Ditjes en Datjes,
De ramp aan den Hoek.
Uit de Vakvereenigingen.
ding van de sociaal-democratie te leveren, is reeds
sedert lang bekend. En dat zjj in de plaats van met
een behoorlijke bestrijding, met overgenomen stukjes uit
andere kranten en met dingen als het bovenstaande
werkt, is ook al oud nieuws. Wij zouden daarvan dan
ook geen melding maken, indien Troelstra's echtschei
ding en onmiddellijk daarop gevolgde tweede huwelijk
nu niet werd uitgebuit als voorbeeld van sociaal-de
mocratische zedeloosheid of onzedelijkheid. Zwijgen
onzerzijds zou den indruk kunnen maken, dat wij het
met een dergelijk oordeel eens zouden zijn of met de
zaak verlegen zouden zitten.
Verbazen doet het ons niet, dat bij voorkeur Christe
lijke bladen de vuilbewerpers zijn, want nergens heeft
het farizeïsme dieper ingevreten dan in een deel der
Christelijke kringen. En nergens wordt met meer wel
lust over akelige en vieze dingen gesproken en ge
giecheld dan in zulke farizeïstische Christelijke om
gevingen. Met hoeveel wellust werden niet nog onlangs
de door en door smerige opmerkingen van den „Christe-
ljjken" Standaard over Soleillani overgenomen en ge
noten door tal van „Christelijke" bladen en lezers
Verwonderlijk is het daarom niet, dat bii voorkeur
Christelijke bladen smerigheid zuigen uit Troelstra's
echtscheiding en onmiddellijk daarop gevolgde tweede
huwelijk. In het feit eener echtscheiding en daarop
volgend tweede huwelijk zit op zichzelf' niets onzedelijks.
De Christelijke bladen, die Troelstra aanvallen, zouden
dus moeten beginnen, de onzedelijkheid daarvan te
bewijzen.
Voor de duidelijkheid willen wij een in Schiedam
overbekend geval daartegenover stellen. Een bekend
Schiedammer, uit „Christelijken" kring, gehuwd, woont
buiten Schiedam met een andere vrouw samen. Door
zijn mede-Christenen, ook niet door de „Christelijke"
Schiedamsche bladen, is dat nooit in het openbaar on
zedelijk genoemd. En toch zal ieder moreel-welden-
kende, zelfs een „Christelijke", dit huwelijk met wat
daarbij hoort onzedelijk moeten vinden en het met ons
eens zijn, dat echtscheiding in dit geval had moeten
voorafgaan aan het samenwonen mnt die andere vrouw.
Of kan de Christelijke pers zich gemakkelijker neer
leggen bij de veelvuldige prostitutie van gehuwden
(ook van vrouwendan bij een wettelijke huwelijks
ontbinding, wanneer, door welke oorzaken ook en hoe
betreurenswaardig en rampzalig ook op zichzelf, de
liefde uit het huwelijk verdwenen is en met die liefde
het innerlijk samenleven, waaraan toch ieder gehuwde
vóór alles b -hoefte heeft
Huichelarij is deze geheele exploitatie van Troelstra's
persoonlijk leven tegen de sociaal-democratie. En in
de buurt van Rotterdam, waar de eere-voorzitter van
den R. K. Volksbond nog slechts kort geleden wegens
misdrijf tegen de eerbaarheid in't openbaar tot gevange
nisstraf veroordeeld werd, terwijl van Katholieke ot
bondgenootschappelijk-Christelijke zijde daartegen zelfs
niet geprotesteerd is, is zulk huichelachtig oogengedraai
over Troelstra een waardig bewijs van modern farizeïsme.
De Harwich-lijn, RotterdamHoek van Holland—
Londen, heeft nu binnen een jaar het derde ongeluk
aan den Hoek van Holland op haar rekening. Eerst in
Februari 1907, toen de „Berlin" uit elkaar sloeg. Nu
in Januari 1908, nu ia een week tijds de „Vienna" aan
den grond raakte en de „Amsterdam" een groot gat
kreeg door aanvaring met een ander schip. Alle 3
schepen hadden de post van Engeland aan boord, en
de post moet overgevaren en moet op tijd aankomen
de commissaris van het loodswezen aan den Hoek zei
het ronduit tot een verslaggever van de „Nieuwe Rot-
terdamsche Courant" „het wordt den gezagvoerders
niet gevraagd of het mist of niet, of het weer is of
niet, zij moeten binnenkomen en op tijd zijn." De
post is immers aan boord. En als die niet geregeld en
niet op tijd komt, lijdt menige zakenman, menige onder
nemer, groote schade en dat mag niet. Daarom moeten
de booten-met-de-post varen en op tijd varen, weer ot
geen weer, gevaar of geen gevaar.
Eu de ondernemers van de Harwich-ljjn hebben ook
groot belang bij het op tijd varen van hun schepen,
want alleen dan hebben zij kans het postvervoer van
uit Engeland te behouden en de ruime subsidies, die
daaraan vastzitten. Komt er onregelmatigheid in het
postvervoer en ongeregeldheid in de aankomst van de
postboot, zoodat de aansluiting met den in ernationalen
spoorpostdienst gemist wordt, dan raken zij die subsi
dies met het postvervoer kwijt en komen die aan
concurreerende lijnen, zooals de Zeeland, die van Vlis-
singen uit de post naar Engeland vervoert en daarvoor
weer subsidies krijgt, o. a. van Duitschland voor het
vervoer der Duitsche post.
De concurrentie van de kapitalistische ondernemingen,
de behoefte aan kapitaalwinst en de noodzakelijkheid
voor onze kapitalistische ondernemers om vast op de
post te kunnen rekenen zijn de eenige oorzaken van de
roekeloosheden, door postvervoerende booten als de Ber
lin, de Vienna en de Amsterdam begaan. Natuurlijk,
als alle omstandigheden meewerken, kan er „op tjjd"
gevaren worden. Maar als nog door den mensch niet
overwonnen natuurkrachten ongunstige omstandigheden
in 't leven roepen, dan is de kans van ongelukken groot.
Bjj normale toestanden zou men rekening houden met
die ongunstige omstandighed-n. Bij krankzinnige mis
dadige toestanden als het kapitalisme in overvloed doet
ontstaan, wordt daar geen rekening mee gehouden,
want het kapitaal vraagt naar niets dan winst en slaaf-
sche onderdanigheid aan de voorwaarden voor de ver
krijging van winst.
Dt is alles van zeldzame eenvoudigheid en voor ons,
die te midden van de kapitalistische anarchie en mis
dadigheden léven, een algemeen bekend verschijnsel.
Toch wordt deze zoo eenvoudige zaak uit louter kapitalis-
tenbelang nog meestentijds onder andere kwesties
verdonkeremaand. Want voor de kapitalisten en kapi
talistenknechten (z- oals de burgerlijke kranten) is het
gevaarlijk, dat op zoo duidelijke en onweerlegbare wijze
blijkt, hoe door en door gemeen en misdadig het kapi
talisme in zijn consequenties is. Immers, zoodra dat te
duidelijker uitkomt, is er kans dat de bestrijders van
het kapitalisme snel vermeerderen en daardoor de hand
having van het kapitalisme regelmatig moeielijker wordt.
Een merkwaardig staaltje van zulk een verdonkere
maning der hoofdzaak terwille van kapitalistische be
langen is het hoofdartikel van de Nieuwe Schiedamsche
Courant van 25 Januari 1908, blijkbaar ingeblazen door
den een of anderen aandeelhouder van de stoomvaart
maatschappij „Zeeland". Daarin wordt niet, zooals van
een zich Christelijk noemend blad verwacht kon worden,
tekeer gegaan tegen de roekeloosheden van een winst-
begeerig kapitaal en het „verzamelt u geen schatten op
aarde" denonChristelijken winstjagers voorgehouden. Neen,
van het ongeluk aan den Hoek wordt gebruik gemaakt
om reclame te maken voor een andere winstbegeerige
kapitalistenonderneming, de stoomvaart-maatschappij
„Zeeland."
Na een korte inleiding schrijft de Katholieke Nieuwe
woordelijk het volgende:
Toch blijft er, ondanks dezen betrekkelijk guu-
stigen afloop, een zware schaduw bij den lichtkant
die deze nieuwe scheepsramp vertoont. Wij zien
hier eene vreemde maatschappij de Great Eastern
Railway Company die, gebruik makende van het
gereedkomen van den Nieuwen Waterweg en de
Spoorwegaansluiting met Hoek van Holland, inder
tijd eene snelle korte verbinding tusschen Engeland
en het Vasteland in het leven riep. Die uitheemsche
maatschappij, concurreerende met eene nationale
onderneming, trok een belangrijk deel van het per
sonen- en goederenverkeer tusschen het Vereenigde
Koninkrijk en de Staten van het Vasteland. Hare
ljju werd steeds meer gezocht door tal van reizi
gers, die zich uit de Vastelandsstaten naar het
Eilandenrijk begaven en het gevolg was dat de
aandeelen der maatschappij die ze exploiteerde,
steeds stegen en er belangrijke dividenden werden
uitgekeerd. Daartegenover beschouwden we met
meewarige belangstelling eene andere maatschappij,
wier zaken steeds minder floreerden, naar mate
die van de bedoelde concurreerende maatschappij
opbloeiden. De Stoomvaartmaatschappij „Zeeland,"
voor vele jaren met Nederlandsch kapitaal opgericht,
vooral met koninklijke grootmoedigheid door den
vroegeren prins Hendrik gesteund, onderhoudt met
haren dag- en nachtdienst een geregelde verbinding
van Hollands Scheldestad met Engelands zeehaven
poort. Zij heeft op hare uitmuntende schepen voor
treffelijke kapiteins en onderwater-kloksignalen en
houdt door het aangebracht stelsel van draadlooze
telegrafie hare vaartuigen steeds in vei binding met
de tust
Toch wordt deze lijn door velen geboycot ten
voordeele van de concurreerende verbinding. Niet
alleen uit Hollands steden, die nog het motief van
het vermijden van eene langdurige spoorreis voor
het prefeeren der Harwichlijn kunnen aanvoeren,
maar ook uit tal van plaatsen in de overige pro
vinciën van Nederland en van uit het buitenland
gaan velen, wien zaken of andere motieven aan
gene zijde van het Kanaal voeren, met de booten
die de Great Eastern tusschen Hollands hoek en
Harwich doet loopen Eu niet alleen met personen-
en goederenvervoer, maar ook door het nemen van
aandeelen werd tot heden veelal de maatschappij
gesteund, die onze echt nationale ouderneming eene
beduidende concurrentie aandeed en hare winst
productie aldoor merkelijk deed lijden. De vreemde
indringster werd boven het kind des huizes gesteld
en op buitengewone, bedroevende wijze begunstigd.
Nu is er in den laatsten tijd in dien onverkwik-
kelijken toestand wel eenige verbetering gekomen.
De schrik, dien de „Berlin"-ramp alom in Neder
land en op het overige deel van het Vasteland voor
den overtocht met de Harwichbooten heeft gewekt,
was oorzaak, dat tal van reizigers uit Holland en
de andere Vastelandsstaten aan de reis met de boo
ten der maatschappij „Zeeland" de voorkeur gaven
en velen zich het ongerief van een lange spoorreis
naar Vlissingen getroosten, om zich een meer vei-
ligen overtocht te verzekeren. De zaken der Stoom
vaartmaatschappij „Zeeland" zijn in den laatsten
tjjd dan ook weer verbeterd en nog in de laatste
verloopen dagen, onder den indruk van de nieuwe
Hoekramp, zijn de aandeelen der maatschappij
merkeljjk, bjj beduidende aanvraag, gestegen.
En na een allerbelachelijkste poging om het „nationale"
Nederlandsche kapitaal uit te spelen tegen het vreemde,
en dat „nationale" voor te stellen als de deugdzame
engel tegenover dat „vreemde" als de zondevolle duivel 1)
eindigt de redactie haar artikel aldus:
Hopen wij, dat, na de ontzettende ramp van de
„Berlin", de nieuwe scheepsramp van de „Amster
dam", die, gelukkig, een veel minder noodlottig
verloop had, weer iets zal geleerd hebben. Het
Nederlandsche publiek, voor zoover 't tot reizen
naar Engeland genoopt is, heeft nu kunnen zien
onder wier hoede 't zich het veiligst bevindt: niet
onder de hoede van de vreemde maatschappij, die
nog, luidens de opvolgende berichten in zooveel te
kort kwam, die hare schepen den overtocht deed
maken, toen velen dit onder de gegeven omstandig
heden eene onmogelijkheid achtten, maar onder de
schutse van de echt nationale onderneming, die met
de meeste voorzichtigheid hare vaartuigen het traject
Vlissingen—Queenborough doet afleggen. Door hare
onderwaterkloksigualen, die in dezen tijd van onbe
rekenbaar nut bleken, door de draadlooze telegrafie,
waarmede zij de schepen voortdurend met het hoofd
bureau blijft verbinden en tal van andere doel
treffende maatregelen biedt deze Hollandsche. stoom
vaartlijn de meeste waarborgen voor de veiligheid
der reizigers die zich aan haar toevertrouwen.
Onzen stadgenooten, die bij de veelvuldige be
trekkingen door ons hoofdbedrijf met Engeland
gevorderd, dikwijls de reis naar het Eilandenrijk
moeten ondernemen, kunnen wij dan ook alleszins
raden, de route over Vlissingen te nemen. De wel
wat lange spoorreis wordt ruimschoots vergoed door
den gi ootereü waarborg van veil gheid die de
Zeeuwsche stoomvaartlijn biedt. Niet alleen de uiterste
zorgen der maatschappij, maar ook het ontegen
zeggelijk feit, dat de Vlissiugsche haven zooveel
gemakkelijker entree biedt, dan de monding van
den Nieuwen Waterweg, draagt daartoe alleszins
bij. Steunen wij dan deze echt nationale onderneming,
voor zoover wij daartoe geroepen zijn, althans door
van haar allereerst onze tickets te betrekken en
hare actiën in waarde te doen stijgen. Dan zal
blijken, dat „Holland op zijn smalst" steeds meer
door het breede kanaal vau welbegrepen nationaal
zelfbewustzijn wordt doorgraven.
Het is een gelukkig verschijnsel, dat zelfs „Christelijke"
kranten van tijd tot tijd eens ondubbelzinnig laten zien,
dat zij niets dan verwoede kapitalistendienaars zijn en
dat hun christelijk pakje niets is dan een bedriegelp
omhulsel waarm e de aandacht van hun eigenlijke wezen
wordt afgeleid.
Het Nederlandsch kapitalisme is even afzichtelijk als
het vreemde. De Schiedamsche arbeiders met hun buiten
gewoon lange arbeidsdagen en hun zeer slecht verzorgde
ontwikkeling zijn daar prachtige bewjjzen van. En aan
de verdierlijking, die het kapitalisme schept door de „vrije
voortbrenging" van alcohol en op de ergerlijkste manieren
den alcohol aan den man te brengen, staan ook de
Christelijke branders van Schiedam leelijk schuldig. Toorn
daar eens tegen „Christelijke" Nieuwe; dat is meer in
overeenstemming met de taak des Christendoms.
Kunst aan liet Volk. Zondagavond 2 Februari
geeft deze Vereeuiging weer een uitvoering, ditmaal
een tooneelavond, met 2 van de beste kunstenaars van
het Rotterdamsche tooneelgezelschap. Wie nu eens
werkelijk prachtig tooneelspel wil zien, geheel doordaciit
en met merkwaardige zeggingskracht gepaard, verzuime
niet, dien avond bjj te wonen. De heer Tartand en
zijn vrouw (Alida Klein) kunnen een zeldzaam genot
verschaffen.
Wij wekken ook de arbeiders op, van deze gelegen
heid om iets zeer moois te hooren en te zien, in groot
aantal gebruik te maken. Het aangebodene is zeer
bevattelijk. En het zien en hooren van mooie dingen
is niet slechts een genot maar werkt ook verheffend
en veredelend en een arbeidersleven is doorgaans niet
rijk aan verheffende, genotrjjke omstandigheden of
gebeurtenissen.
Metaalbewerkers. In De Moker van de vorige
week plaatsten wij het bericht, dat een der R. K. werk
lieden van de kettingfabriek lid is geworden van de
afd. van den Alg. Ned. Metaalbeweikersbond te Schie
dam. In den R K. Volksbond is dit dezer dagen ia
de eerste maandvergadering ter sprake£gekomenbljjkens
de IV. Sch. Ct. ging het aldus toe
Bij de rondvraag, die het uitbrengen van het
jaarverslag voorafging, vroeg de heer Vink of
1) Iu dit gedeelte komt de merkwaardige uitspraak voor: Het
Nederlandsche volk verarmt meer en meer1' (bijv. door het verlies
van Amerikaansche „spoorwegwaarden"). Och kom, in de ver
mogensbelasting stijgt het jaarlyjksch bedrag van aanslag met
lid millioen gulden! Toeh wordt de kapitalistenklasse in Ned,
armer
