No. 38.
ZATERDAG 21 November 1908.
8e Jaargang.
ORGAAIV der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stukken voor 't eerstvolgen
i nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in
het bezit der Redactie zijn.
De Moker
Afdeelingsnieuws.
„Schiedam Vooruit."
Uit den Gemeenteraad.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j jvooruitbetaling.
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktie
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Rhoonschestraat 7boven
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bjj abonnement belangrijke korting.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam: Beierlandschestraat 1.
Nieuwsticht N. Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Hoogstraat.
Te Vlaardingen: Markgraatstraat 20.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
De rentelooze leening voor ons gebouw-
ameublement. Partijgenooten en geestverwanten,
met 1 December betrekken wij ons nienwe gebouw.
Haast u dns met den aankoop van zoo veel mogelijk
aandeelen van 50 cent, want ons nieuw ameublement
moet behoorlijk betaald kunnen worden.
Verhuizing. Partijgenooten en geestverwanten,
die ons den 30 Nov. en 1 Dec. willen helpen verhuizen,
wordt verzocht daarvan zoo spoedig mogelijk opgave
te doen aan de Zaalcommissie in Constantia ot schrifte
lijk in de bus van Constantia.
St. Nicolaasfeest. De Commissie houdt zitting
op Zaterdag 21 Nov. ,s avonds van 8ys—O Va uur en
Zondag 22 Nov. 'snam. van 5-6 uur tot inschrijven
der kinderen.
Partijgenooten en geestverwanten welke nog kinderen
wenschen in te laten schrijven, doen dit op bovenge
melde datnms.
De laatste termijn van inschrijving is op laatst
genoemden dag en uur. Na dien worden er beslist geen
kinderen meer ingeschreven. Belanghebbenden nemen
hier nota van.
Wie heeft er nog iets te missen voor dit teest. wij
hebben nog niet het bedrag 't welk wij noodig hebben
om het feest op denzelfden voet in te richten als het
vorige jaar. Partijgenooten en geestverwanten denkt nog
eens om de kleinen.
De Secretaris.
Zij die „Vorstenschool" wenschen, kunnen deze
a t 0.20 bekomen na afloop der H.h. vergadering Zondag
in .Constantia".
De Broch. Handelaar.
De machteloosheid en krachteloosheid der burger
partijen komen zelfs in den doodstrijd van „Schiedam
Vooruit" aan den dag. Wij zijn het volkomen eens
met de meening van den heer Loef de Meijer, den di
recteur van S- V., dat het mogenlijk is onze stad door
handel en nijverheid te zamen heel wat omhoog te
werken. Grond is er genoeg. De ligging is best, mits
men er slechts het goede gebruik van weet te maken.
Er zijn toch noch heel wat industriën die van de goe-
de ligging van Schiedam groot voordeel zouden kunnen
trekken. En wjj zjjn het ook eens met een andere mee
ning van den heer Loef de Meijer, dat, indien men de
handen eens in een sloeg, van een vereeniging als
Schiedam Vooruit" wel wat te maken en voordeel te
trekken zou zijn, als zonden wij daarbij iets anders on
der „voordeel verstaan dan de heer L. de M. -
Maar van den beginne af zjjn wij het oneens geweest
met den heer L. d. M. over de levenskansen van b.
V.' wjj hebben het wicht steeds gehouden voor een
dubbele bultenaar met lammehandjes, horrelvoetjes en
een waterhoofdje, een van die mislukte burgerlijke kind
jes geboren uit het met burgerlijke kennis overladen
hoofd van een miskend burgerlijk genie. En wij hebben
steeds den directeur van S. V. beklaagd, dat hij zijn
zoo een ongelukkig wicht moest wijden.
Thans is onze goede gemeente in 't bijzonder en ons
goede land in 't algemeen getuige van het moeilijk
evenseinde van dit groote misbaksel. Met wanhoops-
cracht en engelengeduld tracht den heer L. d. M. het
hem lief geworden wicht nog een beetje levenskracht
in te blazen. En met wanhoopsberusting en engelen-
drosfheid staan de belangstellende verwanten het steu
nende wicht en den geestkracht van den directeur aan
te staren. Eh de buren vragen iederen dag met nien
we nieuwsgierigheid „leeft-ie nog en zeggen dan als
ze hooren dat-ie nog niet dood is, meewarig„mensch,
mensch,'hóe is 't mogenljjk?"
Na het bekende gesol met het middenstandslijk is er
in onze stad niets zóó schokkends geschied als dit
schrijnend lijdend wegkwijnen van „Schiedam Vooruit".
Dat „Schiedam Vooruit" niet leven wou, ligt niet
aan de stad. Er is in onze jeneverstad nog wel leven
en vooruitgang en beweging te krijgen. De vereeniging
„Kunst aan het Volk" is er een bewijs van, zooals op
een geheel ander gebied en door geheel andere oorzaken de
Coöperatieve Bakkerij er een ander, vroeger voorbeeld
voor is.
Die coöperatie gelukte en nam een groote vlucht,
omdat zij, met vak- en handels-kennis opgezet en met
een groot kapitaal kunnende werken, in een stad
met een weinig verdienende bevolking als Schiedam
een uitmuntend middel was om flink te kunnen be
zuinigen op de huishoudelijke uitgaven zonder zich te
bekrimpen, want gewicht en kwaliteit zijn beter en
daardoor Lis de waar feitelijk goedkooper. Wij hebben
het steeds" betreurd, dat aan deze coöperatie het karakter
eener arbeideis-coöperatie is onthouden en dat steeds
de coöperatie als deel der arbeidersbeweging is wegge
moffeld. En wij verwachten daarom, dat er nog leelijke
tijden voor deze coöperatie zullen aanbreken. Maarjjeeu
feit blijtt het, dat de mogelijkheid van slagen eener
onderneming als deze te Schiedam bewezen is.
Ook „Knnst aan het Volk" bewijst de mogelijkheid,
dat er nog wel wat te bereiken is in Schiedam. Daarin
vormen de mannen der moderne vakbeweging, ver-
eenigd in den Schiedamscken Bestuurders-Bond den
levenskrachtigen kern. Toen deze arbeidersbeweging
eenmaal sterk genoeg was, kon een vereeniging als
„Kunst aan het Volk" ontstaan en ook anderen dan
de oprichtende arbeiders in de gelegenheid stellen, van
zulk een organisatie partij te trekken.
Hier zijn twee voorbeelden van de mogelijkheid om
iets van beteekenis te Schiedam tot stand te brengen.
Wanneer dns een ding als „Schiedam Vooruit" niet
leven wil, dan ligt dat aan gemis aan eigen levens
kracht bjj die vereeniging zelve. En het is niet moeilijk
dat gemis aan levenskracht te verklaren.
Wanneer men daarvoor nagaat, welke groepen der
bevolking belang hebben bij vooruitgang van handel en
nijverheid in Schiedam, dan zijn dat: de huiseigenaren,
de winkeliers en tot op zekere hoogte de arbeiders.
De gemeente als zoodanig heeft er geen belang bij,
zoolang (wat thans het geval is) zij door de vermeer
dering der bevolking (voornamelijk arbeiders en kleine
ambtenaren) ten gevolge van de vermeerdering der
indastrieën wèl een groote vermeerdering van uitgaven
(voor onderwijs, verkeerswegen, politie onzondergaat
maar daar tegenover slechts een zeer geringe vermeer
dering van inkomsten kan boeken. Het is dan ook
geen wonder, dat het gemeentebestuur de lust om
„Schiedam Vooruit" in 't leven te honden, kwijtraakt.
De huiseigenaren varen wel bjj den huidigen toestand
zjj maken zeer groote winsten nit hnn huisbezit, omdat
zij partij kannen trekken van den plaatselijken woning
nood en den onwil van den gemeenteraad om daarin
te voorzien. Zij vragen steeds hoogere haren van hun
panden en zijn bljjde met iedere wetsverandering of
nieuwe belasting (nn weer de straatbelasting), die hun
een ongezochte gelegenheid geeft voor het opslaan der
huren. „Volkshuisvesting" blijkt op geen stukken na te
helpt eerder de haren opdrijven dan verminderen. De
Raad luistert naar de wenschen der eigenbonwers en
huiseigenaren en blijft weigeren de Woningwet naar
haar voorschriften en bedoelingen nit te voeren. Waarom
zouden de huiseigenaren dan „Schiedam Vooruit" steunen?
Het gaat hnn zoo goed als maar mogelijk is. Veran
dering kan alleen vermindering voor hen brengen.
De winkeliers de middenstand Moet die
„Schiedam Vooruit" steunen? Een vermeerdering der
bevolking beteekent voor de leveranciers der eerste
levensbenoodigdheden een vermeerdering van omzet en
dus ook een vermeerdering van winst. Op grond daarvan
moet de middenstand dns de vermeerdering der bevolking
begeeren en „Schiedam Vooruit" willen steuneD.
Daar staat evenwel een en ander tegenover. Bjj ver
meerdering van de onzet van den middenstand ver
meerdert ook de concurrentie. Er zullen er dan enkelen
zijn, die vooruitgaan. Voor de meesten beteekent de
vermeerdering der concorrentie achteruitgang en ver
zwaring van den strijd om het bestaan. Zeer velen
voelen het sterkst dat concurrentiebezwaar en aarzelen
dus in deze kwestie mee te werken zij vreezen slechter
te zullen worden. Maar zelfs zij, die het er wel op
zouden willen wagen, kannen niet veel doen, omdat
hun inkomsten daarvoor te krap zijn. Zij moeten, op
een enkele uitzondering na, danig rekenen om er goed
te komen. Geld te missen hebben zij niet. Ook van
hen zelfs heeft „Schiedam Vooruit" dus weinig te
wachten. Het bezwaar, dat de bjjkomende bevolking
een arbeidersbevolking is en dus weinig koopkrachtig
en door tijden van werkloosheid dikwijls totaal onver
mogend tot koopen, laten wjj nog onbesproken.
Blijtt dus nog de groep „arbeiders" over, die „tot op
zekere hosgte" belang hebben bij vooruitgang van han
del en industrie. Dat dezen in staat zouden zjjn
„Schiedam Vooruit" in 't leven te honden, is zeker.
Maar even zeker is het, dat zij daarover voor'toogen-
blik nog niet znllen denken. Want een eenigszins be-
langrjjke vermeerdering der arbeidersbevolking betee
kent thans nogloondrukking, werkloosheidvermeerde-
ring, stijging van huishuur, onvoldoende onderwjjsge-
legenheid, enz.En ze zonden wel gek zijn, in zulke
omstandigheden een ding als „Schiedam Vooruit" te
steunen.
De eenigen die dus voor de instandhouding van
„Schiedam Vooruit" iets kunnen over hebben zijn los-
loopende menschen, die daarbij meer door een zeker
persoonlijk inzicht worden gedreven of door een per-
soonljjk belang, dan door het inzicht of het belang van
een groote maatschappelijke groep. En daarom kan er
van „Schiedam Vooruit" voorloopig niets te recht
komen.
Moet men dan maar niets doen Maar wachten en
toezien znllen de weinige verdedigers van „Schiedam
Vooruit" vragen. Geenszins, antwoorden wij daarop.
Maar onze overtuiging is, dat de voornitgang van
Schiedam in een geheel andere richting gaat dan
„Schiedam' Vooruit" op wil. Onze stad is een arbei
dersstad, geschuwd en gemeden door de meer gegoeden,
die er naar onze meening ten slotte allen op een hoogst
enkele uitzondering na nit znllen verdwijnen. Het zal
daarom niets auders dan de georganiseerde arbe;ders-
massa kunnen zijn, die in de toekomst een welvarend,
krachtig Schiedam zal mogelijk maken.
Daarover schrijven wij de volgende week verder.
Daar onze verslaggever weer verhinderd was, de
Raadszitting verleden Dinsdag bij te wonen, moeten wij
volstaan met het overnemen van het verslag nit Het Volk.
Schiedam. **In de gisterenmiddag gehouden raads
vergadering werd door De Bruin er op aangedrongen,
dat de belastingcommissie de aandacht zal gevestigd
houden op de eigenaardigheden in de glas-industrie,
waar soms maanden lang het bedrjjf stilstaat en de
menschen geen inkomsten hebben. Het had spr. getrof-
öuomciu. vau ucvvcgiug, fyu um
sje