en
N° 53
N° 53
No. 52
ZATERDAG 22 Februari 1908.
7e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stukken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten niterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn.
Spreken op VBIJ DAG 28 Februari
in de Uroote Zaal van de
§s%v rasas m—*. m Officierenvereéniging ovdr
IJ f» E3 E3 I 11 Gemeentelijke Beiastingpolitiek en
UI 1 \J 8 I ll de Schied. Belastingverordening.
Maakt, allen propaganda voor deze vergadering. Entree 10 cent, arbeiders 5 cent
I)e Moker
Bericht van de Kedactie.
Afdeelingsnieuws.
Steeds dieper in het Moeras
ABONNEMENTSPRIJS:
bij vooruitbetaling.
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktfe
Gebouw „COMSTAKTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Bhoonschestraat 7boren
ADVERT ENTIEN:
3 cent per regel.
Bp abonnement belangrijke korting.
M het bestuur der s d.a.p.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nienwstickt N. Z. 32.
Groote Markt 3.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Hoogstraat.
Markgraafstraat 20.
adressen worden ook abonne-
Te Vlaardixgeh:
Aan bovengenoemde
menten aangenomen.
De abonnés worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Feestavond S. D. A. P. Deze zal nn plaats
hebben op Zaterdag 29 Februari Optreden zullen „Kunst
en Strjjd", „Nieuw Leven" en de ons welbekende fluitist
Versloot. De propagandarede zal worden uitgesproken
door van Leeuwen. Entrée 5 cent per persoon.
Mieuwe brochures. (Verkrijgbaar in den Af-
deelingsbrochurenhandel in Constantia.)
E. M. Wibsut. Slechte Tjden. 5 cent.
Dr. J. van Leeuwen. De Wereldbeschouwirg der
Sociaal-Democratie. 10 ent.
H. Spiekman. Loonslavernij. 50 cent.
In verband met de Donderdag gehouden raadszitting
waar de Gymnasiumkwestie behandeld is, hebben wij
de behandeling van het rectorsrapport daarover uitge
steld tot de volgende week. Dan zullen wij Rector
Dr. C. J. Vinkesteyn voor bet voetlicht laten komen
v\g vragen reeds van te voren aller belangstelling.
Het schrikkeljaar speelt ons de leelijke part, ons tot
een No. 53 in dezen 7en jaargang te verplichten. Zater
dag 29 Februari is net een Zaterdag.
Om de extrakosten, die daardoor op dit 4e kwartaal
van dezen 7en jaargang komen, goed te maken, roepen
wij den extrasteun onzer lezers in. Stuurt ons een extra-
steunpenning voor No. 53. Vele kleintjes maken een
grooten. In de beurs getast dus voor
De Administratie.
Cursus P. de Bruin. „Politiek en Vakbewe
ging" is het onderwerp, dat de Bruin in twee cursus
vergaderingen zal behandelen op 23 niet 16) Februari
en 1 Maart, 's mo gens te half 11 in „Constantia".
De krachtige groei der Vakbeweging te Schiedam
maakt in onze stad de behau deling van dit onderwerp
buitengewoon belangrijk engewenscht. Want alleen met
klare hoofden en helder inzicht kan de strijd der arbei
ders met vrucht door hen worden gevoerd.
De Bruin is door zjjn werk een goede bekende en
heeft daardoor ook vertrouwen in zijn kennis en inzicht
gewekt. Men kan van hem een uitstekende behandeling
van dit onderwerp verwachten.
Daarom in tientallen op naar dezen cursus. Kaarten
jjn verkrijgbaar bij W. Hoek (Singel 150), in „Con
stantia Zaterdag-, Zondag- en Woensdagavond en bjj
de colporteurs tegen 5 cent. Het Bestuur.
Afdeelingsvergadering. - Daar er geen voor
stellen voor het Congres zjjn ingekomen, kan de huis-
j o Ir afdeelingsvergadering uitgesteld worden tot
Hen 8 Maart.
De antithese is dood, dood als een pier. Kuyper
had hem opgeblazen als een piepdarm op de kermis.
En nu is Heemskerk er boven op gaan zitten, zoodat
hij met veel geraas uit elkaar is gesprongen.
Dit is niet beleefd van Heemskerk tegenover Kuyper.
Maai Heemskerk zag kans mooi weer te speler, nu
Kuyper in hoogste onhandigheid zich na zijn val in
1905 aan de leiding der politieke Christelijke partjjen
onttrok. De arbeiders hebben in 1905 Kuyper van
het politieke terrein weggeranseldhun wraak over
1903 Kuyper dacht, dat het heel verstandig was zjjn
gehate gezicht en verwenschte persoonlijkheid in den
vreemde te gaan verstoppen voor eenigen tjjd en
maakte een „reis om de wereldzee." Maar de politieke
partijontwikkeling ging voort en aan de zijde der ker-
kelijken was het toen niet meer Kuyper, die de leiding
had of den toon aangaf, maar het was Heemskerk.
En deze pinkt nu de vruchten van de afwezigheid van
Kuyper en het politieke gescharrel der liberale verbon
denen. iNu is hij de formeerder van het nieuwe minis
terie en niet Kuyper.
Maar Heemskerk is niet zooals Kuyper. Heemskerk
is geen star „Christelijk" politikus zooals zijn voorgan
ger, doch betoonde zich zoowel in de Tweede Kamer
als in den Amsterdamschen Gemeenteraad een begaafd
en handig spieker en debater, die nooit veel werk
maakte van „beginselkwesties", iemand, die vóór
en boven alles praktisch wil wezen en als bestuurder
regeeren wil, iemand die op grond van dien practischen
aauleg en die liefhebberij in 't regeeren méér zich ver-
dept in de overweging, boe hij het best zijn doel kan
bereiken, dan wat hij in overeenstemming met dit of
dat beginsel moet doen.
Kuyper moest een meerderheid trachten te vormen,
door de bevolking van Nederland politiek in een Chris
telijk en ern niet-Christel(jk deel te splitsen en de
politieke Christenen van allerlei kerkelijke richting en
kleur bijeen te drijven in één partjj onder zijn leiding.
Dat is hem een korten tjjd gelukt. Maar 'de Neder-
landsche bevolking heeft daar gauw genoeg van ge
kregen en heeft de doorendoor valsche, kunstmatig ge
maakte splitsing van Kuyper in groote meerderheid
den rug toegedraaid en verlangt naar een andere ver
deeling. Zoo gauw is een nieuwe partjjverdeeling even
wel niet in het leven te roepen de oude partijen en
oude partijnamen zijn er dus nog.
Heemskerk moest in dezen overgangstijd zijn ministerie
vormen. Heemskerk, de praktische, Heemskerk, de regee-
ringslustige, nam natuurlijk even goed waar als ieder
ander, die de gebeurtenissen van eigen tijd bestudeert,
dat de oude Kuyper-leuze, de veroordeelde antithese,
met bruikbaar meer was voor hem. En bovendien
erkende hij ook, dat een antithese-ministerie zeker op geen
meerderheid zon kunnen rekenen; hoe zou hij dan kun
nen regeeren, hij, de praktische, hij, de regeeiingslustige?
ioen gi g Heemske: k zoeken en overleggen, hoe hii
een ministerie kon vormen, dat de partijen, die nog
Christelijke'' worden genoemd, voor een
„rechts kabinet zonden kunnen aanzien en voorstellen
en dat^ toch tevens steun zou vinden bij een deel van
Kuyper s paganisten, zonder welken steun hij, de prak
tische, de regeeringslustige, naast zijn doel zon moeten
schieten. En zoekende vond hij. Drie maal drie is negen
drie Protestantsche politiekers, drie Katholieke en drie
paganisten Tegenover de oude „Christelijke partijen"
kon het dan heeten: zes tegen drie, dus toch
overwegend Christelijk. Eu tegenover de onde „paga
nisten kon het dan heeten: met drie liberalen in een
kabinet kan men toch niet van een zuiver „kerkeliik
ministerie" spieken?
En zoo geschiedde het, dat de heer Heemskerk een
ministerie samenstelde volgens den regel van dr eëD
„rechts" in de oogen van rechts, „niet-rechtsch" in dé
oogen van links.
Maar de antithese is dood, dood als een pier. Want
■remj i J? ze met zi->n re£el vau drieën doodge-
crjiei d, heeft ze doodgedrukt onder zijn overwegingen
van praktisch en regeeringslustig staatsman. Want een
ministerie, dat tegelijk „rechts" en „uiet-rechts" genoemd
kan worden, beide met evenveel ot even weinig recht
is in geen geval een antithese-ministerie meer En
door zich aan te sluiten bij een deel der liberalen, is
Heemskerk in de praktijk reeds op eeD ander standpunt
aangeland dan de „Christelijke coalitie" van Knyper.
Zuivering in de politieke verhoudingen kan door dit
ministerie-Heemskerk zeker wel plaats hebben. De len-
genlenze van Kuyper en zijn doininé's en pastoors zal
met Kuyper s oude en nieuwe politieke plunje in een
kast met oude rare-kiek-dingen kunnen worden opge
borgen. En dit zal zuivering brengen.
Maar meer zal onder dit ministerie-Heemskerk niet
kunnen geschieden. Vooruitgang is er niet door te
verwachten. We zitten en blijven er mee in het moeras.
En zelfs z«n we er nog wat dieper in gezakt.
Dat Heemskerk zich a la Bismarck zal beiondigen
aan een hofmakerij aan de democratie, is van een be
minnelijk mensch als den heer Heemskerk niet te ver
wachten; Kuyper zon er toe in staat zijn geweest, zijn
opvolger met, zijn heele persoonlijkheid is schipperlijk en
H. principieel (met of zonder salto-mortale's op zijn
kuypersch) aangelegd. Men kan das van Heemskerk
niets verwachten dan een manoeuver-politiek, een echte
handige berekemngs-politiek, die met geen andere voor
stellen voor den dag zal komen, dan waarvan succes te
verwachten is en waardoor hij de partijen en menschen,
die hij noodig heeft om te regeeren, niet van zich zal
vervreemden. Daarvoor zal hij evenwel steeds in den
conservatieven hoek moeten zoeken, want de wezenlijk-
democratische partijen stellen geen auderen eisch en
kannen geen anderen eisch stellen dan: voor of tegen
de democratie; volgens h n is er geen mogelijkheid om
verder te kunnen komen met den regeeringswagen dan
door regelrecht den democratischen weg op te rijden.
Iedere poging om een anderen weg in te gaan is voor
hen uit den booze, 1 id slechts tot schandelijk tijdverlies
Een ministerie-Heemskerk, volgens den regel ven
dneen samengesteld, kan daarom in het wezen der zaak
niet anders dan driedubbel conservatief znu, hoe mooien
schijn van democratie de heeren er soms ook aan zul
len trachten te geven. En van een man als Heemskerk
an men verwachten, dat hij tal van onderwerpen over
hoop zal halen, die nog best kunnen uitgesteld worden
en in ieder geval achter de definitieve regeling van bet
algemeen kiesrecht en een krachtig stel sociale wetten
ehooren te komen, maar die de aandacht daarvan
zullen moeten afleiden. En zeker is het, dat Heemskerk
die overhoop gehaalde onderwerpen dan zal voorstellen
als urgent, als wachtende op een oplossing sedeit langen
tijd. Aldus kan dan het direkte partijkiezen vóór of
tegen de dem ikratie nog een tijd lang worden opge
schoven.
MOKER
WIBAUT
