Ditjes en Datjes.
n. v. v.
Organiseert U!
Ziekenhuis en Schooi
1907 1908 1910
Aantal vertegenwoordigde per
sonen 67.822 76.850 88.421
Hiervan 40989 leden van vak
bonden aangesloten bp het
en 11266 leden van vakbonden,
niet aangesloten bij het N. V. V.
en 8285 leden van plaatselijke
vakvereenigingen, aangesloten
bij Bestunrdersbonden en zelf
standige plaatselijke werklie
denverenigingen.
Dns totaal vakvereenigingsleden. 44 445 50.598 60.530
Leden S. D. A. P., S. D. P., Vrou
wenclubs en Volkskies vereni
gingen
hiervan de S. D. A. P. 10.000
Leden koöperaties
N. V. tot A. v. A. Dr.
Zangvereenigingen
Vertegenwoordigde landelijke bon
den
Aantal delegaties
11.243
11.740
3.308
1.600
25
40
44
24
38
40
620
687
886
773
951
980
57
40
36
Schiedam heeft zich goed gehouden. Zouden wij
willen dat er een extra trein alleen voor Schiedam kon
rijden, wij weten óók dat het bp de meeste onzer mak
kers geen onwil doch onmacht is. Vele van onze
makkers zagen ons met tranen in de oogen vertrekken.
Zij hadden gaarne mede gewild gaarne mede gedemon
streerd doch g geld
Toch waren er nog een dikke 90 betoogers. We
lijn tevreden maar niet voldaan. Het volgende jaar,
als er weer een meeting mocht plaats hebben, moeten
wij zorgen dat niet één achter behoeft te blijven. Het
vormen van reiskassen om dit te voorkomen is een
goede gelegenheid. Veel meer dan voorheen moeten wij
ons daarop toe leggen.
Doch eer wij zoo ver zijn is er wat anders te doen.
Deze kiesrechtbetooging is de inzet geweest voor het
petitionnement. Is de betooging schitterend geweest, het
petitionnement moet meer zijn. Daarvoor zpn noodig
alle handen. Aan het werk makkers. Een jaar van
rustelooze arbeid ligt voor ons, doch zoo harder strijd
zoo mooier overwinning.
Gij ongeorganiseerden, waarom blijft ge buiten het
vereenigingsleven staan Het zal u toch niet baten, of
gij als enkeling moppert over de slechte toestanden, die
er heerschen in fabriek en werkplaats. Wat kunt gij
doen als enkeling tegen de wanverhoudingen, die er
zijn, immers niets. Gij werkt er zelf toe mede, dat ge
vóór uw tpd afgestompt zijt, omdat ge blpft staan
buiten het leger van het strpdend proletariaat. Gij ver-
verwaarloost niet alleen het lot van u zelf, maar ook
tevens van uw mede-arbeiders. Volgt het voorbeeld van
het sterk georganiseerd patronaat, niet alleen nationaal,
maar zelfs internationaal. Zij beschikken over een dub
belen macht, hun goed gevulde brandkast en hun
solidariteit om, als het hun belieft, dea hongerkuur op
u, vrouw en kinderen toe te passen. De tijden zijn
slecht, de winter staat als een dreigend spook voor de
deur, maar niet voor de bezittende klassezij baden
in weelde, rijkelijk voorzien van alles wat zp noodig
hebben om de nijpende kou te weren. Wat bekomme
ren zij zich er om, als een moeder bij het ontwaken,
's morgens haar kind dood uit de legerstede haalt,
bevroren door den strengen vorst. Wat malen zij er
om, als het kind van den proletariër, door den honger
gedreven, de weggeworpen kruimels, eten voor de die
ren, verorbert. Wat hindert haar de werkloosheid, daar
het hen aan niets ontbreekt, maar werkloosheid, die
gepaard gaat met honger, daar weten zij niet van. Als
gij oud en stijf gaat worden, en krom gaat loopen van
de zware arbeid, die gij gepresteerd hebt vanaf uw
prille jeugd, dan kunnen zij u niet meer gebruiken, dan
levert gij niet genoeg winst meer op.
Zij nemen voor u jongere krachten, want hun ideaal
is winst, en nog eens winst. Gij ongeorganiseerden
steunt hen daarin, door te blyven staan buiten de
organisatie vau de strijdende arbeiders. Ook gp vrou
wen, lpdt onder hetzelfde lot als de man. Het kapita
listische stelsel drijft onze vrouwen naar de fabriek,
omdat zij niet rond kunnen komen, met het hongerloon
van den man. Het zijn tevens goedkoope arbeidskrachten
en in vele gevallen in ontwikkeling achter bij den man,
het gevolg daarvan is, dat zij behandeld worden als
willooze werktuigen, in handen van uitzuigers. Vindt
ge het niet verschrikkelijk, bij het uitgaan van een der
fabrieken te Leiden, viel vlak voor de fabriekspoort,
de vrucht van het moederlpf, op het plaveisel der stra
ten. Maar daar bekommeren zp zich niet omhonderden
en duizenden kinderen, worden er geboren op vodden,
duizenden menschenparen zien met schrik het oogenblik
tegemoet waarop hun gezin zal worden vermeerderd.
Daarom rust ook op u de plicht, gij vrouwen, om
gezamenlijk naast de mannen te strijden tegen deze
schandelijke toestanden. Het kapitalisme brengt u niets
als ellende in uw gezin, als verdrukten wordt gij gebo
ren, als verdrukten zult gij sterven, wanneer ge lpdzaam
blpft toezien. Blijft niet langer de onverschillige in uw
maatschappelijk leven, ge moet komen in 't leger van
het modern georganiseerd proletariaat, dan kunnen we
gezamenlijk onze billijke eischen afdwingen, om wat
meer loon, of een uurtje minder te zwoegen, en dan
zpt ge niet overgeleverd aan de willekeur van het
patronaat
Ook gij Christelijk georganiseerde arbeiders, het be
lang van u wordt daar niet behartigt, want de leiders
van u zijn de handlangers van het kapitalistisch uit-
buitings-systeem. Als voorbeeld, de afgeloopen strjjd
te Enschedé, waar niet de modern georgauiseerden de
schuldigen zijn van een niet algeheele overwinning,
maar gij, omdat ge niet staat schouder aan schouder,
gelijk het patronaat. Godsdienstig of niet, zij zpn één.
Wie profiteeren op 't oogenblik van de machine onze
bezittersook daarvoor strijden wij, niet tegen de ma
chine, maar we komen in verzet, omdat de bezittende
klasse de machine gebruikt teu voo-deele van hun
brandkast, terwijl zp er moet zijn ter verlichting van den
arbeid van ons allen.
Wat hebt ge er toch voor belang b{j, om deze rotte
maatschappij in stand te houden Al werkt gij als
een paard van den vroegen morgen tot den laten
avond, gij blijft even arm, niets is uw eigendom als
uw arbeidskracht, totdat gij oud zijt en versleten, dan
wordt ge in de meeste gevallen opgeborgen in een
mensckeupakhuis, waar ge uw ouden en ellendigen dag
nog wat kunt rekken. Men hoort maar al te dikwijls
nog beweren, het geeft u toch niets, ge wint het nooit.
We geven u direkt geljjk, wp zullen het ook nooit
overwinnen, tot zoolang gij blijft staan buiten de orga
nisatie; daardoor steunt gij de bezittende klasse, inplaats
van uw eigen klassegenooten. Het oude spreekwoord
zegt ^Eendracht maakt macht". Beseft toch uw plicht,
het moet u toch snpden als een zwaard door't lijf, daal
de tpd aan zal breken, dat uw kinderen zullen vragen:
Vader, moeder, wat hebt gij gedaan voor de bevrijding
van de arbeidersklasse? dan moet ge antwoorden: „niets?"
Daarom, wat weerhoudt n, sluit u aan; organisatie
kan de eenigste uitkomst zpn, om het lot te verzachten
onder het kapitalistische stelsel, waar wij allen
onder gebukt gaan. Wordt lid van uw vakvere niging,
staande op het standpunt van den klassenstrijd, en bij
de politieke arbeiderspartij.
Ook tot u een ernstig woord, georganiseerden in 't
algemeen, voor zoover gij niet geaboneert zijt op het
arbeidersblad Hei Volkof ons plaatselijk propaganda
blad De Mokermeldt u dan spoedig aan als abonné,
duldt niet langer het nog helaas veel gelezen kapitalis
tische Roti. Nieuwblad, waarin ge in tpden van strijd
groote advertentiëu kan lezen voor arbeidswilligen
(onderkruipers); duldt ook niet een ander burgerlijk blad,
wat bij u niet hoort, zorgt dat zoo spoedig mogelijk
Het Volk en De Moker bij u op de tafel liggen, want dat
zpn de bladen, die opkomen voor de belangen van de
arbeidersklasse. Gjj zijt tevens verplicht als georganiseerd
arbeider elk ander burgerlijk blad te weren.
Op voor de bevrijding van het afgebeulde proletariaat.
Toen partijgenoot De Bruin de verschrikkkelyke wan
toestanden van ons Stadsziekenhuis in den Raad bracht,
werden zij door voorzitter en bijna alle raadsleden als
zeer opgeschroefd beschouwd zelfs buiten de raadszaal
hoorden wij, dat de feiten door hem overdreven werden.
Maar na onderzoek door B. en W. en nog eens onder
zoek, kwamen de heeren langzaam tot de ontdekking,
dat er toch wel eenige gebreken aan het Ziekenhuis
kleefden.
En toen de Directeur van het Ziekenhuis de feiten
door partijgenoot De Bruin genoemd, bevestigde, ja
zelfs nog aandikte, zou men zeggen, dat het voor een
gemeenteraad, die hun taak ernstig wil nemen, hoog
tijd was om krachtig in te grijpen.
Doch neen, niet alzoo met onze Raad, althans niet
met het Christelijke gedeelte der raadsleden. Langs
alle mogelpke en onmogelijke wegen wordt de zaak op
de lange baan geschoven, hetgeen zeer werd in de hand
gewerkt door den heer Smit, die met het verzoek kwam
om uitstel, omdat de Katholieken het plan hadden
gevormd, een R.-K. ziekenhuis te bonwen.
Een plan door den ultra anti-rev. burgemeester
Brants zeer toegejuicht, want hij verklaarde, dat hij
don dag zou zegenen, wanneer hp als burgemeester een
nieuw ziekenhuis mocht openen, maar dan een R.-K.
ziekenhuis.
Maar zooals het meer met bakker Smit gebeurt, hp
is nog al eens voorbarig met zijn spreken, vooral als
het in het belang der Kath. partij is.
Nadat door pastoor Koppens van de gemeente een
stuk grond gekocht was, en daardoor vei wacht kon
worden, dat spoedig met den bouw begonnen werd,
bleek dat de heeren of dames in wier opdracht Zijn
Eerw. gehandeld had, geen centen hadden, en ook geen
crediet.
Waardoor het bouwen van een R.-K. ziekenhuis
voorloopig en laten wij hopen voor goed van de baaa
is, gelijk burgemeester Brants thans voor goed voor
Schiedam heeft afgedaan, en Schiedam gespaard blijtt
voor de gezegende dag, dat burg. Brants als
vader een R.-K. ziekenhuis zal openen.
Doch het doel is bereikt gewordenhet bouwen va
een gemeente-ziekenhuis was naar de rustkamer.
Doch als een donderslag uit een helderen hemel kout
zoo in eens een voorstel van B. en W. in den Raai,
om over te gaan tot den bouw van een gemeente'
ziekenhuis.
Volgens de toelichtingen zijn de toestanden thai
van dien aard, dat langer wachten onmogelijk is.
Maar kunnen of niet kunnen, volgens onze christelijke
raadsleden, die in tijden van verkiezingen zooveel voor
de arbeiders over hebben, altpd volgens hun woorden,
moet er maar gewacht wordenzij behoeven er zelf
niet in verpleegd te worden, en voor de arbeiders is
het al licht voldoende.
Als men leest, waarom de heeren Lagerweij, Voir
Briel Sasse en consorten tegen den bouw zijn, n.l. door
de groote kosten daaraan verbonden, en onmogelpk do
belastingen verhoogd kunnen worden, komt ten volle
aan het licht, dat zp te lamlendig zijn om naar mid
delen te zoeken, zonder belasting-verhooging.
Zp behoeven zelfs niet te zoekenpart. De Brnii
heeft hun al wegen genoeg gewezen.
Maar als De Bruin hun den weg wijst waar zp geld
kunnen halen, dan is het niet bp de arbeiders, dit
worden al zoolang geplukt, maar bij hun vrienden ei
kapitalisten, en dat staat den heeren niet aan.
Zoodat steeds het antwoord luidt, wanneer voor dt
lagere klasse wat gedaan moet wordener is geen geld.
Maar komt de Oranje-vereeniging vragen om hnn
tekort te dekken, dan is er geld.
Toen het vorige jaar de vereeniging „Schiedam
Vooruit" kwam, een vereeniging bestaande uit
behoorende tot de gegoeden van Schiedam, was
Raad oogenblikkelijk bereid de schuld van pl.m
te voldoen.
De f 500 subsidie voor het R.-K. volkshuis ligt altjjd
gereed.
En te trachten vrystelling te krijgen tot het in stand
houden van een gymnasium, een inrichting die Schiedam
jaarlijks duizenden guldens kost voor hun 10 a 11 leer
lingen, komt den christelijken heeren niet gelegen, wait
het zpn hun kindereu of die van hun verwanten, die
van de school profiteeren.
Voor het erfpacht-vraagstuk, door De Bruin al me
nigmaal in den Raad gebracht, hebben de koalitie-
mannen ook geen ooren.
Dan kunnen zp geen grond voor een krats verpatsen
aan hun vrienden, in het bijzonder aan den eigenbonwer
Van der Velden, het egoïstische raadslid, lid der com
missie van grondbedrijf enz.
Doch er zijn meer redenen om den bouw van het
nieuwe ziekenhuis op de lange baan te schuiven, het
houdt nauw verband met de reeds lang in uitzicht ge
stelde nieuwe school, waarvoor het college van B. ei
W. tot heden nog geen geschikte plaats heeft kannen
of willen vinden, en thans het terrein dat vrjj komt
van het oude ziekenhuis wil bestemmen voor de
nieuwe school.
Maar de arbeiders-kinderen, thans ondergebracht in
drie reeds jaren afgekeurde scholen, kunnen daar nog
wel eenige jaren vertoeven.
En mocht bp de aanmelding der kinderen in April
a.s. blijken, dat er geen voldoende plaatsruimte in die
pakhuizen is, dan zal gelijk dit jaar, toen de leeftijds
grens van toelating beperkt werd, door de practische
chr. Raad wel iets gevonden worden, en allicht ver
dwalen er dan eenige schaapjes naar de christelijke
school, daar zorgen zij wel dat er plaats is.
Door dik en dan. Zondagavond hield de
Tooneelclub „Alberdingck Thijm", onderafd. van den
R. K. Volksbond, haar eerste wedstrijdavond in voor
drachten. Nadat het muziekkorps een nummertje Lad
geblazen en een huldebetuiging had plaats gehad
voor den nieuwbenoemden burgemeester, welke ook aan
wezig was, nam de voorz. der feestvierende vereeniging
het woord. Wij zullen hier het openingswoord zooals
de Nieuwe het vermeldt, laten volgen:
„De voorzitter van „Alb. Thpm", de heer H.
Albers, nam daarop, staande op het podium, het
woord. Allereerst den nieuwbenoemden burgemees
ter, jury, medewerkers en publiek het welkom
toeroepend, richt hij daarna namens allen, in 't
zonder de fee-tvierende vereeniging, een woord
van gelukwensch tot den heer Honnerlage Grete
als nieuwe burgemeester van Schiedam (fanfares),
Wij weten toch, dat waar hp stuurt en het richt
snoer in handen krpgt, de belangen van de sl
onzer inwoning in zijn handen veilig zpn. Voorz.
wenscht hem, dat hp vele jaren zijne krachten aan
het welzijn dezer stad zal mogen wijden, er op zijn
voorbeeld en zijn initiatief veel goeds zal tot stand
komen en de werkman onder zijn bestuur een goed
stuk brood zal mogen verdienen. Van zijne kracht
en toewijding veel voor de stad onzer inwoning
verhopend, vertrouwt voorz., dat, door zijn voor
beeld aangemoedigd en aangespoord, allen tot het
welzijn dezer gemeente zullen medewerken en het
