Maakt propaganda voor den Sociaal-Democratischen Candidaat
J. DINKELAAR
J. DINKELAAR.
J. Dinkelaar.
De candidaatstelling bij de
burgerpartijen.
Het Volkshuis
uw sympathie heeft, zorgt dan dat hij verster
king krijgt en stemt
Let op hun dadenIn 't kleine en in 't groote
Bjj de behandeling van een voorstel-de Bruin om de
loonen der brug- en sluiswachters beneden f 600 met
f 25 te verhoogen, stemde vóór de heeren Honnerlage
Westendorp, Kranen, de Bruin, Koopmans, v. d. Velden,
Smit, de Groot en Ris.
TegenLagerwey, Bender, Benkers, Nolet, Witt-
kamfl, van der Schalk en van der Laan.
Dus loonen beneden t 12 per week waren die heeren
nog hoog genoeg.
Op de begrooting, die er volgens de heeren o zoo
slecht uitzag en waar geen plaats was zelfs om een
eere-schuld tegenover „Kunst aan het Volk" in te los
sen, was voor vlaggen een post uitgetrokken van f 200
De Bruin stelde voor die post te verlagen tot f 50,
zoodat altijd nog gelegenheid tot vlaggen op vorstelijke
verjaardagen overbleef. Onder aanvoering van de heeren
Witkampff en van der Laan, die oordeelden, dat van
vlaggen een zeer opvoedende kracht uitgaat, moet aan
die onnoozele beweging f 200 worden weggesmeten en
vóór het voorstel-de Bruin stemden alléén de heeren de
Bruin, Koopmans en de Groot.
Snuifjes voor den middenstand.
De heer van der Laan zette in de zitting van 31
October een boom op over de schoolgeldheffing, waar
hij grootere opbrengst en dus strengere heffing wenschte
niet alleen voor de lagere scholen, maar ook voor de
scholen voor meer uitgebreid onderwijs.
De Bruin wees hem erop en van Westendorp
ondersteunde hem dat het schoolgeld op de middel
bare scholen op de grens staat en niet hooger mag
worden volgens de wetsbepaling, dat het niet meer mag
zjjn dan den kostenden prijs.
Toch was 't de heer Van der Laan niet hoog ge
noeg en bad hij den middenstand, als wiens beschermers
de kerkelijke politiekers zoo gaarne poseeren in verkie
zingsdagen, noch wel zwaarder willen belasten
Trouwens dat bleek meermalen en sterk, hoe de heeren
maling hebben óók aan de belangen van den midden
stand als ze geld willen maken. Alleen hebben ze niet
graag, dat 't in de gaten loopt
Door De Bruin werd in de zitting van 81 October
een motie ingediend om de zware indirecte belasting,
die speciaal op den middenstand is gelegd door den
zéér hoogen prijs van het gas, geleidelijk te verminderen.
Maar de heeren Honnerlage, Van der Schalk en De
Groot vonden 't niet goed mogenlijk terwjjl de heer
Wittkamp zelfs
den lof der indirekte belastingen zong
Eu de middenstanders kunnen hun dubbele belas
ting blijven betalen, hun door hun speciale vertegen
woordigers opgelegd.
Zoo was ook bjj de behandeling der verordening
op de hondenbelasting, die totnogtoe onbillijk drukte
en veel gelegenheid tot ontduiking gaf', de groote massa
der kerkerlijke raadsleden tegen de verbetering.
Tegen stemden althans de h. h. Beukers, Van der
Drift, Smit, (je middenstanderBender, Gouka, Kra-
ner, Mr. Jansen, Nolet en Mr. Von Briel Sasse
En nu nog een paar stemmingen over onder
werpen van algemeen belang.
Er was een voorsteLKoopmans, dat bedoelde te
komen tot
belasting naar draagkracht.
dat al werd de bedoeling niet bereikt, toch beoogde
een progressieve belastingheffing in te voeren.
Maar van 't billjjkenwie veel heeft kan veel, wie
weinig heeft kan slechts weinig betalen, moest geen
van de kerkerlijken wat hebben.
Tegen stemde de heerenHonnerlage Grete, Lager
wey, Van der Drift, Wittkampf, Beukers Mr. Von
Briel Sasse, Mr. Jansen, Nolet, Smit, Bender en Van
der Velden.
Wanneer nu echter andere zaken behandeld worden,
waarbij geheel de bezittende klasse belang heeft, dan
ziet men ook andere verschijnselen.
Toen door De Bruin een voorstel werd gedaan
om dat
peperdure klasse-instituut dat Gymnasium heet
en waar een som van f 10.000 per jaar uit de kas
der gemeente wordt besteed om een 20-tal Schiedam-
sche rijkeluis-ktnderen te onderwijzen, op te heffen,
verwierf dat voorstel alleen den stem vau den heer
Koopmans.
Alle vrijzinnigen en natuurlijk ook alle kerkeljjken
waren 't er over eens dat dit bagatelletje goed is be
steed
't Was klasse-belangetje, dat de heeren voorstonden.
Bij de behandeling van een Voorstel-B. en W. om
aan de Vereeniging „Volkshuisvesting" een crediet
van f 400.000 te geven tot
den bouw van arbeiderswoningen
waaraan te Schiedam zoo'n schrikkelijke behoefte is,
hebben de kerkdijken boven het belang der massa het
belang van 4 of 5 bouwers en verdere huisjesmelkers
gesteld en na een voor hen zeer conpromiteerende
campagne het voorstel afgestemd.
Alle kerkelijken op den heer Honnerlage na, ageerden
en stemden tegen.
Maar toen een stuk grond verkocht moest worden,
dat bestemd was om nooit verkocht, doch slechts in
erfpacht uitgegeven te worden, toen domineerden bij
de kerkelijken
wéér de bouwers-belangen,
en werd door de kerkelijken aan een bouwer (die mis
schien wel Van der Velden heet) een cadeautje gegeven
van
een paar duizend gulden!
Aldus openbaarde zich de kerkelijke „groudpolitiek",
die met het oog op de belangen der gemeente bepaald
„gronderig" is.
En bjj de jongste debatten over de
school voor zwakzinnige kinderen
hebben de kerkelijken voor de zóóveelste maal 't bewijs
geleverd, hoe warm hun hart klopt voor de minder
bedeelden.
In de gauwigheid hadden ze een
speciaal Schiedamsch beginsel
laten opvisschen door den heer Von Briel Sasse, die
niets van Schiedam weet, omdat hij niet in Schiedam
woont en dat „beginsel" schrijft voor dat 't kristeljjk
moet wezen de idiote kinderen der armen maar zonder
opvoeding langs de straten te laten loopen.
Kiezers, let op de daden van liberalen en klerikalen,
dan stemt gij den sociaal-democraat
De candidaatstelling bjj de liberale en de kerkelijke
partijen werpt een zeer eigenaardig licht op hetgeen
in die partijen omgaat.
De politieke-hutspot-kiesvereeniging „Schiedam", va
rende onder vrjjzinnig-democratischen vlag, begon met
de candidaatstelling van den conservatieven heer Ris,
dien eenige oud-liberalen de laatste maal als candidaat
stelden tegenover den heer Snel, den candidaat van
„Schiedam". Nu begon men dus niet met consekwent
Snel weer te stellen maar offerde men aan de dubbel-
overgehaalde conservatieven en stelde den heer Ris.
Maarde heer Ris bedankte, waar hjj o.i. zeer
verstandig aan deed, al was het alleen maar om de
enorme kracht van „Schiedam" en de buitengewone
beginselhelderheid dezer kiesvereeniging te laten uitko
men Opnieuw liet men Snel ter zijde. En nu kwam
uit de busde heer Vegter, iemand die in de wan-
deling voor anti-revolutionair doorging en nog niet zoo
heel lang geleden voorzitter eener anti-revolutionaire
kiesvereeniging was maar zich nu in een van „Schie
dam's" liberale kleurschakeeringen koestert. „In hoofd
zaak" verklaarde de heer Vegter het program van
„Schiedam" te onderschrijven, maar hjj vertelde niet
wat daarvan „de hoofdzaak" is en waarover verschil
van meening zeer goed mogelijk is blijkens het feit dat
in „Schiedam" mannen van het oude Visser-type even
goed op hun plaats z;jn als doodgewone liberalen en
Schiedamsche vrijzinnig-democraten. Of de heer Vegter
zijn candidatuur nog aan eenige andere reden dankt
dan aan deze, dat „Schiedam" niemand anders vinden
kon, betwijfelen wij. De arbeiders, die den heer Vegter
hebben leeren kennen, zullen in elk geval wel bedanken
om op hem te stemmenzijn houding tegenover de
arbeiders is daarvoor te anti-democratisch.
De kerkelijke partijen zijn voor den dag gekomen
met den fanatieken papenvreter, den heer F. S. Gos-
linga. De Christelijk-historischen, die bij de Kamer
verkiezingen zoo'n drukte maken en zoo veeleischend
zjjn, schijnen den Gemeenteraad als bijzonderen weide
grond voor de Calvinistische schaapkens en bokskens
vrij te laten. Althans, hun schuchtere poging om een
eigen candidaat te stellen, verliep tot nietszij trokken
hun uitverkorene terug. Bij de Katholieken ging het
minder vlotdie slikten den bij uitstek anti-katholieken
candidaat der anti-revolutionairen niet zoo gemakkelijk;
die kwamen liever met een eigen candidaat voor den
dag. Maarde katholieken bevinden zich te
Schiedam veel te goed bij de deelneming aan het meer-
derheidsbestuur en vinden de voordeelen daaraan ver
bonden zoo lekker, dat zij liever een papenvreter als
Goslinga slikken dan de kans op verlies der meerder
heid loopen. Goslioga moest dus geslikt. De manier,
waarop het bestuur der Katholieke kiesvereeniging die
candidatuur van hun gehaten bondgenoot erdoor joeg,
is teekenender was een flink aantal „heeren" opge
klopt, met die heeren werd stemming gemaakt tegen
een andere candidatuur dan die van den heer Goslinga,
en bij mondelinge stemming (het reglement schrijft het
tegendeel voor) werd de heer papenvreter de candidaat
der katholieken.
Van beginselen, van gemeentebelang, van verant-
woordelijkheidsbewustzijn is bij geen dezer twee candi-
daatstellingen ook maar een oogenblik sprake. Of je
pen, ui of aardappel bent, daarnaar vraagt de liberaal
evenmin als de clericaal; de vraag is alleen of je goed
bent voor de liberale of de clericale hutspot.
Zoo vechten liberalen en clericalen om de macht.
Wij sociaal-democraten kijken met verachting op dat
misselijke gedoe neer. Rustig en zeker gaan wij voort
met de volvoering van onze eigen taak: de arbeiders
te organiseeren tegen het kapitalisme, tegen de heer
schappij der burgerklassen. En door niets laten wj
ons van de wijs brengen ook niet door dezen weinig
verheffenden strijd van liberalen en clericalen. Die
moge in de oogen dezer burgerpartijen hoofdzaak zjjn.
Voor ons is er maar één hoofdzaak: de strijd der ar
beiders tegen hun liberale en clericale onderdrukkers.
De vorige week begonnen wjj een artikel over Volks
huis-vesting met de opmerking, dat er „een noodlot op
de burgerpartijen" ligt en dat zelfs het goede dat zjj
willen tot stand brengen op niets uitloopt.
Met dezelfde opmerking zouden wjj dit artikel over het
volkshuis kunnen aanvangen, dat wjj naar aanleiding van
het pas verschenen jaarverslag schrjjven. Immers dat jaar
verslag is niets anders dan een onopzettelijke maar uit
muntend geslaagde spotternij. Over de verbroedering
van standen en klassen, richtingen en geslachten, wat
het hoofddoel van het volkshuis heet te zijn, wordt
met geen woord melding gemaaktalleen staat deze
komische bekentenis in 't verslag dat het bestuur alles
behalve een afspiegeling daarvan is. Het tweede
hoofddoel, de cursussen, daarover meldt het verslag,
dat er 2 gegeven werden in het afgeloopen jaar, 't in
Duitsch, begonnen met 9 en geëindigd met 3 leerlingen,
en 't in lezen en schrijven, waarna 2 leerlingen werden
ingeschreven doch slechts 1 opkwam. De leider van
den Duitschen cursus erkent dat door allerlei onover
winnelijke bezwaren niet veel werd bereikthet ver
slag over dezen cursus eindigt met dezen ernstig be
doelden zin „leeraar en leerlingen werkten met lust
en genoegen en reeds de vriendschappelijke omgang is
een sociaal voordeell" De leider van den lees- en
schrjjf-cursus met 1 leerling laat zich in ernstige vol
voering aldus uit„ook hier roemt de leeraar de
vreugde, die het verschaft aan misdeelden wat te geven
van zijn kennis en om door vriendschappelijken omgang
den blik op andere lagen der maatschappij te verruimen
Eén leeraar en een maatschappelijke laag van één
leerlinghm
Uit deze aangehaalde stukken van dit verslag blijkt
ten duidelijkste, dat het hoofddoel van het volkshuis
een volslagen mislukking is. Maar we zjjn nog niet
aan het einde. Eerst ter afwisseling een iets vroolper
geluid.
De schaak- en dam-club bloeide met 34 leden en op
1 October 1907 was er een kassaldo van f 43.49. Het
spreekgezelschap dat het grootste deel van 1907 „rustte'
herleefde aan 't eind met „voldoende belangstelling"
die evenwel „veel beter" kon zijn. De lichtbeelden
avonden van de kinderen trokken overvolle zalen. Haar
nu in wer
De muziek- en tooneeluitvoeringen ontvangs
ten f 394.285, uitgaven f 1050.65, tekort derhalve
f 656.36s, voor het volgende jaar zelfs begroot op
f 700.Goed geteld gaf het Volkshuis 5 dezer avon
den, van de kosten, waarvoor 34.2 procent door de
inkomsten en 65.8 procent uit het tekort van het Volks
huis werd gedekt. Per avond omgeslagen gaf dat
f 78.855 inkomsten, f 210.13 uitgaven of f 131.275 te
kort. Nemen we den avond van Bouwmeester eraf,
toen het stamp- en stamp-vol was, dan komen we tot
nog veel ongunstiger resultaten, want dan houdt men
voor de vier andere avonden samen niet veel meer dan
f 179.285 over (het bezoek bjj B. geschat op 880 per
sonen) voor inkomsten, d. i. f 44.81 p. avond. En
nemen we nog eens andere getallen, het totaal aantal
bezoekers dezer avonden bedroeg, alle inkomsten als
entrée's genomen, 1587, waarvan 880 bij Bouwmeester
ed dus 707 voor de 4 andere samen. Er zjjn ruim 800
leden Wjj hebben allen eerbied voor den arbeid,
dien men zich om deze avonden getroost en willen
daar geen streep van afnemen. Maar bljjkt nit de
officieele cjjfers niet overduideljjk, dat er veel hapert
