Alcohol en de Arbeidersbeweging.
Vlaardingsche IJzerkoekjes.
D.
Tweëerlei moraal. Toen de afschaffing van
de kermis het vorig jaar in den Gemeenteraad ter sprake
kwam, toonde de burgemeester zich op en top een
anti-kermisman.
De argumenten die hij aangaf waren in hoofdzaak
het vele drankmisbruik en de onzedelijkheid die bjj
kermisgelegenheid veel voorkwam. Die redenen van den
heer Brants konden wij accepteeren.
Dit is 't eene, maar nu het volgende:
In de Raadsvergadering van 28 Juli 1. 1. waren
adressen om subsidie van de vereeniging „Kunst aan
het Yolk', het „Volkshuis" en de oranje vereeniging.
B. en W. of te wel de burgemeester adviseerde geen
subsidie aan „K. a. h. V." of het „Volkshuis" te geven,
op grond dat het volk geen hoogere kunst verlangt;
maar wel aan de Oranjevereeniging, daar deze de
„ware" volksfeesten gaf.
Nu weten wij allen dat op zoo'n „oranjedag" veel
oranjebitter gedronken wordt. Wat de onzedelijkheid
betreft, gelooven wij dat ze niet veel minder zal zijn
dan met de kermis.
Duswat de heer Brants in de kermis afkeurde,
draagt, nu het de oranjedag betreft, volkomen zijn goed
keuring weg. Zeker ook een geval aberratio mentalis
(afwijking des geestes.)
Het oordeel laten wjj aan onze lezers over.
in.
Terwijl ik de vorige maal aan de hand van cijfers
de inproductiviteit van het alcoholkapitaal en daar
door zijn schadelijkheid betoogde, is het in dit artikeltje
mjjn taak u te doen zien dat de arbeiders in de drank
productie eea verre van gunstig bestaan hebben. Ook
nu zal ik weer voor bewijs en duidelijkheid van cijfers
gebruik maken. Allereerst dan de loonen en de arbeids
duur.
In „Arbeidsduur in Nederland" rapport eener enquête
gek< uden door de Soc. Dem. Studieclub vonden we
reeksen uitspraken en cijfers die de gruwelijk lange
arbeidstijden der branders- en brouwersknechts in het
licht stellen.
De bedrijven worden in dit belangrijk rapport ver
deeld in 4 groepen naar gelang van den duur van den
arbeidstijd.
In groep I, omvattend bedrijven met de gunstigste
werktijden zoeken we vergeefs naar alcoholbedrijveD,
maar in groep II met werktijden van 10 k 11 uur
komen we onmiddellijk tegen als tot de voornaamste
behoorend, waarin doorgaans het gansche jaar van 10
tot 11 uren gewerkt wordt: de bierbrouwerijen te Rot
terdam. De groepen II, III en IV gaan geleidelijk in
elkaar over, van bijna alle bedrijven die daarbij zijn
ingedeeld kunnen we zeggen, dat ze meer van den
arbeider eischen, dan hij geven kan, het eene bedrijf
hoort meer bij II dan bij III, het andere weer nadert
meer tot groep, IV, maar uitsluitend tot 1V behooren
in de eerste plaats de brandersknechts ie Schiedam,
waarvan de meesten iederen dag 1372—14%, maar
waarvan ook velen 17uur per "dag arbeiden
achtereen, zonder schafttijd.
Merkwaardig is, zoo lezen we in hetzelfde rapport,
dat geregelde nachtarbeid het meest voorkomt in de
bedrijven, die den langsien werktijd hebben, en daarop
volgen onmiddellijk weer als voorbeeld de branders
knechts.
„Werkdagen van 14, 16 of 18 uur en langer zijn niet
zeldzaam (schilders, tuinders, lierbrouwersIn som
mige bedrijven is deze arbeidsduur slechts uit te houden
door een overmatig alcoholgebruik en er zijn patroons
die drank schenken om de arbeiders op de been te houden,
o. a. vinden we dit vermeld voor bierbrouwers te Hen
gelo, die van hun patroon bij overwerk \ieder 5 flesschen
bier bij hun avondbrood kregen.
Wat het gezinsleven van arbeiders wordt, die dergelijke
overmatige werktijden maken, laat zich gemakkelijk
denken. Omtrent de branders te Schiedam vermeld
meergenoemd rapport
„Het is heelemaal geen zeldzaamheid, dat de kin
deren den vader in acht dagen en langer niet zien.
„En ook mist de vrouw den man geheel. Is hjj thus,
„dan ligt hij te bed, waar hij veelal ook zijn eten
nuttigt."
Dat de invloed van den zeer langen arbeidsdag en
van den nachtarbeid op het drankmisbruik groot is, is
te algemeen bekend, dan dat we er hier lang bjj be
hoeven stil te staan, alleen willen we «ven opmerken
dat ook hier weer de arbeiders in alcoholbedrjjven
daardoor in ongunstiger condities zijn, doordat ze het
product zoo gemakkelijk kunnen verkrijgen. Gevallen
zijn geconstateerd dat een brandorsknecht 30 a 35
glazen jenever per dag inzwolg."
Zoodoende troost zoekend voor ontstolen nachtrust
en kracht, zjj 't schijnkracht voor den te langen arbeids
duur. (Rapporten).
De loonen zijn over het algemeen zeer laag, de werk
tijden behalve zooals we zagen lang ook zwaar, de
aard van het werk is sloopend. Van branders- noch
brouwersknechts zijn de loonen begeerlijk.
Ook diegenen, die niet direct aan de productie deel
nemen, maar op andere wijzen in het alcoholbedrijf
werkzaam zijn als kasteleins, kellners, buffetjuffrouwen
enzhebben een verre van benijdenswaardige positie.
Dat bij de beschreven ongunstige verhoudingen waar
onder deze soort arbeiders leven, de gezondheidstoestand
zal te wenschen overlaten is duidelijk. In Helenius „Die
Alkoholfrage" zijn vele statistieken dienaangaande te
vinden, afzonderlijk vergelijken Ier wijze het aantal
ziektegevallen in verschillende bedrijven aangevend.
Plaatsruimte belet ons deze over te nemen, hoe inte
ressant ze z(jn mogen. We zullen volstaan met het vol
gend staatje, dat we ontleenen aan F. U. Schmidt, „De
invloed van het drankkapitaal". Dr. William Ogle be
rekende de gemiddelde sterfte onder ruim 64000 per
sonen in 100 verschillende beroepen. Stelde hij het ge
middeld sterftecijfer op 1000 voor alle beroepen, dan
was het
Voor geestelijken 536
tuinlieden j>99
landbouwers, veefokkers 631
brouwers 1361
Kroeg, restauratie en logementhouders 1531
hotelbedienden en kellners 3305
Uit deze getallen blijkt ten duidelijkste dat het alco
holbedrijf tot de zeer gevaarlijke is te rekenen.
Denk nu niet dat het aantal arbeiders in de alcohol
industrie werkzaam gering is
Grotjhon berekent voor Duitschland het gezamenlijk
getal op 1.388.300 personen.
Hoyle becijfert, dat 5 millioen menschen bezigheid
zouden vinden, als het geheele voor de alcoholproductie
verkwiste kapitaal voor nuttige ondernemingen werd
gebruikt.
Laat ik voor dezen keer eindigen met het volgend
staatje te geven dat ik een vorig maal verzuimde op te
geven bjj de schadelijkheid van het drankkapitaal, het
geeft in percenten, wat in verschillende bedrijven aan
loon wordt uitgekeerd, in verhouding tot het kapitaal
en in verhouding tot de waarde der productie.
51 pCt. 27 pCt.
In 15 hoofdbedrijven
In de gezamenlijke bedrijven
met uitzondering van het
alcoholbedrjjf
In branderijen
In bierbrouwerijen
36
IV* V
11
19
Patroonsorganisatie. Dat de patroons ten
onzent beter het belang van vakorganisatie begrijpen
dan de arbeiders, blijkt uit het volgende respectabele
lijstje van patroonsvereenigingen te dezer stede:
Nederlandsche Aannemersbond.
Nederlandsche Barbiers- en Kappersbond.
Nederl. Brood-, Koek- en Banketbakkersbond.
Bond van Ned. Schilderspatroons.
Vereeüiging „Vergunning".
Aannemersvereeniging.
Timmerlieden vereeniging „Eensgezindheid".
„De Hanze" R. K. Ver. van den Handeldrijvenden en
Industrieelen Middenstand.
„Helpt elkaar" (Metselaars-patroonsver.)
Kuiperspatroonsvereeniging „Ons vakbelang".
Timmerlieden vereeniging.
Vlaarding's Bouwkring.
Vlaardingsche Slagers vereeniging.
Het leukst is dat de „Vlaardingsche Courant", het
orgaan van onze anti-revolutionairen, waaruit wij dit
lijstje overnemen, er geen woord van critiek over het
samenhokken der christelijke patroons met de paganis-
tische aan toevoegde.
Christelijke en paganistische Timmerlieden-, Metse
laars-, Schilders- en Kuiperspatroons, om van andere
niet te spreken, organiseeren zich broederlijk in één
organisatie
Mag dat voor onze anti's wel? Terwijl zjj er als dé
kippen bij waren om de christelijke arbe.ders uit de
Timmerlieden-, Metselaars- en Kuipersorganisatie weg
te halen en afzonderlijk te organiseeren
Hier is veel en goed werk voor onze christelpe
propagandisten te doen. Het breekijzer ,oók in de
patroons-organisaties, heeren, alsjelui durft, en
eerlijk wilt zijn!
Of het zal gebeuren?
Malle critici en muzikale rariteiten.
Een publieke uitvoering van onze Muziekvereeniging
„Voorwaarts", zooals bjjv. die voor de vereeniging
„Flardinga", brengen altijd eeuige roering in het
wereldje der Vlaardingsche muzikanten. Al was het alleen
maar om het feit dat zij ondanks dat zij de jongste
en bovendien een rrroode vereeniging is minstens
zooveel menschen naar het terrein trekt als de oudste
en beste vereenigingen.
Kleineerende opmerkingen, van jalouzie getuigende
schimpscheuten hoort men, indien men toevallig in zoo'n
clubje delibereerende critici van andere muziekvereeni-
gingen verzeild raakt, bjj de vleet.
Vooral een troepje leden der oudste vereeniging van
„Concordia" heeft daarvan slag, en zou men hen gelooven,
dandeugde er van wat van „Voorwaarts" ten ge-
hoore bracht, geen sikkepitje.
Er is één troost voor „Voorwaarts". Naar het oordeel
van dit troepje „Concordianen" deugt ook van wat an
dere vereenigingen, als het oud-Muziekcorps der Schut
terij en „Hollandia", om van de christelijke vereeni
gingen nog maar te zwijgen, ten gehoore brengen,
niks niemendal
Deze heeren moesten wijzer zijn.
YVjj constateeren gaarne dat de muziek die hunne
vereeniging geeft, tot het beste van wat onzer burgerij
te genieten wordt gegeven, kan worden gerekend.
Dat is waar en w\j filiciteeren „Concordia" daarmee.
Maar heeft „Concordia" in de eerste jaren van haar
bestaan en zelfs voor eenige jaren ten gehoore kunnen
brengen wat het nu geeft?
De heeren moeten deze vraag maar voor zichzelf
beantwoorden en daarna anderen meten met de
maten waarmede zjj zelf het liefst gemeten zouden
worden.
Indien wij hen zouden meten met de maat waarmede
zij ons meten, zouden wij nog heel wat hebben aan te
merken
Wij aarzelen niet te zeggen dat „Voorwaarts" de
vergelijking met andere even oude en evenveel leden
tellende vereenigingen glansrijk kan doorstaan.
Nu we het toch voor ditmaal eens over onze muziek
verenigingen hebben en dat gebeurt niet veel
willen we nog even den vinger leggen op eenige de
aandacht trekkende en scherpe afkeuring verdienende
gebeurtenissen.
Daar is ten eerste de inschrijving voor de Concerten
op 31 Augustus, te geven door de vtreeniging „Flar
dinga", „Concordia" schrjjft in voor f 60.—, het oud-
Muziekcorps der d.d. Schutterij voor f 40.—.
„Flardinga" moet scharrelen om rond te komen,
moet elke cent die het kan, bezuinigen. Niets natuur
lijker dus dan dat het thans, waar het de keuze heeft tus-
sehen de twee oudste en beste vereenigingen, het con
cert geeft aan de laagstinschrijvende.
Misgeraden echter. „Concordia" heeft 't! Men zal
ons nu toch niet willen wijs maken dat hier achter
niet een beetje geknoeid is
Waarvoor moest hier ,anders een inschrijving worden
geopend Voor de aardigheid
Bange tongen fluisteren dat de heer v. Abshoven
bestuurslid én van „Flardinga" én van „Concordia",
aaa een en ander niet vreemd is.
Wjj weten dit niet en zullen dit dus ook niet zeggen.
Wat wjj wel weten is, dat het bestuur van „Flardinga"
óf met deze concerten knoeit öf met de besturen der
muziekvereeniging naar hartelust soltZoowel het één
als het ander verdient scherpe afkeuring.
Het tweede feit is een nieuw staaltje van het fana
tisme der katholieken.
Drie jaren bestaat de katholieke Muziekvereeniging
„St. Johannis" en drie jaren lang was de heer v. Gend
haar directeur. Dat de man zijn best deed bewijst de
achting en genegenheid die de leden hem toedroegen.
Na lang kruipen en mieren van „hooger hand" is
van Gend thans ontslagen, omdat de mangeen
katholiek is!
Wie spreekt daar van verdraagzaamheid?
Lichtschuwe Democraten. In de Goedkoope
van verleden week Zaterdag vonden wij het volgend
verslag
„Dinsdagavond hield de Chr.-democratische kies ver
eeniging eene vergadering, toegankelijk voor leden en
geïntroduceerden. De heer H. van Munster hield voor de
aanwezigen een bezielde en bezielende rede, waarin hjj
duidelijk uit°enzette het standpunt, dat door de christen
democraten wordt ingenomen tegenover de andere
politieke partijen. In 't kort gezegd komt dit hierop neer
De linksche partijen kunnen niet anders dan onze
tegenstanders zjjn. Zij toch erkennen niet het gezag van
God; zij gronden hun beginselen niet op den Bijbel,
maar verkrijgen die door de werking van het menschelijk
verstand. Noch sociaal-democraten, noch vrijzinnig
democraten, noch liberalen, van welke schakeering ook,
kunnen ons voldoen. Ware het ons alleen om de demo
cratie te doen, dan zou samenwerking mogelijk zijn.
Maar we wenschen Christelijke democratie en omdat
genoemde partijen geen vrienden van het Christendom
zijn, kunnen ze ons niet bekoren.
Hoe staan we tegenover de rechtsche partijen, de
Anti-rev., de Chr.-Hist. en Roomsch-Katholieken? Deze
gronden allen hun beginselen op Gods Woords. Dus
zullen we voor de algemeene politiek naast deze partijen
staan. Jammer evenwel, dat ze zoo dikwijls goede
woorden gebruiken, maar het niet in daden omzetten.
Wanneer het verkiezingen geldt voor den gemeente
raad, zuilen ook plaatselijke omstandigheden in aan
merking genomen moeten worden. Onze partij is krachtens
haar beginselverklaring een Christelijke en zal dan ook
de zuivere toepassing in het publieke leven daarvan
eischen.
Langen tijd stond spreker stil bij verschillende vraag-
In verhouding tot In verhouding tot
het kapitaal werd de waarde der
uitgekeerd aan loon productie.
VlO V
11% V
