LrPrP^tioaalce„t j
No. 37,
ZATERDAG 10 November 1906.
6e Jaargang.
ORCAAft! van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij,
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Vlaardingen.
De afschaffing der Kermis.
Uit de Vakbeweging.
Afdeelingsnieuws.
De uitvoering van „Excelsior."
ABONNEMENTSPRIJS:
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktie en Administratie
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Spreekuur voor de Redactie:
's Woensdagsavonds \an 7l/s8x/a uur.
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Eiken Zaterdag is dit blad verkrijgbaar
Oosterdwarsstraat 27.
VlaardingersKnipt dit berichtje uit en bewaart het,
waar ge het geregeld en telkens kunt lezen en herlezen
Maakt propaganda voor dit blad, De Moker, dat ook
in nw belang werkt!
Het programma is rijk gevuld. „Excelsior" zelf zal
een achttal nummers ten gehoore brengen, waaronder
de beide bekende concours-nummersMevr. Oldenboom
verleent ook ditmaal weer haar zoo waarde-volle mede
werking, terwijl een cither-ensemble den zang zal af
wisselen.
En niet te vergeten, dat onze vriend Hermans de
feestrede voor z'n rekening heeft.
D'r valt dus niet aan te twjjfelen, of het wordt Zondag
een genotvollen avond.
Het „toeval" heeft wel gewild, dat het 10-jarig
bestaan van „Het Volkshuis" eveneens Zondag wordt
gevierd, een toeval, dat door „Excelsior" wel eerst
vermeden was, maar dat zich later toch wéér voordeed
wij twijfelen er niet aan, of de belangstelling, welke
„Excelsior" steeds ondervond bij hare u tvoeringen, zal
ze ook nu genieten; de toegangsprijs (20 cents met
inbegrip van programma) kan moeilijk een bezwaar zijn
daarom wekken we met aandrang allen op, die een
genotvollen avond wenschen te hebben
Zondag 11 November naar „Constantia!"
Ziedaar, het gewichtig onderwerp der laatste dagen.
Het heeft al aanleiding gegeven tot heel wat gewrijf
en geschrijf; in de laatste zitting van den gemeenteraad
werd er zoo maar pardoes door den heer de Groot een
voorstel ter tafel gebracht om de kermis af te schallen,
wat gelukkig maar is uitgesteldmaar ook Jan Publiek
heeft zich op het groote onderwerp geworpen en geeft
er z'n meening over ten beste.
In de oue zoowel als in de Nieuwe Sch. Crt. zjjn
reeds een serie ingezonden stukken verschenen, van
voorstanders zoowel als van tegenstanders van afschaffing.
Opmerkelijk is wel, dat in geen enkel dier ingezonden
stukken de vraag eens op een behoorlijke wijze werd
behandeld, doch alle inzenders (anonieme schrijvers) de
kwestie van de smalste zijde bekeken.
Zoo hadden we een Zondag in de oüe een stuk van
S(chellevis die niets anders als saluten bracht aan
allen die reeds vóór de afschaffing stemden. En Dinsdag
kwam 'n zekere meneer H. vertellen van een zieke
vrouw en een draaimolen, waarna X. ook de tappers (zgn.
winkeliers) belangen wel weer zal komen bepleiten.
De vraagin welke verhouding staat het belang van
het algemeen tegenover de vraag naar afschaffing der
kermis, is nog door niemand behandeld, nog minder
beantwoord.
En toch moet o.i. de beantwoording van deze vraag
beslissend zijn bij een eventueel te nemen besluit.
Wordt het algemeen belang gebaat door afschaffing
der kermis?
De voordeelen welke de kermis verschaft, komen on
tegenzeggelijk slechts aan zéér weinigen ten goede. In
hoofdzaak zijn het de vergunninghouders, die nog be
lang hebben bij de kermis en ofschoon het de taak van
den Gemeenteraad zeker is, ook het belaag van deze
belasting-betalende burgers niet uit het oog te verliezen,
het belang van de massa derburgerjj moet overwegend zjjn.
En die massa heeft bij de kermis geen enkel belang.
Tegenover het „vermaak" dat ze biedt („vermaak", in
zoover de kermis-flauwiteiten als zoodanig gelden kunnen)
staat het nadeel dat ontelbare huisgezinnen lijden, maar
te veel buiten het draagvermogen aan het kermisver
maak geofferd wordt en soms maanden en maanden van
zorg en gebrek het gevolg zjjn van die ééne dollemans-
week.
Tegenover het „genot" dat de kennis biedt, staat
het zedelijk verval, waartoe de kennis zoo velen gele
genheid te over geeft.
De arbeiders hebben dus geen enkel belang bjj de
instandhouding der kermis, maar ook de groote massa
van den middenstand zal bjj afschaffing geen schade
leiden van eenige beteekenisde centjes kunnen maar
éénmaal worden uitgegeven en het is buiten kijf, dat
de winkeliers (mef-caféhouders) enkele slechte weken
doormaken in den vrooljjken kermistijd.
De gemeentekas is nog wel een der meest-belang-
hebbenden. Doch men schjjnt het over dezen boeg
niet te willen gooien en dus terecht erkennen dat de
financiëele voordeelen buiten allen invloed moeten
bljjven.
Wat is er dan, dat de afschaffing der kermis in den
weg staan kan?
Het kermisvermaak is een zeer oud gebruik, dat
vooral in de volkskringen nog sterk in eere staat. De
reden daarvan laat zich radenvoor al het sloven en
sjouwen, van nieuwe jaar tot nieuwe jaar, wil men wel
een enkele „ontspanning."
Van oudsher was de kermis dan ook het volksfeest,
waarnaar langen tjjd vooraf reeds verlangend werd
uitgezien. Dan kon men eens uit den band springen
dan kon men eens begraven die massa zorg, dat
schrjjnend wee van 't armoeleven dan kon men door
uid schreeuwend door de straten te hossen, voor zoo
ver men nog niet behoorde tot hen die al hun ver
maak bij den vergunninghouder inkoopen, toonen dat
men geen kniesoor is
En de bourgeoisie kwam 'reis kijken. Op 'n af
standje natuurlijk. Die pret gunde ze dien armen slok
kers wel. Ze hebben zoo nooit 'reis wat. En al ge
beurt er eens iets, wat niet makkelijk door den beugel
kan, dan knijpt ze wel een oog dicht.
Want ze mag het wel, de bourgeoisie, dat de arbei
ders die zij uitmergelt, zich troosten met kermis-onzin.
Dan vergeten ze, te pogen zich een beter bestaan te
veroveren en dan zal ze zeggen, wanneer ooit eens
gevraagd wordt om 'n centje loon per uur méér, dat
ze de centen beter kan gebruiken dan ze door dat
volk op de kermis of in de kroeg te laten verbrassen.
En op dat oogenblik zal de bourgeoisie spotten op de
immoraliteit van het volk Maar op andere tijden zal
ze geen vinger uitsteken, neen, zal ze weigeren om
aan de verheffing van de moraliteit des volks mede
te werken.
Ten dezen toonen de katholieken zich in den regel
ook te Schiedam volbloed volksverdommers.
De bezittende klasse heeft voor zichzelf aan kermis
vermaak geen behoefte. Zij kan genieten, wat zij maar
wil. 's Zomers gaat 't naar badplaats in binnen- of
buitenland's winters naar schouwburgen enz. Tot zat-
wordens toe genieten ze.
Maar de arbeiders kunnen deze soort genot niet.
Daarvoor zjjn ze nu eenmaal niet in de wieg gelegd.
Mogen ze dan in 't geheel niets hebben, nimmer geniéten
Zie, deze vraag ontkennend te beantwoorden, gaat
niet gemakkelijk. Integendeel, billijkheidshalve moet
ieder pogen gesteund worden dat bedoelt, aan hen die
slechts een leven doorworstelen, dat één schakel van
leed en strjjd is, een enkele verpoozing te schenken.
Van demokratische zijde zal steeds gepoogd worden,
bij zulke gelegenheden de volksopvoeding te bevorderen,
de volksfeesten dienstbaar te maken aan de ontwikke
ling en de zedelijke verheffing van het volk.
Gaat men nu de kermis opdoeken, om er „oranje
feesten" of dergelijke kwasterjj voor in plaats te stellen,
waarmede men het nu bestaande euvel niet wegneemt,
maar slechts verplaatst, dan is dit eenvoudig
reaktionair gedoe, dat behoorlijk aan de kaak gesteld
dient te worden. Van verschillende zijden vernamen we
toch, dat de resultaten in Vlaardingen bereikt met zulk
een proef, nihil zijn, daar de feesten van „Flardinga"
zoo goed als geheel hetzelfde karakter dragen als de
kermis-vermakelijkheden
Wil men het volksvermaak veredelen, dan is ctaar-
voor gelegenheid te over kinderfeesten, met gymnastiek
oefeningen en de verschillende vermaken welke onder
't hoofd „sport" kunnen worden bijeengebracht voor de
volwassen liefhebbersmuziek en zang, we noemen
slechts een en ander, wat aan het beoogde doel dienst
baar zou kunnen gemaakt worden.
Wil men in die richting werkzaam zijn en daarvoor
de kermis opdoeken, dan gelooven we dat het volk
zulk een streven eerder steunen dan zich er tegen
verzetten zon. Dan gelooven we, dat de afschaffing der
kermis geen kreet van protest zou uitlokken.
Maar een oud gebruik afschaffen, zonder er iets
anders, iets beters voor in de plaats te stellen, dat
lijkt ons niet alleen minder gewenscht, maar ook een
grove fout.
We ontvingen het eerste no. van het orgaan van het
Nederlandsche Verbond van Vakvereenigingen. Het
blad heet: De Vakbeweging.
Deze eersteling maakt een goeden indruk. In het
hoofdartikel „Onze bedoeling" wordt de richting en de
werkwijze van het blad bepaald. En er blijkt uit, dat
het terrein, waarop het zich bewegen zal, met takt
gekozen is. Over 't geheel genomen, dient erkend, dat
de behandelde stof door bekwame hand bewerkt is.
Een enkele opmerking willen we echter maken. Uit
dit eerste no. krijgen we den indruk, dat de theorie
hoofdzaak is en de feiten van het oogenblik onderge
schikt worden geacht. Zoo wordt over de staking der
Leidsche timmerlieden alleen gemeld „dat zij onveranderd
voortduurt," wat héél weinig is, terwyl over het conflict
der Duitsche typografen inzake de vernieuwde tarief
overeenkomst, waarover in Het Grafisch Weekblad heftig
wordt te keer gegaan tegen de „walgelijke ophitsing"
enzoovoort der Duitsche en Hollandsche sociaal-demo-
kratische pers, geen woord wordt gezegd.
't Komt ons voor, dat het zwijgen hierover een on
volledigheid van het blad is, zeker te betreuren. Tenzy
er gegronde reden voor bestaat.
Bloei en verval.
Het is merkwaardig, hoeveel in den laatsten tjjd de
vakbeweging, die onder invloed van het Vakverbond
staat, bloeit in alle opzichten. Van alle kant komen
gunstige berichten. De Metaalbewerkersbond neemt in
Door het bestuur der afdeeling is voor de viering
van het St Nicolaasfeest een commissie gevormd, die
tot voorzitter heeft gekozen: M. J. van Dijk, en tot
secretaresse-penningmeesteresseMej. Verdijsseldonk,
Dwarsstraat 60.
Aan het laatste adres kan dus ieder die veel of weinig,
liefst veel, voor de kl-inen over heeft, zijn gave offeren.
Voor de opgave der kinderen is gelegenheid Zaterdag
10 Nov. 's avonds van 8x/a—10 uur en Zondag 11 Nov.
's avonds van 56 uur in „Constantia".
Met verwijzing naar achterstaande advertentie, willen
we speciaal nog de aandacht vestigen op de uitvoering,
welke onze zangvereeniging geeft ter gelegenheid van
haar vier-jarig bestaan.
MOKER
