Ditjes en Datjes.
Uit de Vak vereenigingen.
Onze Leestafel.
Zoo zal het ministerie-Heemskerk, de antithese van
Kuyper wegbezemecde, nieuwe twistappels in Nederland
op den politieken tafel leggen, die opnieuw voor lan
gen tijd de oplossing van tal van sociale kwesties, voor
zoover de wetgever dit doen kan, op zal schuiven. Van
het Kuyper-moeras in het Heemskerk-moeras!
Listiglijk spelen de burgerlijke partjjen aldus hun
spel van bedrog tegenover de arbeiders, die van die
spelhandigheid steeds maar weer het slachtoffer wor
den zoolang zij tenminste niet zelf den bezem in
eigen hand gaan nemen en met krachtige vegen dien
heelen burgerlijken rommel van het politieke terrein
wegbezemen om zelf de leiding in handen te nemen.
Arbeiders, gebruikt toch uw oogen en ziet toch het
schandelijke spel, dat met u gespeeld wordt, onverschil
lig of ge Christelijk of neutraal zjjt. Wat deden de
Christelijke heeren in den Schiedamschen raad met uw
belastingeischen Ze trapten ze minachtend in een hoek.
En zooals in den Schiedamschen raad gaat het in Eerste
en Tweede Kamer. De arbeiders worden beschouwd en
gebruikt als werkbeesten, wie men wel eens een klontje
suiker wil geven om ze aan het werk te houden zonder
tegenstand. Maar hun menschenrechten erkennen, dat
doen de burgerlijke partijen nooit
Vereenigt u arbeiders en verovert door eigen kracht
uw rechten als mensch en als staatsburger. Gij behoelt
dat slechts te willen om uw doel onmiddellijk te berei
ken. Want gij zijt het sterkst in aantal en in recht.
De afgevaardigde van Schiedam op den
breeden weg des verderfs.
Er hangen zware, sombere luchten over de Christelijke
politieke vereenigingen in het kiesdistrict Schiedam. Ze
drukken met looden last op de van theologie zwangere
schedels der Christelijke leiders, zoodat angst uit hun
oogen staart en wanhoop uit hun opengesperde neus
vleugels blaast.
Nog niet lang geleden, na het onverwachte aftreden
van graaf van Limburg Stirum, stelden zjj Jhr. Mr.
D. J. de Geer aan de Christelijke luiden voor als een
model-Christen-politikus met zuiver-conservatieven aan
leg. Dominé's en pastoors, kerkeraadsleden en dood
bidders, Katholieken en Protestanten van allerlei kleur,
liepen om het hardst hun kerkeklantjes na om hen in
naam des Heeren te gelasten op Jhr. de Geer te stem
men de schoenmakers hadden er een goeden tjjd dooi'.
En nu, ay ziet, niet slechts prof. Fabius van de
Vrije Universiteit blijkt in de klauwe van Beëlzebub ot
van een van diens zoons, stiefzoons of schoonzoons te
zijn gevallen. Ook Jhr. Mr. D. J. Geer, de geachte
Christelijke afgevaardigde van Schiedam, is een soort
gelijk lot overkomen. Ook hjj is den breeden weg des
verderfs opgegaan. Broeder van der Drift, broeder
H. P. van der Most en broeder J. Schellevis hebben
het initiatief genomen tot het oprichten van een red
dingsbrigade en hopen met de krachtige hulp van f roeder
Verhey S. J., broeder Coppens en broeder Frederiks tot
de oprichting van een geheel reddingsleger van Chris
telijke kruisridders te komen (Broeder van der Drift
heeft zijn paard reeds ter beschikking gesteld voor den
Commandant), ten einde tezamen met soortgelijke legers
uit Vlaardingen, Kethel en* Overschie den afgedwaalden
afgevaardigde achter na te rennen op den breeden weg
des verderfs, dien hjj al zulk een eind is opgegaan en
hem desnoods vastgebonden aan de staart van het paard
des Commandants terug te voeren op den goeden weg
der politieke Christelijke, conservatieve rechtzinnigheid.
De heer de Geer ontpopte zich te Schiedam in zijn
rede over „Verzekeringsdwang" als een doodgewoon
liberaal met neigingen tot Bismarckiaansche Staatssocia
lisme en te Vlaardingen in zijn rede over „Christendom
en Socialisme" als een „aspirant-Christen-socialist". En
zoo iemand als specifiek'Christen-conservatief te hebben
aanbevolenHoe komen de Christenbroeders erover
heen 1
Voor ons komt de heer de Geer nog het meest over
een met een doos van Pand ore, een doos met de zot
ste surprises, of met een reclamebord van Sunlightzeep,
waar men, al naar de plaats waar men staat, wat ver
schillends op leest.
Een Christelijke bank van leening. Naar
wij vernemen, is door den burgemeester een vertrouwe
lijk rondschrijven gericht cot alle erkende en niet-erkende
specialiteiten in Christelijke politiek, waarin hjj verzoekt
hem hun meening kenbaar te makenlo. over den al-
of niet-Christelijken oorsprong van pandjeshuizen, 2o,
over den al- of niet-Christelijken eisch om ook de pand
jeshuizen tot een voorwerp van Christelijke politiek te
maken, 3o. over de wijze waarop eventueel een Chris
telijk pandjeshuis werkzaam kan gesteld worden in
dienst der Christelijke politiek, 4o. of het wenschelijk
is, waar God de standen heeft geschapen, een pandjes
huis voor de lagere en een voor de hoogere standen
te maken, of dat in het pandjeshuis het beginsel der
Paradijsgelijkheid moet worden gehuldigd en 5o. of het
niet wenschelijk is ter wille van den meerderen bloei
dezer nieuwe inrichting op Christeljjken grondslag een
soort premiestelsel in te voeren voor de hoogste in
leggers
Indien een onzer lezers zich wijden wil aan de op
lossing dezer brandende kwestie, zullen wij onze kolom
men gaarne openstellen voor de uitingen van zijn vernuft.
Men gelieve daarbij evenwel duidelijk aan te geven,
welk soort van christendom men bij zijn ontwerp het
beste achtter wille van de mogelijke verwal ring, is
dat onvermijdelijk noodig.
Jongensexploitatie. Het is ons ter oore ge
komen, dat aan de drukkerij van den heer Reterink
aan de Hoogstraat kinderen beneden de 16 jaar tot
zelfs 11 uur 's avonds aan het werk worden gehouden.
Zou de afd. Schiedam *van den Typografenbond niet
eens kunmn zorgen, dat hieraan een einde komt?
De matrozenfokkery opgedoekt. Wij
kunnen tot ons groot genoegen verzekeren, dat de
matrozenfokkerjj van den heer Vrijland zal worden
opgedoekt. Beter laat dan nooit, zullen we maar zeggen.
We zijn zoo vrij, aaa den invloed van De Moker dit
gelukkig resultaat voor een niet gering deel toe te
schrijven.
Misselijke manieren. De redactie van de
Schiedamsche Courant nam een stukje op tegen een
ingezonden stuk in De Moker, zonder dat De Moker dien
inzender plaats had geweigerd. Dat de red. van de
Sch. Ct. zich eerst liet wijs maken, dat wij dien in
zender zijn stuk hadden gewe;gerd, is dom, omdat zij,
als zij slechts even De Moker had nagekeken, het be
wijs voor het tegendeel had kunnen vinden. Maar dat
de red. van de Sch. Ct., er opmerkzaam opgemaakt,
dat De Moker geen plaats heeft geweigerd aan den
bewusten inzender, niet eens zoo fatsoenlijk is om ons
hare verontschuldigingen aan te bieden over haar plaatsing
van een ingezonden stuk tegen een ingezonden stuk
in De Moker, terwijl notabene die inzender zelf be
gonnen was met in De Moker te schrijven, dat kan
er niet n.ee door.
Dat komt ervan, als men de redactie van een krant
in handen stelt van zoo'n kwart-middelmatigheid. De
liberalen moesten zich schamen in Schiedam niet met
een beter orgaan voor den dag te kunnen komen.
Zondag 16 Febr. hield de afd. Schiedam van de Ned.
Ver. van Glas- en Aardewerkers een huishoudelijke
vergadering in „Constantia."
Uit de mededeelingen van het bestuur bleek, dat de
afd. in de laatste 3 maanden flink in ledental toeneemt,
en dat de vaandelcommissie bij de firma Diemer te
Dordrecht, een prachtig vaandel heeft uitgekozen. Waar
schijnlijk zal bij de viering van het derde jaarfeest op
Paschen dit vaandel worden onthuld.
Het verslag van den Penningmeester werd in orde
bevonden en goedgekeurd.
De ontwerp-statuten en huishoudelijk reglement
werden vervolgens na enkele opmerkingen onveranderd
aangenomen.
Door de verkiezing van een tweeden voorzitter werd
het aldee'ingsbestuur weer voltallig gemaakt.
De correspondent.
Metaalbewerkers. Den 14 Febr. j.l. werd een
vergadering gehouden van de afdeeling Schiedam van
den Alg. Ned. Metaalbewerkersbond. Aan het Bestuur
werd opgedragen, om bjj den Schiedamschen Bestuur-
dersboDd er op aan te dringen, stappen te doen, die
het mogelijk maakt, dat op den 1 Meidag eene geza
menlijke optrekking van de georganiseerden naar de
veig tderingszaal plaats heeft. Dit voorstel werd aan
genomen, nadat door een der Bestuursleden de gehouden
stemming in den S. B. B. over de 1 Mei-viering be
sproken was. Met op 5 na algemeene stemmen werd
besloten 5 gld uit de kas te trekken voor steun aan
den Bestuurdersbond voor het aankoopen van een vaandel
of iets dergelijks. De voorzitter sprak de wensch uit,
dat de andere aangesloten organisaties dit voorbeeld
mochten volgen.
N.B. De leden worden er op attent gemaakt, dat de
afdeeling besloten heeft een ziekenfonds op te richten.
Zaterdagavond worden leden ingeschreven.
De Corr.
De Metaalbewerkers beleggen aanstaanden Vrijdag 28
Febr. eene openbare vergadering, waar de bondssecreta-
ris Dekkers het arbeidscontract zal behandelen. Wij
wekken alle metaalbewerkers op, deze vergadering te
bezoeken. Ook andere arbeiders zullen wel doen, deze
vergadering te bezoeken, waar van arbeidersstandpunt
het arbeiderscontract bekeken zal worden.
Kakl Kautsky. Ethiek. Vertaald door
H. Gorter, f 1.25.
Anton Menger. Nieuwe Zedeleer. Ver
taald door W. H. Vliegen, f 0.90, beide
uitgegeven door de Uitgevers-Maatschappij
H. A. Wakker Co.
In zjjn hoofdwerk „het kapitaal" noemt Maix de
kapitalisten en grondeigenaren „personificaties (verper
soonlijkingen) van economische categorieën (groepen)",
maar hjj voegt daaraan dan deze mei kwaardige woorden
toe: „mijn standpunt kan niet den enkelen mensch ver-
antwooidelijk maken voor verhoudingen, waarvan hij
maatschappelijk een voortbrengsel blijft, hoe ver hij zich
daar ook subjectief (persoonlijk) boven mag verheffen
Hier maakt Marx onderscheid, onbetwistbaar, tusschen
den mensch als „verpersoonlijking van een economische
groep" en den mensch als een wezen, onafhankelijk van
zijn klasse-invloed. Waardoor ontstaat dan deze „onaf
hankelijkheid" waarin bestaat ze? Dat is een vraag,
die Marx zelf, vastgehouden door zijn economische en
historische studies, niet heeft beantwoord, al kan men
overal in zijn werken uitlatingen vinden, die naar een
bepaald antwoord heen wijzen.
Marx wilde, dat de maatschappij een „verbond van
vrije menscben zal worden," een „associatie (bondge
noot chappelijke vereeniging), waarin de vrije ontwikke
ling van een ieder de voorwaarde is voor de vrije ont
wikkeling van allen." Dat is de grondslag van de
Marxistische opvatting (leer, zoo men wil) van de vrij
heid en gelijkheid der menschen, van een algemeene
menschenmaatschappij, onafhankelijk van ras, taal en
woonplaatsde mensch als zoodanig wordt ook hier
weer als een afzonderlijk iets naast den maatschappe-
lijken mensch gesteld. En het doel der menschen volgens
deze opvatting van Marx draagt het stempel van een
zuiver ethisch idealisme.
Dat dit ethisch idealisme van Marx een overblijfsel
zou zijn van den invloed van Kant, is niet goed vol te
houden, want juist in Marx' latere werken komt het,
door welke oorzaken dan ook, het meest op den voor
grond. En Engels legde er steeds uitdrukkelijker den
nadruk op.
Niet alleen de leerlingen en aanhangers van Marx,
maar ook zijn bestrijders hebben bij hun studie bemerkt,
dat in het Marxisme hier een open kwestie, een onopgelost
probleem is overgebleven. De tegenstanders hebben
dat uitgebuit, om de leer van Marx als lijdende aan
innerlijke tegenstrijdigheden voor te stellen. Zijn aan
hangers daarentegen zijn er zich van bewust, dat hier
van geen tegenstrijdigheid sprake is, maar van een
eenvoudig opengebleven kwestie, opengebleven, omdat
Marx de tijd heeft ontbroken hierin een volledig antwoord
te geven. Zoo is er aan den eenen kant ter wille
van de bestrijding en aan den anderen kant ter wille
van de verdediging van het Marxisme een bijzondere
studie opgekomen van het ethische standpunt van Marx,
van de zedeleer van het proletariaat, enzoovoort. De
twee bovengenoemde werken zijn uitvloeisels van deze
bijzondere studie. Beide verdedigen zij het standpunt en
de theorie van Marx. En beide zijn geschreven door
uiterst bekwame mannen, zjjn dus het lezen en bestudeeren
dubbel waard.
Kautsky kondigt zijn werk als een proeve aan, als
een studie, ontstaan door de bestrijding van tegenstanders.
De voorrede van de Duitsche nitgave ontbreekt in de
Nederlandsche, wat voor de beoordeeling van Kautsky's
doel jammer is. Kautsky doet dan ook niet meer dan
eenige gegevens verzamelen voor een uitgebreid en
volledig werk over de zedeleer; meer wilde hij en kon
hij ook niet doen, zooals uit de voorrede blijkt. Hjj geeft
in eenige bladzjjden een kort overzicht over de geschied
kundige omstandigheden van ontstaan en den aard van
de „antieke en Christeljjke zedeleer" en van de „zedeleer
van de eeuw der verlichting" en komt dan tot het
onderzoek van drie „stelsels" van zedeleer, nl. dat van
Kant, van Darwin en van Marx. Prachtig vertaald door
Gorter, is ook dit werk van Kautsky het genot der
lezing en bestudeering ten volle waard. Het laat plaats
voor tal van vragen en bedenkingen, maar m n vergete
niet, dat het slechts een voorproeve wil zijn en g en
totaal afgewerkt geheel.
Menger wil zijn Zedeleer beschouwd zien als het
tweede deel van een serie aaneensluitende werken over
de „elementen der socialistische wereldbeschouwing". Het
eerste deel was zjjn „Nieuwe Staatsleer". Zijn „Nieuwe
Zedeleer" is het tweede. En dan hoopt hij mg tijd te
zullen vinden voor een „Volkspolitiek" en een „Erken-
ningsleer".
Menger behandelt zijn „zedeleer" meer als een filoso
fisch geheel, dat hjj te ontleden heeft z09, als volgens
hem het proletariaat en het socialisme dat moeten doen.
Met tal van geschiedkundige herinneringen licht hjj zijn
uiteenzettingen toe en verklaart hjj telkens het verband
van zjjn socialistische meening met de daaraan vooraf
gaande. Ook dit boek, zeer zorgvuldig en met blijkbare
voorliefde door Vliegen vertaald, is het lezen en be
studeeren ten volle waard. Ook tegen dit boek rijzen
tal van bedenkingen en vragen bij het lezen, waarop
wjj evenmin, ten gevolge van de weinige plaatsruimte,
uitvoerig kunnen ingaan, maar die ook niet achterwege
kunnen blijven bij de behandeling van een onderwerp
als de socialistische zedeleerimmershet socialisme
is er nog niet, de socialistische maatschappjj moet nog
komen, de zedeleer van een dergeljjke maatschappij kau
dus alleen worden voorgevoeld in hoofdzaken, meer niet.
Intusschen, de beide besproken boeken verdienen ten
volle in handen te komen van ieder, die zich met de
studie van het socialisme bemoeit en zullen zonder
twjjfel iederen lezer boeien en tot nieuw en verder denken
opwekken.
De uitgevers zorgden voor een mooi, behagelijk uiterlijk.
