Cursusvergadering
Het Program der S. D. A. P.
Dr. J. VAN LEEUWEN.
No. 42
ZATERDAG 18 December 1909!
9e Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOQR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
Stokken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensda
gs. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
De Moker
Gemeente-werklieden-reglement
De Zondagsheiliging
REDACTEUR: Dr. J. VAN LEEUWEN.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j bij vooruithetaiing.
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
Redactie-adres: St. Uduinastraat 50.
Administratie-adresGebouw „Constantia".
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke kortiag.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam Nieuwsticht N. Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen W. de Gast, Callenburgstraat 58.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
OP
ZONDAG 19 en 26 DECEMBER,
's morgens ÏO uur, in „Constantia"
OVER
DOOR
ENTREE VRIJ. HET RESTUUR.
De Zaaier.
In verband met de cursusvergadering der S. D. A. P.
wordt onze cursusvergadering over vakorganisatie uit
gesteld. Wij wekken de leden van De Zaaier op, de
cnrsnsverg. der S. D. A. P. bjj te wonen.
Contributie-afdracht in Constantia, Zaterdagavond van
i1/,9V3 uur. Het Bestuur.
Kunst en Stryd.
Het volgende namiddag-concert zal plaats hebben op
op 26 Dec. 's namiddags te 5 nar.
Het Bestuur.
II (Slot).
De amendementen van De Bruin op het ontwerp-
Honnerlage-Van Luik zijn de volgende
lo. de geneeskundige keuring moet reeds „in den
regel" bij tjjdelijke aanstelling plaats hebben; dit amen
dement dient om te voorkomen, dat een tijdelijk aange
steld werkman niet vast zon kunnen worden om ge
zondheidsredenen en dat hjj dus óf ontslagen zou moeten
worden óf „tijdelijk" bljjven
2o. een scherp verbod in art. 8 om den gemeente
werkman te verplichten „in geval van werkstaking den
door anderen neergelegden arbeid te- verrichten";
3o. de vaststelling van een maximnm-werkdag van
58 unr per week en van een 8-nrigen werkdag voor de
stokers der gasfabriek
4o. de uitbreiding van bet aantal verlofdagen van
4 tot 6dit amendement werd door de commissie
Honnerlage-Van Luik overgenomen
5o. uitbetaling van 100 pCt. overloon voor nacht
dienst in plaats van 50 pCt.
6o de schrapping van loonverlies bij schorsing
7o. de invoering van een scheidsgerecht, waarvan
de uitspraken bindend zijn in geval van disciplinaire
straf en adviseerend aan B. en W.in geval van ontslag;
het scheidsgerecht samen te stellen nit 5 leden, 2 te
benoemen door door den Raad, 2 door de werklieden
bjj schriftelijke geheime stemming en de voorzitter door
deze 4 samen niet benoembaar zjjn de Bargemeester,
de leden van den Raad, de gemeente-ambtenaren en
-werklieden.
Deze amendementen komen grootendeels overeen met
de wenschen, door de arbeidersorganisaties, de Schie-
damsche afdeeling van den Bond van Ned. Gem. Werk
lieden en de Vereeniging van Gem. Werklieden „Ons
Belang" in gemotiveerd schrijven den Gemeenteraad
kenbaar gemaakt. Van die wenschen heeft De Brnin
niet overgenomende vastlegging van een spreekuur
van den Direkteur, de vaststelling van minimum-loonen
voor de verschillende vakken en periodieke verhoogingen,
en de bepaling dat het reglement om de 5 jaar zal
worden herzien (met verplicht advies d^»^K|fl?^Js<ien-
organisaties aan den Raad). De overige 'wejïlbhién zl
alle in De Brain's amendementen terug te vinden.
Wanneer wij nn dit lijstje van feiten nalezen-:"""'h
lo. dat in de commissie voor het ontwerpen va'
een werklieden-reglement alleen vertegenwoordigers, der
werkgevende gemeente zitting hadden en geen'verte
genwoordigers der gemeenteljjke werklieden,
2o. dat deze commissie 2 jaar en 3 maanden noodig
had om dit ontwerp klaar te krijgen,
3o. dat deze commissie op bjjna geen enkel punt
rekening heeft gehouden met de wenschen en inzichten
der werklieden, aan de commissie kenbaar gemaakt,
nadat deze haar ontwerp aan de werklieden-organisaties
had toegezonden ter kennismaking en met verzoek om
aan- en opmerkingen,
4o. dat de vergadering der werklieden-organisaties
ter bespreking van het ingediende ontwerp (met Van
Hinte als spreker) slechts door een paar Raadsleden
werd bjjgewoond,
5o. dat de Raad in zijn vergadering van 19 October
de motie-de Groot (benoeming Raads-commissie ter om
werking van het ontwerp „in de richting van de wen
schen der werklieden") met slechts 5 stemmen vóór
verwierp,
6o. dat alleen de Raadsleden de Bruin en Goslinga
amendementen indienden,
7o. dat de commissie Honnerlage—Van Luik advi
seert al die amendementen te verwerpen, behalve het
los-vaste spreekuur (am. Gosl.) en de uitbreiding der
vrije dagen tot 6 (am. De Brnin),
wanneer men deze ljjst naleest, dan bljjkt daaruit reeds
overduidelijk, dat èn de ontwerp-commissie, èn de raads-
meerderderheid zich op het gewone kapitalistische werk
geversstandpunt hebben geplaatst en de gemeentewerk
lieden als niets anders beschouwen dan als vleeschge-
worden werktuigen, bestemd om gebruikt te worden
ten dienste der gemeente, volgens de opvattingen en
inzichten der regeerende klasse.
En dan hoeft men niet tj. vragen wat er in de
Raadszitting, waarin het reglement zal worden vast
gesteld, zal geschiedenzeker is, dat alles wat de
amendementen voor goeds bevatten, zal worden neer-
gestemd ot verslechterd, zeker is, dat het voor-de-
werklieden-nadeelige nit die amendementen zal worden
aangenomen, althans het minst gunstige daarvan, en
zeer waarschijnlijk is, dat er aan de beste bepalingen
van het ontwerp-reglement nog geknoeid zal worden.
D^t volgt nit het door-en-door kapiialistische werkge
versstandpunt, door de Commissie en nog veel bruter
door den Raad steeds ingenomen
Voor de Gemeentewerklieden zal de vaststelling van
een dergelijk reglement een teleurstelling zijn. Maar dat
is niets, mits zjj er maar uit leeren, door welk een
geweldigen kloof van klasse-inzichten zij gescheiden zijn
van de Raadsleden (op een enkele na) en van de klasse,
waarvan die heeren de vertegenwoordigers zjjn. De be
handeling van het ontwerp en de ingediende amende
menten zullen dat nog extra-dnidelijk aan het licht
brengen daar zijn wy van overtuigd.
Reeds e nige malen is van anti-revolutionaire zijde
iu den Schiedamschen Gemeenteraad de kwestie der
Zondagsheiliging aan de orde gesteld. Eu in aanmer
king nemende de personen die dat hebben gedaan, kan
men verwachten, dat dit nog vaker zal geschieden, al
is het verwonderlijk dit punt zóó naar voren te zien
gebracht, nu het A. R. Program van Actie zjjn punt
I B 2 bis (Verzekering van Zondagsrust) zoowel in 1901
als in 1905 en 1909 liet vervallen, natuurlijk ter wille
der R. K. bondgenooten, die ook in dit opzicht van
meening verschillen met de anti-revolutionairen. 1) De
R. K. raadslieden schijnen evenwel de anti-revolutionairen
bondgenooten het genoegen te gunnen van te „getuigen"
van hun beginselen, ook al zijn deze in strijd met die
der Roomschenin ruil voor die „vrijheid van ge
tuigenis" krijgen zjj de stemmen der anti's vóór alle
voorstellen tot versterking van de R. K. Kerk en hare
instellingen met gemeentegeld en door een Roomsch-
gezinde gemeentepolitiek (subsidies zonder eind, zieken
huis enz.enz.mijn liefje, wat wil-je nog meer
En als het te bar mocht loopen, dan is de Roomsche
politiek handig genoeg om, zonder de buit-verschaffende
anti-revolutionaire bondgenooten te kwetsen, toch een
stok te steken voor de toepassing van het beginsel der
Zondagsheiliging, opgevat zooals de Schiedamsche anti
revolutionaire raadsleden dat blijken te willen. Zij
drijven het nl. in de richting van een dwingend optre
den der Overheid in dezen.
Wij zullen aantoonen, dat de eisch van dwingend
optreden der Overheid in zake Zondagsheiliging op die
wijze in strijd is met het A. R. Program van Beginselen
en de toelichting van Dr. Kuyper daarop. Dit program
wijdt 2 artikelen aan de Overheid. Deze luiden aldus
Art. 4. De overheid, zoo leert ze, is als dienaresse
Gods, in een christelijke en dus niet-godsdienstlooze
natie, gehouden tot verheerlijking van Gods naam en
behoort diensvolgens:
a. uit bestuur en wetgeving alles te verwijderen, wat
den vrijen invloed van het Evangelie op ons volksleven
belemmert;
b. zichzelve, als daartoe in volstrekten zin onbevoegd,
te onthouden van elke rechtstreeksche bemoeiing met
de godsdienstige ontwikkeling der natie;
c. alle kerkgenootschappen of godsdienstige vereeni-
gingen, en voorts alle burgers, onverschillig welke hunne
denkwijze aangaande de eeuwige dingen zjj, te behan
delen op voet van gelijkheid; en
d. in de consciëntie, voorzoover die het vermoeden
van achtbaarheid niet mist, een grens te erkennen van
haar macht.
Art. 5. Zij belijdt, dat de Overheid regeert bjj de
gratie Gods, en, hieraan hare regeeringsmacht ontlee-
nende, het recht heeft den eed te vragen, en, ter vrij
lating van den dag des Heeren, en alzoo mede in 't
volksbelang, na wijziging der bestaande Zondagswet,
zoowel zelve zooveel als doenlijk in al haar vertakkin
gen op dien dag behoort te rusten, als
in haar concessiën van maatschappijen van vervoer
geheelen of gedeeltelijken stilstand van zaken voor dien
dag heeft te bedingen.
De toelichting tot deze artikelen vormt het Zesde
Hoofdstuk „Bij de Gratie Gods", van Dr. Kuyper's
„Ons Program", dat in drie onderdeelen verdeeld is:
1. het Wetsstandpunt, 2. de Eed, en 3. de Sabbathsruste.
In het le onderdeel komt Dr. Knyper tot dezen slotsom
Kort saamgevat, dient derhalve aan deze stelling
vastgehouden: De Overheid, als dienaresse Gods
optredend, heeft zich Je plaat^n op het wets
standpunt en alzoo de autoriteit der wet te hand
haven, op grond van haar regeeren by de gratie
Gods,, naar het rich'tsnoer van de alge-
meene zedewet, en onder verplichting aan
de geopenbaarde waarheid slechts in zooverre, als
ze zelve die belijdt in de consciëntie.
Met het 2e onderdeel heeft ons onderwerp niet te
maken, dat kuDnen wjj laten rusten. Het 3e onderdeel
1) Het Program der Katholieke leden van de Tweede Kamer
der Staten-Cteneraal bevat onder de „sociale vragen" ook de
„Zondagsrust". De anti-rev. beschouwen de kwestie evenwel niet
als een sociaal vraagstuk maar als een, rakende de verplichtingen
der overheid. Principieel is reeds hierin verschil. En dat prin-
cipieele verschil zet zich voort bij de praktische uitwerking.