Arbeiders-Kiezers,
Past op je tellen
De candidaatstelÜBg door „Schiedam."
Stemt daarom Rood, fr'
Van onze vroede vaderen.
En tegenover alle schommelingen en verdeeldheid als
het er op aankomt bij de zgn. vrijzinnigen, beweren
wij dat alléén 8e sociaal-domokraten krachtig staan
tegen de steeds brutaler wordende reaktie en dat waar
trots alle concessies en nekkrommerij de vrijzinnigen
toch door de Rechtsche partijen onder den voet worden
geloopen, het alléén de sociaal-demokraten zijn, die den
vlag der demokratie nimmer strijken en haar tegen den
stormloop van het konservatisme kannen beschermen.
Wij beweren dat de contra-antithese-politiek, die gij
voert, de klerikale macht heeft gesteld en bevestigd en
dat het alléén, bij de enorme voedingssappen die er
voor worden aangevoerd, de klasse-politiek der
sociaal-demokraten zijn kan, die de klerikale heerschappij
kan verwinnen.
Wij beweren, dat nw heele politiek lijdt onder de
vloek der halfslachtigheid, die een temperingsdroom
heeft veroorzaakt en dat uw lot noodwendig moet
zijn tusschen de konservatief-klerikale en sociaal-demo-
kratische legioenén te worden doodgedrukt.
Het debacle der vrijzinnige politiek valt niet meer te
ontkennen.
De sociaal-demokratische zou onmogelijk zijn Neen,
nietwaar. Ge weet het, dat de sociaal-demokraten
juist hun kracht uit de konsekwenties van het demo-
kratische beginsel patten en daardoor zoo oneindig
veel sterker staan tegen de klerikale reactie dan gijzelf.
Welnu, in elk gevalals gij ons van de dwaasheid
onzes weegs wilt overtuigen en een zekere nederlaag
doen lijdenöf dat ge democraat genoeg zjjt in de
allereerste plaats de demokratie in al hare volheid te
willen bevorderen stemt in beide gevallen den be
kenden, kranigen strijder, den wei-overtuigden sociaal-
demokraat
Dr. J. VAN LEEUWEN.
P. de Br.
De kiezers in III hebben niet te klagen, dat ze bij
de a.s. raadsverkiezing geen keus hebben. Uit een vijftal
kandidaten hebben ze te kiezen en dus hebben ze alle
gelegenheid de hoedanigheden der gestelde kandidaten
op een goudschaaltje af te wegen.
Natuurlijk zullen de z.g. „kerkelijke" partijen weer hun
antithese-knol
van stal halen en nu ieder voor zich wellicht de chris
telijkheid bij uitnemendheid opeischen en op grond
daarvan verlangen, dat ge op hun kandidaat stemmen zult.
't Is een beetje variatie, dat de schuiten onder
kerkelijke vlag nu eens op eigen gelegenheid koersen.
Het zijn sterke beenen, die de weelde kunnen dragen
en bij de groote overmacht der rechtsche raadsfractie,
kon het bjj de bekende heerschzucht en machtskoorts
der verbonden groepen niet uitblijven, of een onderlinge
worsteling om de raadszeteltjes zou de strjjd om de
vette en magere baantjes wel opvolgen. De heele barst
in de koalitie, dat heele vertoon van het stellen van
drie kerkelijke kandidaten, is natuurlijk
niets dan een neuzen-tellery
eu bij een eventueele vaststelling vallen ze elkander
weer liefdevol om den hals.
Past op je tellen! en stemt nu niet op den heer
Evert, omdat hjj katholiek, op den heer Stork, omdat
hij gereformeerd, of op den heer de Graaft, omdat hij
Ned. Hervormd gezind is.
Want stelt de zaak nuchter en vraagt: of een ker
kelijke gezindheid ook maar eenigen waarborg
verstrekt, dat zulk een kandidaatjtin den gemeenteraad,
waar zaken van algemeen belang
worden behandeld, dat algemeen belang behoorlijk zal
behartigen.
Neen, niet waarwelke tegengestelde opvattingen op
godsdienstig gebied men ook heeft, is het mogelijk, dat
men in zaken van gemeenschappelijk belang dezelfde
meening is toegedaan. En de feiten hebben geleerd,
dat in den gemeenteraad geen zaken van kerkelijken
of godsdienstigen aard worden behandeld, maar dat aan
de orde er zijn vraagstukken van gemeenschappelijk
belang.
Wy tarten de kerkelyke partijen
eens één enkel punt op te noemen, waarbij het noodig
was, dat het christelijk beginsel voor den dag moest
komen en waarbij in den Raad gebleken is de tegen
stelling tusschen christelijken en niet-ehristenen.
't Is eenvoudig onzin het te beweren, maar de
leugenachtige politiek der rechtsche partijen heeft die
onzin noodig om de kiezers aan de lijn te krijgen.
Maar de rechtsche raadsleden bleken
de conservatieven bij uitnemendheid!
Zij behartigen de belangen der bezittende klasse alleen
en met het meest volle recht kan men hen verwijten,
dat zij de belangen der kleinere luyden geheel ver
waarloosd hebben.
Wij beschuldigen de z g.n. kerkelijke raadsfractie:
le. dat zjj om de belangen van de huisjesmelkers
en eigenbouwers te ontzien, de vereeniging „Volkshuis
vesting" op de meest valsche manier heeft vermoord en
daardoor schuldig er aan is, dat de erbarmelijke huis
vesting der arbeiders bestendigd blijft en de arbeiders
geheel zijn overgeleverd aan de strooptochten van geld-
jagende woning-exploitanten, wat niets met eenig chris
telijk beginsel te maken heeft;
2e. dat zij op de meest ergerlijke manier van haar
conservatisme heeft blijk gegeven bij de vaststelling
van het werklieden-reglement, waar zij weigerde den
arbeiders hun recht te verzekeren, weigerde aan de
particuliere werkgevers een goed voorbeeld te stellen
en inplaats daarvan den stelregel heeft gehandhaafd,
dat de arbeider voor het recht van den sterke heeft te
buigen, een beginsel, dat zeker niet overeenkomstig
het christelijk beginsel genoemd zal worden;
3e. dat zij in gebreke blijft het openbaar lager on
derwijs voldoende te verzorgen, daar reeds een paar
jaar geleden de behoefte aan een nieuwe school erkend
is moeten worden, terwijl nog steeds
de school er niet is!
terwijl zij voorts op de meest onbarmhartige wijze ge
weigerd heeft de ongelukkige, zwakzinnige kinderen
behoorlijk onderwijs te verschaffen, en ook dit alles niet
op eenig christelijk beginsel gebaseerd kan zijn
4e. dat zij met echt-kapitalistische motieven de werk-
loosheidszorg totaal heeft verknoeid en deze geheel
heeft gedegradeerd tot een nieuwe wijze van subsidieeren
van een tweetal katholieke vereenigingen
5e. dat zij met alle mogelijke wrongen en sprongen
nog de oprichting van een vertrouwd Stadsziekennuis
heeft tegengehouden en na jaren lang den toestand van
het bestaande ziekenhuis lamlendig te hebben aangezien,
eerst nu, onwillig, tot de erkenning van de ernstige
en vele gebreken te zijn gekomen, wat nog niet betee-
kent, dat zjj geneigd is tot» den bouw van een nieuw
ziekenhuis over te gaan. De arbeiders hebben geen mid
delen in geval van nood naar een behoorlijk ziekenhuis
te gaan, maar dat is minder. Is het in overeenstemming
met eenig christelijk begrip, den zorg voor de zieken
zoo schandelijk te verwaarloozen
6e. dat zij het eenige middel om den financieelen
toestand der gemeente een beteren grondslag te geven,
door de steeds in waarde stijgende gronden in bezit
te houden en slechts in erfpacht voor woningbouw etc.
uit te geven
op lichtzinnige wijze verwaarloost
en al de winsten, uit ,de waarde-stijging der gronden
gekomen, aan de gemeente ontrooft en door particulieren
doet opsteken. Heeft ook dit iets te maken met wat
men onder de christelijke beginselen gelieft te rang
schikken
7e. dat zjj den steeds zwaarder wordende belasting
druk legt op de schouders van hen, die dien druk
niet verdragen kunnen, voor wien iederen belasting
cent meer een boterham minder beteekentwij beschul
digen de rechtsche raadsfractie dat zij stelselmatig en
hardnekkig weigert het beginsel
belasting naar draagkracht
toe te passen. En toch kunnen wij ons niet voorstellen,
dat ook dit met eenig christelijk beginsel in strijd zou zyn
Past op je tellen
en let op, dat alle punten dezer akte van beschuldiging
volgens het oordeel van den nuchter-denkenden mensch
niets, absoluut niets te mak^n hebben met de in ver
kiezingsdagen altijd zoo opgeschroefde leugen der z.g.n.
rechtsche partijenMaar erkent, dat al die eischen van
algemeen belang eischen stelden aan de beginselen der
demokratie en dat de rechterzijde in dezen staat van
beschuldiging moet worden gesteld, is niet, omdat zij
de christelijke beginselen wenscht toe te passen, maar
omdat zij conservatief is in merg en nieren.
Geen arbeider, met eenig demokratisch besef, gezond
oordeel en zelfstandigen wil, mag langer aan den lei
band blijven loopen der conservatieve rechtsche partyen,
hoe ook genaamd, maar moet, waar hij de eischen der
demokratie het trouwst verzorgd kan zien bjj de sociaal
demokraten, bjj de a.s. raadsverkiezing in district III
zijn stem uitbrengen op den sociaal-demokraat
Dr. J. van Leeuwen.
P. de Br.
Er zijn leden van „Schiedam" boos geworden over
wat wij in het vorige nummer over „Schiedam's" onhan
digheid schreven. Maar de red?n hunner boosheid bleef
ons een verborgenheid.
Andere leden van „Schiedam" waren er bedroefd om.
Hun droefheid heeft ons geroerd. Wy zullen ze troosten.
Ook te Schiedam hebben de samentrekking van kapi
taal en de verarming van het proletariaat, door ons met
cijfers van oflicieelen oorsprong bewezen, het dubbele
gevolg gehad
samentrekking der kapitaal-verdedigende partijen
onder de bescherming der geestelijkheid,
en versterking van de klassestrijdende arbeiders
beweging.
En zooals door heel ons land heen is ook te Schiedam
het liberalisme daarbij de meest-lijdende partij geweest.
Door de afwezigheid van ieder politiek bewustzijn,
van iedere behoorlijke organisatie en van een eenigszins
bekwame leiding is te Schiedam het liberalisme zelfs
nog heel wat lager gezakt dan elders. Want terwijl de
liberalen bij Kamerverkiezingen over 't geheele land
met 8.3 procent achteruitgingen, was dat cijfer voortel
district Schiedam eventjes 30 procent. Terwijl in 11
bij de ^Kamerverkiezingen de vrijzinnige candidaat ii
't district Schiedam 1642 stemmen kreeg, daalde dal
cijfer in 1909 tot 1149. (De sociaal-democraat kreeg
917 stemmen in 1905, daarentegen 1138 in 1909, das
slechts 11 minder dan de vrijzinnige).
Bjj de Raadsverkiezing (eerste stemming,) haalden inl
de vrijzinnigen 216,121 en 75 stemmen, de soc. dem. 200,
91 en 66, in II de vrijzinnigen 341 en 167, de soc. dem!
368 en 199; in III de vrijzinnigen 207 en 86, de soc.
dem. 426 en 291. Uit de cijfers bleek toen, dat de vrij
zinnige de zwakste partij te Schiedam zijn geworden
In betrekkelijk korten tijd zijn de vrijzinnigen dus
van de alleenheer schers over Schiedam tot de laagste
partij in macht afgetakeld. Van no. 1 werden ze no. Iets!,
En waar de economische en dus ook de staatkundige
ontwikkeling snel voortgaat in de richting van samen
trekking van kapitaal en verarming van proletariaat,
is de kans voor het liberalisme om nog weer eens een
stijgende lijn te volgen verkeken.
Gezien deze omstandigheden vonden wij het onhan
dig van „Schiedam", dat het niet tot het stellen van
een candidaat, aannemelijk voor de kerkelijken, besloot,
Wij noemden dat „onhandig", alleen van 't standpunt
van „Schiedam" uit de zaken bekijkende! Want indien
„Schiedam1, een den kerkelijken welgevalligen vrijzin
nigen candidaat had gesteld, dan zonden enkele zeer
democratisch denkende leden van „Schiedam" zekerden
sociaal-democraat hebben gestemd, maar dan zou ie
vrijzinnige candidaat zonder eenigen twijfel zijn gekozen
en dan zou daarmeehet liberalisme al was het ook
slechts den schijn van een politieke partij van eenigen
invloed te zijn hebben gered, dan. zou het liberalisme
als meetellende staatkundige partij mee op het politieke
terrein zijn gebleven
Door de stelling van een den kerkelijken niet wel
gevalligen candidaat hebben de vrijzinnigen hun kansen
vergooid. Zij weten even goed als wij, dat hun candi
daat niet de geringste kans heeft. En afgezien nog
van het feit, dat zij door deze op en top onhandige
politiek hun raadsfractie verzwakken, zijn zij er zelf
nu ook oorzaak van, dat hun kiezers voor een nog
grooter deel vaste kiezers voor rechts zullen worden en
een deel daarvan ook voor goed sociaal-democratische
kiezers. Zoodat hun kiezersparjtij door deze actie nog
zeer belangrijk zal slinken, door en vooral na dezen
mislukten strijd. Als onbeduidende groep zal zjj dan in
't geheel niet meer meetellen.
Nog ééne opmerking. Indien „Schiedam" niet slechts
den naam van vrijzinnig-democratische vereeniging droeg,
maar werkelijk een vrijzinnig-democratische partjj was of
een vrijzinnig-democratisch beginsel vertegenwoordigde,
en indien Dr. Endtz een der erkende verdedigers
van dat beginsel was geweest zeker, dan zou deze
candidatuur althans om den moed der overtuiging ge
huldigd hebben moeten worden. Maar iedereen weet dat
de vrijzinnig-democratie t.e Schiedam tot Volkshuis-phi-
lantropie is ontaard en dat „Schiedam" een allegaartje
is, dat noch theoretisch, noch practisch ooit zijn plaats
heeft gemarkeerd.
als gij stemt op een kerkelijken off
vrijzinnigen candidaat, handelt gij in jf
strijd met de belangen van u zelf f
en van uw klasse,
maar als gij op den sociaal-democra- f
tischen candidaat stemt, werkt gij mee f
aan de behartiging van uw belangen, f
aan de vrijmaking uwer klasse.
1 Maart.
Een vrij lange zitting, die in 1 uur had kunnen
afloopen, indien de christlyke meerderheid
zedelyken moed genoeg bezat om ook ronduit
te zeggen wat ze meent en wat ze wil,
Maar dien moed mist ze. Dien moed kan ze ook
niet hebben, omdat zjj dan een zeer groot
deel van haar kiezers, n.l. de „rechtsche"
arbeiders, van zich zou stooten en daar
mee haar eigen meerderheidsmacht zon
ondergraven.
De zitting van 1 Maart stond sterk, zeer sterk, in
het teeken van deze onmacht van „rechts" om oprecht
te zjjn, om ronduit voor den dag te komen met haar
bedoelingen en gedachten. En die onmacht openbaarde
zich op zeer verschillende wijzen, buitengewoon schel
afstekende tegen haar groote getalsmacht. B ij z o n d e r
duidelijk kwam dit uit by de Ziekenhuis
motie van den Heer van der Schalk; maar
deze vergiste zich gedacht, toen hij in arren moede tot
de meerderheid uitriep„jullie,wilt hetzelfde als ik, maar
