No. 31.
ZATERDAG 3 October 1908.
8e Jaargang.
Stukken ïoor't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
ORCAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
De Moker
Kentering.
Het Christen-Sociaüsme.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent
Losse nummers 2 cent.
hij vooruithetaling.
Bureau van Redaktie
Gebouw „CONSTANTTA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Rhoonschestraat 7boven
ADYERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bjj abonnement belangrijke korting.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Beierlandsehestraat 1.
Nieuwsticht N. Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Hoogstraat.
Te Vl^eSingen: Markgraafstraat 20.
Aan bovaagenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonnVjju-worden verzocht bjj adresverandering
daarvan kennis, te geven aan de Administratie.
Na jaren van werk komt eindelijk de kentering. Er
is lang achtereen veel volharding en veel moed en veel
wilskracht noodig geweest en vooral veel geloof in de
toekomst, om in onze zwarte vervallen stad de vaste
grondslagen eener degelijke krachtige arbeidersbeweging
gelegd te krijgen en te kannen overgaan tot het leggen
van den eersten st9en van het nieawe maatschappelijk
gebouw der arbeidersorganisatie. Wjj zijn door zwarte
tgden van de minste soort van bestrijding, verdacht
making en belastering heen moeten gaan. En wij hebben
meermalen den ontmoedigenden invloed moeten onder
gaan van het weggaan of uit de gelederen treden van
flinke strijders, een enkele maal ook van inwendigen
strijd. Maar wjj waren niet voor niets klassenstrjjders
tegen het kapitalisme geworden en ontleenden niet
te vergeefs aan ons inzicht in het wezen der kapitalisti-
scne maatschappij de grootst mogelijke strijdkracht en
de geen twijfel toelatende overtuiging dat wij werkten
in de ontwikkelingsrichting onzer maatschappij. Van
een algemeen doordringen in de meeningen en ver
houdingen der Schiedammers was tot voor korten tijd
evenwel nog niet veel te bespeuren. Zeer zeker, de
verkiezing van de Bruin tot Raadslid bewees onzen
vooruitgang. De laatste verkiezing in II, waar het
weinig scheelde of Dinkelaar was ook in den Raad ge
bracht, toonde nieuwen vooruitgang aan. En de groei
van de, in den Bestuurdersbond vereenigde, organisaties,
die onlangs in staat bleken een schitterend geslaagde
meeting voor vakorganisatie in te richten, toonde aan
dat de arbeidersbeweging voortgang maakt, snellen
voortgang zelfs. De mogelijkheid om de exploitatie van
een nieuw gebouw, veel grooter en duurder dan het
tegenwoordige, te ondernemen ontstond daardoor en
bewees eveneens dat wjj opschieten. Maar met dit alles
hadden wjj nog niet den invloed in onze stad, die ons
naar onze eigen meening op grond van onze kracht
toekwam.
Nu hebben wij dien invloed veroverd. Nu zijn wij
aangeland op de invloedsplaats die ons toekomt. De
uiterlijke middelen om tot dat doel te komen waren
ons werk in „Kunst aan het Volk" en in het Werk
loosheidscomité. Waren wij niet sterk genoeg geweest,
dan was dit werk niet gelukt. Maar zonder deze beide
gelegenheden om ons te doen gelden, zouden wij toch
ook niet hebben kannen komen op deze plaats waar
wij nu staan.
„Kunst aan het Volk" werd gesticht door den Schie-
daraschen Bestuurdersbond, was dus een produkt der
arbeidersbeweging. In „Kunst aan het Volk" hooren
minstens 85 procent der leden tot de arbeidersklasse
(arbeiders en daarmee gelijkstaande). En alles wijst
aan dat dit zoo big ven zal. Hoe wil dat ook anders
kannen, waar 85 procent der bevolking tot de arbeiders
klasse behoort Maar die 15 procent, die niet tot deze
klasse gerekend kan worden en met den arbeidersstrijd
in 't geheel niet sympathiseert, heeft zijn tegenzin tegen
de arbeidersorganisatie en den klassestrjjd der arbeiders
opgegeten om mee te profiteeren van deze stichting van
het georganiseerde arbeiders volk. Wjj juichen dat van
harte toe. Wij strijden den strgd der arbeidersklasse.
Ons werk wordt bestuurd door de eischen van dien
strijd. Maar dit wil niet zeggen, dat wij de vruchten
van onzen arbeid en onzer organisatie alleen voor ons
zelf willen houden: die zijn voor allen, voor iedereen,
tenzij onze strgd tegen het kapitalisme daardoor be
lemmerd of verzwaard zou worden. Dat is met „Kunst
aan het Volk" niet het geval. En daarom juichen wij
de toetreding van die 15 procent toe. Maar een feit
is en blijft, dat het de arbeidersbeweging is, die de
oprichter en drager is van „Kunst aan het Volk", en
dat deze Vereeniging pas mogelijk werd toen de arbeiders
organisaties sterk genoeg waren om ze op te richten
en in stand te houden. Er is niet het geringste leed
vermaak in ons te vinden wanneer wjj dit zeggen. Maar
gelukkig en trotsch over dit verschijnsel zgn wij ter
dege.
Met de kwestie van het Werkloosheidsvraagstuk is
het eenigszins anders gesteld. Aan de oprichting van
het Werkloosheids-Comité hadden de Bestunrderbond
en de S. D. A. P. part nog deel. Indien de Commissie
uit de Kamers van Arbeid den S. B. B. en de S. D. A. P.
niet uitgenoodigd hadden, zitting te nemen in dat comité,
zouden deze beide lichamen daar niets aan hebben
kunnen doen. Wg vinden het zeer goed gezien, dat
men S. B. B. en S. D. A. P. niet voorbijgingmaar
aandeel aan de oprichting van dat comité hadden wij
niet. In dat comité zijn wij natuurlijk behoorlijk werk
zaam geweestvan onze zijde wordt zulk een arbeid
altoos ernstig opgevat. Zooals bekend is, was het op
voorstel der S. D. A. P., dat het comité van tijdelijk,
blgvend werd, en was het de S. D. A. P. die evenals
Patrimonium en de Vereeniging tegen de bedelarjj een
rapport samenstelde over de verdere werkwijze van het
comité. Het rapport en de conclusies der S. D. A. P.
werden aangenomen. Een nieuw bestuur werd gekozen,
omdat het bestuur van het tijdelijke comité zich niet
meer beschikbaar kon stellen, en in dat bestuur werd
ook een plaats aangewezen aan den afgevaardigde der
S. D. A. P., onzen partijgenoot van Leeuwen. Deze
werd zelfs Voorzitter. Aldus konden de denkbeelden
en opvattingen, zooals die aan onze zgde bestaan, hun
invloed doen gelden. Het is bekend, dat het comité
hierna voorstellen deed aan den Gemeenteraad, en dat
het door den Raad behandelde deel daarvan is aan
genomen. De algemeene samenwerking van alle arbeiders
organisaties, o. a., Patrimonium en R. K. Volksbond,
maakte deze aanneming gemakkelijker. En wij hopen,
dat deze samenwerking in deze algemeene arbeiders
zaak zal big ven voortduren. Maar een heugelijk ver
schijnsel is en blgf het toch, en we^ een verschijnsel
dat op een kentering in de meeningen en verhoudingen
wijst, het verschijnsel dat de arbeidsorganisatie aldus
haar invloed heeft kunnen doen geiden in deze bij
zonderlijk de arbeiders rakende kwestie der werkloosheid,
en dat de Gemeenteraad aan de arbeidersorganisatie
officieel dezen invloed heeft toegekend. Ook wij hebban
van onze zijde het noodige er toe bijgedragen om door
jaren van onverpoosden arbeid het mogelijk te makèn
dat zoo iets kon geschieden.
Zoo groeit een nieuw Schiedam op de puinhoopen
van het oude op. In dat nieuwe Schiedam is voor de
organisatie der arbeiders een taak van buitengewone
beteekenis weggelegd. De eerste steen van het nieuwe
gebouw is nu gelegd, arbeiders, voortgebouwd en moe
dig hw plicht gedaan
Men denke niet, dat wg nu meenen dat de rest nu
van zelf wel zal komenGeenszins. Integendeel, wij
weten dat steeds nieuwe en steeds meer verbitterde strijd
ons te wachten staat.
En wg weten dat men ons iedere nieuwe schrede van
vooruitgang zal trachten te beletten en ons met stijgen
de verbittering zal trachten terug te dringen. En wg
verheelen ons allerminst, dat de strijd voor ons steeds
moeilijker en verantwoordelgker zal worden. Maar,
wat nood Oos aantal groeit ook, en onze opgewekt
heid wast bg onzen opmarsch en onzen strgd geldt het
idealen doelde arbeidersklasse vrjj te maken uit haar
slaven boeien en de volle middelen te bezorgen voor
haar volledige mensch ontwikkeling. Zulk een doel
bezielt De strijd daarvoor wekt geestdrift.
Er is voor Schiedam en Rotterdam samen een af-
deeling van den Bond van Christen-Socialisten opge
richtde Secretaris dezer afdeeling woont te Schiedam,
wij heeten deze organisatie van medestrijders tegen het
kapitalisme welkom in onze stad. En wij spreken
den wensch uit, dat wij haar in den strijd tegen het
kapitalistme steeds aan onze zgde zullen zien. Wij van
onzen kant wenschen niets liever, en wij vermoeden,
dat ook de Christen-Socialisten geen andere wensch
kennen. Maar van beide zijden zullen wij ook wel ge
voelen, dat de wederzijds gewenschte en noodzakelijk
geachtte samenwerking niet zoo zeker is als 2X2=4.
Reeds de afzonderlijkheid van de Chr.-Soc. organisatie
wijst dat aan. En uitlatingen hier-en-daar geven aan
een zekere terughoudendheid en koelheid uiting, die
niet veel goeds voorspellen. Nu wij te Schiedam in 't
vervolg met een afdeeling van den Chr.-Soc. Bond
hebben te maken, komt het ons gewenscht voor eens
precies te zeggen hoe wg tegenover dien Bond staan
en waarin naar onze meening de gevaarlijke mogelijk
heid van een onderlinge bestrijdiug inplaats van een
onderlinge samenwerking ligt.
Ons doel is zoo spoedig mogenlijk te komen tot de
omwenteling van het burgerlijke voortbrenggingsstelsel
het kapitalistische, (werkend alleen voor winst) in het
socialistische (werkend alleen v. d. gemeenschap) en van
de burgerlijke maatschappij iu de socialistische. De
bereiking van dat doel is naar onze meening alleen
mogelyk door een zoo sterk mogelijke organisatie der
arbeidersklasse en de verovering van de grootst moge
lijke gelegenheid voor ontwikkeling voor de arbeiders,
teneinde aldus de materiëele, geestelijke en zedelijke
kracht te verkrijgen die noodig is om den strijd tegen
de klasse, die het kapitalisme verdedigt te kunnen
winnen en het burgerlijke voortbrengingsstelsel en de
burgerlgke maatschappij te kunnen socialiseeren.
De christen-socialisten zijn het hierin geheel met ons
eens en zullen in dezen strijd dus onze trouwe bond-
genooten kunnen zijn. En zonder daarnaast opduikende
strijdvragen zouden de christen-socialisten en sociaal
democraten niet anders dan één partij kunnen vormen.
Maar de christen-socialist heeft aan dien strijd voor
het socialisme en tegen het kapitalisme vastgeklonken
den strijd vóór een socialistisch christendom. Volgens
zijn geloofsopvatting staat die strijd voor zijn christen
dom op een hooger plan dan de strijd tegen het kapi
talisme. Hij is éérst, vóór alles, strijder voor het soci
alistisch christendomdaarna pas strijder tegen het
kapitalisme. Zeker, hij is beiden tegelijkmaar in zijn
voorstelling, voor zgn bewustzijn, is er toch een onder
scheid zooals wg aanwezen. En juist daarin schuilt het
gevaar voor een volstrekt niet denkbeeldige bestrijding
van de sociaal-democratie door de christen-socialisten.
Immers, logisch voortredeneerende, moet de christen
socialist een geloovig christen hooger stellen dan een
godloochenaar en een geloovigen christelijken kapita
listenknecht hooger dan een atheïstischen sociaal-demo
craat. De christen-socialisten zullen nu deze consequentie
nog wel tiet aanvaarden, maar zij zullen er, met hun
samenkoppeling van hun christendom en socialisme toch
vroeg of laat niet aan kunnen ontkomen. En wat dan?
Dan zal het voorkomen, dat de christen-socialist voor
de keuze zal komen te staan tusschen een geloovigen
kapitalistenknecht en een ongeloovigen sociaal-demo
craat. En dan zal hij krachtens zgn stelling van de
kwestie (verhouding christendom en socialisme) den ge
loovigen kapitalistenknecht moeten kiezen.
Dit gevaar bestaat, al zullen de christen-socialisten
het waarschijnlijk ontkennen voor 't oogenblik nog.
En waar wg dat gevaar zien, kannen wjj niet anders
dan met een bepaalden terughoudendheid den Bood van
christen-socialisten beschouwen. Wij hebben eerbied voor
hun overtuiging en vooral voor hun moed van over
tuiging. En wjj zouden terwille van de uitgebuite ar
beidersklasse graag hun krachtigen steun aanvaarden
veel werk zou tezamen met hen lichter en gemakkelijker
gaan dan nu in afzondering van elkander werkend.
Maar wjj hebben er een voorgevoel van, dat zij in de
t .«.1 ;f>'
