No. 16.
Zaterdag 18 Juni 1910.
10e Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
De Moker
MOEKE.
w. c. s.
BERICHT.
Van de heeren in den Haag.
De „Nieuwe" over de Staten-verkiezing.
ABONNEMENTSPRIJS:
35 cent per kwartaal
franco per post 40 cent
Losse nummers 3 cent.
bij vooruitbetaling.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam: Nieuwsticht N.Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen J. van Driel, Oosterdwars9tr. 27.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bp adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
(Een lied van arbeidersleed.)
De kleine hummelt voor het bed
„Zeg, Moeke Moesje zeg
„Ik heb ze stil voor U gepinkt
„Toe, Moesje, stop ze weg!"
„Als Paatje aanstonds binnenkomt
„En U een rniker brengt,
„Ben ik er lekker eer geweest
„Enzonder dat-ie 't denkt."
„En dan ze stieknm laten zien!
„Niets er van zeggen hoor!
„Wat zal-ie gek staan kijken, hè?
„Ik ben hem lekker voor!"
„Toe, pak ze dan toch, Moese-moes!
„Zeg, hoor je Rietje niet?
„St!" Moesi slaapt; nn stil zpn meid!
«Niet wakker maken Riet!
Ze schnift heel zacht de kamer uit,
Met vroolijk teengewip
„Niet Moesi wakker maken Riet!"
Heel-wpsjes oog-geknip.
Maar na een poosje keert ze weer
De deur heel zoetjes toe
Vraag-oogt ze naar het ledikant
- „Ben je al wakker, Moe?"
- „Nee, Moesje stout! Ze hoort Riet niet!
- „Riet, wordt heusch boos op Moe!
- „Zou Moesje boos op Rietje zijn?
- „Eén zoentje Moesje toe?
Heur handje vraagschudt Moedershand
- „Hu!!wat is Moesi koud!
- „Wil Riet hem onder 'tlakendoen?
- „Nee, Moeke is niet stout!
- „Och, Moesi slaapt, stil stoute meid!
- „Moeke wil slapen doen!"
Ze tript weer stil de k*mer uit
- Aans' krjjgt Riet wel een zoen!"
- StPaatjeop je teenen hoor
Wjjsvingert ze bedekt
- „Want, Moeke slaapt, ze was zoo koud,
- „Riet heeft d'r toegedekt!"
De kist is lang reeds weggebracht
Door Rietje uagegaapt
Nog slaipt ze stil de kamer in
- „Want, Paatje, Moeke slaapt!"
Den Donateurs van „KUNST EN STRIJD"
wordt nog eens in herinnering gebracht, dat zp hun
halfjaarljjksche of jaarlijksche bjjdragen aan den
penningmeester kunnen afdragen.
Redactie- en Administratie-adres
GEBOUW „CONSTANTIA".
ADVERTENTIE N:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Aan de Leden, dat er Zondag a.s. ten twaalf ure
repetitie is.
Aller opkomst noodzakelijk.
Reiskas - Alg. Kiesrecht-betooging
te Amsterdam.
Partijgenooten en geestverwanten, welke wenschen
deel te nemen aan deze reiskas, kunnen vanaf a.s.
Zaterdag hun geld (minstens 10 cent per week) storten
bij den penningmeester, welke van 910 uur Zaterdag
avond aanwezig zal zijn.
Haal meer!
Aan de orde was in de Tweede Kamer de zooveelste
wijziging van de wet op het Lager Onderwijs. En dezen
keer betrof het een verandering, waar iedere party zich
mee kon vereenigen, n.l. de verbetering van 't meer
Uitgebreid Lager Onderwps. Ook voor arbeidersjongens
is het immers hoog noodig, dat ze wat meer leeren en
vooral ook dat ze wat langer leeren dan hun op de
gewone volksschool is toegestaan.
Als het dus waariyk te doen was geweest om het
onderwps te verbeteren, dan was hier een mooi werk.
Maar al vast bleek, dat het voornameiyk te doen was
om het byzonder onderwps. Daarom stelde de S.D.
Kamerfraktie voor, dat er in de wet een verplichting
zou worden opgenomen, dat
alle gemeenten boven 5000 inwoners
zulk een school voor M. U. L. O. moesten oprichten.
Maar de minister, de heer Heemskerk, had zpn wets-
voordracht zoo nauw gehouden, dat deze verplichting
in een ander artikel moest worden voorgeschreven dan
hp aan de orde gesteld had. En de volgzame Kamer
meerderheid besliste met 36 tegen 27 stemmen, dat het
amendement niet in behandeling zou komen. Dat was
er één van de baan.
Een ander S. D.-amendement liep niet over de tegen
stelling tusschen openbaar en bijzonder onderwy's, doch
over de veel grooter tegenstelling tusschen het onder
wps aan de kinderen der bezittende klasse en tusschen
de leerlingen nit de arbeiderskringen. De scholen voor
M. U. L. O. n.l. zpn bpna alle standenscholen, niet
bereikbaar voor arbeiderskinderen. Om dit te doen
eindigen en zulk onderwps ook toegankelijk te maken
voor de laatsten was het amendement der verplichte
gemeentescholen voorgesteld en kwam daarnaast het
voorstel, om ook op de bpzondere scholen in iedere
klasse
drie kostelooze plaatsen
beschikbaar te stellen. De byzondere scholen ontvangen
immers ook het geld uit de Staatskas en behooren dus
ook voor alle burgers, die er gebruik van willen maken,
open te staan. Maar de heeren willen wel het geld
aannemen, doch op hun standenscholen niet de arbei
derskinderen toelatenhet voorstel werd met 43 tegen
31 stemmen verworpen.
Daarmee was no. 2 van de baan.
Een derde voorstel ging in tegen
een schandelijke ongerechtigheid.
Volgens het wetsontwerp worden n.l. alle kinderen
van een school geteld, en hoe meer kinderen er zijn,
hoe meer geld wordt er gegeven voor 't M. U. L. O.
Nu gaan echter de subsidievreters te werk en veree
nigen een school voor M. U. L. O. met een gewone
volksschool. Dan tellen alle klassen mee, van de eerste
af aan, en de arbeidersjongens en meisjes zyn nu goed
genoeg, om meegeteld te worden, zoodat de kinderen
der rpken, die in de 7de, 8ste en 9de jaarklasse zitten,
nog veel meer subsidie ontvangen van 't Rjjk. Het
allersterkst is dit bp verschillende R. K. scholen. Daar
heeft men onder één dak en onder één hoofd drie
scholen: de armenschool met soms 70 leerlingen
in één klassede tusschenschool voor menschen
die wat meer schoolgeld betalen knnnen, met pl.m. 40
leerlingen in iedere klasse, en ten slotte de r p k e
af deeling, waar hoogstens 20, soms geen 10 leer
lingen per klasse vereenigd zpn. En nu tellen weer
al die arme stumpers mee, om maar geld uit de Staats
kas te verstrekken aan die enkele rpke klassen. Kin
deren, die nog niet eens goed Lager onderwijs genieten,
worden meegerekend, opdat de leerlingen uit rpke huis
gezinnen op Rpksrekening in heel kleine klasjes goed
M. U. L. O. zullen bekomen! Met nadruk werd
op deze onchristelijke handelwijze
de aandacht gevestigd; maar de christelijke minister
vond er heelemaal geen been in en de rechtsche meer
derheid nog minder. Wat geeft het of zoo iets christelpk
is I Binnen zpn de beste. Toch waren er althans twee
christelpke heeren, die er niet aan mee wenschten te
doen, n.l. de voorzitter en de heer De Visser, 't Voor
stel ging den kelder in met 40 tegen 34 stemmen en
daarmee was een goed deel van de aardigheid reeds
lang van dit wetje af.
Haar *1 zou nog mooier worden!
Nog was de buit niet groot genoeg. De minister
eischte enkele waarborgen: le. er moeten drie klassen
zpn van de Lagere school2e. er moet in elke klasse
minstens 8 uur les gegeven worden in Fransch, Duitsch,
Engelsch of Wiskunde3e. er moeten in die 3 klassen
minstens 18 leerlingen zpn. Die waarborgen zpn lang
niet voldoende, maar het is toch iets. En het was al
te veel voor de heeren Van Wpnbergen (R.K) en Van
der Molen (A.R.), die voorstelden, 'óók snbsidie te geven,
zonder die waarborgen.
Daarna veranderde het ontwerp geheel van karakter
M. U. L. O. maar U. L. O.,
gewone scholen met enkele vakken van 't uitgebreid
lager onderwijs. Die vakken zet men op 't leerplan net
zooals men wil; dat behoeft niet te worden goedgekeurd
't geld komt toch binnen. Toen er zeer sterk op meer
waarborgen aangedrongen werd, gaf de heer Van dei-
Molen in schpn toe: aan de geheele school
moet nu 10 unr in die vakken les gegeven worden.
Ieder lachte er om, want dit is een
schijnmanoeuvre,
doch de rechterzijde had honger, grooten honger naar
meer, altpd méér subsidie, en de buit kwam binnen
met 41 tegen 33 stemmen. Zoo'n brok hadden ze in
lang niet gehaddeze weegt tegen de heele wet van
Knypet- in 1905 bijna op.
Er kwam nog één bij.
De minister had voorgesteld, dat de wet alleen gelden
zou voor bestaande scholen. Maar dat was lang niet
voldoende voor de heeren.
'tWas ook niet voldoende voor goed onderwps.
Dat moet worden uitgebreid en niet stop gezet. Maar
nu liep het over nog veel meer subsidie en dat zonder
de door de Regeering zelf geëischte voorwaarden. Nu
gaf de heer Heemskerk aan de rechterzpde toe! In
schpn bleet zpn artikel in stand, maar in 1914 gaat
het hek voor goed van den dam!
Er was voor de bpzondere school te halen uit de
schatkist. De heeren hebben de gelegenheid waarge
nomen niet alleen, maar zp hebben zich dubbel geweerd.
Onder leiding der R. K. hebben de A.-R. weer eens
meegedaan onder de leuze
„Haal meer!"
In het nummer van 11 Juni van de N. Sch. Courant
komt een hoofdartikel voor over de Staten-verkiezing.
Daarin worden de beide candidaten besproken en
krpgt natuurlpk de S. D. A. P. zoo hier en daar in
't geniep een trap. Dat zpn we evenwel van de Nieuwe
gewend. Schelden en de zaken scheef voorstellen zijn
twee middelen, welke door de redactie van de Nieuwe,
wanneer het ons betreft, altpd worden gehanteerd. Wij
zullen enkele grepen uit dit belangrpke artikel doen
en onder de oogen van onze lezers brengen, wellicht
genieten deze ook nog van de giftige pplen welke op
ons worden afgeschoten. Nadat door de redactie een
inleiding is gegeven over de candidaatstelling van Mr.
von Briel Sasse door de 3 kerkelpke kiesvereenigingen,
DE MOKER
rt
