Ditjes en Datjes.
Leerzame Cijfers.
Rechts en de Waarheid.
kocht, begon de begrootingsarbeid met de algemeene
beschouwingen over het beleid van B. en W. en
en de algemeene grondslagen der gemeentelijke politiek
Alleen de heer Koopmans en onze partijgenoot De
Bruin brachten hierbij iets van belang in het midden
De heer Koopmans laakte het beleid van B. en W
in zake den bouw van school F. De wijze waarop
het college van B. en W. daarin handelt, vindt hjj be
slist verkeerd. De proeven aan de Chemische Fabriek
kunnen nog wel jaren duren, en zoo trekt men een
wissel op de eeuwigheid. Toen de Voorzitter daarop
antwoordde, dat de proeven tot beëindiging van den
stank door die fabriek verwekt, wel degelijk goed
waren geslaagd, kreeg hij van den heer Koopmans den
wind van voren. Deze toonde aan, dat met al die proeven
de bezwaren der schadelijke gassen en dampen, van
koolasch, roet, enz. niet ondervangen werden en die
proeven dus verloren tjjd waren. De Voorzitter ant
woordde daarop, dat de heeren er spoedig wel meer
van zouden hooren, en stuurde den Raad met dat kluitje
in het riet.
De Bruin oefende critiek uit op den algemeenen
toestand der gemeente en op den gevolgden politieken
gedragslijn. Hjj wees er op, dat de begrooting ieder
jaar met meer moeite sluitend moet worden gemaakt,
en dat iedere belangrijke zaak afstuit op den slechten
financieelen toestand. Ondanks het schrappen van tal
van posten, kon men zelfs nu geen sluitende begrooting
kragen dan door een nieuwe verhooging van den hoof-
delijken omslag. Hij wilde zich nu bepalen tot het be
handelen van twee der voornaamste oorzaken van dien
slechten toestand, nl.
dat de gemeente tal van uitgaven moet doen,
die feitelijk door het Rijk moesten worden gedaan,
en dat de gemeente een slecht en deels verkeerd
gebruik maakt van haar grond.
De uitgaven, die volgens De Bruin geen gemeentelijke
maar rijksuitgaven behoorden te zijn, zijn het grootste
deel van de uitgaven voor de politie, ongeveer alle
onderwijsuitgaven, en het voornaamste deel van de
uitgaven voor armenzorg. Hij berekende, dat de ge
meente-begrooting aldus zou kunnen worden ontlast met
en som van
f 43.180.— voor de politie,
- 95.153.— voor het onderwijs en
- 27.492.voor het armenwezen,
te zamen dus met een bedrag van f 165.825.op een
begrooting van f641.342,aan gewone uitgaven, dus
een besparing van ongeveer 25 procent.
De Bruin stelde daarom voor, dat de Raad zich zou
uitspreken vóór de wenschelijkheid en noodzakelijkheid
van de overbrenging dezer lasten op het Rijk, en die
meening ter kennis van de Hooge Regeering zou brengen
met het verzoek daarmee rekening te houden bij de
voorgenomen nieuwe regeling der financiëele verhouding
tusschen Rijk en Gemeente.
Wat de gemeentelijke grondpolitiek betreft, wees de
Bruin erop, dat de Schiedamsche Raad daarvan de be-
teekenis voor de gemeente niet voldoende inziet. Hij
merkte op, dat zelfs de gewoonte in den Raad was
ontstaan, dat Rechts steeds vóór en Links steeds tegen
grondverkoop stemde, hoewel die politieke verdeeling
toch niets met bet grondvraagstuk te maken had, zooals
bij een ernstige behandeling daarvan blijken kon. Ver
volgens wees hij op Kampen, dat door zijn uitstekende
grondpolitiek niet slechts geen hoofdelijken omslag of
gemeentelijke inkomstenbelasting noodig heeft, maar zelfs
tot afschaffing van de opcenten op de personeele belasting
kon overgaan. Kampen volgde steeds de politiek van
den grond in eigendom te houden en niet te verkoopen
en het grondbezit zelfs zoo veel mogelijk uit te breiden.
Daardoor kon deze gemeente er toe komen, ongeveer
één derde harer inkomsten uit haar vaste goederen te
trekken, terwijl dit getal voor Schiedam nog niet één
negende is.
Kampen verkoopt dan ook zijn grond nooit, maar geeft
hem steeds in erfpacht.
Toen De Bruin hierop begon, een en ander over
erfpacht te zeggen, viel de Voorzitter hem in de rede
met de opmerking, dat in het sectie-verslag daarover
niet gesproken was en De Bruin dus buiten de orde ging.
De Bruin antwoordde daarop, dat in zijn sectie uit
drukkelijk was vastgesteld, dat men naast de opmerkingen
in de sectie gemaakt nog algemeene beschouwingen in
de openbare raadsvergadering ter sprake mocht brengen.
De heer Wittkampf bevestigde de juistheid van die be
wering. Dr. Bis wees er den Voorzitter op, dat het in
den Schiedamschen Raad gewoonte was, bij de algemeene
beschouwingen zijn hart uit te storten als men dat wilde.
Alleen de heer Goslinga vond het noodig een schamperen
uitval te doen naar De Bruin en voortzetting van dat
onderwerp bij de begrooting van het Grondbedrijf voor
te stellen. Maar de Raad toonde zoo onverholen zp
misnoegen over het optreden van den Voorzitter en zijn
adsistent Goslinga, dat de Voorzitter maar gauw het
woord aan De Bruin gaf om verder te gaan. Flauw gemier
De Bruin ging daarop verder. Hij wees er op, dat
bijv. de gemeente Rotterdam o. a. op Feijenoord kleine
stukken grond had moeten terugkoopen voor een veel
hooger bedrag, dan waarvoor ze vroeger het heele
eiland had verkocht. En hij drong er bij den Raad
op aan, het vraagstuk van gemeentelijk grondbezit en
van erfpacht eens aan een degelijke studie te onder
werpen. Hij zeide nu niet vedrer op deze zeer inge
wikkelde kwestie te zullen ingaan. Zp doel was nu
alleen, de aandacht op dit vraagstuk te vestigen en
aan te geven, dat verbetering van den Schiedamschen
financiëelen toestand door een stevige grondpolitiek,
zooals Kampen die voert, mogelijk is.
Ten slotte sprak De Bruin er zp verwondering over
uit, dat een der Raadsleden (mr. J. C. von Briel
Sasse), die zelf geïnteresseerd is bij een maatschappij
tot exploitatie van onroerende goederen, in de Com
missie van het Grondbedrijf is geplaatst geworden.
Het debat over de algemeene beschouwingen van
De Bruin bepaalde zich tot een onnoozele opmerking
van den heer Smit (die bij deze gelegenheid uit een
geheime zitting klapte) en een dito van den heer
Lagerwey.
De motie van De Bruin over de afwenteling
der genoemde gemeentelijke lasten op het Rijk werd
na eenige onbeduidende opmerkingen naar B. en W.
gezonden om advies. Daarmee is deze kwestie dus
voorloopig aan de orde.
Maar hiermee, liep ook 't eenige wezenlijk belang-'
rijke deel van de begrootingdebatten af. Een gemeente,
die over een zóó gunstige ligging beschikt, zulke uit
muntende gronden bezit en financiëel zoo gebrekkig
voor den dag komt, verdiende toch een grondiger en
degelijker behandeling van haar algemeene politiek
dan de Raad haar ook nu weer waardig keurde. Het
was feitelijk alleen De Bruin die er de aandacht aan
wijdde, welke ze waard is.
Ter wille van onze ruimte moeten wij hier afbreken.
De volgende week geven wij een overzicht over de
voornaamste debatten bij enkele posten.
Volgens opgave van het Septembernummer van het
Beichs Arbeits Blatt hadden in het jaar 1908:
de moderne vakvereen. 1.865.506 leden
christel. 264.519
Hirsch-D.
105.558
en betaalden aan werkloozen-ondersteuning in 1908:
de moderne vakvereen. 8.134.388 Mark
christel. 134.453
Hirsch-D.
288.068
Voor rechtsbijstand, invaliedensteun, verhuiskosten en
ziekengeldtoeslag betaalden in 1998
de moderne vakvereen. 20.004.767 Mark
christel. 976.393
Hirsch-D.
406.818
Voor uitsluitingen, stakingeji en steun aan slachtoffers
betaalden
de moderne vakvereen.
christel.
Hirsch-D.
6.259.662 Mark
424.992
130.340
Voor ondersteuning betaalden dus in één jaar
de moderne vakvereen. 34.398.817 Mark
christel. 1.535.838
Hirsch-D. 824.726
Uit deze cijfers blijkt, dat de moderne vakvereni
gingen, over ongeveer 83y3 procent van het totaal der
georganiseerden beschikten en ruim 93 y3 procent van
den totaalsom der uitgekeerde ondersteuningen op
brachten. En daaruit blijkt ook, dat gemiddeld per
hoofd werd opgebracht aan ondersteuning door ieder
lid der
moderne vakver. 18.43 Mark
christel. 5.80
Hirsch-Dunk. 7.90
Ook in Duitschland zp de daden der „christelijken"
in lijnrechten strijd met hun „woorden". Ook daar
zp het volleerde farizeeërs in dienst van God kapi
taal En ook daar keert de arbeidersklasse hun steeds
meer den rug toe, zooals zij verdienen en in 't waar
achtig belang van het proletariaat is.
De cijfers der werkloosheidsuitkeering verdienen te
Schiedam nog een extra-onderstreeping. De door den
Schiedamschen gemeenteraad in een hoek getrapte
moderne vakvereenigingen gaven in Duitschland voor
dit doel eventjes 8,134.388 Mark uit en moesten dus
ruim 4.36 Mark per hoofd daarvoor opbrengen. De
christelijke daarentegen, door den Schiedamschen Ge
meenteraad voorgetrokken, gaven slechs 134.453 Mark
daarvoor uit en brachten dus slechts 0.51 Mark per
ïoofd daarvoor op.
Wel te rusten, christelijke politiekers
De Nieuwe Schiedamsche Courant bevat in haar
aatste artikeltje „Iu onze Vroedschap" het volgende
over de kwestie-De Bruin
Na de aanvankelijke beslissing in deze zwaar
wichtige kwestie, kwam eene andere kwestie om
oplossing dringen, die in den laatsten tijd in onze
gemeente wat stof opgejaagd heeft. Het ver
wachte adres van het bestuur der S. D. A. P.
afd. Schiedam in zake de beschuldiging van onbe
trouwbaarheid van het Raadslid P. de Brain
kwam in en de Voorzitter stelde begrijpelijkerwijze
op grond van het bekende Raadsbesluit voor,
dat adres voor kennisgeving aan te nemen. Nadat
de Voorzitter, ook na de beoogde verzoenings
poging van den heer Van Westendorp, dit advies
had gehandhaafd, verklaarde vroede De Brain
zich met deze beschikking te kunnen vereenigen,
waar hem werd medegedeeld dat de rechtsche
fractie van den Raad hem niet van onbetrouw
baarheid beschuldigt. Tot deze verklaring moest
onze vroede wel komen, waar aan zpe partij het
rechte middel tot agitatie zoo juist uit de hand
werd geslagen. Is toch het beweerde verwijt van
onbetrouwbaarheid de uiting van een enkele, dan
is er geen reden daarom tegen de rechterfractiën
te ageeren. Dit stormpje in een glas water was
daarmee uit.
Ook dit stukje bewijst weer, dat deugd en ondengd
stuivertje wisselen in de praktijk der Christelijke moraal,
en is dus als zoodanig goud waard voor raadslid Gos
linga. Immers, het is juist het Bestuur dér afd. Schie
dam der S. D. A. P. geweest, dat zich alle moeite
getroost heeft, om deze kwestie 'de wereld.uit te helpen.
En het is door de bemiddeling van dat Bestuur ge
weest, dat De Brnin in den Gemeenteraad officieel
kon meedeelen wat hij toen meegedeeld heeft. Niet
onze partij is een agitatiemiddel uit handen geslagen,
maar aan de Rechtsche partij is het agitatiemiddel
eener (onware) beschuldiging ontrukt geworden. Dat
is de waarheid, o Christelijke-deugd-liefhebbende
„Nieuwe". Uw „achterste" heeft opnieuw gestonken, o
deugdzame 1
De Verkiezing voor de Kamer van Arbeid.
Patrimonium en de R. K. Volksbond hebben dit
jaar bij de verkiezing voor de Kamers van Arbeid ge
meend, de vakvereenigingen, aangesloten bij den Schie
damschen Bestuurdersbond, eventjes een trap te kunnen
geven. De Gemeenteraad had onlangs daartoe het
schitterend voorbeeld gegeven. Zij wilden niet ach
terblijven. En „in onderling overleg" stelden zij vast,
dat de „rooien" er uit moesten. Onze partijgenoot
Godschalk, van den aanvang af lid der Kamer van
Arbeid voor de Voedings- en Genotmiddelen, was natuur
lijk no. 1 om gewipt te worden.
Hun doel is niet bereikt. De S. B. B. stelde on
middellijk na het bekend worden van de plannen der
„Christelijke" organisaties candidaten daartegenover. En
ziet, niet alleen Godschalk maar ook de andere 4 can
didaten van den S. B. B. werden gekozen, de „Chris
telijke" candidaten vielen af.
Zoo komt boontje om zjjn loontje.
Voor de Kamer van Arbeid voor de Bouwbedrijven,
waarvoor de S. B. B. zich ook verplicht achtte ten
gevolge van de houding van Patrimonium en den R. K.
Volksbond, met eigen candidaten voor den dag te
komen, werden op 1 na de aftredenden herkozen en is
er herstemming tusschen dien eenen en de candidaten
van den S. B. B., die allen een gelijk aantal stemmen
verkregen. Bij een klein weinig meer inspanning zonden
ook hier de „Christelijke" organisaties hun trekken
thuis hebben kunnen krijgen.
,,De Zaaier." Zondag 17 October werd na zeer
veel moeite door van Gigh en eenige oud-leden van
„de Zaaier" weer opnieuw een afdeeling opgericht, aan
vankelijk met 6 leden. Zaterdagavond 23 October gaf
de afdeeling haar eerste openbare Cursus-vergadering
met van Gigh, met het onderwerpDe socialistische
opvoeding der jeugd". Echter door omstandigheden werd
er geen kennisgeving van in de Moker gezet, zoo dat
het ons niet verwonderde dat er slechts weinig bezoek was.
Zondag 1 November, des morgens 10y3 unr, geeft
„de Zaaier" weer een openbare Cursus-vergadering,
waarin van Gigh zal behandelen: „De grondslagen der
Sociaal-Democratie".
Hopende dat leden der S. D. A. P. hun kinderen er
op zullen wijzen dat zulk een jeugdorganisatie noodig
is, verwacht het voorloopig bestuur een druk bezochte
vergadering.
M. J. v. RUIVEN, Secretaris.
De huish. verg. der S. D. A. P. Op de
laatste huish. verg. waren de 3-maandelijksche financieele
verslagen over de afdeeling en het gebouw aan de orde,
en het verslag van de financieele controle-commissie over
de vorige verantwoordingen. Het bleek, dat alle admi
nistraties in volmaakte orde waren bevonden. De ge
bouw-exploitatie was in 't 3e kwartaal, den slapsten
tijd, minder gunstig dan in de vorige kwartalen maar
de inkomsten konden toch de uitgaven nog dekken.
Het verkiezingsfonds had de verkiezingsuitgaven moeten
dekken door leentjebuur bij de afdeelings- en de reserve
kas te spelen en zat nu nog met een boekschuld van
f 100.die aan de afd. en res.-kas nog moet worden
terugbetaald. Een opwekking tot de partjjgenooten en
geestverwanten om het verkiezingsfonds te herdenken
