No. 42
ZATERDAG 15 December 1906,
6e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
De Leeuwarder Raadsverkiezing.
De Gemeenteraadsverkiezing.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal 1
franco per post 30 cent j y vooruitbetaling.
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktie en Administratie
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Spreekuur voor de Redactie:
's Woensdagsavonds van 7yg—-81/, uur.
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Slakken ïoor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Eiken Zaterdag is dit blad verkrijgbaar
Oosterdwarsstraat 27.
VlaardingersKnipt dit berichtje uit en bewaart het,
waar ge het geregeld en telkens kunt lezen en h-rlezen
Maakt propaganda voor dit blad, De Mokerdat ook
iu uw belang werkt!
Onze wakkere Leeuwarder vrienden hebben gisteren
een mooie overwinning behaald. Met 341 van de 655
stemmen is hun kandidaat, L. Zandstra, bij de eerste
stemming, gekozen tot lid van den Leeuwarder Ge
meenteraad.
Dit zal Diet alleen do Leeuwarders verheugen, maar
de heele partij. Zandstra is een goede bekende voor
haar. Hij was een der eersten, die, toen ze nog een
heel klein troepje was, tot haar toetrad en hare geschie
denis in Leeuwarden kan men zich haast niet denken
zonder de figuur van Zandstra.
De verkiezing op zichzelf was een prachtig stukje
strijd. Alle ba gerlijke partijen kantten zich tegen ons.
De liberalen steunden een kerkelijke kandidatuur, de
vrijzinnig-demokraten stelden een eigen kandidaat, alle
vijandelijke bataljons waren dus in het vuur en toch
ging onze man er met vlag en wimpel door. Dat toont
hoe sterk onze partij in Leeuwarden reeds is. Dat raads-
district is ons en voor en na zullen onze partijgenooten
dat. van den raad door de onzen doen bezetten.
Wij feliciteeren onze Leeuwarder vrienden en Zandstra
met het behaalde succes. Zij bezorgde de partjj een
goeden dag.
De uitslag.
De stemming op verleden Dinsdag gaf onzen candi-
daat P. de Bruin 110 stemmen, den liberaal A Cool
268 en den kerkelijken kandidaat J. H. Hontman 318
stemmen.
Op 8 Augustus 1905 werden in datzelfde district
uitgebracht 48 stemmen op den soc.-dem. Godschalk
845 op den kerkel. candidaat C. Klein en 370 on den
liberaal M. Kranen. P
Op 5 Juli 1905 kregen de soc-dem. candidaten de
Brum en Godschalk in datzelfde district 69 en 68
stemmen, de liberale candidaten Di kzwager en Ris
292 en 298 en de kerkelijke candidaten Klein en J
van der Most 325 en 295.
De 3 stemmingen van 5 Juli 1905, 8 Augustus 1905
en nu, 11 December 1906, gaven dus
voor de soc-dem.: 68 (69)— 48 110 stemmen,
voor de liberalen 292 (298) - 370 268 stemmen, en
voor de kerkelijken295 (325) 345 318 stemmen.
Voor een vergelijking zyu de eerste en laatste stem-
ining het zuiverst, omdat de tweede stemming, die het
gevolg was van het bedanken voor III van den dub-
belgekozen liberaal Dirkzwager, onder niet geheel nor
male omstandigheden plaats had.
Bij een vergelijking van de eetste en derde stemming
zien wij, dat de liberalen een 24 a 30 stemmen zijn
achteruitgegaan, de kerkelijken ongeveer gelijk zijn ge
bleven en de sociaal-democrat en ruim 40 stemmen zijn
vooruitgegaan. De achteruitgang van de liberalen is
niet van groote beteekenis, want de liberalen moeten
het toch voor een belangrijk deel van de onverschillige
niet-kerkelijke middenstof hebben en die is alleen in
spannende omstandigheden in beweging-e krijgen. Maar
teekenend is het gelijkblijven der kerkelijken, die vast
gerekend hadden op de onmiddellijke verkiezing van hun
candidaat. Daa uit blijkt, dat de kerkelijken in III hun
hoogtepunt hebben bereikt (bij de heistemming op 16
Aug. 1905 tusschen de Heeren Klein en Kranen kon
den de kerkelijken ook niet verder komen dan 364
stemmen).
En vooral teekenend is de groote vooruitgang der
soc.-dem. stemmen, van 68 (69) tot 110. Die vooruitgang
is het besliste gevolg van de onmacht der burgerpar
tijen om betere candidaten te vinden dan de Heeren
Cool en Houtman en van de ellendige raadspolitiek.
Weggecijferd moet hierbij evenwel niet worden, dat
van onze zjjde een begin gemaakt kon worden met
huisbezoek. Een begin was het, meer nog niet. Maar
wij zijn er reeds blijde mee, dat wij tot dat begin zijn
gekomen. Wij zullen nu wel verder opschieten. De
goede uitslag dezer stemming en het steeds duidelijker
blijkende onvermogen der burgerpartijen in en buiten
den Raad zijn bemoedigend^ omstandigheden om nu
flink verder te gaan. Wij beginnen flink vasten voet te
krijgen. Met kracht en standvastigheid verder werkende,
zullen wij weldra komen waar we zjjn willen. Voor
waarts marsch, partijgenooten
De herstemming.
Tusschen de liberale en kerkelijke candidaten Cool
en Houtman moet nu herstemd worden. Dat de 110
op de Bruin uitgebrachte stemmen van beslissing zijn
daarbjj, spreekt vanzelf.
Wat moeten nu die 110 kiezers doen?
Door hun stemmen op den soc.-democraat hebben zij
bewezen, nóch van den heer Cool, nóch van deu heer
Houtman te willen weten. En in de werkelijkheid is
het hun ook vrijwel onverschillig of de een of de ander
tot lid van den raad wordt gekozen, in dez n zin dat
beide heeren voor hen doodgewone kapitalistische mannen
zjjn, beiden vertegenwoordigers van een arbeidersvijan-
dige politiek.
Het zou evenwel dwaas zijn om met die 110 stemmen
geen invloed te willen uitoefenen. Eu bjj den vooruit
gang onzer stemmen kunnen wij ook steeds belangrijker
invloed uitoefenen. Wjj kunnen niet iu eens de meer
derheid krjjgen in den gemeenteraad. Maar wij kun
nen wel langzamerhand over de samenstelling van den
raad de beslissing in handen krijgen. Wij kunnen er
nu met beslist eid aan beginnen, in die richting te
werken. En het komt ons voor, dat de aangewez n
weg voor ons op dit ooge.nblik is de kerkelijke meer
derheid te helpen verzwakken. Dat kan alleen gebeuren
door den candidaat der kerkelijken te helpen weren, en
door gezamenlijk te stemmen op den liberalen candidaat,
den heer Cool. De liberalen alleen kunnen het niet
bolwerken, we moeten die arme tobbers dus wel een
handje helpen. Niet omdat we veel sympathie voor
ze hebben, maar omdat we de kerkelijke meerderheid
aldus helpen verkleinen. Tegen dat de onzen dan hun
mannetjes in den raad kunnen brengen, is noch rechts
noch links meer in de meerderheiddan kan een
enkel paar der onzen een zeer grooten invloed uit
oefenen.
Daarom allen op Cool gestemd ter verzwakking der
kerkelijke meerderheid l
Intusschen, de beslissing ligt aan de Afdeelingsver-
gadering die a.s. Zaterdag zal worden gehouden.
De plaatselijke pers.
De Schiedamsche Courant, die in tijden van verkie
zingen zoo'n beetje aan liberale politiek doet en dan
de loftrompet steekt over ieder mogelijk liberaal dien
men haar op te kammen geeft, kon het met de grootste
krachtsinspanning niet verder brengen [dan 15 regels
algemeene lof. Ze zette daarin den heer Cool een
paar fabriekspluimen op den hoedgeen mensch kan
uit die regels lezen, dat het over een liberalen can
didaat, een liberalen «hoed en liberale pluimen gaat.
Hetzelfde ophemelingsspeechje kan je op ieder ander
dan een liberaal afsteken. Dat is weer zoo echt p-in-
cipiëel en echt flink als de liberalen dat te Schiedam
zoo kranig kunnen doen in hun onvermoeiden strijd
baren voorvechter de „Schiedamsche Courant." Je zou
waarachtig Schiedamsch liberaal willen wezen, om door
zoo'n krant te worden verdedigd in je heiligste be
ginselen.
De Nieuwe Schiedamsche Courant gaf ter aanbe
veling een van die onoprechte valsche stukjes, die
sedert eenige jaren bij de politieke praktijk van het
Christendom schijnen te hooren, waar wij volgende week
nog eens een artikeltje aan zullen wijden om het in
al zijn schunnigheid aan de kaak te stellen.
Wij kunnen evenwel het genoegen geen weerstand
bieden, de slotzin uit de aanbeveling over te nemen.
Deze zin luidt: „Overwege dau ieder weldenkend
kiezer het gewicht van zijne zwaarwichtige stem en
brenge hij die uit in de goede richting; daar waar zij
het heil verzekert zoowel van werkman als patroon,
daar waar zij met de veelomvattende algemeene belangen
ook de welbegrepen bijzondere belangen bevordert." Na
het lezen van zulk een zin (onzin) blijft er slechts één
verzuchting in ons geschokt gemoed over: „hoe on
dankbaar zijn toch de politieke christenen, dat zij de
teedere uitbroeders van zooveel wijsheid, braafheid en
innigheid, de dierbare broeders redacteuren der he lige
Nieuwe Schiedamsche Courant, nog steeds geen eerezetel
hebben aangeboden in de eerwaarde rij van Schiedams
vroede vaderen!" Wel is ondank 's werelds loon.
Het Schiedamsch Volksblad ja, is dat nou allemaal
domheid of is het wat anders? Het is bijna niet doenlijk,
zijn tegenstanders voor zulke ezels te houden als de
schrijvers van het Schiedamsch Volksblad van 8 Dec..
En toch moeten wij wel, omdat wij te beleefd zijn aan
wat anders te denken. Het hoofdartikel in dat blad
beveelt den heer Hontman aan, omdat „die dus ook bij
de behartiging van de verschillende gemeentebelangen
rekening houdt met de uitspraken van Gods woord,"
en eindigt met een opwekk-Dg om op den heer Houtman
te stemmen tot „allen die ook iu het bestuur onzer
stad rekening willen gehouden zien met de eischen der
christelijke staatkunde." Dat is toch wel de zuiverste
vermenging van godsdienst en politiek die men zich
denken kan! En een kolommetje verder tracht het
Schiedamsch olk.sblad ons een dergelijke vermenging in
de schoenen te schuiven, omdat wij in De Moker van 1
Dec., de verschillende partijen nagaande, onder het
hoofd „katholiek" het smerige katholieke geknoei ook
weer bij deze verkiezing aan de kaak stelden. Net het
tegenovergestelde deden wij dus van wat het Schied.
Tobtsblad ons wil laten doen. Zou de schrijver van het
S. V. nog niet eens een beetje gaan leeren lezen? Wij
willen hem wel het adres van een goede school be
zorgen. Ook op dit blad komen wij de volgende
week nog terug.
Burgerlijke actie.
De actie der burgerpartijen doet steeds denken aan
beschimmelde speculaas: zelfs de grootste hongerlijder
haalt er zijn neus voor op of wordt er ziek van.
De liberalen bepaalden zich tot een treurig stukje
aanbeveling in de Schied. Courant, het rondzenden van
een knullig strooibillet en het aanplakken van een
hooggeel aanplakbillet (tot op de maagdelijke muur
van -het Loopuit'sche woonhuis toe.) En dan zjjn de
liberale jongelingen een beetje kiezers gaan sleepen,
waarbij van tijd tot tijd zelfs op dezelfde manier van
verleden jaar het clericale spook werd vertoond. Maar
voor den dag komen deden ze niet. Hun candidaat
bleef als Papus in zyn glazen kooi en de liberale
voorvechters bleven op een behoorlijken afstand van de
kiezers en de tegenpartijelkanders grootheid en
heldhaftighe d bewonderen. En dat noemt zich dan nog
liberaal en vrijzinnig-democratisch! Treurig!
De kerkelijken zaten in een leelijk parket. Den
jeugdigen jropagandLt der anti-revolutionaire Groen
van Prinsterer-clnb, den Heer Dienske, durfden z(j niet
aandie is te anti-katholiek. Een ander dan de Heer
Houtman konden zij niet vinden, maar die is in de
arbeiderswereld al heel weinig gezien, district III heeft
veel arbeiders, eu de katholieken mogen ook hem maar
heel weinig. Met een eigen candidaat durfden de
katholieken ook niet uitkomen. Dus maar den Heer
Hontman geslokt, maar... in stilte, zonder luid vertoon,
als een jongen die een gesto'en appel opeet. De
katholieken hebben nog een strooibillet willen rond
zenden het blijkt evenwel op den geuzenbrand-
stapel terecht te zijn gekomen. Van die zijde bleef
het dus ook stil Actie nul. Nul troef.
De kerkelijke burgerpartijen deden dus niets aan
openlijke actie, de genoemde persartikelen uitgezonderd.
Ook hun candidaat bleet achter slot en grendel. Ook
hun voormannen bleven achterbaks.
Een mooi zoodje, die burgerpartijen, waarvan de een
uit onmacht en de andere uit verlegenheid zich ver
stoppen moet!
Sociaal-democratische actie.
Alleen de sociaal-democraten hebben opnieuw be
wezen, dat zij de openbare zaak iu het openbaar durven
en kunnen behandelen. Alleen zij hebben het bewjjs
opnieuw geleverd, dat zij hun denkbeelden en opvat
tingen ook over gemeentelijke zaken in het publiek
kunnen en durven uiteenzetten en verdedigen. Krach
tige principiëele politiek hebben zij gevoerd. De toe
komst is daarom voor hen, want wat nu gebeurd is,
gebeurt telkenmale: tegenover de groeiende onmacht
der burgerpartijen staat de wassende macht der sociaal
democraten.
Wij willen thans alleen nog melding maken van de
vergadering, in het Café van den heer van Rossen
gehouden op Vrijdag 7 December. Ze was goed be
zocht, die vergadering. De Bruin gaf een zakelijke
en degelijke critiek op het beleid van onzen kapitalis-
tischen raad. En van Leeuwen zette het algemeene
-standpunt der sociaal-democraten inzake gemeente
politiek u teen. Het publiek was zeer aandachtig en
toonde zich zeer belangstellend. De heeren Cool en
MOKER
