No. 39,
ZATERDAG 23 November 1907.
7e Jaargang.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn,
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
De Moker
Afdeelingsnieuws.
Werkloosheid.
Sociaal-Democratisch werk in onzen
Gemeenteraad,
ABONNEMENTSPRIJS:
bij vooruitbetaling.
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent
Losse nummers 2 cent.
Burean van Bedaktle
Gebouw „COMSTANTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Blioonscliestraat Tboven
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
S'"'
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nieuwsticht N. Z. 32.
Groote Markt 3.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Hoogstraat.
Te Vlaardingen: Markgraafstraat 20.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
I)e abonné's worden verzocht bjj adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Sint-Nicolaasfeest.
Zondag 24 Nov. van 56 kannen de kaarten voor
het St. Nic.feest in „Constantia" worden afgehaald.
Daar het aantal kinderen elk jaar grooter wordt,
besloot de Commissie, dat kinderen uit één huishonden
dooi één persoon begeleid mogen worden. Inteekenaars,
die geen kinderen opgaven, kannen eveneens Zondag
van 5—6', een kaart afhalen, die hun het recht geeft,
het feest als toeschouwer bij te wonen.
Zonder kaart heeft niemand toegang.
De Commissie.
De Zaaier.
Zondag sprak voor „de Zaaier", Dr. J. v. Leeuwen
over „het nut en het doel van „de Zaaier". Spreker
liet duidelijk uitkomen het verschil tusschen het kapita
listische en het socialistische stelsel. Hij besprak het
werken der kapitalisten in Amerika, Engeland en Duitsch-
land, waar de arbeiders de dupe van zijn. Verder drong
hij er op aan, om vooral zich zooveel mogeljjk te ont
wikkelen, waar wjj zooveel aan te kort zijn gekomen.
Op deze cursus misten wij een 5-tal leden. En dat al
op de eerste cursus. Bezoekt de volgende keer allen
den cursus of de vergadering! Alleen dan kunnen wjj
goed verder komen.
Zondag 24 November Club vergadering te 10 uur in
„Constantia", waarin een begin gemaakt zal worden
met de bestudeering van een boekje over de inrichting
van onzen Staat. Laten allen present zijn.
J. Z., Secr.
Constantia.
De zaal van „Constantia" zal Zaterdagavond, den 23en
Nov. gesloten zijn.
De Zaalcommissie.
ii.
Een van de grootste moeielijkheden, waarop een on
middellijke bestrijding van de werkloosheid afstuit, is
het gemis aan gegevens omtrent den omvang der werk
loosheid. En bijna even groot is de tweede moeielijkheid,
nl. dat er op dit oogenblik nog niet één enkel voldoende
krachtig maatschappelijk orgaan is om zich te belasten
met de praktische uitvoering van een besluit tot bestrij-
dino der werkloosheid.
Met de cijfers en de feiten toont de heer Keesing
aan, dat statistische gegevens omtrent de werkloosheid
ongeveer ontbreken; in Engeland zijn er alDen gegevens
van de vakvereenigingen die ondersteunen, maar deze
zjjn nog onvolledig en raken slechts een klein deel der
werkloozen
in Zwitserland ontbreken algemeene statistische ge
gevens over omvang en duur der werkloosheid; men
heeft alleen werkloozen-tellingen in de gemeenten Bazel,
Zurich, Winterthür, St. Gallen, die zeer eigenaardige
resultaten opleverden, maar alleen plaatselijke toestanden
belichten
in België zijn heel wat gegevens over het werkloozen-
vraagstuk, dank zjj de groote belangstelling allerwege
en de belangrijke studies van Louis Varlez; maar toch
is een algemeen overzicht over de toe- en afname der
werkloosheid ook in België niet aanwezig;
1) Naar aanleiding van J. G. Keesing's Feiten en Cijfers be
treffende het vraagstuk van verzekering tegen de geldel. gevolgen
van werkl. enz.
in Nederland zijn evenmin voldoende gegevens te vin
den, evenmin van de zijde der vakvereenigingen als van
die van staat en gemeente;
in Frankrijk, Italië, Oostenrijk, Hongarije, Denemarken,
Zweden en Noorwegen is het niet veel beter; alleen
zijn landen met een krachtige vakbeweging iets rijker
aan gegevens dan die met een nog onbeduidende vak
beweging
en zelfs in Duitschland met zijn buitengewoon krach
tige vakbeweging en zjjn vergevorderde statistiek, waar
beter en systematischer gewerkt wordt aan de verza
meling van statistische gegevens, ontbreken nog de
voldoende gegevens, die een werkelijke geregelde be
strijding van de werkloosheid mogelijk maken.
Met deze opsomming, door ong uit het werk van den
heer Keesing bijeengegaard, blijkt ten duidelijkste, dat
het allereerste wat er op dit gebied te doen staat de
verzameling van regelmatige en volledige gegevens over
de werkloosheid is. Tal van vakvereenigingen in bin
nen- en buitenland hebben dat ingezien en zjjn binnen
hun eigen vereenigingsterrein aan het verzamelen van
gegevens getrokken; daarop komen wij de volgende
week terug. Maar hierbij komt een zeer belangrijk be
zwaar voor een voldoende oplossing van het geheele
vraagstuk, voor zoover dat in de kapitalistische maat
schappij mogeljjk is, aan den dag, nl. dat slechts een
zeer klein deel der arbeiders georganiseerd is en dat
dus de vakvereen'gingsopgaven over niet meer dan dat
kleine deel loopen. Gaan wjj de gegeveus van den heer
Keesing in deze kwestie groepeeren, dan komen wjj
hiertoe
in Engeland zijn 15 pCt. der arbeiders in de Trade
Unions georganiseerd en een klein aantal in andere
vereenigingen
in Zwitserland zijn 5.8 pCt. der arbeiders georgani
seerd, waarvan 27000 in het Vakverbond;
in België zijn 132.000 personen in allerlei soort vak
vereenigingen georganiseerd, ook nog slechts een klein
procent van 't geheel
in Nederland waren er eind Dec. 128.845 georgani-
seerden, waarvan 5.15 pCt. in prot.-chr. organisati-s,
18.2 pCt. in roomsch-kath., 2.35 pCt. in andere confes-
sioneele en 74.29 pCt. in niet-kerkeljjk-: organisaties; 1)
ook nog slechts een gering procent;
in Frankrijk waren volgens de laatste beroepstelling
13 pCt. der arbeiders georganiseerd, in Italië 5.3 pCt.,
in Oostenrijk 14 pCt., in Hongarjje 12.5 pCt. derindu-
strieele arbeiders, in Denemarken 45 pCt. waaronder
8 pCt. vrouwen, in Zweden 31 pCt. der industrieele
arbeiders, in Noorweg n slechts 16000 personen,
en in Duitschland waren volgens de rjjks-statistische
gegevens ongeveer 25 pCt. georganiseerd.
In de gunstigste gevallen (Denemarken, Zweden en
Duitschland) komt men dus nog slechts tot 45 pCt.,
31 pCt. (alleen van de ind. arb.) en 25 pCt. Dat is dus
op dit oogenblik nog volkomen ontoereikend om de
arbeidersorganisaties zelf als uitsluitend maatschappelijk
orgaan te gebruiken ter uitvoering van een wet of
besluit tot bestrijding der geldelijke gevolgen van werk
loosheid.
En toch hebben de arbeiders daar groot belang bij.
En de georganiseerde arbeiders, die zich daarvan be
hoorlijk rekenschap geven, verlangen sterk naar een
begin van regeling de'.er kwestie. Uit een andere groep
van gegevens, door den heer Keesing bijeengebracht,
zullen wjj de volgende week aanwijzen, in welke rich
ting gewerkt wordt.
Dat de werkloosheid als maatschappelijk ziektever
schijnsel eerst verdwijnen zal zoodra de maatschappij
van thans in een socialistische is vervormd, spreekt
van zelf. Maar dat is «geen reden, om nu werkloos en
onverschillig bij de pakken neer te zitten zooals Job
op zjjn mesthoop. Iedere verbetering, die nu verkregen
kan worden voor de slachtoffers van het kapitalisme,
moet worden aangepakt. En ieder weldenkend mensch,
ook ieder strijder voor de rechteD van het proletariaat,
is verplicht mee te werken aan het verkrijgen van zulke
verbeteringen.
ui.
De Gymnasinm-kwestie. Weggegooid geld.
De Schied. Courant die verslag pleegt te doen van
de verhandelingen in den Gemeenteraad, heeft in 18,
1) Deze cijfers zfjn genomen naar de verbeteringen, door den
heer Reesing iu het no. van 15 Nov. van de vakbeweging gegeven.
zegge achttien regels de besprekingen over de al of
niet afschaffing van het gymnasium weergegeven. We
stellen ons voor, wanneer het stenografisch verslag
uitkomt, de beide verslagen eens nevens elkander in
De Moker af te drukken.
Wat de bedoeling kan zijn van die goochelarij van
de oüe? Och, dezelfde, die in zoo menig opzicht aan
haar doen en laten ten grondslag ligtdoor het negeeren
van die verhandelingen te zorgen dat Jan Publiek, ook
genaamd Sijmen Betaal, niet te veel omtrent deze soort
van zaken te weten komt.
Ten opzichte van het gymnasium moet Jan niet
weten welke groote sommen, mede uit zijn schrale beurs
geperst, hier nutteloos worden weggesmeten.
Sssst! ssst! klonk het door de raadszaal, toen de
Bruin met deze zelfde woorden den toestand hekelde.
Maar er was toch niemand die eens probeerde aan te
toonen, dat het geld ook maar in eenig opzicht goed
besteed kan heeten. Integendeel, waar onze partijgenoot
zich niet bevoegd verklaarde, het gymnasiaal onderwijs
zélve te beoordeelen, kwam Dr. Ris hier aanvullen dat
dit onderwjjs laDg niet de waarde had, die sommigen
eraan wilden toekennen
Zooals we ons voorstellen hierna nader, aan te toonen,
bleek dus alles er vóór te spreken, de opheffing van
dit instituut voor bedeelde rjjkelui's kinderen te bevor
deren.
In het verslag van het sectie-onderzoek der begrooting
staat op blz. 211 te lezen:
Volgno. 139. Kosten voor het Gymnasium I en
III. De wensch wordt uitgesproken dat Burgemeester
en Wethouders hun meening doen kennen over een
eventueel voorstel, aan H. M. de Koningen dispen
satie te vragen van de verplichting tot het instand
houden van het Gymnasium, wegens het zeer kleine
aantal Schiedamsche leerlingen, waardoor de be
zwaarde gemeente-financiën belangrijk zouden wor
den ontlast.
De bedoeling dezer clausule laat aan duidelijkheid
niets te wenschen over. B. en W. worden uitgenoodigd
hun meening te doen kennen over de opheffing dei-
inrichting zelve, ter wijl de mogelijkheid en de middelen
daartoe natuurlijk bijzaak blijven. B. en W. hadden dus
moeten beantwoorden de vraag: is de instandhouding
van het Gymnasium gewenscht, gezien het geringe
aantal leerlingen in verband met de groote uitgaven
ervoor.
Echter, B. en W. antwoorden in hun Memorie van
Antwoord (blz 225)
Wij kunnen ons voorstellen dat dispensatie ver
kregen kan worden van de wettelijke verplichting
wanneer men een Gymnasium zou moeten stichten.
Dat meD, zoolang alle klassen nog bezet zijn,
machtiging zou krijgen, om een verplicht Gymnasium
op te heffen, kunnen wij niet onderstellen.
En hiermele was de wijsge rige beschouwing, welke
B. en W. over de zaak hebben, aan haar eindpunt. Ze
zeiden verder geen boe en geen bah.
De Bruin pakte deze vermoffel-methode hard aan.
Hjj verklaarde het zoo te beschouwen dat B. en W.
zich met 'n Jantje-van-Leiden van de kwestie willen
afmaken. Maar daarvoor was de zaak nu eenmaal van
te groot belang als dat dit kon worden toegelaten.
Men had mogen verwachten, dat B. en W. aan de hand
van het rapport, in 1893 over hetzelfde vraagstuk door
een raadscommissie, bestaande uit de heeren Visser,
Van Harwegen den Breems en de Groot uitgebracht,
welke heeren zeer serieus hun taak hebben uitgevoerd,
de al of niet noodzakelijkheid van instandhouding hadden
aangetoond, inplaats van zulke vaagheden te antwoorden.
In gemeld rapport komt een lijstje voor van het aantal
leerlingen, ten hoogste 31, terwijl het aantal leerlingen,
wier ouders of voogden Schiedammers waren, sterk
afnam. Op het oogenblik bedraagt het totale aantal
33, waaronder slechts 11 Schiedammers.
Wij zullen de genoemde besprekingen niet verder
volgenten deele is door ons reeds verslag ervan ge
daan, om nog een en ander over de kwestie zelve te be
steken.
De raadscommissie van 1893 heeft verschillende cijfers
gegeven, uit welke de noodzakelijkheid tot opruiming
van het instituut over te gaan, duidelijk te voorschijn
kwam. Men zie slechts
De kosten van het gymnasium bedroegen, afgezien van
de huurwaarde van 't gebouw, volgens de gemeente-
i» «s£s4f
