Ditjes en Datjes.
Uit de Partij.
Üit het clericale kamp.
recht opvorderen De voornaamste, de gewichtigste
taak der school is en blijft de godsdienstige opvoeding
en deze is na eenmaal door Christ as niet aan den Staat,
maar aan de kerk toevertrouwd. Daarom bezit de kerk
ook het eerste en voornaamste recht op de school, en
het allerminste, wat zjj vorderen moet, is deelneming
aan het toezicht op de leiding van de school."
Hier komt de aap nit de mouw. De vrije school, het
recht der ouders voor hun kinderen de school te kiezen,
is, wat we schreven, een fictie, het is een fraze, een
valsche schijnheilige leugen. Prof. Goetz schreef in
„Katholisches Staatslexion" „In de plaats (van de
rechten van den Staat op de school) onderwerpt het
de ouders aan de zoogenaamde rechten der kerk op
de school. Het wil de staatsalmacht in de school ver-
rangen door de almacht der kerk en bij dien ruil
zullen de ouders van de kinderen der 20ste eeuw slecht
varen."
Juist, de gevolgen van het verdringen van het recht
van den staat op de school door het recht der kerk
daarop, beginnen zich nu reeds te doen gevoelen en
zullen, wanneer de openbare school zoo goed als van
't platteland zal verdwenen zjjn, van onberekenbare
schade bljjken te zijn.
Trouwens, Limburg en Noord-Brabant geven ons een
juist inzicht van de „vrjje" school. De openbare scholen
daar zijn gewoon Roomsche scholen, waarop de geeste
lijkheid reeds een ongemeenen invloed heeft. Toch moet
ook daar de openbare school langzamerhand plaats
maken voor de bijzondere, 't Is dan ook niet om t recht
kr ouders, evenmin om den godsdienst op school te doen.
Neen, wie 't kind heeft, heeft de toekomst.
De strijd om de school is niet een strijd van dé
ouders om hun eigen school te hebben, de school
strijd is een kwestie van macht. De geestelijk
heid, nog hakend naar de oude vroegere macht, heeft
zich aangegord om de openbare school te slechten.
Daarvoor heeft ze den Christelijken ouders de valsche
leuze van de „vrije" school opgedrongen, om 'tkind
reeds vroegtijdig te bemachtigen, niet om de belangen
van 't kind, maar om die van de kerk of de politieke
partjj. Daarom geen Staatstoezicht, maar kerkelijk toe
zicht, daarom geen waarborgen voor goed onderwijs,
daarom heensturen naar afschaffing van een verplicht
aantal ged plomeerde onderwtizers.
De geestelijkheid wil absolute, onbeperkte macht over
de schoolhet kind van nu, de toekomstige staatsburger,
moet worden het willooze werktuig der anti-revolu
tionaire of Roomsche partij.
Ziedaar de onvrije vrij schoolJ.
Gelijk het vee in de weide. Bij den aanleg
van de verlenging der St. Liduinastraat dient ook een
gemeentelijke waker Zondags, tijdens de middagschalt
en 's nachts. Over zijn loon en langen werktijd wordt
elders in dit nummer geschreven. Nu willen wij het
even brandmerken in de gemeente, dat zij voor dezen
waker zelfs geen schildwachthuisje als toevluchtsoord
tegen weer en wind of als rustoord beschikbaar heeft
gesteld.
Gelijk het vee in de weide moet hjj rondloopen, maar
grazen mag hij niet eens.
Het is ook maar een proletariër.
Dienstbodenorganisatie. Zooals men eenige
weken geleden in de „Moker" heeft kunnen lezen is
ook hier te Schiedam een afd. opgericht van den
Alg. Ned. Dienstbodenbond. Wjj trachten nu de propa
ganda ouder de dienstboden te bevorderen door het
verspreiden en verkoopen van vakbladen en de brochure
„Raadgevingen aan Dienstboden", verweer tegen „Raad
gevingen aan Huisvrouwen" van S. v. Houten.
Moeilpk echter is het, haar ook maar eenigszins een
denkbeeld te laten vormen dat zij thuisbehooren in
baar vakorganisatie. Alles krijgt men te hooren vooral
als dan Mevrouw of Mijnheer er nog bij te pas komt.
Zoo ook verleden week. Aangebeld hebbende bij
Dominé Halfman namen wij (als wisten we dat er iets
zon komen) een afwachtende houding aan. De dienst
maagd deed open en na een oogenblik met haar ge
sproken te hebben, besloot zij, er dan maar een te
Doch het lot of liever de Dominé besliste
s. Mijnheer kwam (zeker opmerkzaam geworden)
uaar voren, en vroeg met barsche stem, wat dat be
duidde; het vakblad ziende scheurde hjj het de dienst
bode uit de hand, met de woorden„O, daar heb jij
niets mee te maken". Wjj, niet weinig verontwaardigd
door zoo'n brutaal optreden, wilden hem doen be
grijpen dat hjj er geen recht toe had, daar het blad
voor de dienstbode was. Domiué echter wilde niet
hooren en smeet de deur op zeer fatsoenlijke wijze voor
ouze neus dicht, aldoor mopperende tegen de verblufte
dienstbode, dat het allemaal socialisten waren.
„Onderzoekt alle dingen en behoudt het goede", staat
er in den Bijbel. Dominé, denk daarover eens na;
tegen dat wij terugkomen, kunt u dan van meening
veranderd zjjn en onze organisatie vriendelijk tegemoet
treden omdat zij strijdt voor de ontwikkeling van „het
goede" in het werkbeest dienstbode.
Gemeentewerken. In den Gemeentewerkman
van 18 Sept. komt de volgende correspondentie voor
Schiedam. Donderdag 2 Sept. heeft de aan
besteding plaats gehad van de rioleering der straten,
behoorende bjj het Singelkwartier. De laagste inschrijver
verschilde maar even f 10.550 met de hoogste dito.
Moet een dergelijk verschil nu niet gevonden worden
op de loonen en de materialen Er wordt in de plaat
selijke bladen geklaagd over het slecht opschieten van
het werk Singel en Emmastraat. Geen wonder, want
men gebruikte weinig arbeiders en slecht gereedschap.
Ook dit zal wel een gevolg zijn van laag inschrijven.
Het straatwerk wordt in eigen beheer uitgevoerd, bij
den aanvang van dat werk, verklaarde de heer Wichern,
opzichter der gemeente „Ik ben beslist tegen het uit
voeren van werken in eigen beheer."
Wil de heer opzichter ons eens vertellen waarom hij
een tegenstander is? Wij staan hem daarvoor gaarne
een plaatsje in ons blad af. Red.
Dit kunnen wij wel zeggen, als de gemeente het
werk in „eigen beheer" had uitgevoerd, dat het dan
beter, vlugger en zeker niet duurder was uitgevoerd
terwijl de arbeiders wat betere loonen hadden ontvangen.
Bijna gelijk met deze aanbesteding kregen een aantal
losse werklieden aanzegging, dat zij 1 Oct. hun maag
en die van hunne vrouwen en kinderen wel aan den
kapstok kunnen hangen, ik bedoe', dat zjj tegen dien
tijd zijn ontslagen. Een mooi vooruitzicht voorwaar,
juist nu de winter met al zijn ellende en verschrik
kingen hen tegengrijnst.
Zoaden de tegenstanders van E. B. ons ook kunnen
vertellen hoe het komt dat bij de verstrating van de
B ijerlandschestraat, ter lengte van ongeveer 70 M. en
ter breedte van 7 M. ongeveer een 400 keien te kort
waren Er kwamen hier geen stukken uit en dat grapje
kostte de gemeente, rekenende dat een kei 14 cent kost
op 400 X 14 f 56 en dat op een stukje straat van
490 M2. Of aanbesteding ook voordeelig is
Excelsior. Wegens den Tooneelavond vanK. a.
b. V. op a.s. Maandag, zal de gewone repetitie
van „Excelsior" Woensdagavond d. a. v. plaats
hebben.
Een enkel woordje. Wij veroorlooven ons de
vrijheid, partijgenooten en geestverwanten er eens op
te wijzen, dat er te Schiedam bestaat een zangver-
eeniging „Excelsior" welke er óók een Kinder
koor op nahoudt.
De Zangvereeniging .Excelsior" stelt zich ten doel
de arbeiders-beweging en in het bijzonder de sociaal
democratische propaganda te ondersteunen. Op dien
grond zou zij zeer zeker aanspraak kannen maken op
den steun van allen, die het met de arbeidersbeweging
wél meenen, doch tot ons leedwezen moeten wij con-
stateeren, dat nog velen dezer doen, alsof er geen
„Excelsior" bestond.
Dat moet niet zijn dat mag niet zijn. Wie
niet vóór ons is, i s tegen onswie ons niet helpt
„Excelsior hooger en hooger te voeren, is mede oorzaak
als wij achterblijven.
En daarom komen wjj om uw steun. Daarom noo-
digen wij de vrouwelijke en mannelijke vrienden van
het socialisme uit, lid te worden van „Excelsior". Wij
voeren de propaganda op ónze manierwij bereiken
elementen, die anders wellicht onbereikbaar zijn voor
de socialistische propaganda en daarom moeten
aktieve socialisten en socialistisch-gezinden ons helpen.
Men melde zich aan op de repetities, die 's Maandags
avonds van 8—10 uur in „Constantia" worden gehouden.
Ook de deelname aan het Kinderkoor, al is ze
niet slecht, kon veel beter wezen. Natuurlijk wordt
den kinderen alleen zingen geleerd en geen
socialisme, zooals men wel eens meent, maar wat grove
onzin zou zijn, en 't is een lust, de kleuters, die even
eens ouder leiding van den heer Scheffers staan, reeds
te hooren zingen. Zondagsmorgens repeteeren ze van
1012 uur zendt uw kinderen er heen; ze worden
nuttig en aangenaam beziggehouden.
Dit wilden we eens zeggen en vertrouwen dat elk
die zich aan het socialisme verwant gevoelt, het ook
ter harte nemen zal.
Steunt „Excelsior!"
Het bestuur der Sociaal-Demokratische
Zangvereeniging „Excelsior".
Onze plaatselijke Kiesrechtmeeting. De
afdeeling onzer partij hield verleden Zondagavond een
Alg. Kiesrechtmeeting, omdat de algemeene landelijke
meeting in Den Haag ter wille der cholera (wie lacht?)
was afgelast. De groote zaal van Constantia was flink
bezet en de aanwezigen luisterden met aandacht en in
stemming naar de rede van Van Leeuwen, en de muziek
van „Kunst en Strijd".
De geestdriftige beschrijving van den strijd onzer
Zweedsche makkers door Van Leeuwen had het mooie
resultaat, dat de collecte voor hen f 9.33 opbracht.
Het was een goede propaganda-avond.
Anti-revolutionaire eenvoud. In de „Arnhem-
sche Courant" stond dezer dagen het volgende bericht
Naar aanleiding van de Vrijdag bekend geworden
benoeming van den heer J. T. Cremer, president, der
Nederlandsche Handel-Maatschappij, tot vertegenwoor
diger der Nederlandsche regeering bjj de van 25 Sept.
tot 9 Oct. 1909 te New-York en langs de Hudsonrivier
te honden Hudson-Fultonfeesten, deelt men ons mede
van een zijde, die wjj alle reden hebben gezaghebbend
te noemen, dat aanvankelijk door de Regeering met dr.
A. Kuyper over deze vertegenwoordiging is gecorres
pondeerd, maar dat deze Minister van Staat zulke hooge
financiëele eischen stelde, dat men van verdere bespre
kingen afzag.
Niets is veranderlijker dan de mensch.
Dominé de Visser, het christelijk-historische kamerlid
is een paar jaar geleden eens opgetreden in het lokaal
Patrimoniumte Amsterdam voor de broederen. Wjj
hebben altijd nog bewaard het verslag dat daarvan
'stond in het „Handelsblad" van 27 Januari 1905.
Gevraagd hoe het stond met den 's heeren dominé de
Visser's roeping als herder eener gemeente lezen we
letterlijk in het verslag dier vergadering
„Wat hem zelf betreft heeft spr. zijn kamerlid
maatschap gedurende acht jaren met heel veel genoegen
waargenomen. (Och beleefden de arbeiders er ook maar
wat meer „genoegen" van Red.) Maar hoe langer hij
in de Kamer is, des te meer wordt hij met werk over
laden. Bij een dergelijke opeenhooping van arbeid is
het hem onmogelijk te blijven combineeren het predi
kantsambt eener groote gemeente en het kamerlid
maatschap. En indien hij iets laat vallen, dan is het
niet het predikantsambt, dat zijn intiemste wenschen
heeft, ivat met de politiek niet hei geval is.(Wjjcursiveeren.)
Jawel
Thans is Ds. de Visser weer herkozen voor Leiden
en lezen we het boekdeelen sprekend bericht in het
„Handelsblad"
Krachtens het bekende besluit der Synode inzake
de onvereenigbaarheid van het predikambt met het
Kamerlidschap heeft dr. Th. de Visser aan den
kërkeraad der Ned. Herv. Gemeente meegedeeld,
dat hij met ingang op 1 September a.s. zijn ontslag
wenscht te nemen als predikant.
Sakkerloot, het zit met die „intiemste wenschen"
van dezen politieken dominé al erg „intiem".
Het was anders in 1905 zoo'n mooie vergaderingzin
voor de broederen Ja dominé, men merkt in de Christe
lijke politiek nog maar weinig van den „Christus Koning",
Zegt u dat wel
En wjj verzekeren 't u, 't is hier in de Zaanstreek
met die Christelijke politiek al geen haartje beter. De
bezittende klasse en haó,r gouden kalfje bevinden er
zich opperbest bjj.
De „Lehmannen" en Sweerts de Landassen die als
liberalen de partij der „kleine luyden" (sic!) stieküm
vol geld stoppen om de verkiezingen der Christelijke
candidaten, hebben waarljjk geen ongeljjk.
(De Voorpost
Op den zelfden wortel des geloof». In
Het Volk van 21 Augustus komt het volgende bericht
voor
In Lurgan, een bloeiende Iersche fabrieksstad, vier
mjjlen van Portadown, heeft weder een van die gevechten
plaats gehad tusschen katholieken en protestanten, zooals
ze daar gebruikelijk zjjn. De aanleiding tot dit gevecht
was het feit, dat een protestantsche vereeniging twee
harer leden, die naar Amerika gingen, in optocht naar
het station had gebracht. Op den terugtocht kwam het
tot zulk een woedenden wederzijdschen aanval, dat niet
minder dau 500 politieagenten gerekwireerd werden.
Het protestantsche deel van Lurgan ziet er op het
oogenblik, met zjjn ingeslagen vensters, zijn openge
broken straten en zijn veertig geplunderde winkels, uit
als een stad die belegerd was.
Telkens hebben de katholieken ook gepoogd branden
aan te steken.
Van den eenen stengel des geloofs. In
het Vaticaansche blad, de „Unita Cattolica" kwam
dezer dagen een hartelijke ontboezeming voor over het
samengaan tusschen Katholieken en Protestanten, die
afgekeurd wordt want:
een voortdurende samenwerking tusschen Katho
lieken en Protestanten zou schadelijk op het Katho
licisme werken. Tjjdeljjk, in afzonderlijke gevallen,
konden de Katholieken, geljjk zjj het reeds met de
sociaal-demoraten hebben gedaan, ook met de Prote
stanten samengaan, maar niet aanhoudend, want
een verbond met hen eischt ten eerste eenig toe
geven en daarmede een openlijke erkenning van
het Protestantismevervolgens moeten de Katho
lieken daarmede er afstand van doen, het openbare
leven naar zuiver Katholieke beginselen te her
vormen en zich door de geestelijke overheid te
laten leiden, gelijk het aller Katholieken plicht is.
i
