No. 29
ZATERDAG 19 September
8e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stukken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
De Moker
Repetitie „Excelsior
De Kiesrecht-Betooging.
Dr. Vmkesteyn's vertrek.
Ditjes en Datjes.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Uj v00rmthetaiing.
franco per post 30 cent J
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Bedaktie
Gebouw „COMSTANTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Bhoonschestraat 7boven
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam: Beierlandsckestraat 1.
Nienwsticht N. Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Hoogstraat.
Te Vlaardingen: Markgraafstraat 20.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
u
De leden van de zangvereeniging „Excelsior" worden
herinnerd aan de repetitie op a.s. Zondagmiddag
te 1 uur voor de dames-leden en te 2 unr voor de
heeren-leden. Zorgt allen en op tijd present te zijn
Het Bestuur.
Schitterend is de „Betooging ten gunste van het
Algemeen Kiesrecht" geslaagd. Zooals steeds wanneer
de bewuste klassenstrijdende arbeiders feestvieren of
betoogen, heerschten ook nu een opgewekten geest en
en de meest volkomen orde. En het aantal betoogenden
en vertegenwoordigende organisaties was behoorlijk
grooter dan het vorige jaar.
Het aantal vertegenwoordigde arbeiders steeg van
.67.822 tot 76.850, dat der vertegenwoordigde lande
lijke bonden van 25 tot 40 en dat der vertegenwoor
digde organisaties van 773 tot 951.
Ook Schiedam leverde een grooter aantal betoogers
dan het vorige jaar, bij schatting ongeveer 300. Volgens
de officieele lijst namen aan de optocht deelde afd.
Schiedam der S. D. A. P., „Kunst en Strijd" (onder-
afdeeling der S. D. A. P.) en de plaatselijke afdeelingen
van den Bakkersbond, den Brandersknechtsbond, den
Bouwvakarb.bond, den Glasbewerkersbond, den Bond
van Gemeentewerklieden, den Metaalbewerkersbond,
den Schildersgezellenbond, den Timmerliedenbond, en
den Typografenbond, met 8 banieren. Wij kunnen daar
over tevreden zijn.
Ten slotte werd de volgende motie aangenomen:
De groote nationale Betooging, samengesteld uit af
gevaardigden van de S. D. A. P., 40 vakbonden en
'een groot aantal vertegenwoorpigers van afzonderlijke
vereenigingen, te samen 950 organisaties, gehoudei op
13 Sept. 1908 te 's-Gravenhage,
protesteert tegen het verder verstoken houden van
500.000 arbeiders en van alle vrouwen van het kies
recht, waardoor de arbeidersklasse verhinderd wo.idtop
wettelijke wijze haren strijd voor hare ontvoogding met
volle kracht te voeren
eischt met te meer klem van regeering en volksver
tegenwoordiging onverwijlde aan de orde stelling van
de grondwetsherziening tot invoering van het algemeen
kiesrecht, nu de krisis, door de heerschende wanorde
in de produktie veroorzaakt, opnieuw bewijst, dat de
bezittende klasse niet in staat is aan de eischen, die
redelijkerwijze aan de maatschappij mogen worden ge
steld, te voldoen,
verklaart dat de georganiseerde arbeidersklasse in
Nederland onverpoosd en met inspanning van al hare
krachten den strijd voor het algemeen kiesrecht zal
voeren en niet zal rusten dan nadat de tegenstand der
reaktionaire elementen is overwonnen en de zaak van
het algemeen kiesrecht ook in Nederland heeft ge
zegevierd.
Twee dagen later las minister Heemskerk ter opening
van de nieuwe zitting van Tweede en Eerste Kamer de
troonrede voor. Met geen enkel woord wordt daarin
over het kiesrecht gesproken, en geen enkele wet in 't
belang der arbeidersklasse wordt daarin aangekondigd.
Ook het ministerie-Heemskerk zal dus evenals zijn
voorgangers het onrecht van de kies wet-Van Houten
(de wet van Sam) laten voortbestaan en den wanhopigen
ontberings- en onzekerheids-toestand der arbeidersklasse
lijdelijk aanzien. Zelfs over de gruwelijke werkloosheid
wordt niet gesproken.
Arbeiders, zoo denkt ook dit ministerie geen oogen-
blik aan u en uw behoeiten en eischenWerkt als
er werk is voor 't loon dat men u gelieft te geven en
zoolang per dag als men van n eischtlijdt gebrek en
honger en loopt leeg als er geen werk isen verder
smoel houdenDit is de grondgedachte ook van dit
ministerie-Heemskerk.
Outhondt dat, arbeiders! Werkt onvermoeid aan uw
organisatie. Want alleen door den wil der georganiseerde
arbeiders zullen de machthebbers gedwongen kunnen
worden, ook met de behoeften en belangen der arbeiders
rekening te houden Daarom steeds krachtig en vol
hardend
den strijd uwer klasse gevoerd
Zooals bekend is, zal de rector van het gymnasium,
Dr. Vinkesteyn, wegens zijn benoeming tot inspecteur
der gymnasia, de gemeente Schiedam verlaten. Wij be
klagen de Nederlandsche gymnasia, die nu opgescheept
zitten met een inspecteur met gezagsopvattingen en
opvoedkundige inzichten als Dr. Vinkesteyn. En wij
wenschen het Schiedamsche gymnasium en de gemeente
Schiedam gelnk met het vertrek van dezen man.
Ten volle erkennen wij, dat Dr. Vinkesteyn een man
met veel werkkracht is en veel hart heeft voor de zaak,
die hjj verdedigde. Maar zijn middeleeuwsche gezags
opvattingen en zjjn zelfstandigheid-doodende machts
invloed waren een onoverkomelijke belemmering voor
een gezond, krachtig leven van de inrichtingen en in
stellingen, waarin hjj een overheerschende rol speelde;
en waar hij kwam wilde hij niet anders dan over-
heerschen.
Voor ons, die weten dat een inrichting of instelling,
die het stempel moet dragen van een alleenheerscher,
daardoor tot een particuliere doodenakker wordt,
voor ons, die weten dat wezenlijke kracht, in welk
verband van menschen ook, alleen dan bestaat, wanneer
er volle vrijheid gelaten wordt aan elke zelfstandige
persoonlijkheid, en zelfgewilde bewuste samenwerking
tusschen de by dat verband betrokken persoonlijkheden
aanwezig is, voor ons was het anti-democratische,
persoonlijkheids-doodende, star-despotische optreden van
Dr. Vinkesteyn steeds even onsympathiek en in onmidde-
lijken strijd met het belang der gemeente, voor zoover
hij daarmee te maken had.
Daarom, maar ook daarom alleen, achten wij zijn
vertrek voor de gemeente een geluk.
Zeer eigenaardig is het, dat wel de, van tijd tot tjjd
oud-liberaal doende, Schiedamsche Courant een woord
van hulde wijdde aan Dr. Vinkesteyn bij gelegenheid
van diens benoeming tot inspecteur, maar dat de katho
lieke Nieuwe Schiedamsche Courant dat naliet hoe
wel Dr. V. tot haar geloofsgenooten hoort. Na deze
opmerking onzerzjjds zal de N. Sch. Ct. natuurlijk niet
nalaten, over eenigen tijd de loftrompet over Dr. V. te
steken. Wij zullen van die bazninerij dan melding maken.
Maar het feit bestaat en is ook natuurlijkevenals de
heer Honnerlage Grete, weigerde Dr. V. zijn macht te
misbruiken ter bevoordeeling van het katholicismeen
de'Nieuwe, die wel democratische bevliegingen moet
vertoonen van tijd tot tijd, kan moeilijk een anti-demo
craat als Dr. V. ophemelen. Dat zal ze, na deze
opmerking van ons, toch wel doen, maar dan als een
terdoodveroordeelde die gedwongen wordt om te zingen
„wat is'het leven sjeun
Van onmiddellijk belang is het vertrek van Dr. Vin-
kenstein voor de gymnasium-kwestie. Volgens de wet
moet er een rector zjjn. Er moet dus in de plaats van
Dr. V. een nieuwe rector worden benoemd. Maar er
bestaat nu gelegenheid voor bezuiniging. Het aantal
leeraren in oude talen is zóó groot, dat best één van
hen de paar uren, die de rector les gaf, er bij kan
nemen of dat die paar uren zonder bezwaar over de
gezamenlijke leeraren in oude talen kunnen worden
verdeeld. Voor den gang van zaken is dit zeker niet
van nadeeligen invloed, waar op het heele gymnasium
net zooveel leerlingen zijn als in eene enkele klasse
van een lagere school. Het traktement van één leeraar
kan dus uitgespaard worden, als een der leeraren
rector wordt gemaakt.
Maakt de Gemeenteraad den conrector tot rector,
wordt dus het onderhoofd tot hoofd, de onderbaas tot
baas bevorderd, dan kan men bovendien de aparte
bezoldiging van conrector ook laten vervallen. Aan de zeer
groote Hoogere Burgerschool krijgt de plaatsvervangende
directeur evenmin extra-bezoldiging. Zoo spaart men
ook hier weer f 200 uit.
Bij een toekomstige opheffing van het gymnasium
zal deze vermindering van personeel evenals nu bij de
jaarlijksche gemeentebegrooting van belang zijn. En
ook met deze toekomst moet natuurlijk rekening worden
gehouden.
De plaatselijke Gezondheidscommissie.
De Commissaris der Koningin in de provincie Zuid.-
Holland benoemde in de plaats van den heer W. van
der Most Phzn. (voorzitter van Patrimonium destjjds)
en mej. M. van der Ven, die bedankt hadden, den heer
Dr. van der Linden (scheikundige) en mej. Gazan (seer.e
van de Ver. tegen de Bedelarij) tot leden der plaatse
lijke Gezondheidscommissie.
Wij teekenen protest aan tegen deze benoeming, niet
omdat wij iets tegen de benoemde leden hebben, maar
omdat door deze benoeming zelfs de kleine band, die
er tusschen deze Commissie en de arbeidersorganisaties
bestond is verbroken in plaats van versterkt. En waai
de Gezondheidscommissie niet slechts een technische
maar ook een maatschappelijke taak te vervullen heeft
en die maatschappelijke taak in het bijzonder voor de
arbeidersklasse van groot belaug is, zon het rechtvaardig
en verstandig zijn geweest het werkman-lid van der
Most en mej. v. d. Ven te vervangen door twee ver
tegenwoordigers der arbeidersorganisaties.
Wij wekken de arbeidersorganisaties op, een protest
tegen deze benoeming in te brengen bij de Commissaris
der Koningin.