St. Nicolaas-Veruassingen.
No. 40,
ZATERDAG 2 DECEMBER 1905
5e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij
4e kwartaal 5e jaargang.
Afdeelings nieuws.
Sint-Nicolaas-Feest.
FEUILLETON.
Nog eens gemeentelijke woningbouw.
Uit het Buitenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal I 7
franco per post 30 cent hj voorStaling.
Losse nummers 2 cent.
Bureau van JRedactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Oosterstraat 54.
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken yoor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Wo°nsdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Aan alle Abonné's
In den loop van de volgende week zal de Administratie
weder over de abonnementsgelden beschikken.
Houdt dus allen het geld gereed!
Ons stukje van de vorige week schijnt door velen
niet goed begrepen te zijn.
Er zijn er die denken dat b.v. een vrijgezel partij
genoot geen zusjes of broertjes naar het feest kunnen
zenden. Dit is een verkeerde opvatting. De commissie
heeft dit niet zoo bedoeld. Evenals andere jaren kunnen
zij hun zusjes of broertjes opgeven.
Ook denkt men dat wij kinderen zullen weigeren van
personen die door bizonderen en afdoenden reden geen
lid der partij kunnen zijn. Ook dit bedoelt de commissie
niet met het stukje. Wij weten heel goed dat er per
sonen zijn die reeds menigmaal getoond hebben bij ons
te behooren, maar om redenen, (waarvan zeer velen ge
grond zijn) niet kunnen aansluiten. Deze menschen be
schouwen wij voor deze gelegenheid als partijgenooten.
Immers wij kunnen geen andere term gebruiken als
partijgenoot of geestverwant. Bij zoo'n gelegenheid,
wij herhalen dit, noemt alles zich geestverwant, dus
zijn wij verplicht deze ruimte een beetje te beperken.
Wij zeiden er zijn zeer veel gegronde reden van en
kelen personen, maar er zijn er ook die werkelijk bij
ons hooren, maar om kinderachtige reden zich niet
aansluiten. Ook deze beschouwen wij bij ons te be
hooren, maar toont dan ook dat wij goed gezien heb
ben en sluit u aan.
Elk weet nu voor zichzelf wel of hij of zij kinderen
kunnen zenden.
t Is waar, ons artikeltje was de vorige week niet vol
ledig genoeg, maar ook veel is verkeerd begrepen. Wij
hopen dat hiermede voldoende inlichtingen zijn gegeven.
Let nu vooral goed op het volgende
1 ot Zaterdag 2 Dec. worden nog kinderen ingeschre
ven bij de commissie-leden. Verder bestaat daarvoor
gelegenheid ^p Zondagmorgen 3 December van 10
tot 12 uur, in Constantia. Na 11 uur wordt beslist
niet meer ingeschreven.
Men denke er om dat dit schriftelijk moet geschie-
dee (zie „De Moker" van de vorige week).
Ieder kind moet een kaart hebben. Deze kaarten
zijn op naam en strikt persoonlijk. Ouders en verdere
begeleiders van kinderen die in 't bezit ven een kaart
zijn, hebben zonder kaart toegang. Men wordt beleefd
verzocht het aantal begeleiders zoo veel mogelijk te be
perken, liefst niet meer als één voor elk gezin, doch in
geen geval meer als twee.
De kaarten zijn verkrijgbaar op Zondag j December
s avonds ten acht uur in „Constantia," zij worden alleen
afgegeven aan de kinderen zelf of hun ouders.
Kaarten welke Zondagavond niet worden afgehaald
verdwijnen in de snip perm and, mits vooraf aan de com-
Wat daaronder al niet te rekenen valt!
Neen, laten we dat niet opsommen. We zouden
moeten spreken van konkelarijtjes tusschen verloofden,
van hoofdbrekens van kindervrinden, onverschillig of ze de
milddadige hand uitstrekken naar de gezellige feestkamer
in het huis van den rijke of in de één-kamerige kluis
van den arme; wij zouden moeten spreken van kinder
vreugde daar, waar het geheele „verlanglijstje" werd
vervuld, en daar, waar slechts in ruil voor wat hooi een
enkel stukje suikergoed in het klompie- onder den
schoorsteen getooverd werd. We zouden moeten be-
toogen dat St. Nicolaas, hij moge zoo sympathiek zijn als
hij wil, toch bij zijn bezoeken geducht rekening houdt
met de factor der welgesteldheid.
Dat is ook al weer de zwakke zijde van dezen grooten
manverschil moet er wezen.
Dit weten we eenmaal en als verstandige menschen
schikken wij ons in de noodzakelijkheid. En gaan we
voort, ieder op zijn wijze, ons illusiën te scheppen over
de verrassingen die de goede Sint ons bereiden zal.
Als we nu zélf maar eens wat over 'm te zeggen had
missie is verzocht ze te bei.aren. Tevens wordt Zon
dagavond bekend gemaakt welke dag en welk uur het
feest zal plaats hebben.
De Commissie.
In eenige groote bladen stond dezer dagen een onge-
teekende advertentie, vermoedelijk afkomstig van ons
gemeentebestuur, waarin het particuliere kapitaal uitge-
noodigd wordt, zich den woningnood te Schiedam aan
te trekken en arbeiderswoningen te gaan bouwen, omdat
daaraan zulk een gebrek is. Het is jammer, dat de
cijfers, die De Moker onlangs meedeelde over woning
gebrek om de arbeiders aan de Smuldersfabriek, niet
in die advertentie zijn opgenomen. Dan was het parti
culiere kapitaal stellig onmiddellijk vermurmd en zou
direkt van zijn overvloed over onze zwarte jeneverstad
hebben uitgestort. Want niets is menschlievender dan
het kapitaal, dat zonder ophouden krokodillentranen
huilt over de ellende die het kapitalisme dagelijks
schept, en dat van zijn reuzenwinsten dagelijks heel
kleine beetjes afstaat om als een barmhartige Samaritaan
wel te doen en iets te verzachten van die ellende, door
het kapitalisme zelf in de wereld gebracht. En het
Schiedamsche gemeentebestuur, onvervalscht klerikaal in
meerderheid, met een onvervalschte kapitalistische libe
rale bourgeois-oppositie, vloeit over van christelijke
aandoeningen van medelijden en mededoogen en roept
de hulp in van het even christelijk-medegevoelde par
ticuliere kapitaal, om die gruwelijke ellende van den
Schiedamschen woningnood te helpen verzachten.
Het gemeentebestuur doet' zelfs nog meer. Het staat
de Gezondheidscommissie gelden toe voor een woning-
onderzoek. En die commissie zal een rapport uitbrengen
over den woningtoestand, aan den Gemeenteraad. En
zeer waarschijnlijk zal de slotsom van dat rapport zijn,
dat van medisch-hygiënisch standpunt de toestand niet
ongunstig genoemd kan worden, wat dan zeggen wil
dat de woningen geen onmiddellijk ziekte- of besmet-
tingsgevaar opleveren. Het Schiedamsche gemeente
bestuur kan dan op grond van dat rapport verklaren,
dat het met den woningtoestand te S. niet ongunstig
staaten zelftevreden kan het dan verder adver-
teeren om particulier kapitaal.
Maar het gemeentebestuur verzuimde van dat medisch-
hygiënisch woningonderzoek (het eenige waarmee de
Gezondheidscommissie te maken heeft) een maatschap
pelijk woningonderzoek toe te voegen. Want het woning
vraagstuk is behalve een medisch-hygiënisch ook een
sociaal vraagstuk. En dit laatste is er zelfs verreweg
het belangrijkste deel van. Waarom benoemde het
Gemeentebestuur nog niet een dergelijke commissie voor
maatschappelijk woningonderzoek? samen te stellen uit
afgevaardigden van den Schiedamschen Bestuurders-
bond, Patrimonium en den R. K. Volksbond
Een commissie voor maatschappelijk woningonderzoek,
die vooral niet te klein moet zijn, over voldoende subsidie
uit de gemeentekas moet kunnen, beschikken en over
volledige medewerking van de betrokken gemeente
ambtenaren, en een bekwamen rapporteur moet hebben.
denAls we b.v. eens konden gebiedendenk hier
eens aan, Sint, en ookvergeet dat vooral niet.
Dat zou leuk wezen Als de heilige man eens zóó
vriendelijk ware, bijv. de redactie van De Moker uit te
noodigen hem tot gids te dienenAl houdt-ie d'r dan
ook een Sinter-Klaas-achtige manier van reizen op na
al zou 't ons misschien wat vreemd vallen met de teugels
van het witte ros in de hand over de daken te moeten
exerceeren, toch zouden we, terwille van de goê zaak,
ons daar wel in zien te redden.
Waarheen zouden we al niet met 'm trekken
Kijk 'reis, Sint, aan onzen Maas-oever een spiksplinter
nieuwe fabriek. Wat 'n kunstwerkHola, schim-
meltje, sta 1 Wil uwe heiligheid niet eens een kijkje
nemen Van Smulders is-t'ie. Een pracht, hé O,
nee, de loonen zijn niet hoog, eigenlijk wat erg laag,
weet u 't Heeft zeker wel veel van een uitbuitings
systeem op groote schaal, dat er wordt toegepast.
Wilt u geen fabrieken meer zien? Nou, da's jammer
we hebben hier anders nog onze kaarsensalon, onze
glasfabrieken enz. enz., die voor H.H. aandeelhouders
nog altijd pracht-paleizen zijn
Ja, maar nu worden we toch met ons zelf verlegen,
waar we u 't eerst brengen zullen. Hola, Zwart-Jan,
voor jou hebben we eerst wel 'n vrachie. Wil je maar
inpakken
Allereerst een mooie collectie speelgoed, die hie"r
vroeger tot de uitrusting van Schiedam's weerbaarheid
Een commissie die de woningen moet onderzoeken naar
de maatschappelijke eischen die aan een woning behoren
gesteld te worden, en dus ruimte, licht en lucht, bewoon
baarheid en gezelligheid in verband met huur en loon
heeft na te gaan. Kortom, een commissie, die heeft te
onderzoeken, in hoever de Schiedamsche woningen, in
de eerste plaats de arbeiders-woningen, voor een behoor
lijk familieleven geschikt zijn, en in hoever de huren
geëvenredigd zijn aan loonen.
Zoolang het Schiedamsche gemeentebestuur een der
gelijk onderzoek achterwege laat, staat het schuldig aan
grof plichtverzuim tegenover het grootste deel der bevol
king, de arbeidersbevolking. Wel roept het het particu
liere kapitaal op om winst te komen maken uit den
woningnood en van dien woningnood te komen gebruik
maken teneinde hooge huren te persen uit schamele
loonen. Wel laat het door een Gezondheidscommissie
de hygiënische onschadelijkheid van de arbeiderswonin
gen vaststellen. En wel mergelt het schoolgelden en
plaatselijke belasting uit de treurig kleine arbeiders
loontjes, om daardoor de meergegoeden wat minder te
kunnen belasten. Zoo werken particulier kapitaal en
gemeentebestuur broederlijk samen aan de zuigpomp op
de arbeidersbeurzen.
Maar het gemeentebestuur steekt geen vinger uit voor
voorziening in den woningnood en verbetering in den
maatschappelijken woningtoestand. Met hardvochtig kapi
talistisch klassebewustzijn, dat alleen liefdadigheid maar
geen recht kent tegenover de uitgebuiten door het
kapitaal, onderzoekt het en adverteert het en laat verder
alles blijven zooals het is.
Russische Revolutie. In Sebastopol, een stad
aan de Zwarte Zee en bekend door het gebeurde met
het eerste revolutionaire schip „de Potemkin", is een
opstand uitgebroken onder de soldaten. Heele regiment
en hebben zich bij de Revolutie aangesloten en zij die
tot onderdrukking kwamen, liepen met muziek naar de
revolutionairen over. De matrozen van enkele oorlog
schepen kwamen zich bij de soldaten aan de wal
aansluiten. Samen hebben ze de orde hersteld een
heel andere „orde", dan de kapitalistische ze hielden
een vergadering, waar besloten werd niet te moorden
of te plunderen. Officieren zijn gevangen, kroegen
worden door eigen volk bewaakt, wat we er van hooren
is prachtig.
De Times verneemt uit St. Petersburg
Volgens een telegram uit particuliere bron, die alle
vertrouwen verdient, zijn de opstandelingen zoodanig den
toestand meester, dat de regeering zich genoodzaakt zal
zien, al hun eischen in te willigen.
Deze mededeeling bevestigt de officiëele berichten, die
zeggen, dat de autoriteiten niet met kracht het oproer
durven onderdrukken tenzij de regeering een zeer sterke
troepenmacht uit andere streken kan zenden om de stad
in te sluiten.
Onnoodig te zeggen, dat men zich wacht, deze be
richten bekend te makenmen tracht veeleer den ernst
van den toestand te bewimpelen. De orde en rust die
behoorde, maar waar waarvan we nu pas ontdekt hebben
dat het wat kinderspeelgoed is.
Dan hoüen we d'r nog een verzameling op na, die
ze hier brandspuiten noemen, maar die we bij geval
van brand niet gebruiken kunnen. Neem mee.
Dat geleerde gezelschap daar heet onze schoolcommissie.
D'r geleerdheid komt vooral uit in het vermoffelen van
lastige schoolzaken, waar een of ander hoofd z'n vingers
mee gebrand heeft. Met liefde mag je ze hebben, hoor.
O, jou gulzigaard zit je nou daar alweer naar te
gluren Maar je blijft er af. Onze vroedschap is ons
te heilig, hoorZeer kundige en respectabele menschen
zijn 't een enkele, ietwat losse klant uitgezonderd
En braaf conservatief, meneertje D'r is geen weerga
vanOok al weereen enkele maar, die tegen stroom
oproeit.
Och goê Sint, 't is waar, we hebben dezen keer
eigenlijk maar één wensch geef ons een burgemeester
asjeblieftMaar denk eromeen van ouden, zéér
ouden stempel.
Als ge dat doet en uw begeerige Zwarte heeft
z'n lange vingers niet uitgestoken naar Boterstraat 50
en de heele poppenkraam vandaar, met redactie en
correspondenten-leger niet weggekaapt dan zult ge
eens zien hoe men u hier loven will
Een burgemeester één, die vooral niet rood, niet
rose, licht of donker, maar' zwart, pikzwart is wat
zou dat een heerlijke Sint-Nicolaasverassing wezen
