Voor den 10-urendag.
Luxe en huishoudelijke voorwer
pen zijn onmisbaar voor onze
bazar; Zorgt ge mede, dat wij
ze verkrijgen?
Vakbeweging.
In den jare negentien honderdtien den vier
en twintigsten Desember, ten verzoeke van
het Rooms Ivatoliek Kerkbestuur van de Heilige
Barbara gevestigd te Culemborg en voor zoveel
nodig van de heeren
lste. Gustave Gerardus Oosterbaan,
Pastoor.
2de. Andreas Johannes Ausems, Manufakturier.
3de. Johannes Hubertus Ummels, rentenier.
4de. Antonie van Everdingen, rentenier.
5de. Johannes Henricus Kronenburg, fabrikaut,
allen wonende te Culemborg, in hunne hoedanig
heid als te samen uitmakende het Bestuur van
gemeld Rooms Katoliek kerkbestuur enz.
Dit vrome stelletje heeft „oude Mie" doen dag
vaarden voor den Kantonrechter op den 30 Desember
1910, en deze besliste dat ze op straat moest worden
gezet.
Bij het lezen der dagvaarding trof ons in de eerste
plaats de datum 24 Desember, de dag vóór Kerstmis
waarop do geboorte van den stichter des kristendoms
wordt herdacht, geboren in eeu stal te Betlehem, waarbij
behalve de arme Jozef, twee dieren, een os en een
ezel, getuigen waren. O zo mooi kan Pastoor Oosten-
baan preken over dien armen Jezus, die geen steen
had, waarop hij zijn hoofd kon nederleggen Maar
hij ontziet zich niet in de Kerstweek het armzalige
rommeltje van een arme weduwe op straat te smijten
Wij willen hier geenszins „Oude Mie" in alles wat zij
heeft gedaan of doet, door dik en dun verdedigen,
neen, wjj nagelen alleen het feit vast, dat een arme
weduwe zo werd behandeld, terwijl haar eenige mis
daad is dat z\j arm is en niet kan betalen.
In vers 22 van heofdstuk 18 van Lukas staat
Doch Jezus zeide tot hemNog één ding ont
breekt nverkoop alles, wat gij hebt en deel het
onder de armen, en gij zult enen schat hebben in
den hemelen kom herwaarts, volg Mij.
Dezen eis stelde Jezus aan zjjne dissipelendoch in
den tegenwoordigen tijd doen zijn dissipelen precies
andersom, zjj drijven de armen uit.
Wij eindigen deze treurige historie met een oproep
aan alle verdrukten om zich te scharen onder de rode
vaan van het verlossing-uit-de-ellende-predikende
socialisme.
Komt slaven, richt je hoofd op en eist met ons het
algemeen kiesrecht als een middel om voor oude arbeiders
en arbeidsters een behoorlik staatspensioen te krijgen,
opdat zjj, die hun gehele leven hebben gewerkt, ge
ploeterd en gepeuterd, niet meer aan de genade van
de weldadigheid zullen zijn overgeleverd. Nu was het
de oude Mie, maar morgen kan uw vader of moeder
hetzelfde lot wachten
Waarom de Roomgcli-Katholieken geen
geschriften van andersdenkenden mogen
lezen. Naar aanleiding van het door de Tweede
Kamer aangenomen voorstel tot subsidieering van open
bare leeszalen, waartegen alle roomsch-katholieken en,
op een enkele uitzondering na, alle anti-revolutionairea
hebben gestemd, komt in de anti-revolutionaire Rotter
dammer een stuk voor, dat de aanneming van dat
voorstel verdedigt.
Het anti-revolutionaire blad komt tot de conclusie,
dat, wil de chritselijke werkman zijne politieke vijanden
voldoende kunnen bestrijden, hij wel degelijk kennis
moet nemen van hunne geschriften, of, zooals dat blad
dat typisch noemt, wie het vergif wil bestrijden, dient
het eerst te kennen om met kennis van zaken het
tegengif te kunnen bereiden.
De Maasbode neemt dat stuk in het blad van den
14en Januari over, maar schrijft daaronder, dat het met
de redeneering van zijn coalitiebroeder niet mee gaat,
omdat de onontwikkelde arbeider door lezing van de
geschriften der tegenstanders (ik denk dat hier wel
bedoeld zullen zijn socialisten) meermalen onder den
indruk komt van de mooi schijnende woorden en hij
niet in staat is het kat van het koren te kunnen
onderscheiden.
De Maasbode schrijft verder, dat de tegenstanders
dikwijls door mooischijnende woorden hnn waren aard
verbergen (men moet maar durven, en de Maasbode
heeft daar geen last van) en zoodoende de schaapjes
in den val lokken. Daarom is het beter, schrijft de
Maasbode, dat de christelijke arbeider het tegengif
ontvangt uit „onze" handen, dat hij hetgeen tegen de
tegenstanders wordt aangevoerd, in zijn eigen blad kan
vinden, want wij --- zoo gaat de Maasbode voort
wij doorgronden beter de bedoelingen der tegenstanders,
wij zullen ze voor u ontmaskeren en zullen hen in al
hun naaktheid voor u tentoonstellen in uw eigen bladen.
Die „Wij" is natuurlijk heeroom van de Maasbode en
wat daar om en aanhangt.
Ja, arbeiders, zoo wil heeroom het het liefste. Gij
moogt zelf niet onderzoeken, doch tevreden wezen met
wat u wordt voorgezet en wanneer gij u dan verzadigen
moet met het aftreksel van wat de Maasbode u voor
houdt, dan ziet het er treurig voor n uit. Daartegen
past maar één middel en dat wordt al meer en meer
in toepassing gebracht, meer dan de Maasbode lief
is onderzoekt zelf. Wij in elk geval zijn niet bang,
dat door het vrije onderzoek de schaal niet naar onze
zijde zal overhellen.
Zooals wij reeds bericht hebben, rust de beweging
voor den 10-urendag en de andere door ons gevraagde
verbeteringen der arbeidswet, niet. Minister Talma
moge er mee talmen, de heeren Aalberse en Nolens
mogen zich ontslagen rekenen van de stem, die zij in
de Kamer voor de 10-urenmotie hebben uitgebracht
de katholieke organisaties mogen door het terugkrab
belen harer voormannen het stilzwijgen bewaren of op
het voorbeeld van Henri Hermans te Maastricht gaan
fulmineeren tegen ons, omdat wij een algemeenen
10-urendag willen, welke zjj nog slechts eenige maanden
geleden eveneens voorstonden; de katholieken, zoowel
de Kamerleden als de leiders der vakvereenigingen,
mogen verraad plegen aan de zaak der arbeiders
hoe meer z ij teruggaan, hoe sterker w ij de aktie zullen
voortzetten.
Binnenkort zal waarschijnlijk de (magere) wijziging
van de arbeidswet in de Kamer aan de orde komen.
Zooals wjj weten, heeft minister Talma daarbij den
10-urendag en afschaffing van nachtarbeid vergeten,
om van andere punten te zwijgen, Het is noodzakelijk,
dat de geheele arbeidersklasse een krachtige poging
aanwendt om nog stevige verbetering in de arbeidswet
aan te brengen.
Daartoe hebben het N.V.V. en de S.D.A.P. besloten
op 19 Februari a.s. een tiental groote vergaderingen
te organiseeren, die het karakter van provinciale
meetings zullen dragen.
Deze vergaderingen zullen worden gehouden te
Amsterdam, Arnhem, Enschedee, Groningen, Leeuwarden,
Maastricht, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en Vlissingen.
Op iedere vergadering zal een spreker uit de vakbe
weging en een uit de politieke partij optreden.
In de verschillende plaatsen hebben de bestuurders
bonden in overleg met de afdeelingeu der S. D. A. P.
zich met de voorbereiding belast, terwijl manifesten in
eene zeer groote oplage op aanvrage beschikbaar zijn
bjj het N.V.V., zoodat iedere plaats in het land
kan worden bewerkt en de verschillendearbeiders
kunnen worden opgewekt, deze vergaderingen bjj te
wonen.
Waarschijnlijk veertien dagen later zal in Den Haag
weder eene groote meeting worden gehouden, waar de
onderscheiden gedelegeerden van organisaties worden
verwacht, teneinde de Kamer te kunnen toonen, dat de
beweging voor den 10-urendag sinds de groote betooging
van verleden jaar te Rotterdam nog is gegroeid. Het
zal dus zaak zijn, deze weken zoodanig te propageeren,
dat de 83 000 arbeiders, die te Rotterdam vertegen
woordigd waren, weer met eenige duizenden zijn ver
meerderd.
Wjj roepen dus hierbij de verschillende organisaties
op, krachtig te werken voor het bezoek der vergade
ringen in de verschillende hierboven genoemde plaatsen,
door persoonlijke propaganda en verspreiding onzer
manifesten in de kleinste gehuchten en om te zorgen,
dat iedere organisatie, zelfs de kleinste, in Den Haag
kan zijn vertegenwoordigd.
Het is op dit oogenblik van het allergrootste belang,
dat de beweging voor den 10-nrendag, voor beperking
van vrouwen- en kinderarbeid en voor afschaffing van
nachtarbeid, een goede pas voorwaarts doet.
Hoe meer tegenwerking bij de katholieke heeren, hoe
grooter behoefte bij de christelijke arbeiders om zich te
ontdoen van de voogdijschap dezer heeren, hoe
grootere stilstand in de wetgeving bij ons christelijk
ministerie, hoe grooter de aandrang onzerzijds
moet zijn.
Allen op 19 Februari naar de vergaderingen!
De ziekten der arbeiders. Met dit onderwerp
trad j.l. Zondagavond onze partijgenoot Dr. L. Heyer-
mans voor den S. B. B. in „Constantia" op.
Dinkelaar, als voorzitter, opende met woorden vai
welkom en zette de beteekenis van de behandeling van
het onderwerp in enkele woorden uiteen tevens
een opwekking voor de actie van het volkspetitionnemeDt,
Dr. Heyermans, hierna het woord verkrijgende,
met te wijzen op de vooroordeelen, welke er ten opzichte
van gezondheidsmaatregelen heerschen, hoe dikwijls hoort
men niet dat grootvader of grootmoeder 80 of 90 jaarzp
geworden in slechte woningen of anderszinsb
zoo kwaad niet.
Vooral bij arbeiders met slecht onderwijs en ge-
brekkige opleiding in hun vak, zijn die vooroordeelen
talrijk. Doch de arbeider is evenals iedereen het product
van de omstandigheid. De invloed van het beroep werkt
ook door op den lichaamsbouw, de arbeiders, welke altp
spierarbeid verricht, onderscheidt zich door sterke
en 'n krachtigen beenderenstelsel, daarentegen hebbenz|
welke atelierarbeid verrichten, zwakke spieren en zwak
beenderenstelsel.
Zook ook met hen die altijd binnenkamers hun
verrichten of hen, welke buiten in de frissche
arbeiden vergelijkt den bakker, die er altijd bleek uitziet
met hem, welke gewoon is buitenkamers te werken.
Frissche lucht en licht zijn de voorwaarden om gezond
te blijven, dit heeft het lichaam noodig. De tering wordt
veroorzaakt door kleine voor het bloote oog onzichtbare
levende wezens, welke 8 maal vergroot nog maar kleine
haartjes gelijken en welke in dat deel van het lichaam,
wat aangetast is,bij duizenden en duizenden aanwezig zijn.
Wanneer ik in deze zaal alle aanwezigen ging
onderzoeken, zou ik bij allen, ook bjj mij zelf, de tering-
kiem vinden.
Het komt er maar op aan of het lichaam voldoende
kracht heeft om het te weerstaan. Daar onvoldoende
voeding en onvoldoende woning het lichaam verzwakt,
kan de teringkiem zegevierend binnendringen en zoo
den teringlijder maken, doordien het lichaam onvoldoende
bestand is.'t Zal mogelyk zijn door hygiënische maatregelen
de tering te bestrijden tot zij niet meer voorkomt, evenals
het met de pokken enz. is gegaan.
Wij moeten dus met de hulp der arbeidersklasse de
tering gaan bestrijden.
Wij kunnen dit doen doordat de werkplaatsen goed
verlicht en verlucht zijn. Bedorven lucht is vergift voor
het lichaam.
De zonderlinge maatschappelijke orde maakt, dat
zwakke arbeiderskinderen een vak kiezen, dat niet voor
hen deugt.
Men ziet hen typograaf worden of een ander zeer
schadelijk vak kiezen. De jongen, welke de school verlaat,
hoort naar een dokter te gaan en te raadplegen welk
vaak voor hem geschikt is. Vooral de inademing van
stof is zeer nadeelig en veroorzaakt tuberculose.
De steenhouwer is buitengewoon vatbaar, de steenstof,
welke bij het verwerken van den steen ontstaat, is zeer
gevaarlijk, de tubercolose onder de steenhouwers is zeer
groot, bij hen wordt de tering dan ook de steenhouwer-
tering genoemd.
Behalve de steenstof is ook de metaalstof gevaarlp,
ook de bereiding van het loodwit maakt vele teringlijders.
Wat moeten wjj nu doen om die nadeelen voor de
arbeiders weg te nemen De machine's nemen veel
werk weg, hoewel zjj daarentegen werkloosheid ver
oorzaken.
Wanneer wij in de branderij den brandersknecht aai
den pomp zien loopen, eenige uren lang op een plank
van een paar meter dien zwengel heen en weer ziea
brengen, dan zeggen wij, dat is een hem onwaardigen
arbeid.
Het is de taak der arbeiders te zorgen, dat de
machine's ook voor hen verbetering brengenvechten
tegen de machine's is dwaasheid.
Wp moeten krijgen verkorting van den arbeidsduur, ver
hooging van loon en goede sociale wetgeving.
De arbeiders zjjn dikwijls heel dom doordat zjj de
ramen sluiten en de ventilatoren stil zitten. Zy zjjn
dan tegen zichzelf en geven den tegenstanders stof om
te zeggen„ziet ge wel, dat zjj om goede maatregelen
niet geven". Wie niet zindelijk is en niet van baden
gebruik maakt, voor zoover zij in zijn bereik zjjn, is
dom, omdat bet vuil, dat in de fabriek op z'n huid
vastplakt, de gezondheid aantast. (Applaus).
Na deze korte rede werd overgegaan tot de ver
tooning der lichtbeelden.
Door onzen Rotterdamschen partijgenoot Jalink, welke
geen onbekende meer voor ons is, werden op duidelijke
wjjze de verschillende bedrijven, door middel van een
projectielamp, op doek gebracht.
Treffend juist was o.a. de glasblazershand, verwrongen
door het draaien der blaaspijp.
Dr. Heyermans gaf bij elk beeld een korte be
schouwing over de oorzaak, het ontstaan der gevaren
en hoe zij voorkomen konden worden. Het was zeer
zeker jammer dat de spr. van dezen avond wegens de
reis naar Amsterdam wat vroeg weg moest, daar anders
de avond nog leerzamer was geweest.
Dinkelaar bracht bjj het vertrek van Dr. Heyermans dan
Teekent de lijsten van het Petitionne
