No. 44.
ZATERDAG 6 JANUARI 1906.
5e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij
Bureau van Redactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Oosterstraat 54.
Stufeken yoor 't eerstvolgend
nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in bet bezit der Redactie zijn.
Iets gewichtigs.
Risico van den Arbeid.
Uit het Buitenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal 7
franco per post 30 cent j h] vooruüh^™9-
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Huishoudelijke Vergadering op Zondag 24
December, 's morgens 10 uur. Na de ingekomen stukken
behandeld te hebben werd overgegaan tot het voorlezen
van het jaarverslag, dat na eenige kleine opmerkingen
werd goedgekeurd- Wegens het bedanken van den
tegenwoordigen bode, werd S. van den Berg in zijn
plaats benoemd. Bij de rondvraag werd voorgesteld ons
te wenden tot de comm. voor inzameling voor de Rus
sische slachtoffers, met de vraag waarom de S. D. A. P.
in deze is voorbijgezien. Niets meer aan -de orde sloot
de voorzitter de vergadering met de opwekking om
met nieuwen moed deel te nemen aan den strijd voor
de ontvoogding van het proletariaat.
C. v. D. HOEVEN, Secr.
Het belangrijke bericht via Standaard door de geheele
vaderlandsche pers geëxploiteerd ten bewijze van de
ontzaglijke inkonsekwenties welke de sociaal-demokraten
zooal kenmerken, heeft Het Volk doen informeeren bij
den boosdoener in kwestie, Van KoL En het resultaat
daarvan, door ons hoofdorgaan gepubliceerd, willen we
ook ter kennis van onze lezers brengén, omdat ook
hier „het gewichtige feit" dapper werd mee-rondge-
baznind.
Het Volk meldt over „Van Kol in 't pak":
De kranten hebben zich eenige dagen geamuseerd
met het verhaal van Van Kol's portret in costunm van
Tweede Kamerlid, dat gevonden werd in den nagelaten
boedel van den vorst van Growa. Wij merken nu dat
partijgenooten belangstellen in de toedracht dezer zaak,
en hebben er Van Kol eens naar gevraagd.
Van Kol trok met zijn handkoffertje door Indië om
nieuwe kennis op te doen voor zijn grooten strijd. Op
audiëntie bij den gonverneur-generaal kwam hij in zijn
gewone pakje, want gala heeft hij niet, en het past
ook weinig bij zijn eenvoudige gewoonten.
Zoo kwam hij ook bij Indische vorsten om te spreken
over toestanden van land en volk. Met den radjah van
Gowa had hij een langdurigen omgang. De vorst liet
hem zijn land zien en vergezelde hem later op de reis
naar Lombok. Er ontstond een vriendschappelijke ver
houding, en deze brengt in Oostersche landen mede het
wederzijds geven van geschenken. De radjah schonk
aan Van Kol eenig vlechtwerk en wat handwerk door
zijn dochters gemaakt. Een tegenschenk moest daar
noodzakelijk op volgen. De radjah vroeg hem uit vriend
schap zijn portret, en uit nieuwsgierigheid het portret
in de kleedij der voor den oosterling hooge waardigheid
van Kamerlid. Een weigering zou onwelwillend zijn
geweest. Een demokratische uitleg waarom wij sociaal-
demokraten geen gala aantrekken, ware voor den
Indischen heerscher even onbegrijpelijk geweest als de
sociaaldemokratie zelve voor zulk een potentaat, die,
wat hij ook voor onderdanigheid aan de kompanie moge
verschuldigd zijn, tegenover zijn onderdanen geweldig
heerscher is
Van Kol beloofde het geschenk. In Holland gekomen
zocht hij een Kamerlid van zijn statuur en leende het
pak van den forschen heer Lieftinck. Den degen had
hij nog van zyn vroeger costunm als ingenieur van den
Indischen waterstaat. En zoo liet h(j zich fotografeeren
en zond zijn portret aan den radjah van Gowa.
Dat is de heele historie. Het pak heeft hy geleend
en ééns aangetrokken om den Indischen vorst plezier
te doen en om zijn belofte te houden.
„Iets is er, voegde Van Kol erbij, dat mij leed doet.
De radjah liet in zijn woning, waaruit alles was weg
gesleept, dat portret alleen achter. Dit getuigt dat er
wrok was in zijn hart, wantrouwen misschien tegenover
den blanken man, die ook al hem had misleid. Een
telegram door den radjah voor mij bestemd, is achter
wege geblevenhet werd door de autoriteiten opge
houden. Te Boni vond men in het vorstelijk paleis het
portret van de koningin, door haar bij hare troonbe
stijging aan den vorst gezonden, door een krisstreek,
naar men meldt, beschadigd."
de expedities naar hun land komen. Die verre vorstin,
die Kamer, die in hun oogen een groote macht is. Zij
hebben er hun hoop op gevestigd. De behandeling van
beide portretten getuigt van hun diepe teleurstelling.
Hiermee is dus de partij op de hoogte van het gewich
tige feit dat Van Kol zich eens verkleed heeft om een
Indisch vorst plezier te doen. Wie te ernstig is om
zich voor zijn kinderen in een Sinterklaaspak te steken,
moge het betreuren. Maar zoo zijn wij niet. En zeker
niet als wij aan Van Kol denken, die, als het erop
aankomt de belangen der Nederlandscbe arbeiders en
der inboorlingen van onze koloniën te verdeden, geen
vermomming aantrekt, maar er met zijn vollen sociaal-
demokratischen eenvoud op los slaat, dat d& splinters
er afvliegen.
Vier offers zijn weer gebracht.
In de kracht van hun leven zijn een viertal mannen
weggerukt uit hun gezinnen, waarvoor zij de kostwin
ners waren; vier gezinnen werden tegeljjk in rouw
gedompeld; vier gezinnen werden beroofd van hun
verzorger.
Was het wonder, dat de mare van het droevig voor
val overal met de grootste ontzetting werd vernomen?
Dat het dagen lang nog. overal het onderwerp der
gesprekken was Althans in de arbeiderskringen. Daar
werd, bewust of onbewust, nog méér gevoeld dan door
anderen, die niet in fabrieken hun dagen, hun leven
slijten. Daar werd, bewust of onbewust, gevoeld dat
het hier offers waren, gevallen op het veld van den
arbeidgevallen daar, waar ook zij ieder oogenblik
vallen kunnen; bedreigd door gevaren, waardoor de
betreurde getroffenen, bezweken zijn.
„Dat gevoel deed trillend mêe-gevoelen. Dat wet en
deed in al z'n somberheid opbruischen een onwille
keurige wrok tegen den arbeid, tegen de industrie in
't bizonder, die ze geëischt had. 't Waren bekenden
of onbekenden, 't waren lotgenooten, 't waren
arbeiders.
En menig bitter woord getuigde van sombere ge
dachten. Menschenvleesch is goedkoop, zeiën ze, en ze
bedoelden d'r eigen, arbeidersvleesch.
Ze scholden op die rotfabriekdie pestbranderij
„Dorpat" als wilden ze zich wijsmaken dat ze dat
aan de gevallenen verplicht waren.
De patroon zette een rouwadvertentie in de krant
en nam ander personeel aan.
Des anderen daags rookte en stoomde de „Dorpat"
weer alsof er niets gebeurd was.
En op Nieuwjaarsdag zijn ze begraven.
De scherpe, koude wind deed ze klappertanden
heen-en-weer dribbelden en trappelden ze; lang, zéér
lang werd 't geduld op de proef gesteld maar die
menschenmassa trotseerde 't alles. Ze bleef en werd
grooter en grooter.
Eén voor één werden ze gebracht. Dan was 'r be
langstelling. Dan was *t stil. Zélfs geen kou-rillen
meer.
't Ging toch eenvoudig; niets bizonders was 'r by
geen toespraken; „Crescendo" die een harer leden de
laatste eer bewees, zong niet.
Toch bleef die menschen-massa geduldig de plechtig
heid bijwonen. Tot het laatst toe. Als ware 't een
onuitgesproken protest tegen een scherp-opvallende
harteloosheid.
De ijskoude wind huilde over den doodenakker.
Dof dreunden de voetstappen over den hard-bevro-
ren grond.
De „Dorpat" rookte en stoomde.!
De oorzaak
't Werd voorgesteld als onvoorzichtigheid. En 't
werd gelukkig genoemd voor hemzelve, dat de onvoor
zichtige ook gevallen was.
De justitie stelde een onderzoek in loco in. 't Resul
taat hooren we misschien later.
Maar intusschen wordt reeds van verschillende zijden
beweerd, dat de beweerde o voorzichtigheid niet be
staat. Het heete water bij de zwavelzuur gestort, zou
geen stikgas kiinnen ontwikkelen.
Het enkele gebruik van zwavelzuur in de ijzeren bak
zou reeds oorzaak zijn dat zich zwavel-waterstof heeft
ontwikkeld.
D-s oorzaak
In koevele gevallen wordt niet dezelfde methode
gevolgd als in de „Dorpat" In hoevele branderijen
wordt niet eveneens zwavelzuur aangewend tot het
schoonmaken van het water-reservoir Is dit reeds
zonder bijkomende omstandigheden zoo gevaarlijk?
Dreigt ook anderen, dreigt nog zoovelen hetzelfde,
wat aan de werklieden in „Dorpat" overkomen is?
De oorzaakMen moet ze vaststellen en meedeelen.
En spoedig. De risico van den arbeid mag niet moed
willig worden vergroot, niet moedwillig worden be
stendigd.
Zekerheid is noodig. Een snel, openbaar onderzoek
geëischt, zoowel als de volledige openbaarmaking der
resultaten.
De Russische Revolutie.
Het roemrijke jaar 1905 zal steeds tot een der ge
wichtigste jaartallen in de geschiedenis der menschheid
behooren. Wat een ieder ondenkbaar scheen, gebeurde:
het oude, machtige absolutisme van den Czaar, dat
eeuwen wist te trotseeren, moest bezwijken onder de
mokerslagen van het moderne proletaiiaat. En nu?
Zal het aan het Czarisme gelukken in 1906 het feest
zijner wedergeboorte te vieren, zal de jonge Vrijheid
weer worden uitgedreven uit dit land met zijn klasse-
bewust, heldhaftig proletariaat
OnmogelijkDe duizenden en duizenden die gevallen
zijn in den st ijd voor het hoogste en het beste, wat
het leven waard doet zijn, hebben den weg gebaand
voor hen, die na hen komen.
Zij vormden de dappere voorhoede en waar zij hunne
levens gaven, om het aan alle beschaving vijandige
despotisme doodelijk te treffen, daar strijden zij niet
slechts voor een vrij Rusland, maar voor geheel de
menschheid Dat mogen wjj niet vergeten, wanneer wij
hoorendat in Moskou
de „orde" hersteld is.
Men schat het totale getal der gesneuvelden op 20.000.
Maar eerst na een tiendaagschen, verwoeden strijd is
't aan de dienaren van het Czarisme gelukt de beweging
daar ter plaatse nog eenmaal neer te slaan. De nauw
keurige beschrijvingen over de gebeurtenissen te Mos
kou hebben we nog niet ontvangen. Wjj weten slechts,
dat de revolutionairen voornamelijk bestonden uit ar
beiders, arbeidersvrouwen, mannelijke en vrouwelijke
studenten, enz.
Met onbeschrijfelijke doodsverachting werden de bar-
rikades, de tot vestingen gemaakte huizen en gebouwen
verdedigd. De arbeidersvrouwen streden aan de zijde
van hun mannen, meestal met revolvers gewapend,
terwijl de mannen in 't bezit waren van mausergeweren.
Ziehier een der aangrijpendste verhalen van den'strijd
In de woning van den uitgever Sijtin waren tachtig
a negentig revolutionairen verzameld, die elk oogenblik
schoten op voorbijgaande kleine patrouilles. Een groote
afdeeling infanterie omsingelde het huis. De revolu
tionairen werden gesommeerd zich over te geven. In
plaats van een antwoord werd het laden van geweren,
het fluiten van kogels en het schreeuwen van vallende
soldaten, gehoord. Een salvo werd afgegeven, kort,
vlug en doodelijk. De infanterie trok terug Doch na
een poos kwamen artilleristen, dié den revolutionairen
aanzegden kalm het huis te verlaten, maar ook zij
kregen een salvo ten antwoord. Toen werden de ka
nonnen gericht en het huis gebombardeerd. Spoedig
werden bressen geschoten in de muren, de vlammen
sloegen uit de kamers. De brandweer kwam onmidde-
v*v/ tt xv/xv uunui vuöi/üiiiugcu /jivjU uil, aio
T~"