Raadsverkiezing in III
Vergeet ons verkiezings
fonds niet. Er is nog veel
noodig.
Ditjes en Datjes.
eigenlijk
structie
Bruin
wachters
hetzelfde
voorstel
als jullie het voorstelt wordt het aangenomen en als
ik het voorstel wordt het verworpen." De rechtsche
meerderheid wilde het tegenovergestelde van het
geen de heer Van der Schalk wilde, maar miste zoo
volkomen den zedelijken moed der waar
heid en oprechtheid (vooral vlak voor
een verkiezing!!) dat zjj den heer Van der Schalk
tot dien uitroep kon brengen. Het komt ons voor, dat
het den heer Van der Schalk langzamerhand wel zal
gaan berouwen, zich door de rechtsche partijen in den
Raad te hebben laten brengen om in dienst van
rechts" allerlei werkjes op te k-n a p p e n,
waar „rechts" geen bekwame mannetjes
voor heeft, maar om verder ook afstand te
doen van iedere eigen meening, die
rechts" niet aanstaat. De geschiedenis bevat
veel humor en sarcasme! een der grootste vrijzinnige
kapitalisten geknecht en uitgebuit door het clericale
kapitalismedeheerVander Schalkgespan
nen voor de sjees van deken Coppens en
dominé Goslinga! en gedwongen te gaan
waar en zooals die willen!
Bij de vaststelling van de groepen van ge
meentewerklieden, die binnen de termen van het
gemeentelijk werkliedenreglement vallen, deed D e
Bruin een poging om de vaste winterstokers
aan de gasfabriek en de brug- en sluis
wachters er in opgenomen te krijgen. Maar dat
mislukte. De wethouder, voorzitter der Glas-commissie,
wist niet precies hoe het met die stokers gesteld was,
maar zeide overtuigd te zjjn dat alle vaste werklieden
onder de verordening vielen. Een bepaald voorstel
om de vaste winterstokers op te nemen, deed De Bruin
evenwel niet. De niet-opneming der brug- en sluis
wachters werd door den V o o r z. verdedigd met de
bewering, dat deze groep van personen evenmin als
het personeel van het Ziekenhuis er in thuis hooren.
Nadat de Secretaris hem nadere inlichtingen had ver
schaft, voegde de Voorzitter er aan toe, dat „het
karakter werkman" bij deze groep ontbreekt, dat het
ambtenaren zijn en dat bjj afzonderlijke in-
„alles" voor die. menschen was geregeld. D e
betwistte den Voorz. dat de brug- en sluis-
geen werklieden zijn en dat een instructie
is als de regeling d-r rechtspositie. Zijn
om deze zaak aan te houden ten einde die
kwestie nader te kunnen onderzoeken, werd evenwel
niet voldoende ondersteund. Evenmin zjjn voorstel om
de brug- en sluis-wachters op te nemen. Zoodat over
die voorstellen niet eens gestemd hoefde te worden.
Het voorstel van B. en W. werd daarop
aangenomen.
Bij de behandeling van het gemeentelijk werklieden
reglement had de Baad uitgemaakt, dat hij d e
gemeente gelijk stelt met een particulieren
kapitalistischen ondernemer. Met sou ve-
reine minachting zweeg hij de voorstellen van De Bruin
in 't belang van een aantal gemeentewerklieden botweg
doodde firma Smulders heeft haar mede-christeneu
uit den Raad geleerd, hoe een ondernemer zijn arbeiders
moet behandelen.
Bjj het voorstel van B. en W. tot vaststelling van
de minimum-loonen der gemeente-werk
lieden, vallende binnen de termen van het gemeente-
werkliedenreglement, maakte De Bruin aanmerking
op de buitengewone laagte van sommige loonen, zooals
aan de gasfabriek bijv. t 10.De Wethouder, voor
zitter der GascommLsie, de heer Honnerlage Grete,
betwistte de juistheid van De Bruin's aanmerking, maar
kwam later na ontvangst van telefonisch-gevraagde
inlichtingen met de mededeeling, dat tot de Januari
vergadering werkelijk 2 hulpfitters op het minimum
loon van f 10.hadden gestaan, maar in die vergadering
door bevordering tot fitter op f 12.waren gekomen.
Een dier hulpfitters, sinds verscheidene jaren ge
trouwd, was eventjes 10 jaar in gemeentedienst, toen
hij tot fitter „bevorderd" werd.
Een zeer bedenkelijke mededeeljng deed
de heer Honnerlage Grete in verband met de loonen,
n.l. dat deze door het „zeer vele overwerk"
altijd ver boven den vasten som komenVooreen
gemeente komt het niet te pas, in een zóó
winstgevende onderneming als de gasfabriek van
Schiedam, de werklieden door „zeer veel overwerk"
aan een „goed" loon te helpen. De normale toe
stand is: een „goed" loon zonder overwerk, zooveel
personeel dat overwerk tot de uitzonderingen behoort
en een zoodanige arbeidsdag, dat de werklieden nog
iets meer kunnen doen dan werken voor de gemeente,
ook nog wat tijd voor eigen ontwikkeling en genot
overhouden.
Ook nu was het weer alleen D e B r n i n, die
zich in het belang der arbeiders tot den
Raad wendde en verbeteringen trachtte te verkrijgen.
Opnieuw zweeg de „christelijke" meerderheid De Bruin's
voorstellen dood. Wat gaan haar de belangen van
arbeiders aan zoolang ze de „christelijke" arbeiders
nog op de „christelijke" candidaten kan laten stemmen?
Het langste debat in deze zitting werd gevoerd naar
aanleiding van het verzoek der Commmissie
voor het Stadsziekenhuis om een crediet,
ten einde d e fi n i t i e v e p 1 a n n e n v o o r e e n
nieuw Ziekenhuis te kunnen laten ont
werpen. Het advies van B. en W. luiddedat
verzoek af te wijzen.
De heer Van der Schalk wilde weten of B. en
W. daarmee bedoelden tegen den bouw van een nieuw
Ziekenhuis te adviseeren. Maar hij kreeg van den
V oorzitter daarop geen ander antwoord, dan dat
hij daarop namens het college geen antwoord kon geven,
omdat die vraag nog niet door B. en W. „in den boezem
van het college" is beantwoord.
Toen de heer Van der Schalk bleef aandringen
op toelichting van het afwijzend advies van B. en W.,
mengde de heer Van Westendorp zich in het
debat. Hij zeide met B. en W. mee te gaan in hun
advies van afwijzing, omdat 21/2 ton voor de gemeente
te veel ismaar hij meende dat een nader overleg
tusschen de Ziekenhuiscommissie en B. en W. bijv. over
een Ziekenhuis op kleiner schaal wel degelijk tot een
goed resultaat zou kunnen leiden.
Best, zei de heer Van der Schalk, maar als
het prae-advies van B. en W. niet bedoelt zich tegen
den bouw van een Ziekenhuis te verklaren, d a n i s
het toch noodig, na de aanneming van
dat prae-'advies, dat de Raad er zich over
uitspreekt of hij een nieuw Ziekenhuis
wil of niet.
Na allerlei over-en-weer-gepraat werd nu besloten
dat men eerst over het prae-advies van B. en W. zou
stemmen en dat de heer Van der Schalk dan met een
voorstel over den bouw van een nieuw Ziekenhuis zon
komen.
Het voorstel van B. en W. om de Zieken
huiscommissie geen crediet toe te staan
voor de uitwerking van plannen voor den
bouw van een Ziekenhuis van ongeveer
f 250.000,zooals Schiedam feitelijk noodig
heeft, werd daarop aangenomen met 14
tegen 5 stemmen. Tegen stemden alleen de heeren
Van der Schalk, Kranen, Beukers (lid der Ziekenhuis-
Qommissie), Koopmans en De Bruin. (Afwezig was
de heer De Groot).
Hiermee is dus definitief heslist, dat de
Baad niet over wil gaan tot den bouw van
een Ziekenhuis, zooals een gemeente als
Schiedam voor haar inwoners behoort te
bezitten.
De wethouder van financiën, de heer Lagerweg,
kwam later op de meest ongegeneerde wjjze de onmacht
bloot leggen, om de impotentie der burgerklasse en
haar „christelijke" vertegenwoordigers in den Schiedam-
schen Raad om aan haar gemeentelijke plichten te voldoen.
De heer Van der Schalk stelde daarop voor,
dat de Raad B. en W. zou uitnoodigen,
plannen te maken, gehoord de ziekenhuiscom
missie, voor een nieuw ziekenhuisin over
eenstemming met de behoeften en geld
middelen der gemeente. (De „geldmiddelen"
werden er later ingevoegd om de financieele bezwaren
van sommige leden te ondervangen.) De heer Van
der Schalk vond een uitspraak van den Raad,
zooals hjj vroeg, noodig, omdat er nu toch eindelijk
eens beslist moest worden of er een nieuw ziekenhuis
zal komen of niet.
Maar een dergelijke uitspraak willen de rechtsche
heeren juist niet geven, omdat het Roomsche ziekenhuis
nog volstrekt niet van de baan is en wilden zij aller
minst nu geven, nu er een verkiezing voor de deur
staat. Zeggen, dat zij zich niet wilden uitspreken, wil
den ze ook niet. Vandaar de pogingen der heeren
Wittkampf, Lagerweij, Jansen en Goslinga, om de door
den heer Van der Schalk gevraagde uitspraak op zijde
te schuiven en de kwestie zelve in groote massa's
woorden te verdrinken. Toen de kwestie daardoor
voldoende vertroebeld was, gaf de heer Van Wes
tendorp den raad aan den heer Van der Schalk om
zijn voorstel in te trekken. Doorzag de heer Van Wes
tendorp het spel der kerkeljjken niet?
Maar de heer Van der Schalk hield vol, en
zag zijn voorstel met 10 tegen 9 stem
men verwerpen. Vóór stemden de heeren Ris, van
Westendorp, Koopmans, van der Schalk, Kranen, van
der Meer, Benkers. Smit en De Bruinen tegen de
heeren van der Velden, Klein, van der Drift, von
Briel Sasse, Goslinga, JanseD, Nolet, Honnerlage Grete,
Lagerwey en Wittkampf.
Feitelijk is dus door de verwerping besloten, dat B.
en W. geen plannen voor een nieuw
ziekenhuis zullen maken. Maar vol
gens de verklaring van de rechtsche
sprekers is daarmee niet bedoeld, dat
men geen nieuw ziekenhuis wil.
Kan men zich onoprechter, troebeler houding voor
stellen
Een allerzotste vertooning werd nog afgespeeld aan
het slot.
Overeenkomstig een officieële opdracht van
den Raad hadden B. en W. een verordening
ontworpen om het gebied tusschen Nieuwe Haven,
Vlaardinger dijk en Frankelandsche dijk tot woo n-
w ij k te doen bestemmen en deu bouw van fabrieken
enz. daar dus onmogelijk te maken. De principieele
beslissing was reeds in Ndvember 1909 gevallen. De
Raad had dus nu slechts na te gaan of de door B. en
W. gemaakte verordening naar zijn meening technisch
juist was en klopte met de principieele beslissing en
da opdracht van November.
Maar ho maar! Nadat de hear Witkamp in aan
sluiting van zijn oppositie in November verklaard had
tegen de verordening te stemmen, trok de heer Gos
linga de reactie-vennoot van den heer Jansen, van
leer tegen B. en W. De heer Van Westendorp
zette den heer Goslinga, „voorzitter der atmosferische
commissie" (de anti-stank-vereenigiug) te grazen. D e
Bruin duwde den heer Goslinga zijn eerbied voor
eenmaal genomen principieele Raadsbesluiten en zjjn
zonderlinge houding tegenover B. en W. onder den
neus. Maar de heer Goslinga trok zich daarvan
niets aanals verdediger in de ondernemersbelangen
kon hjj thans geen eerbied voor Raadsbesluiten enz.
gebruiken.
Het College van B. en W. werd door
de geheele rechtsche meerderheid en
den heer Kranen in den steek gelaten.
Z\jn voorstel kreeg behalve de stemmen der wethouders
alleen de stemmen van de heeren Ris, Koopmans, van
der Schalk en de Bruin.
Welk een ellendigen indruk maakt een gemeenteraad,
die eerst B. en W. een bepaalde opdracht verleent,
en daarna, als B. en W. aan die opdracht hebben
voldaan, die uitgewerkte op tracht met het noodige ge-
kef tegen B. en W. weer inslikt
De Bruin wees daar op. Maar de Voorzitter
scheen de zaak heelemaal niet te begrijpen en liet de
heeren lukraak praten en stemmen.
De heeren hadden het nog een oogenblik over de
toekomst van Schiedam.
Dat een bevolking, vertegenwoordigd door zulk een
raad, in staat zou zjjn, Schiedam een groote toekomst
te bezorgen, is onmogelijk. De Raadsonmacht, door
wethouder Lagerwey zoo onbarmhartig bezongen, is
niets dan een weerspiegeling van de onmacht der
Schiedamsche burgerklasse om zich uit den Schiedam-
schen vervalpoel op te heffen. En zoolang de arbeiders
klasse niet sterk genoeg is om ook de regeeringstaak
van de burgerklasse over te nemen, zal Schiedam in
vervallen toestand blijven en door een openljjk zijn
onmacht erkennenden Gemeenteraad geregeerd blijven.
Bjj dien vervaltoestand hoort het Christelijk politieke
verval, dat ook te Schiedam is waar te nemen.
De geschiedenis kent niets overbodigs en niets niet-
noodzakelpks.
Verkeerd ingelicht? Ons bericht over de
verkorting van den arbeidsdag bij de firma Smulders
in de morgenuren wordt van andere zijde tegengesproken.
Het is natuurlijk mogelijk, dat w(j op dit punt ver
keerd zijn ingelicht. Maar aan onze ontleding van het
zuiver-kapitalistische ondernemersstandpunt der firma
Smulders doet dat natuurlijk niets af.
Ongeoorloofde traagheid. De gemeentelijke
opzichter Vos lijdt aan ongeoorloofde traagheid in het
uitbetalen van het onder zijn opzichterschap door over
werk verdiende geld. Voor overwerk, eind Augustus,
begin September, verricht moet de heer Vos nu nog
uitbetalen, hoewel de betrokken werklieden hem ge
regeld om de uitbetaling van het hun toekomende geld
hebben gevraagd.
Toen De Bruin nog in de Commissie voor Gemeente
werken zat, gebeurde zulke dingen niet.
En nu de heeren uit den Raad een gemeente-werk
lieden-reglement hebben samengesteld, dat de arbeiders
eenvoudig als arbeidsleveranciers van den kapitalistischen
ondernemer beschouwt, is verbetering in zulke ver
keerde toestanden door middel der vakvereeniging ook
niet mogeljjk.
Gelukkig dat De Moker er nog is.
