No. 44. ZATERDAG 6 JANUARI 1906. 5e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij Bureau van Redactie en Administratie: A. WINTERBERG, Oosterstraat 54. Stufeken yoor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in bet bezit der Redactie zijn. Iets gewichtigs. Risico van den Arbeid. Uit het Buitenland. ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal 7 franco per post 30 cent j h] vooruüh^™9- Losse nummers 2 cent. ADVERTENTIEN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. Huishoudelijke Vergadering op Zondag 24 December, 's morgens 10 uur. Na de ingekomen stukken behandeld te hebben werd overgegaan tot het voorlezen van het jaarverslag, dat na eenige kleine opmerkingen werd goedgekeurd- Wegens het bedanken van den tegenwoordigen bode, werd S. van den Berg in zijn plaats benoemd. Bij de rondvraag werd voorgesteld ons te wenden tot de comm. voor inzameling voor de Rus sische slachtoffers, met de vraag waarom de S. D. A. P. in deze is voorbijgezien. Niets meer aan -de orde sloot de voorzitter de vergadering met de opwekking om met nieuwen moed deel te nemen aan den strijd voor de ontvoogding van het proletariaat. C. v. D. HOEVEN, Secr. Het belangrijke bericht via Standaard door de geheele vaderlandsche pers geëxploiteerd ten bewijze van de ontzaglijke inkonsekwenties welke de sociaal-demokraten zooal kenmerken, heeft Het Volk doen informeeren bij den boosdoener in kwestie, Van KoL En het resultaat daarvan, door ons hoofdorgaan gepubliceerd, willen we ook ter kennis van onze lezers brengén, omdat ook hier „het gewichtige feit" dapper werd mee-rondge- baznind. Het Volk meldt over „Van Kol in 't pak": De kranten hebben zich eenige dagen geamuseerd met het verhaal van Van Kol's portret in costunm van Tweede Kamerlid, dat gevonden werd in den nagelaten boedel van den vorst van Growa. Wij merken nu dat partijgenooten belangstellen in de toedracht dezer zaak, en hebben er Van Kol eens naar gevraagd. Van Kol trok met zijn handkoffertje door Indië om nieuwe kennis op te doen voor zijn grooten strijd. Op audiëntie bij den gonverneur-generaal kwam hij in zijn gewone pakje, want gala heeft hij niet, en het past ook weinig bij zijn eenvoudige gewoonten. Zoo kwam hij ook bij Indische vorsten om te spreken over toestanden van land en volk. Met den radjah van Gowa had hij een langdurigen omgang. De vorst liet hem zijn land zien en vergezelde hem later op de reis naar Lombok. Er ontstond een vriendschappelijke ver houding, en deze brengt in Oostersche landen mede het wederzijds geven van geschenken. De radjah schonk aan Van Kol eenig vlechtwerk en wat handwerk door zijn dochters gemaakt. Een tegenschenk moest daar noodzakelijk op volgen. De radjah vroeg hem uit vriend schap zijn portret, en uit nieuwsgierigheid het portret in de kleedij der voor den oosterling hooge waardigheid van Kamerlid. Een weigering zou onwelwillend zijn geweest. Een demokratische uitleg waarom wij sociaal- demokraten geen gala aantrekken, ware voor den Indischen heerscher even onbegrijpelijk geweest als de sociaaldemokratie zelve voor zulk een potentaat, die, wat hij ook voor onderdanigheid aan de kompanie moge verschuldigd zijn, tegenover zijn onderdanen geweldig heerscher is Van Kol beloofde het geschenk. In Holland gekomen zocht hij een Kamerlid van zijn statuur en leende het pak van den forschen heer Lieftinck. Den degen had hij nog van zyn vroeger costunm als ingenieur van den Indischen waterstaat. En zoo liet h(j zich fotografeeren en zond zijn portret aan den radjah van Gowa. Dat is de heele historie. Het pak heeft hy geleend en ééns aangetrokken om den Indischen vorst plezier te doen en om zijn belofte te houden. „Iets is er, voegde Van Kol erbij, dat mij leed doet. De radjah liet in zijn woning, waaruit alles was weg gesleept, dat portret alleen achter. Dit getuigt dat er wrok was in zijn hart, wantrouwen misschien tegenover den blanken man, die ook al hem had misleid. Een telegram door den radjah voor mij bestemd, is achter wege geblevenhet werd door de autoriteiten opge houden. Te Boni vond men in het vorstelijk paleis het portret van de koningin, door haar bij hare troonbe stijging aan den vorst gezonden, door een krisstreek, naar men meldt, beschadigd." de expedities naar hun land komen. Die verre vorstin, die Kamer, die in hun oogen een groote macht is. Zij hebben er hun hoop op gevestigd. De behandeling van beide portretten getuigt van hun diepe teleurstelling. Hiermee is dus de partij op de hoogte van het gewich tige feit dat Van Kol zich eens verkleed heeft om een Indisch vorst plezier te doen. Wie te ernstig is om zich voor zijn kinderen in een Sinterklaaspak te steken, moge het betreuren. Maar zoo zijn wij niet. En zeker niet als wij aan Van Kol denken, die, als het erop aankomt de belangen der Nederlandscbe arbeiders en der inboorlingen van onze koloniën te verdeden, geen vermomming aantrekt, maar er met zijn vollen sociaal- demokratischen eenvoud op los slaat, dat d& splinters er afvliegen. Vier offers zijn weer gebracht. In de kracht van hun leven zijn een viertal mannen weggerukt uit hun gezinnen, waarvoor zij de kostwin ners waren; vier gezinnen werden tegeljjk in rouw gedompeld; vier gezinnen werden beroofd van hun verzorger. Was het wonder, dat de mare van het droevig voor val overal met de grootste ontzetting werd vernomen? Dat het dagen lang nog. overal het onderwerp der gesprekken was Althans in de arbeiderskringen. Daar werd, bewust of onbewust, nog méér gevoeld dan door anderen, die niet in fabrieken hun dagen, hun leven slijten. Daar werd, bewust of onbewust, gevoeld dat het hier offers waren, gevallen op het veld van den arbeidgevallen daar, waar ook zij ieder oogenblik vallen kunnen; bedreigd door gevaren, waardoor de betreurde getroffenen, bezweken zijn. „Dat gevoel deed trillend mêe-gevoelen. Dat wet en deed in al z'n somberheid opbruischen een onwille keurige wrok tegen den arbeid, tegen de industrie in 't bizonder, die ze geëischt had. 't Waren bekenden of onbekenden, 't waren lotgenooten, 't waren arbeiders. En menig bitter woord getuigde van sombere ge dachten. Menschenvleesch is goedkoop, zeiën ze, en ze bedoelden d'r eigen, arbeidersvleesch. Ze scholden op die rotfabriekdie pestbranderij „Dorpat" als wilden ze zich wijsmaken dat ze dat aan de gevallenen verplicht waren. De patroon zette een rouwadvertentie in de krant en nam ander personeel aan. Des anderen daags rookte en stoomde de „Dorpat" weer alsof er niets gebeurd was. En op Nieuwjaarsdag zijn ze begraven. De scherpe, koude wind deed ze klappertanden heen-en-weer dribbelden en trappelden ze; lang, zéér lang werd 't geduld op de proef gesteld maar die menschenmassa trotseerde 't alles. Ze bleef en werd grooter en grooter. Eén voor één werden ze gebracht. Dan was 'r be langstelling. Dan was *t stil. Zélfs geen kou-rillen meer. 't Ging toch eenvoudig; niets bizonders was 'r by geen toespraken; „Crescendo" die een harer leden de laatste eer bewees, zong niet. Toch bleef die menschen-massa geduldig de plechtig heid bijwonen. Tot het laatst toe. Als ware 't een onuitgesproken protest tegen een scherp-opvallende harteloosheid. De ijskoude wind huilde over den doodenakker. Dof dreunden de voetstappen over den hard-bevro- ren grond. De „Dorpat" rookte en stoomde.! De oorzaak 't Werd voorgesteld als onvoorzichtigheid. En 't werd gelukkig genoemd voor hemzelve, dat de onvoor zichtige ook gevallen was. De justitie stelde een onderzoek in loco in. 't Resul taat hooren we misschien later. Maar intusschen wordt reeds van verschillende zijden beweerd, dat de beweerde o voorzichtigheid niet be staat. Het heete water bij de zwavelzuur gestort, zou geen stikgas kiinnen ontwikkelen. Het enkele gebruik van zwavelzuur in de ijzeren bak zou reeds oorzaak zijn dat zich zwavel-waterstof heeft ontwikkeld. D-s oorzaak In koevele gevallen wordt niet dezelfde methode gevolgd als in de „Dorpat" In hoevele branderijen wordt niet eveneens zwavelzuur aangewend tot het schoonmaken van het water-reservoir Is dit reeds zonder bijkomende omstandigheden zoo gevaarlijk? Dreigt ook anderen, dreigt nog zoovelen hetzelfde, wat aan de werklieden in „Dorpat" overkomen is? De oorzaakMen moet ze vaststellen en meedeelen. En spoedig. De risico van den arbeid mag niet moed willig worden vergroot, niet moedwillig worden be stendigd. Zekerheid is noodig. Een snel, openbaar onderzoek geëischt, zoowel als de volledige openbaarmaking der resultaten. De Russische Revolutie. Het roemrijke jaar 1905 zal steeds tot een der ge wichtigste jaartallen in de geschiedenis der menschheid behooren. Wat een ieder ondenkbaar scheen, gebeurde: het oude, machtige absolutisme van den Czaar, dat eeuwen wist te trotseeren, moest bezwijken onder de mokerslagen van het moderne proletaiiaat. En nu? Zal het aan het Czarisme gelukken in 1906 het feest zijner wedergeboorte te vieren, zal de jonge Vrijheid weer worden uitgedreven uit dit land met zijn klasse- bewust, heldhaftig proletariaat OnmogelijkDe duizenden en duizenden die gevallen zijn in den st ijd voor het hoogste en het beste, wat het leven waard doet zijn, hebben den weg gebaand voor hen, die na hen komen. Zij vormden de dappere voorhoede en waar zij hunne levens gaven, om het aan alle beschaving vijandige despotisme doodelijk te treffen, daar strijden zij niet slechts voor een vrij Rusland, maar voor geheel de menschheid Dat mogen wjj niet vergeten, wanneer wij hoorendat in Moskou de „orde" hersteld is. Men schat het totale getal der gesneuvelden op 20.000. Maar eerst na een tiendaagschen, verwoeden strijd is 't aan de dienaren van het Czarisme gelukt de beweging daar ter plaatse nog eenmaal neer te slaan. De nauw keurige beschrijvingen over de gebeurtenissen te Mos kou hebben we nog niet ontvangen. Wjj weten slechts, dat de revolutionairen voornamelijk bestonden uit ar beiders, arbeidersvrouwen, mannelijke en vrouwelijke studenten, enz. Met onbeschrijfelijke doodsverachting werden de bar- rikades, de tot vestingen gemaakte huizen en gebouwen verdedigd. De arbeidersvrouwen streden aan de zijde van hun mannen, meestal met revolvers gewapend, terwijl de mannen in 't bezit waren van mausergeweren. Ziehier een der aangrijpendste verhalen van den'strijd In de woning van den uitgever Sijtin waren tachtig a negentig revolutionairen verzameld, die elk oogenblik schoten op voorbijgaande kleine patrouilles. Een groote afdeeling infanterie omsingelde het huis. De revolu tionairen werden gesommeerd zich over te geven. In plaats van een antwoord werd het laden van geweren, het fluiten van kogels en het schreeuwen van vallende soldaten, gehoord. Een salvo werd afgegeven, kort, vlug en doodelijk. De infanterie trok terug Doch na een poos kwamen artilleristen, dié den revolutionairen aanzegden kalm het huis te verlaten, maar ook zij kregen een salvo ten antwoord. Toen werden de ka nonnen gericht en het huis gebombardeerd. Spoedig werden bressen geschoten in de muren, de vlammen sloegen uit de kamers. De brandweer kwam onmidde- v*v/ tt xv/xv uunui vuöi/üiiiugcu /jivjU uil, aio T~"

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1906 | | pagina 1