No. 5
ZATERDAG 4 April 1908.
8e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
De Moker
Afdeelingsmeuws
Waar de arbeiders vooral op moeten
letten bij het Arbeidscontract.
Organisatie der jeugd.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Uj v00ruitbetall
tranco per post 30 cent j J
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktie
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Rlioonscliestraat 7'ooven
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken voor 't eerstïolgendnummer moeten uiterlijk ïïoenstag a.s. 'smiddags 12 uur iu het he.zlt der Redactie zijn
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nieuwsticht N. Z. 32.
Groote Markt 8.
Zalmstraat 22
„Constantia", Hoogstraat.
Te Vlaardixgen: Markgraafstraat 20.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Colportage.
De colportage in Vlaardingen en Maassluis is weder
ter hand genomen. Wie echter verzekerd wil zijn ge-
reqeld „De Moker" te ontvangen, geve zich aan de
administratie of de colporteurs op als abonnée.
De prjjs is 25 cents per 3 maanden of 30 cent
franco per post.
Zangvereeniging „Exelsior". De leden wor
den er aan herinnerd dat, wegens de tooneelavond van
„Kunst aan 't Volk" a s. Maandag de gewone repetitie
niet zal plaatshebben, doch a. s. Zondag van 12—1
uur voor dames- en van 1—2 uur voor heeren-leden.
S. D. A. P. afd. Vlaardingen. Zondag 12
April Huishoudelijke Vergadering. Zie de desbetreffende
advertentiein het volgend nummer.
Het Bestuur.
Bojcot-Jamin. De Schied. Bestuurdersbond
besloot in zijn jongste vergadering den boykot-Jamin
krachtig ter hand te nemen. Er zullen 3000 strooi
biljetten verspreid worden.
Daarvoor zijn menschen noodig!
Als iedere vakvereeniging een paar verspreiders
levert, is 't genoeg. Welnu, ieder kan dit soort werk
hoe meer er komen, des te beter.
Verspreiders worden gewacht Zaterdag 11 April
a.s. 's avonds 8 uur in Constantia.
ii
De vorige week begonnen wij onze artikelen over het
arbeidscontract met de opmerking, dat deze wet in Mei
in werking zal treden. Zeker is dit evenwel nog niet.
Het lag wel in de bedoeling van den afgetreden mi
nister van Justitie, Mr. van Raalte om het daarop aan
te sturen (er is eerst nog een aanvullingswetje noodig),
maar door de wisseling van Ministerie en de traagheid
der Eerste Kamer is de boel blijven sleepen. Het kan
dus wel wat later worden. Intusschen, alles ligt klaar.
Als de regeering wil, kan dus nog gemakkelijk in Mei
de boel in orde zijn. Onze artikelen houden Datuurlijk
met die mogelijkheid rekening.
Nu gaan wij verder met de wet.
5. Wat is een arbeidsreglement? Een arbeids
reglement is een regelirg van de arbeidsvoorwaarden
Hoor den werkgever voor de arbeiders, werkzaam in zijn
onderneming, werkplaats of fabriek. In een arbeids
reglement mogen dezeltde bepalingen worden opgenomen
als in een schriftelijke arbeidsovereenkomst en hebben
dan dezelfde wettelijke kracht. Het is dus de werk-
mer, die het arbeidsreglement vast stelt.
6. Wanneer is een arbeidsreglement rechts
geldig, verbindend? Wettelijke, verbindende
kracht krijgt een reglement eerst zoodra de arbeider
schriftelijk verklaard heeft dat hij zich met dat regie-
mme vereenigt. De arbeider kan dat dus weigeren,
maar doet hij dat, dan wordt deze weigering door de
wet beschouwd als een opzegging van de dienstbetrekking
uiterlijk} tegen den dag waarop het door den wetgever
vastgestelde reglement in werking treedt, de aldus ont
slagen arbeider kan recht op schadeloosstelling laten
gelden indien de dienstbetrekking voor een bepaalden
tijd is aangegaan en die lijd niet om is bij het inwe:-
king treden van het reglement. In de praktijk komt
dit dns hier op neer dat de arbeider teekenen moet,
indien hij niet van te voren weet dat hij door zijn
organisatie sterk genoeg is om zijn werkgever te
beletten, in het arbeidsreglement bepalingen op te
nemen die de vakorganisatie schadelijk voor den ar
beider en onaannemelijk acht..
7. Welke verdere eischen worden door de
wet in zake het arbeidsreglement gesteld?
Behalve den eisch onder 6 geuoem 1 verlangt de wet
nog: a. dat een volledig exemplaar van het reglement
kosteloos door of van wege den werkgever aan den
arbeider wordt verstrekt; b. dat een volledig exemplaar
op een gemakkelijk toegankelijke plaats, zoo mogeljjk
in het arbeidslokaal, wordt opgehangen; en c dat een
volledig exemplaar door of van wege den werkgever
ter griffie van het kantongerecht wordt neergelegd, waar
het voor ieder vrij en kos eloos ter inzage ligt.
Indien aan een dezer 3 bepalingen niet is voldaan, dan
is het arbeidsreglement niet verbindend, onwettig!
Bij mogelijke geschillen is het van belang, op deze
bepalingen te letten
8. Is afwijking van een arbeidsreglement
mogelijk? D« wet laat ha' toe, dat van een wettig
vastgesteld arbeidsreglement wordt afgeweken. Indien
bijv. voor een fabriek, werkplaats ot onderneming een
algemeen geldend arbeidsreglement is vastgesteld, maar
afwijking daarvan wordt voor enkele arbeiders of enkele
groepen van arbeiders noodig geacht, dan laat de wet
dat toe, doch onder deze verplichte voorwaardedat deze
afwijking bij schriftelijke overeenkomst wordt vastgesteld.
Mondelinge overeenkomst tot afwijking vau een wettig
vastgesteld en verbindend geworden reglement is door
de wet niet toegelaten.
9. Mogen veranderingen in een arbeids
reglement worden aangebracht De wet laat dat
natuurlijk toe maar voorziet in willekeurige wijzigingen
door het stellen van bepaalde voorwaarden. Iedere
wjjziging moet schriftelijk door den arbeider worden
goedgekeurd; van het gewijzigd reglement moet een
volledig exemplaar aan den arbeider worden verstrekt,
in de werkplaats worden opgehangen en ter griffie
worden neergelegd; mededeeling van de wijzigingen
alleen is onvoldoende en maakt de wijzigingen ODwettig.
De arbeider kan en mag weigeren, de voorgestelde
wijzigingen te teekenen, maar door die weigering wordt
de dienstbetrekking als opgezegd beschouwd, op dezelfde
wijze als dat onder 6 is meegedeeld. Hier geldt natuur
lek hetzelfde wat zoometeen over de kansen van wei
gering door den arbeider is gezegd: alleen bij het be
staan van een sterke organisatie bestaat voor den
arbeider de kans, dat liij op de samenstelling van het
arbeidsreglement invloed kan uitoefenen. Bovendien
heeft de wet deze belangrijke bepalingdat een ver
klaring van den arbeider, dat hij zich vereenigt met
een later vast te stellen reglement of met later aan te
brengen wijzigingen in het reglement van nul en
geener waarde is. Iedere wijziging, iedere reglements-
vast tellD g vereischt dus telkens de afzonderlijke
schriftelijke goedkeuring vau ieder en arbeider om wettig
en verbindend te worden.
10- Is een schriftelijk arbeidsreglement nood
zakelijk volgens de wet? De wet zegt wèl, dat
een arbeidscontract mondeling zoowel als schriftelijk
kan gesloten worden, al stelt zij ook de gevallen vast
waarin een schriftelijk contract verplicht is. Maar de
wet laat zich niet uit over het al of niet verplichte
van een arbeidsreglementintegendeel de wet spreekt
herhaaldelijk van „het invoe'en van een arbeidsregle
ment" in ondernemingen. Wettelijk verplicht is een
arbeidsreglement dus niet- Maar wanneer een werk
gever tot de invoering van een arbeidsreglement over
gaat, dan is hij verplicht zich te houden aan de door
ons aangewezen voorschriften. Doet hij dat niet, dan
heeft zijn reglement geen bindende kracht. In de praktijk,
vooral bfj groote ondernemingen en bedrijven, zal een
arbeidsreglement niet achterwege kunnen blijven, omdat
daarin op de gemakkelijkste wjjze de arbeidsvoorwaar
den kunnen worden geregeld en bovendien omdat door
een arbeidsreglement een schriftelijk arbeidscontract kan
vervullen, daar de wet de onder 2 genoemde bepa
lingen ook in een arbeidsreglement toelaat (zie De Moker
der vorige week) zooals de bepalingen over boete, staan
geld enz. Daarom zal de strijd doorgaans over de
arbeidsreglementen loopen.
Een woord aan de j mge arbeiders(sters) te Schiedam.
Vrienden en Vriendinnen.
Het bestuur van den bond „De Zaaier", die uit jonge
arbeiders en arbeidsters, gelijk gii zelf zijt, bestaai,
noodigt u uit, indien gij minstens 15 jaar oud zjjt, om
lid van die vereeniging te worden. Het wil daarom u
het doel der vereeniging zoo kort mogelijk uiteenzetten.
Daarvoor moeten we eerst eens praten over u zelf, uw
ouders, uw verdere familie en uwe vrienden, dat wil
zeggen, we willen eens praten over den toestand van
de arbeide'S, want. dat zullen de meesten daarvan toch
wel zijn. Gij weet wel, dat er in hun toestand heel veel
is, dat verbetering behoeft. Hun woningen zijn lang niet
van de beste, sommige zelts heel slecht. Voeding en
kleeding laten ook wel wat te wenschen over, bij den
één meer, bij den ander minder. Door die drie dingen,
gedeeltelijk ook door andere redenen, is de gezondheids
toestand bij ve'en niet te roemen. En de arbeider heeft
toch wel in de eerste plaats een gezond lichaam noodig.
Nu ziju er wel werkzaamheden die de gezondheid be
vorderen, maar er is ook zeer veel ongezond werk, en
is 't werk zelf niet al te ongezond, dan wordt het dat
toch dikwijls door de lange werktijden. Die maken menig
arbeider ook vroeg ond en de rusttijd van den afge-
werkten arbeider, die met een schrale beurs gepaard
gaat, is zeker niet een ware rusttijd te noemen. De
loonen zyn riet zoo mooi dat men bij ziekte of werk
loosheid gemakkelijk een tijdje zijn loon kan missen.
De moeder moet dikwijls mee helpen verdienen, en dat
is niet best voor het huishonden of de opvoeding en
verzorging der kinderen.Een waar huiselijkheid ont
breekt, daar is de verleiding groot voor den vader om
naar de kroeg te loopen.
Er bestaat ook nog veel te weinig goede gelegenheid
voor den arbeider om zich te ontspannen en om zich
te ontwikkelen. En zij-r er al gelegenheden voor ont
wikkeling, hoevelen hebben daar niets aan, omdat ze
te weinig hebben geleerd? Want een arbeiderskind
moet de school verlaten juist als hij meer geschikt wordt
er veel aau te hebben het moet ook helpen om 't huis
houden op de been te houden, en moet dan werkplaatsen
en fabrieken bezoeken, waar het soms in aanraking komt
met personen van wie 't weinig goeds leert.
Nog meer zouden we kunnen opnoemen wat het li
chaam, het verstand en het karakter van den arbeider
beschadigt, maar we moeten ons bekorten en willen nu
vragenIs hieraan niets te doen Zeker, hieraan
is veel te doen en bij vroeger vergeleken, is er reeds
heel wat verbeterd. Want een deel der arbeiders en
ook eenigen uit de andere klasse, hebben hun best er
voor gedaan. Maar er blijft nog zoo heel veel over te
doen, en wanneer niet de meeste arbeiders zich ver
eenigen en dus gezamenlijk daarvoor krachtig werken,
dan bestaat er geen kans dat zij t verder brengen
eerder zouden ze achteruit gaan. Dat werken en strijden
van de arbeiders geschiedt voornamelijk in de vakver
eeniging, in de coöperatie en in den strijd bij de ver
kiezingen voor de Gemeenteraden en de Tweede Kamer
Maar om met goeden uitslag dat werk te doen, is noodig
goede kameraadschap en goed overleg. Eu nu komen
we dan eindelijk aan het werk van „de Zaaier".
Wij kunnen nog niet werken en strijden als volwassen
arbeiders, maar kunnen wel reeds nu er ons voorbe
reiden. Wij kunnen onder elkaar kameraadschap
kweeken, en we kunnen onzen geest oefenen, ons ver
stand verhelderen en onze kennis uitbreiden, opdat wij,
I
