over keien en straatmoppen naar een echt Raad
huis.
Er ligt iets kalmeerends in het eerste, terwijl men
bij het andere min of meer geagiteerd is.
Deze raadszitting, zooals gezegd, moest wegens ver
bouwing van het eigenlijke raadhuis worden gehouden
op de boerenwoning van den heer Ph. v. d. Kooi, Holijer
weg, en dat de leden dier Vroedschap niet gewoon zijn
aan vreemde pottenkijkersbleek mij alras, want, toen
zij met hun gespan het ert opreden werd ik door hen
gemeten van het hoofd tot de voeten. De gewapende
macht in den persoon des „Veldwachter gemeente
bode" verscheen ook gauw op het tooneel, de Vroede
mannen werden binnengelaten, en zoo leefde ik in af
wachting van de dingen die komen zouden. Niet onver
meld mag blijven, dat ik, vóór dat de zitting begon,
beleefd werd uitgenoodigd mij te begeven in de woon
kamer van den bewoner der „Stee."
Opeens klonk een schel (geen electrische) doch een
tafelschel, de veldwachtergemeentebode, ontdaan van
z'n sabel en zich z'n waardigheid ten volle bewustzijnde
riep in den „gang" „Openbare Vergadering."
Hij deed dat goed, alhoewel niet met zoo'n sten-
tarstem als de Vlaardingsche Conciërge, ik zag van
hem ook niet die arm en beenzwaaiengen zooals bij den
andere, doch het ging alles in overeenstemming met
geheel de omgeving, hij deed dat kalm, er lag zelfs
iets plechtigs in.
Ik trad binnen en bevond mij midden in het gezel
schap in de „hoogkamer" der woning, werd door den
voorzitter beleefd uitgenoodigd plaats te nemen in de
daarachter liggende kamer, nam een stoel en plaatste mij
in de „porte brisé" vis a vis tegenover de heeren, en de
zitting begon met het lezen der notulen door den
voorzitter.
Wat ik hierbij bewonderde, dat was de radheid van
tong van dezen ambtenaar.
Na deze verrichtirg, kregen we een discussie over
takken van boomen die te laag hingen, en hinderlijk
waren voor de passage, waarop volgde een eerbiediglijk
verzoek van den caféhouder de Vette aan de halte
Schiedam sche dijk, om toch wel vergunning te mogen
krijgen voor het tappen van sterken drank.
De voorzitter stelde voor dit adres voor kennisgeving
aan te nemen, aangezien over deze zaak al herhaalde
malen gediscusseerd was, en dat een vroeger Raadsbe
sluit in overeenstemming was met de drankwet.
De heer Man in 't Veld, die voor deze zaak al
meermalen in 't vuur is geweest, was van meening dat
deze vergunning toegestaan kon en moest worden, omdat
de „Wet" het niet belette. De voorzitter zeide dat het
heelemaal overeenkomstig de Rjjkswet was, waarop de
heer Man in 't Veld zeide, zich daarin vergist te heb
ben en nadat hij opnieuw geconstateerd had dat deze
maatregel een oorzaak is van gegronde haat, dat hij
n 15
r> 22
