l Mag 19 September 1909, 's avoeds te 8 ure, in „Constantia",
Spreker: Dr. J. UAN LEEUWEN.
No. 29.
ZATERDAG 18 September 1909.
9e Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
Stakeen roor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in bet bezit der Redactie zijn.
met medewerking van de Muziekvereeniging „KlJKBT EN STRIJD".
Nu de arbeiders niet voor het Algemeen Kiesrecht kunnen
demonstreeren in Den Haag, moeten zij het in massa's overal plaatselijk
doen, ook te Schiedam. Daarom op naar „Constantia" op a.s, Zondag
De Moker
8. D. Muziekvereen. „Kunst en Strijd".
Vlijt, Orde en Vrede.
REDACTEUR; Dr. J. VAN LEEUWEN.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Uj vooruithetaiing.
franco per post 30 cent
Losse nummers 2 cent.
Redactie-adres: St. Li «lui natst raat 38.
Administratie-adres: Gebouw „Constantia".
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bjj abonnement belangrijke korting.
ENTREE VRIJ. HET BESTUUR VAN DE AFD.
SCHIEDAM DER S. D. A. P.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam: Nieuwsticht N. Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen W. de Gast, Oallenrbnrgstraat 58.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Onderstaande instrumenten kannen nog bezet worden
2 Trombones.
1 Bariton.
1 Althoorn.
1 Corhoorn.
en 1 Clarinet in B.
De contributie bedraagt 10 cent met gemakkelijke
afbetaling voor instrumenten. Eiken Woensdag en Vrijdag
kan men zich opgeven in het gebouw Constantia, alwaar
de repetities plaats hebben.
HET BESTUUR,
Eq wij hebben onze eigen wereld niet gekend! Wij
meenden, dat uit 't kapitalisme, dat uit de klasse-over-
heersching, verwarring en verwildering en onderdrukking
opkwamen.
Wij meenden, dat door de wereld een groote beroering
ging: een snerpende klacht der millioeneD, die onder
gaan in armoede en vernederingde vloek der velen,
die wegsterven in gemis aan welvaart en waarachtige,
diepe levensvreugde; een beklemmende, beangstende roep
om bevrijding en verheffinghet groote gelnid van een
wereldbeweging, die naar nieuwe verhoudingen, naar
nieuwe waarheden nitgaat.
Boven de dreun der machineuit de krotwoningen
der achterbuurten; uit de statistieken van geboorte en
ziekte en doodnit de verschrikkingen der werkloos
heid uit de oudendags-ellendeuit misdaad en prosti
tutie uit zedelijke verwildering en de loome, dompe
berusting der groote massa van 't volk, rijst een
verschrikkelijke aanklacht tegen de gruwelen van 't
kapitalisme, dat op den levensondergang van millioenen
het overdadig geluk der weingen grondt.
Maar nu komt dit katholieke „Volkstijdschrift" en
brengt aan die verdrukten en vernederden de blijde
boodschap van 't kapitalisme:
„Orde en Vlijt en Vrede kunnen alleen op den grond
slag van den privaat-eigendom gedijen.
Buiten 't kapitalisme is voor de menscheid geen heil:
het is haar geluk, haar hoop, haar toekomst!
Aan de grenzen van den privaat-eigendom honden
vooruitgang en beschaving op en beginnen barbaarsch-
heid en verwildering".
Orde?
Wanneer men onder orde begrijpt den regelmatigen
gang van 't maatschappelijk leven, die allen veiligheid
en zekerheid waarborgt; wanneer men meent, dat dan
het maatschappelijk raderwerk in vasten, ononderbroken
gang ommegaat; dat dan een deugdelijke grondslag
moet zjin gelegd, waarop de arbeid en het geesteljjjk en
zedelijk leven der menschen steunen kan, waar is
dan de orde onder 't kapitalisme?
Orde in de voortbrenging
Maar de productie waggelt verder zonder regel of
stuur! De winsthonger van den kapitalist drijft de
voortbrenging aan tot het uiterste van spanning, tot
overspannng! Door overproductie en inzinking en crisis,
zoekt de voortbrenging naar e n onvindbaar evenwicht.
De orde in de productie leidt er toe, dat waren-
voorraden, die niet tot een loonenden prijs kunnen
worden afgezet, maar die in den schreienden nood van
velen zonden voorzien, worden verbrand, om de
markt te herstellen!
De orde in de productie stoot op gezetten tijd de
arbeidende klasse in den jammer der werkloosheid.
De orde in de productie: dat is verwarring der
ongebonden concurrentie; dat is de uitbuiting van den
verbruiker en den arbeider door de trust; dat is de
schaamtelooze speculatiede millioenenzwendeldat is
voor het proletariaat- immer dreigende bestaans-
onzekerheid
Orde in 't zedelijk en geestelijk leven?
Het kapitalisme, dat 't gezinsleven verscheurt, dat
misdaad, moord en diefstal en prostitutie in zijn gevolg
voert, legt geen grondslag voor 't zedelijk leven.
Een verwringing der zedelijke levensregeleneen voort
durende schending van eerlijkheid en goede trouw in
handel en bedrijf, dat uit sluwheid en bedrog groeit;
verwatenheid, klassetrots in de bourgeoisie, haat en
verbittering onder de arbeidende klasse, lediggang en
weelde, die tot de diepste zedelijke verdorvenheid leidt,
gevoelloosheid, die uit overmatigen arbeid ontstaat,
zóó ligt het zedelijk leven verwrongen en geschonden
En op geestelijk terrein een vertwijfelen aan alle
vastheid, wanhoop aan de waarde van 't leven een
wervelende menigte van stelsels, van systemen, en onder
de arbeidende klasse een diepe, dolle onverschilligheid,
naast een gedachteloos aanvaarden van 't oude geloof.
In welke richting men 't kapitalisme doorkruist,
nergens vastheid, nergens regelmaat, nergens waar
achtige levensorde, maar overal verwarring en
verwildering
En vljjt?
't Is geen vlijt, geen gezonde arbeidzaamheid, geen
lust aan 't werk, die door 't kapitalisme gekweekt
wordt. Wil men de grimmige noodzakelijkheid, die den
arbeider van den eenen dag in den anderen, leeflang,
naar de fabriek drijft, naar 't land; moede en gebroken
door 't werk van den vorigen dag, wil men dat vlijt
noemen? Weet men niet, dat duizenden van den zwareu,
ongezonden, diep-vermoeienden, hopeloos-eentoonigen
arbeid walgen?
Is 't ook vlijt, die den ouden, uitgeleefden arbeider
naar de fabriek zweept?
Is 't ook vlijt, die vrouwen en kinderen naar den
arbeid jaagt?
En waarheen zal zich deze vlijt keeren, zoo 't kapita
lisme in tijden van werkloosheid de arbeidsgelegenheid
afsluit
Vlijt moest zijn: een gezond en krachtig gevoel, een
lust aan den arbeid en de vruchten aan den arbeid.
Maar de arbeid onder 't kapitalisme wordt tot een
pijniging, tot een levenslange kwelling, en waar
blijven de vruchten van die vljjt
De bezittende klasse rooft het arbeidersproduct goed
deels weg en keert aan den arbeider een schamel
deel uit.
Hoe kan dan de arbeider een vreugde aan zjjn werk
vinden, wamr hem het yolle genot van zjjn arbeid ont
nomen wordt
En aan de andere zijde, bjj de bezittende klasse I
Ook daar niet een evenwichtige arbeidzaamheid, een i
gezonde vljjt.
Een overprikkelende jacht naar rijkdom. En daar
naast lediggang en oververzadiging.
Het kaï italisme doodt alle gezonde, krachtige arbeid
zaamheid. In de arbeidende klasse drjjft alleen ^de
bittere noodzakelijkheid tot den arbeid, die den wrok en
de bitterheid voedtin de bourgeoisie de grage winst
honger, de verhittende drijfjacht op den rijkdom, die
in levenszatheid doodloopt.
Vrede
Ü6 klassenstrijd ploegt zjjn voren diep in het maat
schappelijk leven. Over de gansche wereld, overal waar
't kapitalisme zich invreet, organiseert zich 't proleta
riaat nit eigen aandrang tot het uiterste verweer.
Eu in 't bestaan der volkeren is voor den vrede geen
ruimte.
Het militarisme, met het kapitalisme zoo innig ver
vlochten, vreet de volkskracht weg.
De spanning neemt meer-en-meerder toe, tot de ver
schrikkelijke ontspanning, die de volkerenoorlog is,
uitbreekt.
Een roofgierig kapitalisme worstelt om koloniaal
bezit, en schrikt voor geen gruwelen en geen schande
terug
Ouvrede is in alle levensverhoudingen doorgesiepeld
als een booze ziektein de arbeidsverhoudingen, in het
bestaan der volkeren.
Het kapitalisme, in steê van te leiden tot orde en
vljjt en vrede, voert naar het tegendeel.
De orde van 't kapitalisme, dat is de verwildering
en de onderdrukking.
De vlijt onder 't kapitalisme, dat is de weerzin aan
den arbeid, dat is de winsthonger en lediggang.
De vrede onder 't kapitalisme, dat is de strijd op
leven-en-dood, dat is de onrnst, dat is de wanhoopskreet
Algemeen-Kiesrecht-Meeting
„Schaft gij 't privaat eigendom af, dan zal
't er op de wereld eerst voorgoed recht treurig
gaan uitzien. Slechts wanneer de afzonder
lijke personen over datgene wat zjj verwerven,
ook vrij mogen beschikkenwanneer ieder het
zjjne wordt toebedeeld, waarvan hjj uitsluitend
het voordeel heeft of de schade Ijjdt, is orde,
vlijt en vrede, onder de mensehen mogelijk".
„Volkstijdschrift De Katholieke Sociale
Actie".
