:l
No. 35.
ZATERDAG 26 October 1907.
7e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
De Moker
Afdeeliügnleuws.
Een Christen»demoeratische leugen.
De Kamerverkiezing.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent j hj V00rUithe^ng.
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Bedaktie
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Rlioonschestra.it 7boven
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bjj abonnement belangrijke kortiig.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nieuwsticht N.-Z. 32.
Groote Markt 3.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Hoogstraat.
Te Vlaardingen: Markgraatstraat 20.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Wij herinneren onze partijgenooten aan de belang
rijke huishoudelijke vergadering van aanstaanden Zondag.
Komt allen trouw op en brengt nieuwe leden mee.
HET BESTUUR.
DE BODE
zal Zaterdagavond van 8 tot 10 uur zitting houden in
„Constantia" tot het innen der contributie.
HET BESTUUR.
„DE ZAAIER", Afd. SCHIEDAR.
(Bond van jonge Arbeiders en Arbeidsters.)
Huishoudelijke vergadering op Zondag 27 October
te 12 uur in „Constantia".
Agenda: 1. Ingekomen stukken en mededeelingen.
2. Behandeling Huishoudelijk Reglement.
3. Bespreking der Propaganda.
4. Vastelling van het Bestuur.
5. Rondvraag.
De Secretaris.
Zooals bekend, beweerde de Christendemocraat Har-
tendoriï in zijn debat tegen van den Brink en van Leeuwen
te A laardingen o. a., dat te Weesp sociaaldemocraten
met een lijst voor den liberalen candidaat hadden geloopen,
hoewel de S. D. A. P. een eigen candidaat had gesteld.
Door van den Brink werd deze bewering als zeer onwaar
schijnlijk gekenmerkt en hjj voegde er zelfs aan toe: „waar
schijnlijk hebben wij hier weer te doen met een half
leugentje." Hartennorff protesteerde daartegen, voor
gevende in zijn eer te zijn aangerand door van den
Brink. Deze bleef intusschen van meening, datdeza^k
alles behalve in orde was en zegde een nader onderzoek
oe, waarvan dan het resultaat volledig in De Moker
zou worden bekend gemaakt. Dat onderzoek is door
van den Brink ingesteld. Uit Weesp ontvingen wij nu
het volgende stuk over deze kwestie.
AVeesp, 17 Oct. 1907.
Op 13 Oct. j.l. ontvingen wij een schrijven van onzen
partijgenoot Dr. J. v. d. Brink, waarin hij ons verzocht
inlichtingen aan uw adres te verschaften over een geval,
dat in het debat van genoemden partijgenoot in Vlaar
dingen met den ons welbekende waarheids-lievenden
Christen P. [P. Hartendorff, door dezen laatsten werd
ter sprake gebracht.
Dat ook deze christen evenals vele zijner broederen,
door onwaarheid en scheeve voorstelling de goe-gemeeute
trachtte te bedotten, zult u zeker wel vooraf hebben
begrepen.
Dat het opzettelijk is geschied, kunt u hieruit afleiden,
dat de Heer Hartendorff zelf zelf zeer goed op de hoogte
is van het feit zoo als zich dat heeft voorgedaan.
In de eerste plaats heeft ónze Christen allerchristelijkst
gelogen, waar hij beweerde dat door de S. D. A. P zelf
een candidaat was gesteld. Zie hier hoe de zaak zich
heelt toegedragen.
Onze beide partijgenooten C. Botter en P. Blom
werkten even als de Heer Hartendorff zelf op de stoom-
timmerfabriek der Heeren van AVijngaarden Mesdag
te AVeesp. Met de Staten-verkiezing werden die beide
partijgenooten op het kantoor geroepen en werd hun
medegedeeld dat ze met de ljjst moesten loopen voor
den Heer Mesdag, (de mede-eigenaar der fabriek) die
door de liberale Heeren (meest ;op aandringen van den
Heer van Wijngaarden) was candidaat gesteld. Dit
bljjkt ook uit het schrijven van Blom, die wij voor de
zekerheid nog eens om inlichtingen vroegen. Dit luidt n.l.:
„Op een goeden morgen werd ik op het kantoor
„geroepen en werd m\j medegedeeld dat de Heeren
„van plan waren den Heer G. van Mesdag candi-
„daat te stellen voor de Provinciale Staten.
„Nu verwachtte men van ons dat wjj met de
„candidatenlijst zouden loopen bij eenigen ons daar-
„toe aangewezen personen.
„Ik gaf daarop ten antwoord eerst eens te zullen
„informeeren of wij ook zelf een candidaat zouden
„stellen en dat ik er ook nog wel eens even over
„wenschte na te denken.
„Ik ging naar onzen voorzitter G. A. Vader,
„die mij uitdrukkelijk verklaarde dat er door ons
geen candidaat werd gesteld wat dan ook niet is
„gebeurd.
„Verder verklaarde hjj dat ik het zelf maar moest
„weten, maar. hjj deed het niet.
„Den volgenden dag er naar gevraagd hoe ik
„er over dacht, gaf ik toe. Ik deed het in dienst
van den heer van Wijngaarden
Partijgenoot Botter verklaarde ons hetzelfde en wilde
vooral de aandacht er nog op vestigen, dat door hem
aan hun patroon nog was gezegd, dat het hun moeieljjk
was als leden der S. D. A. P. en dat ze liever hadden,
dat er twee andere voor werden genomen. Het baatte
echter niet. De heer van Wijngaarden stond er op,
dat wij het werk zouden doen.
U ziet, waarde partijgenoot, dat hier wel degelijk
de broodvraag in het spel was en dat wist onze lieve
Christen Hartendorff heel goed. Daarbij komt nog, dat
het in de eerste jaren was van ons optreden, toen wij
allen nog veel te lijden hadden, vooral van Hartendorff's
geloofsgenooten.
Het was in de dagen dat ze bij Vader de boel stuk
smeten en door de Christelijke schietvereeniging Paul
Kruger op een plaatje, voorspellende de Vader der
Sociaal-Democraten, geschoten werd. AVjj kunnen dus*
resumeeren
Hartendorff heeft gelogen waar hij zei dat door ons
partijgenoot Gorter of wie ook was gesteld; moedwillig
heeft hij de zaak scheef voorgestelden om de S. D. A. P.
te benadeelen, verzuimde hij moedwillig de ju:ste toe
dracht der zaak te openbaren, ofschoon hij het zeer
goed wist.
Deze Christen past dan ook volkomen in het kader
der Staalmannianen, die zich door leugen en laster een
plaats willen maken in de rijen der Christen-arbeiders,
maar deze willen reeds van den aanvang af van hun
gedoe niets weten.
Wij raden onzen vriendelijken Christen aan, zich te
vereenigen met Sibrandy en Talma onder de firma Leu
gen en Laster Co.
Met de beste groeten,
Uw Partijgenoot G. A. VADER.
Veel hebben wij aan dit stuk niet toe te voegen, het
is duidelijk op zichzelf. Wij willen alleen deze vraag
nog stellenwaar halen menschen als Hartendorff toch
de brutaliteit vandaan om zich nog Christenen te noe
men En hoe verklaren zij zulke vervalscbingen en
leugenachtigheden met een beroep op „de ordonnantiën
Gods", die zij steeds beweren voor al hun woorden en
daden hun richtsnoer te zijn
Wie breken nu het Christendom af? Zjjn'wij dat,
of zijn dat de Christenen als Hartendorff?
De uitslag.
Wij willen eerst eenige cijfers geven.
Bij de eerste stemming kwamen 6216 kiezers op en
bleven er 1867 thuisbij de herstemming waren die
getallen 6916 en 1167. Het aantal thuisblijvers daalde
dus van 227, tot 1472 procent.
Bij de eerste stemming kreeg de heer de Geer 2914
stemmen, bij de herstemming 3667 dat is dus 753 meer,
maar nog 286 minder dan graaf van Limburg Stirum
in 1905, hoewel er toen 404 kiezers minder stemden.
Bij de eerste stemming kreeg de heer Versteeg 1820
stemmen, bij de herstemming 3211dat is dus 1391
meer, en dat is 652 meer dan de Groot en van Leeuwen
samen in 1905, toen er 404 stemmen in 't geheel min
der werden uitgebracht dan nu bij de herstemming.
Wij kunnen hierbij veilig aannemen, dat de stemmen,
uitgebracht op de heeren Idenburg en Staalman, groo-
tendeels op den heer de Geer zjjn overgegaan, zoodat
van de 700 kiezers, die nu meer opkwamen dan bij de
eerste stemming, 250 op den heer de Geer hebben ge
stemd. De heer Versteeg kreeg zijn 1391 stemmen meer:
door de 844 stemmen, bij eerste stemming op van Leeu-
men uitgebracht, door 450 van de 700 meer uitgebrachte
stemmen en door een kleine honderd stemmen, die bij
eerste stemming aan Idenburg en Staalman zijn geko
men. Dat klopt alles als een bus en sluit geheel met
de berekening, van te voren ook door ons gemaakt.
Wat blijkt nu in de allereerste plaats uit deze ver-
kiezing.scjjfers? Dit wel: dat het dLtrict Schiedam nog
een overwegend conservatief district is. Dit blijkt niet
alleen uit de verkiezing van den kerkdijken conserva
tief, maar ook uit het overgaan van kerkelijke stemmen
op den heer \Tersteeg.
Maar verder blijkt uit deze cijfers ookdat de vrij
zinnigen er niet op behoeven te rekenen, zelfPniet met
een conservatief naar het hart van de van dar Schalk-
Roelants-club de meerderheid te krjjgen. AVant in de
3200 stemmen op den heer Versteeg zitten de 844 soc.-
dem. en wie weet hoeveel honderd burgerlijk-democra
tische stemmen. En die zullen waarschijnlijk bij deze
verkiezing voor het laatst aan dezen dwazen en erger
lijken strijd tusschen een liberaal en een kerkelijk con
servatief hebben meegedaan.
Dit nu is voor ons het minst verteerbare van deze
geheele verkiezing dat de vrijz'nnigen nu opnieuw ver
raad aan de democratie hebben gepleegd. In 1905 kregen
De Groot en Van Leeuwen simen ongeveer 40 procent
van de uitgebrachte stemmen. Bij de gemeenteraads
verkiezingen van 1907 bleek een beslist democratische
politiek in de districten II en III te Schiedam een
werkelijk succes te kunnen hebben. En ook te Vlaar
dingen bleek bij Kamer- en Raadsverkiezing een wezen
lijk verlangen te bestaan naar een voortwerken in demo
cratische richting. Onder de kerkelijke partijen was
daardoor eveneens een democratische rommeling gekomen,
niet het minst blijkende uit de candidaturen Idenburg
en Staalman. Bij deze omstandigheden hadden de vrij
zinnigen met een onomwonden democraat voor den dag
moeten komen, ook tegenover den heer Versteeg. Maar
hun zotte hoop en berekening, den heer Versteeg er
wel te zullen doorhalen, heeft al hun politiek inzicht
en al hun gezond verstand en dem. moed op den loop
gebracht. De zaak der democratie hebben zij hiermee
behoorlijk veel kwaad gedaan. En bij de telenrstelling
over de mislukking van hun plan en over de onjuist
heid hunner berekening 1) kunnen zij, tot kalmte ge
komen, nu ook de wroeging meedragen over hun aller
schandelijkste verzaking hunner democratische beginse
len, over hun beginselvertrappend verraad aan de
democratie.
AVat onze eigen stemming over den uitslag betreft,
die is uiterst kalm en koel. Wjj hebben het besluit
moeten nemen op den heer Versteeg te stemmen bij
deze herstemming, dat kon niet anders. Maar wij hebben
1) Men was al zoo zeker van de verkiezing van den heer
Versteeg, dat men den Officierentuin al voor een groot feest
had afgehuurd enz.
DE MOKER
Hf
